Έγγραφα του γαλλικού ΥΠΕΞ για την ΕΟΚΑ

Γυναίκες της Αριστεράς διαδηλώνουν απαιτώντας την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.

Ο αγώνας της ΕΟΚΑ σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε γνωστός σε πάρα πολλές χώ­ρες του κόσμου.

Επιμέλεια: Μιχάλης Μιχαήλ

Οι πρέσβεις στις χώρες που ήταν κοντά στην Κύπρο και οι διπλωματικές αποστολές έστελναν συχνά αναφορές στις κυβερνήσεις τους αναφορικά με τη δράση της ΕΟΚΑ και την κατάσταση που δημιουργείτο στην Κύ­προ.

Ανάμεσα στις πρεσβείες και τις διπλωμα­τικές αποστολές ήταν και οι γαλλικές που ενημέρωναν κατά καιρούς την κυβέρνησή τους.

Κρίναμε ότι θα είχε ενδιαφέρον να δούμε πώς οι Γάλλοι διπλωμάτες έβλεπαν την κα­τάσταση στην Κύπρο.

Θα παραθέσουμε μερικές αναφορές που αφορούν την πρώτη περίοδο της δράσης της ΕΟΚΑ από μία διαδικτυακή έκδοση του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης ΕΟΚΑ (Σ.Ι.Μ.Α.Ε.) με τίτλο «Έγγραφα του Υπουρ­γείου Εξωτερικών της Γαλλίας που αναφέ­ρονται στον αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959». Όπως σημειώνεται στην έκδοση, τα έγγρα­φα αυτά εξασφαλίστηκαν με ενέργειες του Σ.Ι.Μ.Α.Ε. το 2007.Γυναίκες της Αριστεράς διαδηλώνουν απαιτώντας την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.

Τρομοκρατικές ενέργειες

Το πρώτο έγγραφο που παρατίθεται στην έκδοση προέρχεται από το Προξενείο της Γαλλίας σε Μάλτα και Κύπρο και απευθύνε­ται προς τον Υπουργό Εξωτερικών, Διεύθυν­ση Πολιτικών και Οικονομικών Υποθέσεων.

Η έκθεση έχει τίτλο: «Κυπριακό πρό­βλημα» και φέρει ημερομηνία 20 Απριλίου 1955, δηλαδή 19 μέρες μετά την έναρξη δράσης της ΕΟΚΑ.

Στον υπότιτλο αναγράφεται: «Τρομοκρατι­κές δραστηριότητες μιας νέας μυστικής ορ­γάνωσης, της ΕΟΚΑ».

Αναγράφεται ότι είναι συνέχεια προηγού­μενων εκθέσεων, γεγονός που φανερώνει ότι είχαν ήδη σταλθεί και άλλες αναφορές.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι ο πρόξενος γνωστοποιεί «στο Υπουργείο ότι ένα και­νούργιο στοιχείο κάνει την εμφάνισή του σε όλη την υπόθεση της Ένωσης.

Μια μυστική οργάνωση, δραστήρια και με τρομοκρατικό χαρακτήρα, ιδρύθηκε στο περιθώριο των κομμάτων της εθνικιστικής δεξιάς. Πρόκειται για την ΕΟΚΑ (Εθνική Ορ­γάνωση Κύπριων Αγωνιστών)».Μεταφορά τραυματία κατά τη διάρκεια διαδήλωσης.

Αποκλείονται οι κομμουνιστές

Στη συνέχεια το έγγραφο αναφέρεται στην οργάνωση και στους αρχηγούς της, ανα­φέροντας ότι η Εθναρχία δεν αναγνωρίζει ανοικτά την ΕΟΚΑ, «παρ’ όλο που υπάρχει η υποψία ότι πολλά από τα σημαντικά μέλη της ανήκουν στην οργάνωση».

