Ολοκαύτωμα: Ποτέ ξανά - Ανατριχιαστικές εικόνες από το κολαστήριο του Άουσβιτς

Η 27η Ιανουαρίου έχει οριστεί ως παγκόσμια ημέρα μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, της μεγαλύτερης, σε αριθμό θυμάτων, οργανωμένης σφαγής, που είδε ποτέ ο κόσμος. 

Η απόφαση της χιτλερικής Γερμανίας να εξοντώσει τους Εβραίους της Ευρώπης είχε τις ρίζες της στην ίδια την ιδεολογία του Χίτλερ, ο οποίος θεωρούσε τους Εβραίους υπεύθυνους για την ήττα της Γερμανίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από την στιγμή, δε, που κέρδισε την εξουσία, το 1933, στράφηκε εναντίον των Εβραίων, πρώτα με τους ρατσιστικούς νόμους της Νυρεμβέργης και κατόπιν με τη Νύχτα των Κρυστάλλων. Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Χίτλερ βρήκε την ευκαιρία που ζητούσε. Οι διώξεις των Εβραίων ξεκίνησαν στην Πολωνία, αμέσως μετά την κατάληψή της. Εντάθηκαν όμως, μετά την 21η Ιουνίου 1941, όταν επιτέθηκαν στην Σοβιετική Ένωση. 

(Θάλαμος κρατουμένων στο Άουσβιτς)

Οι Γερμανοί είχαν προετοιμάσει τέσσερις ειδικές ομάδες εκτελεστών των SS τα διαβόητα Einsatzgruppen, τα οποία ακολουθούσαν πίσω από τις μονάδες του Γερμανικού στρατού, στις καλυφθείσες σοβιετικές περιοχές, εκτελώντας Εβραίους κατά χιλιάδες. Δεκάδες χιλιάδες Εβραίοι δολοφονήθηκαν από τις Βαλτικές χώρες μέχρι την Ουκρανία, πριν αρχίσει η “τελική λύση”. 

(Σωρός παπουτσιών των θυμάτων)

Ήταν ξεκάθαρο όμως πως τα εκτελεστικά αποσπάσματα δεν αρκούσαν για την εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων. Άλλωστε, ακόμα και οι SS των Einsatzgruppen, έδειξαν σημεία νευρικού κλονισμού ενώπιον των ίδιων των έργων τους. 

(Κατάθεση στεφάνου στον "τοίχο του θανάτου")

Ήταν φανερό για τη γερμανική ηγεσία ότι απαιτείτο μια άλλη, “δραστικότερη” λύση, η οποία μάλιστα δεν θα επιβάρυνε, ψυχικά, τους άνδρες των SS. Έτσι, στις 20 Ιανουαρίου 1942, κορυφαία στελέχη του Ναζιστικού κόμματος, συναντήθηκαν στο Βερολίνο, στο Βανζέε και κατέληξαν στο διαβόητο σχέδιο Ράινχαρτ, από το όνομα του εμπνευστή του, στρατηγού των SS. 

(Επιζών δείχνει το τατουάζ με τον αριθμό κρατουμένου του Άουσβιτς)

Βάσει του σχεδίου αυτού κατασκευάστηκαν τρία στρατόπεδα εξόντωσης, στα οποία οι Εβραίου θα οδηγούνταν για να θανατωθούν, σε θαλάμους αερίων. Το στρατόπεδο του Άουσβιτς και άλλα παρόμοια, είχαν προηγηθεί, αλλά λειτουργούσαν, αρχικά, ως στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου οι κρατούμενοι πέθαιναν, αργά, από τα καταναγκαστικά έργα, την πείνα και τις ασθένειες. 

(Ο πάπας Φραγκίσκος δέχεται αντιπροσωπεία επιζώντων του Άουσβιτς στη Ρώμη)

Τα τρία στρατόπεδα εξόντωσης όμως, της Τρεμπλίνκα, του Μπέλτσεκ και του Σόμπιμπορ, δημιουργήθηκαν μόνο για να εξοντώνουν ανθρώπους. Οι υπεύθυνοι λειτουργίας τους είχαν συμμετάσχει, προηγουμένως, στο πρόγραμμα “ευθανασίας Τ-4” των ψυχικά ασθενών Γερμανών, οι εκτελούνταν, εντός αεροστεγώς σφραγισμένων κουβουκλίων φορτηγών αυτοκινήτων, από τα ίδια τα αέρια της εξάτμισης του αυτοκινήτου, τα οποία διοχετεύονταν στο κουβούκλιο. Το ίδιο έγινε και στα τρία στρατόπεδα εξόντωσης, όπου χρησιμοποιούνταν κινητήρες σοβιετικών αρμάτων για να δηλητηριάσουν, με τα καυσαέρια τους, χιλιάδες ανθρώπους, στους θαλάμους αερίων. 

(Γερμανός στρατιώτης εκτελεί μητέρα)

Οι πρώτες δοκιμές με το αέριο Zyclon Β, έγιναν στο Άουσβιτς, το 1941 και οι πρώτοι που δολοφονήθηκαν με αυτό ήταν Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου. Τα στρατόπεδα εξόντωσης της Τρεμπλίνκα και του Σόμπιμπορ, έκλεισαν, το 1944, μετά τις εκεί εξεγέρσεις και αποδράσεις των κρατουμένων, εκ των οποίων όμως ελάχιστοι επέζησαν. 

