Χιλή: «Αυτό δεν είναι δημοκρατία. Σε βασανίζουν, σε βιάζουν, σε σκοτώνουν»

ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ 

Ο ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ

«Αυτό δεν είναι δημοκρατία. Σε βασανίζουν, σε βιάζουν, σε σκοτώνουν», «Για μένα φροντίζουν οι φίλοι μου, όχι οι δολοφόνοι μου», «Αντίσταση». Αυτά είναι μερικά μόνο από τα συνθήματα που ακούγονται εδώ και τρεις εβδομάδες από το στόμα εκατομμυρίων πληβείων οι οποίοι έχουν ξεσηκωθεί σε μια άνευ προηγουμένου κοινωνική εξέγερση από την εποχή της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ, απαιτώντας να μπει ένα τέλος στις κοινωνικές ανισότητες που καλλιεργούνται εδώ και δεκαετίες από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.

Η αιφνίδια λαϊκή εξέγερση σε μια χώρα που δεν θεωρείται τυχαία η Νορβηγία της Λατινικής Αμερικής έχει σοκάρει ολόκληρο τον πλανήτη, εκτός από τον ίδιο τον λαό. Με πληθωρισμό 2%, ποσοστό φτώχειας 8,6% και ανάπτυξη 4% για το 2018, το χιλιανό μοντέλο είναι αξιοζήλευτο στη Λατινική Αμερική. Οταν όμως το 50% του πληθυσμού μοιράζεται μόλις το 2% του πλούτου στη χώρα με τις μεγαλύτερες ανισότητες μεταξύ των 28 χωρών του ΟΟΣΑ, η εξέγερση ενός πειθαρχημένου λαού, όπως λέγεται για τους Χιλιανούς, είναι θέμα χρόνου.

Μόνο που η πειθαρχία στον πληθυσμό αυτής της χώρας επιβλήθηκε με την απόλυτη δύναμη των όπλων του αιμοσταγούς δικτάτορα Πινοσέτ και αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα από την κυβέρνηση του συντηρητικού Σεμπαστιάν Πινιέρα στο όνομα όμως πια της δημοκρατίας.

Χάρη στον δικτάτορα Πινοσέτ και στο χέρι των Αμερικανών, η Χιλή έγινε το «εργαστήρι του νεοφιλελευθερισμού» και συνάμα το πειραματόζωο για την ελεύθερη οικονομία της αγοράς. Το πείραμα εν μέρει πέτυχε αλλά έφερε άλλα προβλήματα «Δεν είναι η αύξηση 30 πέσο στο εισιτήριο του μετρά αλλά τα 30 χρόνια κακοποίησης» φωνάζουν οι πληβείοι. Είναι μια γενική διαμαρτυρία ενάντια στις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται επί δεκαετίες από διαδοχικές κυβερνήσεις, οι οποίες αύξησαν το κόστος ζωής, περιθωριοποίησαν και αποθάρρυναν τον πληθυσμό, οδηγώντας σε μεγαλύτερη κοινωνική και οικονομική ανισότητα.

ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΠΙΝΟΣΕΤ

Για 30 χρόνια ο λαός της Χιλής έμοιαζε να βρίσκεται σε καταστολή με τις υποσχέσεις που του έδιναν οι εκάστοτε δεξιοί και αριστεροί ηγέτες, ότι δηλαδή οι ελεύθερες αγορές θα οδηγούσαν στην ευημερία η οποία με τη σειρά της θα έλυνε όλα τα προβλήματα. Κατά καιρούς υπήρχαν αντιδράσεις, κινητοποιήσεις και οργή, ωστόσο ποτέ δεν έφτασαν στο σημείο της εξέγερσης όπως σήμερα. Τα σημάδια ανάπτυξης στη χώρα έγιναν πράγματι ορατά, όχι όμως για όλους. Ο Πινοσέτ ήταν πάντα εκεί και η οργή που σιγόβραζε στα μεγάλα τμήματα του πληθυσμού για την τουλάχιστον άδικη οικονομική πολιτική ξέσπασε.