Αναφέρεται ότι ανάμεσα στα μέλη της ΕΟΚΑ, υπάρχουν ως επί το πλείστον νεαροί του αγροτικού κινήματος της δεξιάς Π.Ε.Κ., καθώς και νεαροί μαθητές.

Στην έκθεση αναφέρεται επίσης ότι «οι κομμουνιστές αποκλείονται».

Στη συνέχεια το κείμενο παραθέτει τον όρκο που έδιναν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, καθώς και στο ότι η έναρξη της δράσης της αιφνιδίασε τη βρετανική Αστυνομία.

Σημειώνεται επίσης ότι «αυτά τα γεγονότα προκάλεσαν μεγάλη συγκίνηση στην Κύπρο. Προδικάζουν μια νέα τροπή στον αγώνα για τη Ένωση, αν και αυτά τα γεγονότα δεν εμ­φανίζουν καμιά σημαντική ισχύ».Βρετανοί στρατιώτες διενεργούν σωματικές έρευνες σε πολίτες.

Εκνευρισμός στους Βρετανούς

Σε άλλο έγγραφο, αυτή τη φορά προερχό­μενο από τη Γαλλική Πρεσβεία στη Μεγάλη Βρετανία και το οποίο φέρει ημερομηνία 5 Ιουνίου 1955, ο πρέσβης της Γαλλίας στο Λονδίνο διαπιστώνει έναν εκνευρισμό των Βρετανών για όσα διαδραματίζονται στην Κύπρο.

Αναφέρεται επίσης στην απέλαση του Αρ­χιεπισκόπου «και η καταδίκη σε θάνατο των τρομοκρατών Καραολή και Δημητρίου» και σημειώνει πως «είναι φυσικό ο Sir Anthony Eden και ο Υπουργός των Αποικιών να προ­χωρήσουν μαζί με τον Κυβερνήτη σε μια πλατιά επισκόπηση των υποθέσεων που εκ­κρεμούν».

Συμπληρώνει ότι «οι βρετανικές υπηρεσί­ες χαίρονται για την πρόσφατη επιτυχή επι­χείρηση των δυνάμεων του Sir John Harding εναντίον της ΕΟΚΑ που είχε σαν αποτέλεσμα τη σύλληψη μίας δεκάδας ηγετών της οργά­νωσης».

Σημειώνει ακόμη ότι στην όλη υπόθεση υπεισέρχεται ένα νέο στοιχείο: «Σύμφωνα με αυτούς έγινε ένα βήμα, μονάχα ένα βήμα, για την επιτυχία του στόχου, που είναι η εξο­μάλυνση της εσωτερικής κατάστασης στην Κύπρο, όπου οι συγκρούσεις ανάμεσα σε Έλ­ληνες και Τούρκους έφεραν ένα νέο στοιχείο έντασης και ανησυχίας».

Γίνεται επίσης αναφορά στην πιθανότητα ανταλλαγής απόψεων της βρετανικής κυ­βέρνησης με τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία πραγματοποιήθηκε δύο μήνες αργότερα.

Ο άγνωστος Διγενής

Σε έγγραφο της Γαλλικής Δημοκρατίας έκτασης 91 σελίδων που συνοδεύεται από χάρτες, ημερομηνίας 9 Σεπτεμβρίου 1955, αναφέρεται στη δράση της ΕΟΚΑ μέχρι εκεί­νη την περίοδο. Είναι σημαντικό ότι σε πολ­λές αναφορές της γαλλικής διπλωματίας, η ΕΟΚΑ αναφέρεται ως τρομοκρατική οργά­νωση.

Στο συγκεκριμένο έγγραφο γίνεται ανα­φορά στις έρευνες των Βρετανών «που έγι­ναν επιτόπου και προς όλες τις κατευθύν­σεις, δεν απέφεραν κανένα αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά την προσωπικότητα του ΔΙΓΕΝΗ, του πιθανολογούμενου αρχηγού της ΕΟΚΑ. Δεν είναι λοιπόν δυνατό να ειπωθεί με ακρί­βεια αν αυτός ο ηγέτης υπάρχει, ή αν πρό­κειται μάλλον για ένα μύθο που συντηρείται από μια ομάδα ταραξιών. Με όλες τις επιφυ­λάξεις, αυτή η δεύτερη εκδοχή είναι μάλλον η πλέον πιθανή».

