Ο Κώστας είναι φαντάρος - Πέρασε την πύλη του στρατοπέδου στις 10 Μαρτίου και δεν ξαναβγήκε

Ο Κώστας είναι φαντάρος - Πέρασε την πύλη του στρατοπέδου στις 10 Μαρτίου και δεν ξαναβγήκε

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΡΜΟΥΡΗΣ

«Είμαι μέσα στο στρατόπεδο δύο μήνες. Δεν έχω βγει καθόλου εκτός από μια-δυο φορές που πήγαμε με κίνηση να πάρουμε ψωμί και ήμουν συνοδηγός».

Ο Κώστας* υπηρετεί σε στρατόπεδο της Θράκης.

Παρουσιάστηκε στην αρχή της κρίσης του κορωνοϊού, με τη σειρά του Μαρτίου. Περίμενε, όπως όλοι οι φαντάροι, μετά την ορκωμοσία να επιστρέψει στην πόλη διαμονής του και να γυρίσει ύστερα από δέκα ημέρες για να ξεκινήσει τη θητεία του. Όμως δύο μήνες μετά δεν έχει ξαναπεράσει την πύλη του στρατοπέδου για έξοδο ή άδεια.

Έχοντας πρόσφατη την εμπειρία της καραντίνας, γνωρίζουμε πια καλά τι σημαίνει εγκλεισμός και την απίστευτη ψυχολογική πίεση που προκαλεί. Και αυτό έχοντας περάσει τον ενάμισι αυτόν μήνα σε συνθήκες δύσκολες μεν, ευνοϊκότερες δε για τους περισσότερους από ότι οι άνθρωποι που έμειναν εγκλωβισμένοι σε φυλακές, καταυλισμούς προσφύγων ή στρατόπεδα.

«Ούτε στα χειρότερά μου όνειρα...»

Ο Κώστας ήξερε ότι η στρατιωτική θητεία θα έκοβε στη μέση τη ζωή του, όπως συμβαίνει σε όλους τους φαντάρους. Δεν περίμενε όμως ότι το στρατόπεδο θα μετατρεπόταν σε μία φυλακή από την οποίαν θα αδυνατούσε να πάρει την παραμικρή ανάσα επί δύο μήνες.

«Όταν ξεκίνησε η κρίση του κορωνοϊού δεν φανταζόμασταν τι θα επακολουθούσε», μας λέει. «Αρχικά, όταν μας ανακοινωνόταν κάτι σχετικό γινόταν σε ένα χαλαρό κλίμα, ως κάτι που θα είναι εφήμερο. Εγώ, όταν παρουσιάστηκα αρχές Μαρτίου, περίμενα ότι μετά από λίγες μέρες θα παίρναμε κάποια έξοδο το Σαββατοκύριακο. Στην αρχή μας ανακοινώθηκε ότι δεν θα βγούμε αυτό το Σαββατοκύριακο. Την επόμενη εβδομάδα, μας ανακοινώθηκε ότι δεν θα βγούμε ούτε τότε. Όταν ήρθε η ώρα της άδειας ορκωμοσίας, μας ανακοινώθηκε ότι δεν θα πάρουμε άδεια.»

Με τον εγκλεισμό να προχωρά σταδιακά από αναβολή σε αναβολή μέχρι την οριστική αναστολή εξόδων και αδειών, ο Κώστας δεν αισθανόταν ότι συντρέχει λόγος ανησυχίας. Μέχρι που ένα πρωί, στην Αναφορά τους ανακοινώθηκε η επ' αόριστον απαγόρευση εξόδου από το στρατόπεδο.

«Όταν ξεκίνησε όλο αυτό ούτε στα χειρότερά μου όνειρα δεν φανταζόμουν ότι ο εγκλεισμός θα έφτανε τους δύο μήνες. Ήμουν αισιόδοξος, ειδικά στην αρχή. Έλεγα, εντάξει, δεν έγινε κάτι – και πραγματικά όπως μας το παρουσίαζαν δεν συνέτρεχε λόγος ανησυχίας αφού οι αναβολές εξόδων ανακοινώνονταν μεμονωμένα. Όταν επιβλήθηκαν οι περιορισμοί κυκλοφορίας ''έξω'', τότε, σε μια πρωινή αναφορά, ανακοινώθηκε ότι τα στρατόπεδα θα παραμείνουν κλειστά επ' αόριστον, χωρίς και πάλι να δοθεί κάποια ημερομηνία.

