Σαν σήμερα, στις 24 Μαρτίου 1999, το ΝΑΤΟ εξαπέλυε εναντίον της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ένα καταιγιστικό βομβαρδισμό, με επίσημη αιτιολογία: «την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Αλβανών Κοσοβάρων από τους Σέρβους».
Η νατοϊκή επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στην επιχείρηση που διήρκεσε 78 μερόνυχτασυμμετείχαν 13 χώρες του ΝΑΤΟ.
Κατά τη διάρκεια των 11 αυτών εβδομάδων πραγματοποιήθηκαν 2300 αεροπορικές επιδρομές και χρησιμοποιήθηκαν 1130 πολεμικά αεροσκάφη, από τα οποία εκτοξεύτηκαν συνολικά 420.000 βλήματα, πύραυλοι και βόμβες. Τα νατοϊκά πλοία στην Αδριατική εκτόξευσαν 1300 πύραυλους τύπου Cruise. Το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησε επίσης 37.000 βόμβες διασποράς οι οποίες ήταν και αυτές που προκάλεσαν τους περισσότερους θανάτους μεταξύ των αμάχων.
Συμμετέχοντες χώρες:
Στους βομβαρδισμούς συμμετείχαν όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ, εκτός από την Ελλάδα, την Ισλανδία και το Λουξεμβούργο.
Οι χώρες που συμμετείχαν στο βομβαρδισμό ήταν οι παρακάτω:
Βέλγιο
Γαλλία
Γερμανία
Δανία
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Ηνωμένο Βασίλειο
Ισπανία
Ιταλία
Καναδάς
Νορβηγία
Ολλανδία
Πορτογαλία
Τουρκία
Επέμβαση χωρίς διεθνή νομιμοποίηση
Για πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πραγματοποιήθηκε επίθεση εναντίον ενός ευρωπαϊκού κράτους, ενός κράτους που συμμετείχε ενεργά στη μάχη εναντίον του Χίτλερ, ενός εκ των ιδρυτών των Ηνωμένων Εθνών και θεμελιωτών του μεταπολεμικού διεθνούς συστήματος ασφαλείας» αναφέρεται στην ανακοίνωση της Μόσχας.
Κατά κύριο λόγο οι ΗΠΑ, και ευρύτερα το ΝΑΤΟ, για πρώτη φορά προχώρησαν σε ανοιχτή στρατιωτική επέμβαση ενάντια σε μια κυρίαρχη χώρα χωρίς να έχει προηγηθεί απόφαση του ΟΗΕ και χωρίς η χώρα αυτή να απειλεί κανένα από τα μέλη της Συμμαχίας.
Αυτή η επίθεση ξεκίνησε αποτέλεσε μία “χονδροειδή” παραβίαση των βασικών αρχών της διεθνούς νομοθεσίας και την απαρχή της αντικατάστασης των διεθνών κανόνων από μία “εντολή”, η οποία βασίστηκε σε τυχαίους κανόνες ή καλύτερα, στον κανόνα της δύναμης
Η επίθεση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία υπονόμευσε τους μηχανισμούς που διασφάλιζαν την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη για δεκαετίες.
Ανθρώπινες απώλειες – υλικές καταστροφές
Ανθρώπινες απώλειες
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν αδιαμφισβήτητα στοιχεία για το πόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των 78 αυτών εφιαλτικών ημερών και νυχτών. Οι σερβικές αρχές υπολογίζουν σε 2.500 τους νεκρούς, εκ των οποίων οι 1008 ήταν ένστολοι, και σε 12.500 τους τραυματίες, μεταξύ των οποίων οι 2.700 ήταν παιδιά. Ανεξάρτητες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε 4.000 συνυπολογίζοντας και τις απώλειες στο έδαφος του Κοσόβου, όπου οι σερβικές αρχές δεν είχαν πρόσβαση μετά το τέλος του πολέμου.
Υλικές καταστροφές
Σε υλικό επίπεδο η καταστροφή, κυρίως για τη Σερβία, ήταν τεράστια. Το κόστος της εκτιμάται στα 30 – 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Με βάση τα επίσημα στοιχεία των σερβικών αρχών καταστράφηκαν συνολικά 25.000 κτίρια, όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, το 1/3 των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, αχρηστεύτηκαν 595 χιλιόμετρα σιδηρογραμμών, 470 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων οδικών αρτηριών, 44 μεγάλες γέφυρες εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Οι εικόνες των κατοίκων του Βελιγραδίου να παραμένουν όλη τη νύχτα στις γέφυρες της πόλης σχηματίζοντας ανθρώπινες αλυσίδες για να τις σώσουν από τους βομβαρδισμούς ίσως είναι από τις πιο δυνατές που έχουν καταγραφεί στην μνήμη.