(Ανθρώπινα φαντάσματα. Αυτή ήταν η εικόνα των κρατουμέμων στο Άουσβιτς και τα άλλα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης)

Το Άουσβιτς, η επέτειος της απελευθέρωσης του οποίου, εορτάστηκε δύο ημέρες πριν, παρουσία εκπροσώπων κρατών από όλη την Ευρώπη, αποτέλεσε, μετά από το κλείσιμο των στρατοπέδων αυτών, το επιστέγασμα της ναζιστικής θηριωδίας. Εκεί οι κρατούμενοι υποχρεώνονταν να εργάζονται υπό φρικτές συνθήκες, με ελάχιστη τροφή. Κάθε τόσο οι Γερμανοί επέλεγαν τους ανίκανους, πλέον, για εργασία και τους έστελναν στους θαλάμους αερίων που λειτουργούσαν στο Άουσβιτς ΙΙ (γνωστό ως Άουσβιτς Μπίρκεναου). 

(Μπάμπι Γιάρ Ουκρανίας, 1941. Οι Γρμανοί εκτέλεσαν σχεδόν 33.000 Εβραίους)

Φυσικά η πρώτη επιλογή γίνονταν κατά την άφιξη των άτυχων αυτών ανθρώπων στο στρατόπεδο. Ηλικιωμένοι, ασθενείς και τα περισσότερα παιδιά, στέλνονταν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων. Ορισμένα παιδιά, αλλά και ενήλικες, χρησιμοποιήθηκαν, ως πειραματόζωα, σε σειρά “ιατρικών” πειραμάτων, από τους ναζιστές “ιατρούς”, με επικεφαλής τον “άγγελο του θανάτου”, Μέγκελε. Θάλαμοι αερίων υπήρχαν και στο στρατόπεδο του Μάιντανεκ. 

(Τάγμα θανάτου των SS σε δράση)

Στα στρατόπεδα της Τρεμπλίνκα, του Σόμπιμπορ και του Μπέλτσεκ δολοφονήθηκαν, σχεδόν αποκλειστικά Εβραίοι και λίγοι Τσιγγάνοι. Συνολικά, υπολογίζεται, ότι πέθαναν εκεί περισσότεροι από 2.250.000 άνθρωποι. Στο Άουσβιτς και στα λοιπά στρατόπεδα συγκέντρωσης εξοντώθηκα εκατομμύρια άνθρωποι κάθε εθνικότητας, φυλής και θρησκείας. 

(Το μνημείο των θυμάτων στην Τρεμπλίνκα)

Στο Άουσβιτς δολοφονήθηκαν περίπου 1.470.000 άνθρωποι Πολωνοί, Σοβιετικοί, Τσιγγάνοι και άνθρωποι εβραϊκής καταγωγής από όλη την Ευρώπη. Στο Άουσβιτς, κορυφαία στιγμή αντίστασης ήταν η εξέγερση των κρατουμένων στα κρεματόρια, στις 7 Οκτωβρίου 1944. Ούγγροι και Έλληνες Εβραίοι πολέμησαν, μέχρις εσχάτων, ακόμα και με πιρούνια, κατά των Γερμανών και έπεσαν όλοι, αφού ανατίναξαν μερικά από τα κρεματόρια. Στο Άουσβιτς εξοντώθηκαν περίπου 50-55.000 Ελλήνων Εβραίων. Τα Einsatzgruppen ευθύνονται για την εξόντωση τουλάχιστον 1.000.000 ανθρώπων. Ορισμένες πηγές κάνουν λόγο για 1.400.000 νεκρούς. 

Γενοκτονίες έχουν διαπραχθεί πολλάκις στην ιστορία. Το Ολοκαύτωμα, όμως, αποτελεί μια γενοκτονία με ορισμένα απολύτως ιδιαίτερα, “ποιοτικά” χαρακτηριστικά. Κατ' αρχήν ήταν ηθελημένη κίνηση και προμελετημένη, αντίθετα με γενοκτονίες που απλώς προέκυψαν, λόγω συνθηκών, ή λόγων εθνοτικής εκδίκησης. Δεύτερον ήταν επιστημονικά, θα λέγαμε, προετοιμασμένη. Και τρίτον ήταν άριστα οργανωμένη, με το χαρακτηριστικό γερμανικό οργανωτικό πνεύμα. Οι Γερμανοί σκότωσαν τους Εβραίους όχι γιατί έκαναν κάτι εναντίον τους, αλλά απλώς και μόνο γιατί ήταν Εβραίοι.

Όπως είπε ο διοικητής του στρατοπέδου της Τρεμπλίνκα, αλλά και ο διοικητής του Άουσβιτς, “ήταν απλώς μια δουλειά που έπρεπε να γίνει”. Η φράση αυτή, μάλλον, τα λέει όλα. Σήμερα, τιμώντας τη μνήμη των εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους, εντελώς, άδικα το μόνο που μπορεί να ευχηθεί κανείς είναι να μην συμβεί ποτέ ξανά κάτι τέτοιο, σε κανέναν λαό.