Ρωτάμε τον Κώστα ποιες ήταν οι αντιδράσεις των φαντάρων όταν έμαθαν ότι θα παραμείνουν μέσα στο στρατόπεδο επ' αόριστον.

«Τα συναισθήματα ήταν κυρίως κατατονικά. Θλίψη και στενοχώρια δηλαδή, λιγότερες ήταν οι νευρικές αντιδράσεις – χωρίς βέβαια να λείπουν και αυτές. Οι περισσότεροι το εσωτερίκευσαν. Ακόμα και τότε όμως δεν γνωρίζαμε ότι ο εγκλεισμός θα κρατήσει τόσο πολύ. Είχαμε άγνοια της κατάστασης, την αντιμετωπίζαμε σαν κάτι παροδικό. Ήμασταν εξάλλου ήδη αποκομμένοι από το εξωτερικό περιβάλλον οπότε δεν είχαμε αντιληφθεί που είχε φτάσει όλο αυτό που συνέβαινε με τον κορωνοϊό.»

«Πόλεμος» με τον ιό με όπλα τη χλωρίνη και το... υγρό πιάτων

Έχοντας παρουσιαστεί στη Θράκη με την προοπτική να μείνει λίγες ημέρες και στη συνέχεια, έχοντας πάρει μια πρώτη «γεύση» από τον στρατό, να επιστρέψει στον τόπο διαμονής του για να γυρίσει στη συνέχεια στο στρατόπεδο ώστε να συνεχίσει τη θητεία του, ο Κώστας και οι υπόλοιποι συνάδελφοί του βρέθηκαν ξαφνικά επ' αόριστον εγκλωβισμένοι στο στρατόπεδο, εν μέσω πανδημίας. Η προσαρμογή στην νέα κανονικότητα, αν μη τι άλλο, επέβαλλε μέτρα προστασίας από τον «αόρατο εχθρό», όπως επανειλημμένα χαρακτηρίστηκε από κυβερνητικούς παράγοντες. Η απάντηση του στρατού; Χλωρίνη και υγρό πιάτων.

«Στην πραγματικότητα δεν ελήφθησαν ποτέ μέτρα προστασίας στα στρατόπεδα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων και αυτό εκ των υστέρων, όπου είχε σημειωθεί κάποιο κρούσμα», μας λέει. «Κατά βάση υπήρχαν δύο ρητορικές από τους στρατιωτικούς: Από τη μία η παράνοια ότι όλα είναι ένα ψέμα, λογής λογής θεωρίες συνωμοσίας ότι ο ιός δεν υπάρχει. Από την άλλη, η λογική ότι αφού είναι διαταγή, πρέπει να πάρουμε κάποια μέτρα. Ουδέποτε όμως μετακυλήθηκε το βάρος της αντιμετώπισης του κορωνοϊού και στα στελέχη», προσθέτει.

«Οπότε αυτό που εμείς βιώσαμε είναι να κάνουμε πρωινές αναφορές και να μας λένε ότι θα φάτε φυλακή αν δεν φτερνίζεστε στον αγκώνα, ή ότι στο ΚΨΜ θα πρέπει να βρίσκεστε ο ένας σε απόσταση μέτρων από τον άλλον. Μόλις έφευγαν τα στελέχη να πάνε στα σπίτια τους, εμείς ήμασταν στο θάλαμο όλοι μαζί, ο ένας πάνω στον άλλον. Ήταν παρανοϊκό: Όλη την ημέρα ήμασταν όλοι μαζί οι φαντάροι αλλά τα στελέχη δεν μας βλέπανε. Όταν έρχονταν, υπήρχε επιπλέον ταλαιπωρία γιατί δεν έπρεπε να είμαστε κοντά.