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να σημειώ­σουμε ότι η αναφορά αυτή ανατρέπει τον ισχυρισμό από πλευράς Γρίβα και ΕΟΚΑ ότι στις 24 Απριλίου 1955 ο Γ.Γ. του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, είχε αποκαλύψει την ταυτότητα του Γρίβα σε ραδιοφωνική εκπομπή από το Βουκουρέστι.

Στο θέμα αυτό είχαμε κάνει αναφορά σε παλαιότερο σημείωμά μας στο οποίο σημειώ­ναμε ότι ο Ζαχαριάδης δεν αναφερόταν στον Γρίβα, αλλά σε κάποιον συνεργάτη του Γρίβα, καθώς και στο ότι ο ισχυρισμός της ΕΟΚΑ έπεφτε στο κενό αφού οι Βρετανοί επικήρυ­ξαν τον Γρίβα ένα χρόνο αργότερα (3 Μαΐου 1956), ενώ στις 11 Ιουλίου 1955 ο Μακάρι­ος έγραφε στον Γρίβα ότι το όνομα Διγενής αποτελούσε αίνιγμα για τους Βρετανούς (βλ. Απομν. Γ. Γρ. Διγενή).

Μύθος ο Διγενής;

Η γαλλική κυβέρνηση προβληματίζεται γύρω από τον Γρίβα και είναι πεπεισμένη ότι πρόκειται για μυθικό πρόσωπο. Αναφέ­ρει συγκεκριμένα: «Ενώ γίνεται λόγος ότι ο πρώην Συνταγματάρχης ΓΡΙΒΑΣ, αρχηγός των Χιτών κατά την απελευθέρωση της Ελ­λάδας, διοικεί την ΕΟΚΑ, στη Λευκωσία σε υπεύθυνους κύκλους πιστεύεται ότι πρόκει­ται για μια Επιτροπή 4 προσώπων, η οποία διοικεί την Οργάνωση.

Τονίζεται σε ό,τι αφορά τον ΔΙΓΕΝΗ, ότι αν υπήρχε πραγματικά, θα μπορούσε άνετα, με τις απαραίτητες προφυλάξεις, να κάμει μια σύντομη εμφάνιση σε ένα χωριό στο βου­νό και να μιλήσει, κάτι που πραγματικά θα ενδυνάμωνε την επιρροή του πάνω στο λαό μόλις θα εγίνετο γνωστή η εμφάνισή του.

Πάντως, η ΕΟΚΑ διαθέτει αναμφισβήτη­τα ένα εξαίρετο δίκτυο πληροφοριών, καθώς και μερικές ομάδες ενόπλων. Σημαντικές ποσότητες όπλων παραδόθηκαν στο νησί με καΐκια που έρχονται από την Ελλάδα».

Ασφαλώς οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης της Γαλλίας δεν ήταν σωστές, αφού ο Διγε­νής δεν ήταν μυθικό αλλά υπαρκτό πρόσω­πο. Ούτε υπήρχε ομάδα που καθοδηγούσε την οργάνωση, αφού ο Γρίβας επέβαλε τη μονοκρατορία του στην οργάνωση.

Η κήρυξη του ΑΚΕΛ εκτός νόμου

Το βράδυ της 13ης προς τη 14η Δεκεμ­βρίου οι Βρετανοί αποικιοκράτες κήρυξαν το ΑΚΕΛ και τις οργανώσεις του εκτός νόμου.

Συνέλαβαν 135 στελέχη του και έκλεισαν τα γραφεία και τους συλλόγους στις πόλεις και στα χωριά, ενώ απαγόρευσαν την κυκλο­φορία των εντύπων του κόμματος.