«Η Χιλή ξύπνησε» φωνάζουν εκατομμύρια πληβείοι και η ωρολογιακή βόμβα έσκασε στα χέρια του κεντροδεξιού δισεκατομμυριούχου προέδρου Σ. Πινιέρα, ο οποίος φρόντισε με τις πολιτικές του να μεγαλώσει τις κοινωνικές ανισότητες χαρίζοντας απαλλαγές στις μεγάλες επιχειρήσεις και στους πολύ πλούσιους και φορτώνοντας με βάρη τους πιο αδύναμους.

Στην πραγματικότητα από το 1990 που η Χιλή απέκτησε δημοκρατία έως και σήμερα δεν έχει αλλάξει τίποτε. Το φάντασμα του Πινοσέτ (με τον στρατό να είναι το μακρύ χέρι της οικονομίας) στοιχειώνει ακόμη τις πλατείες του Σαντιάγο και το σύνθημα «Por la razon ο la fuerza» (διά του δικαίου ή διά της ισχύος) ακούγεται ξανά δεκατρία χρόνια μετά τον θάνατό του.

Η ΣΤΑΓΟΝΑ ΠΟΥ ΞΕΧΕΙΛΙΣΕ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙ

Η λαϊκή εξέγερση που μέχρι στιγμής έχει αφήσει πίσω της πάνω από 20 νεκρούς, περισσότερους από 1.300 τραυματίες και τουλάχιστον 2.800 συλληφθέντες, ανάμεσά τους εφήβους και παιδιά, είναι η απόδειξη πως τα 30 πέσο ήταν απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Μπορεί να ξεκίνησε από τους μαθητές, όπως είχε γίνει και το 2011 όταν ζητούσαν ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όμως πλέον η εξέγερση κερδίζει συνεχώς έδαφος. Τόσο που έφτασε ακόμη και στα πλούσια προάστια του Σαντιάγο παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες του Πινιέρα να χρυσώσει το χάπι για τους πληβείους υποσχόμενος ένα νέο πακέτο φιλολαϊκών μέτρων, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού και της κατώτατης σύνταξης.

«Διαδηλώνουν παιδιά, σπουδαστές, εργαζόμενοι, γονείς, θείες, γιαγιάδες. Οι γιαγιάδες φωνάζουν για αλλαγή! Στην ηλικία τους και ακόμη αγωνίζονται… Ισως να μη βγει τίποτε θετικό από όλο αυτό και να μην κερδίσουμε τίποτε. Αλλά δεν θέλω να φτάσω 50 ετών και να συνειδητοποιήσω ότι δεν φάνηκα αρκετά γενναία» δήλωσε η 25άχρονη Μελίσα που διαδηλώνει νυχθημερόν στους δρόμους.

Η αύξηση της τιμής του εισιτηρίου μπορεί να ακούγεται μικρή για ορισμένους, όμως σε μια χώρα όπου το 36% του αστικού πληθυσμού ζει σε ακραία φτώχεια και οι περισσότεροι εργαζόμενοι λαμβάνουν μεικτές μηνιαίες αποδοχές περίπου 400 ευρώ τον μήνα είναι

σημαντική. To χρέος των νοικοκυριών είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τη Χιλή. Σύμφωνα με έκθεση του Πανεπιστημίου του Σαν Σεμπαστιάν, ένας στους τρεις ενήλικες δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει τα χρέη του με τα εισοδήματα που διαθέτει. Πολλοί Χιλιανοί που πρόσφατα βγήκαν από μακροχρόνια φτώχεια πλήττονται περισσότερο διότι τα κοινωνικά επιδόματα είναι λιγότερα για τη μεσαία τάξη στην οποία πλέον ανήκουν.

«Τα 30 σεντ ήταν ακριβώς η κορυφή του παγόβουνου» δήλωσε η Χασίντα Ουρίβι, 29χρονη δημοσιογράφος που συμμετείχε στις διαδηλώσεις. «Δεν έχουμε καλή δημόσια υγεία, οι μισθοί είναι χαμηλοί, υπάρχουν τόσα πράγματα που ο λαός πληρώνει από την τσέπη του. Είμαι περήφανη και χαρούμενη που οι άνθρωποι ξυπνούν» πρόσθεσε.

Ενα από τα μεγαλύτερα αγκάθια στη χώρα που ο λαός απαιτεί να μεταρρυθμιστεί είναι το λεγόμενο ασφαλιστικό Πινοσέτ, που διέλυσε την κοινωνική ασφάλιση της Χιλής. Οι άντρες που συνταξιοδοτούνται λαμβάνουν μόλις το 38% των ασφαλιστικών εισφορών που παρακρατήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού

βίου τους, ενώ οι γυναίκες το 33%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως μέχρι σήμερα καμία πολιτική ηγεσία δεν έχει αγγίξει το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Εν ολίγοις, ο χιλιανός λαός έχει πέσει θύμα ληστείας σε όλους τους τομείς: υγεία παιδεία, συντάξεις, συγκοινωνίες. Ολες οι βασικές υποδομές (ενέργεια, νερό) και υπηρεσίες (εκπαίδευση, υγεία) έχουν ιδιωτικοποιηθεί.

ΠΙΝΙΕΡΑ ΩΣ… ΠΙΝΟΣΕΤ

Επειτα από τρεις εβδομάδες χάους στους δρόμους οι διαδηλωτές δεν απαιτούν πλέον μόνο την παραίτηση του Σ. Πινιέρα αλλά αξιώνουν ένα νέο σύνταγμα για τη χώρα τους που θα αποβάλει κάθε ίχνος του καθεστώτος Πινοσέτ και θα τους αντιμετωπίζει σαν πολίτες και όχι σαν καταναλωτές.

Ανταποκρινόμενος στις διαμαρτυρίες ο Πινιέρα έκανε ένα τραγικό λάθος: ενήργησε όπως η χούντα. Πρώτα αστυνομική καταστολή, μετά στρατός στους δρόμους σε συνδυασμό με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιτρέπει στους στρατιώτες να πυροβολούν το πλήθος, νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας, μαζικές συλλήψεις, βασανιστήρια.

Στη Χιλή των χιλιάδων πληγών από το καθεστώς του Πινοσέτ ο στρατός στους δρόμους έφερε θύμησες από το σκοτεινό παρελθόν. Και όσο ο στρατός βγαίνει στους δρόμους για να «επιφέρει την τάξη» στο όνομα της δημοκρατίας και όσο ο Πινιέρα αρνείται να παραιτηθεί τόσο οι αντικυβερ-νητικές διαδηλώσεις πληθαίνουν.

«Εχω πίστη στο καθήκον μου ως προέδρου και ορκίζομαι να συμμορφωθώ με αυτό το καθήκον για να βελτιώσω την ποιότητα ζωής των πολιτών μας» δήλωσε ο Πινιέρα σε συνέντευξή του… «Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι καμία από αυτές τις κατηγορίες δεν θα σταθούν διότι η λύση στη δημοκρατία είναι ο σεβασμός των κανόνων» συνέχισε, δίνοντας σαφές μήνυμα στον λαό πως δεν υποχωρεί.

Οι διαδηλωτές της Χιλής όμως δίνουν κι εκείνοι με τη σειρά τους καθημερινά το δικό τους μήνυμα στους δρόμους. Η χώρα βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της σύγχρονης ιστορίας της και όπως λέει ένα άλλο εμπνευσμένο χιλιανό σύνθημα: «Δεν γυρίζουμε στην κανονικότητα γιατί η κανονικότητα είναι το πρόβλημα».

Πηγή: Μυρτώ Κελεσίδου – Hot Doc