»Αντισηπτικά και μάσκες ήρθαν σε εμάς στο τέλος της καραντίνας, στην αρχή δεν υπήρχε τίποτα. Όταν ζητούσαμε μέτρα προστασίας στις πρωινές αναφορές μας έλεγαν ότι δεν υπάρχει τίποτα και, ειρωνικά, ότι αν βρείτε εσείς φέρτε. Από προϊόντα καθαρισμού, υπήρχε χλωρίνη και υγρό πιάτων που το είχαμε για όλες τις χρήσεις. Με αυτό πλέναμε τα χέρια μας. Σε αυτό το πλαίσιο, τα ''μέτρα υγιεινής'' σήμαιναν απλώς περισσότερο άγχος γιατί έπρεπε να ακούμε λογίδρια για το πώς να συμπεριφερόμαστε, καθώς και περισσότερη δουλειά μέσα στο στρατόπεδο, πολλές φορές χωρίς ουσιαστικό νόημα. Μπορεί να σε έβαζαν δηλαδή να καθαρίζεις με νερό χωρίς χλωρίνη, απλώς για να φαίνεται ότι γίνεται κάτι.»

«Στις είκοσι ημέρες ο εγκλεισμός έγινε βασανιστήριο»

Και ενώ οι φαντάροι βίωναν «του παράλογου τη θητεία» να οξύνεται με την ψυχολογική φόρτιση του εγκλεισμού και της έλλειψης μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό, έβλεπαν στελέχη του στρατού να μπαινοβγαίνουν στο στρατόπεδο γκρεμίζοντας βασανιστικά και καθημερινά το βασικό δικαιολογητικό πλαίσιο για τον εγκλεισμό τους, δηλαδή το να μην μεταφερθεί ο κορωνοίός μέσα στις μονάδες.

«Όταν μας ανακοινώθηκε η επ' αόριστον αναστολή εξόδων και αδειών, ουδέποτε ειπώθηκε ότι τα στελέχη θα μπαινοβγαίνουν κανονικά», μας λέει ο Κώστας. «Σιγά σιγά αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε τι γίνεται: Εμείς ήμασταν έγκλειστοι για λόγους προστασίας και βλέπαμε τους άλλους να μπαινοβγαίνουν. Κάποιοι που φοβόντουσαν επειδή ήταν ευπαθείς ομάδες χρησιμοποιούσαν μάσκα, τηρούσαν κάποια μέτρα προστασίας. Άλλοι όμως που θεωρούσαν πως ο κορωνοίός είναι απάτη, δεν λάμβαναν κανέναν μέτρο προστασίας.»

Τι σήμαιναν όλα αυτά για τον Κώστα προσωπικά; Πότε ο εγκλεισμός από πιεστική μεν, ανεκτή δε συνθήκη μετατράπηκε σε βασανιστήριο;

«Για εμένα προσωπικά, η κατάσταση εγκλεισμού είχε αρχίσει να γίνεται βασανιστική γύρω στο εικοσαήμερο. Εγώ περίμενα την άδεια ορκωμοσίας. Όταν ανακοινώθηκε ο εγκλεισμός επ' αόριστον, εκεί κλάταρα. Μίλαγα με τον έξω κόσμο και κανείς δεν μπορούσε να με καταλάβει. Εκείνη τη στιγμή ένοιωθα ότι είμαι τελείως μόνος, ότι μου τα χουν πάρει όλα, δεν υπάρχει κάτι άλλο να μου πάρουν.»

«Τη ζωή σας να 'χαμε»

«Σε όλη τη διάρκεια του εγκλεισμού επικοινωνούσα με φίλους και συγγενείς, αλλά η επικοινωνία ήταν δύσκολη. Υπήρχε όλη αυτή η παραφροσύνη: Από τη μία η δική μας κατάσταση του εγκλεισμού, από την άλλη η καραντίνα σε πόλεις και χωριά. Ήταν έτσι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει επικοινωνία μεταξύ δύο διαφορετικών, αρνητικών καταστάσεων.

»Από έξω, υπήρχε ελάχιστη κατανόηση για το τι γίνεται εδώ. Με καταλάβαιναν κυρίως άτομα που είχαν κάνει πρόσφατα φαντάροι ή πολύ κοντινοί μου άνθρωποι. Ακόμη και από το οικογενειακό μου περιβάλλον όμως η καραμέλα ήταν ότι είστε μια χαρά γιατί έχετε ο ένας τον άλλον και κάνετε παρέα, κάτι που μας έλεγαν και στην πρωινή αναφορά τα στελέχη. Εμείς ήμασταν κουρέλια από όλες τις απόψεις και ακούγαμε να μας λένε ''εσείς ζωάρα κάνετε'', ''εμείς περνάμε πολύ χειρότερα'', ''τη ζωή σας να 'χαμε'' και όλα αυτά τα φαιδρά.»