Στην Κύπρο, από πλευράς ΕΟΚΑ επιχει­ρήθηκε να μειωθεί η σημασία της κίνησης των Βρετανών. Λόγω της διαμάχης των δύο πλευρών, η ΕΟΚΑ επιχείρησε να παρουσι­άσει το γεγονός ως συμπαιγνία μεταξύ των Βρετανών και του ΑΚΕΛ, ώστε το κόμμα της Αριστεράς να παρουσιαστεί ως θύμα, όπως αναφέρει και στη σχετική αναφορά του ο ίδιος ο Γρίβας στα απομνημονεύματά του.

Ωστόσο, οι εκτός Κύπρου δεν είδαν με αυ­τόν το φακό το γεγονός. Η γαλλική διπλωμα­τική αποστολή στην Αθήνα είδε την κήρυξη του ΑΚΕΛ εκτός νόμου ως μία προσπάθεια των Βρετανών να εξασφαλίσουν υποστήρι­ξη από τις ΗΠΑ μέσα στο πλαίσιο της αντι­κομμουνιστικής δράσης της Δύσης τής τότε εποχής.

Παραθέτουμε αυτούσιο το γαλλικό τηλε­γράφημα ημερομηνίας 16 Δεκεμβρίου 1955 (τρεις μέρες μετά την κήρυξη του ΑΚΕΛ εκτός νόμου):

«Η απόφαση να τεθεί εκτός νόμου το Κομ­μουνιστικό Κόμμα της Κύπρου και η σύλ­ληψη των ηγετών του που έλαβαν χώρα τις τελευταίες δύο μέρες, έγινε αντικείμενο αρ­κετών σχολίων στον αθηναϊκό Τύπο.

Για τον ‘‘Εθνικό Κήρυκα’’, ο οποίος νομίζω ότι εκφράζει γνώμη γενικά αποδεκτή εδώ, ο στόχος των Άγγλων είναι:

1) Να πετύχουν τη συνδρομή των Αμε­ρικανών παρουσιάζοντας το πρόβλημα της Κύπρου σαν αναπόσπαστο μέρος του αγώνα που διεξάγει η Δύση εναντίον του κομμου­νισμού.

2) Να αφοπλίσουν ηθικά και να διασπά­σουν πολιτικά τους Έλληνες της Ελλάδας με τους Έλληνες της Κύπρου, επιθυμώντας να τους κάνουν να πιστέψουν ότι οι επιθέσεις και οι διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή στην Κύπρο είναι έργο μόνο των κομμουνιστών».

Είναι και πάλι εμφανές ότι οι ισχυρισμοί που πρόβαλε τότε η ΕΟΚΑ και συντηρούνται μέχρι και σήμερα, έγιναν και γίνονται μόνο για εσωτερική κατανάλωση εντός Κύπρου και δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στο εξωτε­ρικό, ούτε και γίνονται αποδεκτοί οι διάφο­ροι ισχυρισμοί.

Αυτό το δεδομένο, αν το μεταφέρουμε στο σήμερα, θα πρέπει να μας προβληματίσει ως προς το ότι οι δηλώσεις που γίνονται για εσωτερική κατανάλωση για διάφορα θέματα, ιδιαίτερα για το Κυπριακό, δεν σημαίνει ότι πείθουν και τους ξένους οι οποίοι παρακο­λουθούν στενά τα όσα γίνονται.

Και σήμερα, για όσους δεν το γνωρίζουν, οι διπλωματικές αποστολές των ξένων χω­ρών, στέλνουν επί καθημερινής βάσης ενη­μερώσεις στις κυβερνήσεις τους. Και οι κυ­βερνήσεις γνωρίζουν πολύ καλά ποιες είναι οι πραγματικότητες και ποιες είναι οι προπα­γανδιστικές δηλώσεις.

http://dialogos.com.cy/blog/engrafa-tou-gallikou-ipex-gia-tin-eoka/#.WsCb2pe-m71