Οι “λάθος στόχοι”
Σοβαρές ζημιές υπέστησαν 19 νοσοκομεία, 20 κέντρα υγείας, 18 παιδικοί σταθμοί, 69 σχολεία και 176 πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία που βρέθηκαν «κατά λάθος» στο στόχαστρο των νατοϊκών αεροσκαφών, ενώ καταστράφηκε και το κεντρικό κτίριο της σερβικής δημόσιας τηλεόρασης.
Το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει παραδεχτεί ότι υπήρξαν 20 έως 30 περιπτώσεις «λαθών», που προκλήθηκαν ως συνέπεια των βομβαρδισμών και προκάλεσαν «παράπλευρες απώλειες».
Ένας από τους “λάθος στόχους” των βομβαρδισμών υπήρξε και η κινεζική πρεσβεία. Συγκεκριμένα, την 48η ημέρα των βομβαρδισμών, η πρεσβεία της Κίνας συγκλονίστηκε από εκρήξεις και τυλίχτηκε στις φλόγες, με αποτέλεσμα το θάνατο 2 ατόμων και τον τραυματισμό 27. Ήταν κοινή η αίσθηση ότι υπήρξε εκ προθέσεως στόχευση της κινεζικής πρεσβείας, και κατόπιν κινεζικού αιτήματος, συγκλήθηκε εκτάκτως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο αρκέστηκε στην ανακοίνωσή ότι “το ΝΑΤΟ διέταξε “έρευνα” για τα αίτια της πτώσης των βομβών του στην πρεσβεία, ενώ εξέφρασε ανησυχία”, χωρίς όμως τελικά να περάσει η διατύπωση που είχε προτείνει η Κίνα περί “κατάφωρης παραβίασης διεθνώς κείμενων νόμων” από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Το απεμπλουτισμένο ουράνιο
Παρά τις διαψεύσεις είναι πλέον δεδομένο ότι πολλά από τα νατοϊκά βλήματα έφεραν κεφαλές με απεμπλουτισμένο ουράνιο. Στο σερβικό έδαφος έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 14 σημεία όπου έχουν πέσει βλήματα με απεμπλουτισμένο ουράνιο από το Ινστιτούτο πυρηνικής ενέργειας του Βελιγραδίου ενώ ο σερβικός στρατός αναφέρεται σε 112 σημεία, διευκρινίζοντας ότι η πλειοψηφία βρίσκεται στις περιοχές του Κοσόβου και της Μετοχίγια.
Το επίπεδο ραδιενέργειας σε αρκετές περιοχές της νότιας Σερβίας ακόμη και σήμερα κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα από τα επιτρεπόμενα όρια. Η Σερβική Ένωση κατά του Καρκίνου υπολογίζει ότι από το 2014 και μετά, δηλαδή όταν ολοκληρώθηκε το χρονικό διάστημα που, με βάση τις έρευνες, εμφανίζονται καρκινογενέσεις σε περιοχές με υψηλή ραδιενέργεια, η Σερβία θα καταγράφει 40.000 νέα κρούσματα καρκίνου ετησίωςσε πληθυσμό 7,2 εκατομμυρίων.
Αυτού του είδους οι «παράπλευρες απώλειες» ουδέποτε λήφθηκαν υπόψη. Ήδη, τα κρούσματα ανδρών με καρκίνο του προστάτη αυξήθηκαν κατά 60%, ενώ έχει καταγραφεί ότι στη Σερβία ο ρυθμός αύξησης της εμφάνισης της νόσου είναι μεγαλύτερος από ό,τι στην Δυτική Ευρώπη και αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.
Επίλογος
Η αιματηρή επέμβαση στην καρδιά των Βαλκανίων, τον Μάρτιο του 1999, αποτέλεσε την έναρξη μιας νέας μεγάλης περιόδου στον τρόπο άσκησης πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων. Μια εποχή, στην οποία ζούμε μέχρι σήμερα και έχει, ήδη, να επιδείξει πλείστα παραδείγματα της εφαρμογής αυτής της λογικής: Αφγανιστάν, Ιράκ, Λιβύη, Συρία, κ.ο.κ. Και είναι αμφίβολο κατά πόσο ο κατάλογος αυτός φαίνεται να «κλείνει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου