Γιατί η Τουρκία έχει εμπλακεί στη Λιβύη;

Γιατί η Τουρκία έχει εμπλακεί στη Λιβύη;

Στη Λιβύη εδώ και καιρό μαίνεται ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. Πολλοί ξένοι παράγοντες έχουν εμπλακεί στο μέτωπο της Λιβύης, μεταξύ αυτών και η Τουρκία. Για ποιο λόγο όμως;

Στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης η ένταση κλιμακώνεται γύρω από την πρωτεύουσα Τρίπολη. Πολλές ξένες δυνάμεις έχουν ήδη εμπλακεί, ενώ ερωτήματα γεννά η τουρκική ανάμειξη. Η Άγκυρα υποστηρίζει την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση με έδρα την Τρίπολη.
Η επίσημη λιβυκή κυβέρνηση βρίσκεται σε εμφύλιο απέναντι στον αυτοανακηρυχθέντα Ελεύθερο Στρατό της Λιβύης (LNA) που τελεί υπό το πρόσταγμα του απόστρατου στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος ελέχγει μεγάλο τμήμα της χώρας. Για τον Χαφτάρ η παρουσία της Τουρκίας αποτελεί αγκάθι. Στις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του έχουν απαγορευθεί οι εμπορικές πτήσεις από την Τουρκία, έχει απαγορεύει σε τουρκικά πλοία να αγκυροβολούν στις λιβυκές ακτές ενώ απειλούνται με εντάλματα σύλληψης Τούρκοι πολίτες. Για μερικές ώρες οι δυνάμεις του Χαφτάρ συνέλαβαν έξι Τούρκους, οι οποίοι όμως αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από πιέσεις της Άγκυρας. Η κλιμάκωση της έντασης συνδέεται με την ήττα που υπέστησαν τα στρατεύματα του Χαφτάρ έξω από την Τρίπολη τον Απρίλιο. Οι δυνάμεις της κυβέρνησης της Τρίπολης ήταν εξοπλισμένες με τουρκικά τεθωρακισμένα.

Τι γυρεύει η Τουρκία στη Λιβύη;

Ήδη επί Καντάφι τουρκικές εταιρείες είχαν συμφέροντα στη Λιβύη

Η Λιβύη είναι μια χώρα με πλούσια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, η οποία συνορεύει με σημαντικές εμπορικές οδούς στη Μεσόγειο. Η αποσταθεροποίησή της άνοιξε το δρόμο σε ξένες χώρες να σπεύσουν στην διχασμένη χώρα. Η Τουρκία ήταν μια εξ αυτών. Όπως αναφέρει ο Οϊτούν Οργκάν από το Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Μέσης Ανατολολής «ήδη από την εποχή Καντάφι πολλές τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνταν στη Λιβύη». Σύμφωνα με τον ειδικό πολλές τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συμμετείχαν σε μεγάλα έργα, αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον όγκο των τουρκικών οικονομικών δραστηριοτήτων. Λόγω του εμφυλίου το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον έχει μειωθεί δραστικά. Παρόλα αυτά η τουρκική κυβέρνηση διατηρεί στενές επαφές με την κυβέρνηση της Τρίπολης ενώ ακόμη και εν μέσω εμφυλίου, τουρκικές εταιρείες συνέχισαν να αναλαμβάνουν έργα. Εντούτοις όσο διευρύνει τον έλεγχό του ο στρατηγός Χαφτάρ σε πολλές περιοχές τόσο οι τουρκικές εταιρείες που βρίσκονται στη Λιβύη τίθενται υπό πίεση.

Διαπάλη για μια νέα ισορροπία δυνάμεων στη Μεσόγειο

O απόστρατος στρατηγός Χαλιφά Χαφτάρ

Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη έχει και μια ιδεολογική διάσταση. Ο στρατηγός Χαφτάρ υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, οι οποίες έχουν ως κοινό εχθρό τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ωστόσο στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης που οδήγησε στην πτώση του Καντάφι, η Τουρκία υποστήριξε ομάδες που ήταν κοντά στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Βέβαια η Τουρκία δεν περιορίζεται σε αυτούς. Η υποστήριξή της στην διεθνώς αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση έχει να κάνει μεταξύ άλλων και με το γεγονός ότι μπορεί να τις χορηγεί όπλα νόμιμα βάσει διεθνούς δικαίου.

Η Τουρκία πραγματοποίησε επίσης τον Απρίλιο συνομιλίες με την Τρίπολη για θέματα στρατιωτικής συνεργασίας και ασφάλειας. Την ίδια ώρα οι κινήσεις της Τουρκίας στη Λιβύη σχετίζονται και με τις γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, δραστηριότητες τις οποίες η ΕΕ θεωρεί παράνομες. Στο μεταξύ η Γαλλία, αν και κορυφαία χώρα της ΕΕ, κατηγορήθηκε από την κυβέρνηση της Τρίπολης ότι υποστηρίζει κρυφά τον Χαφτάρ. Η Τουρκία θέλοντας να εκμεταλλευτεί την κατάσταση αναζήτησε αμέσως σύμμαχο στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Σύμφωνα με τον Οργκάν η Τουρκία με όλα αυτά φαίνεται να είχε εμπλακεί στο λιβυκό ζήτημα με κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης. Την ίδια ώρα η Λιβύη παραμένει de facto χωρισμένη στα δύο.

Χούλια Σενκ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη

https://www.dw.com