«Όταν βγω από εδώ, δεν ξέρω τι θα ήθελα να κάνω», λέει ο Κώστας. «Δεν έχω κάποια ιδιαίτερη επιθυμία. Θέλω απλώς να βγω έξω και σιγά σιγά να βρω ρυθμούς, να μπορώ να μιλήσω με κάποιους ανθρώπους δικούς μου, να πιω έναν κανονικό καφέ, μια μπύρα, τέτοια απλά πράγματα, να ξανανιώσω ότι μπαίνω σε έναν κανονικό ρυθμό. Και να μην έχω το χακί: Κάποιες φορές που ξέκλεβα προσωπικό χώρο απλώς έβαζα τα πολιτικά μου ρούχα μόνο και μόνο για να κάτσω με αυτά. Ήταν πολύ απολαυστικό. Α, και να μην έχεις στο μυαλό σου συνεχώς ότι κάτι μπορεί να συμβεί το επόμενο δευτερόλεπτο, να ακούσεις το όνομά σου να το φωνάζει κάποιος που πρέπει να... όλο αυτό.»

«Η ψυχολογική πίεση του εγκλεισμού διέλυσε τους φαντάρους»

«Η σειρά που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο βρέθηκε στην χειρότερη κατάσταση», σημειώνει στο pontiki.gr ο Νίκος Αργυρίου, μέλος της Επιτροπής Αλληλεγγύης Στρατευμένων.

«Μπήκαν στις 10 Μαρτίου και κλείστηκαν στα Κέντρα Εκπαίδευσης, χωρίς ρούχα για τόσες ημέρες, χωρίς λεφτά πολλές φορές, και ενώ οι μονάδες βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση. Ο εγκλεισμός γρήγορα γεννά μια φοβερή ψυχολογική πίεση που καταλήγει να γυρνά στους ίδιους τους φαντάρους. Βλέπουμε πολλές αναβολές, πολλούς τσακωμούς. Αυτό το κλίμα μεταφέρεται και στους γονείς. Πολλοί από τους φαντάρους είναι παντρεμένοι, έχουν παιδιά, άλλοι έχουν άρρωστους γονείς.

»Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όταν ελήφθη η απόφαση τα στρατόπεδα να λειτουργήσουν με προσωπικό ασφαλείας η πίεση από τις υπηρεσίες που πλέον δεν εκτελούσαν στελέχη μεταφέρθηκε στους φαντάρους. Έτσι, στην ψυχολογική πίεση προστέθηκαν και οι αυξημένες υπηρεσίες, καθώς και η αδικία του να βλέπεις τον στρατιωτικό να μπαινοβγαίνει, ενώ τον φαντάρο να παραμένει αποκλεισμένος και να ακούει ότι όλα αυτά γίνονται για το καλό του.»

«Άδειες πολλών ταχυτήτων»

«Τώρα, που μετά από σχεδόν δύο μήνες ξεκινούν να δίνονται άδειες, αυτές είναι πολλών ταχυτήτων και αναλόγως την κρίση του εκάστοτε διοικητή ο οποίος σταθμίζει τις υπηρεσιακές ανάγκες. Αλλού δίνονται δεκαπέντε ημέρες άδεια, αλλού δέκα, αλλού επτά. Αλλού δίνεται προτεραιότητα στους ντόπιους που δεν χρειάζεται να μετακινηθούν.

»Όλη αυτή η κατάσταση που επικράτησε της προηγούμενες εβδομάδες δημιούργησε ένα μεγάλο κύμα διαμαρτυριών στα στρατόπεδα από φαντάρους, γονείς, ακόμα και χαμηλόβαθμους αξιωματικούς. Οι διαμαρτυρίες αυτές έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ώστε να ληφθούν και να επιβληθούν μέτρα προστασίας από τον κορωνοϊό. Ακόμα και σαπούνια σε μονάδες μοιράστηκαν μετά από τις διαμαρτυρίες φαντάρων», καταλήγει ο Νίκος Αργυρίου.

*Το «Κώστας» αποτελεί ψευδώνυμο για την προστασία της ταυτότητας του καταγγέλλοντος

Φωτογραφίες αρχείου - Eurokinissi

http://www.topontiki.gr