Η χαμένη παιδικότητα στην Υεμένη

Γεωργία Κριεμπάρδη

Η χαμένη παιδικότητα στην Υεμένη

Ο στίχος του Πρίγκηπα της ροκ «έχε το νου σου στο παιδί...» δεν αγγίζει την Υεμένη. Εκεί τα παιδιά πεινούν. Εκεί τα παιδιά στερούνται εκπαίδευσης. Εκεί τα παιδιά στερούνται τα πάντα. 10.000 παιδιά έχουν σκοτωθεί ή ακρωτηριαστεί από τότε που ξεκίνησαν οι μάχες τον Μάρτιο του 2015. Σύμφωνα με την κατάταξη του ΟΗΕ για τη διατροφική ασφάλεια (IPC), η ανάλυση για την διατροφική κατάσταση στη νότια Υεμένη δείχνει ότι τα περιστατικά οξέος υποσιτισμού στα παιδιά κάτω των 5 ετών έχουν αυξηθεί κατά 10% το 2020 για να ξεπεράσουν το μισό εκατομμύριο.Οι περιπτώσεις των παιδιών με σοβαρό οξύ υποσιτισμό αυξήθηκαν κατά 15,5%, ενώ το 80% του πληθυσμού εξαρτάται από ανθρωπιστική βοήθεια.

«Τον Μάρτιο του 2015, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – μαζί με άλλα μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου – άρχισαν να βομβαρδίζουν την Υεμένη. Ο εμφύλιος στη χώρα μεταξύ του Προέδρου Αμπντραμπούχ Μανσούρ Χάντι, του κινήματος των Χούθι και της αλ-Κάιντα κλιμακωνόταν ολοένα και περισσότερο και ουσιαστικά η επίθεση κατά της Υεμένης μπορεί να περιγραφεί ως επίθεση από τους Σουνίτες μονάρχες κατά της πιθανότητας να έρθει στην εξουσία στην Αραβική Χερσόνησο ένα σιιτικό πολιτικό σχέδιο που φοβόντουσαν», σύμφωνα με τον Βιτζάι Πρασάντ (Ινδός ιστορικός, δημοσιογράφος και διευθυντής της Τριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών).

Στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής ασφαλώς έβαλε και το καταστροφικό χέρι της η Δύση καθώς τα βασίλεια του Κόλπου υποστηρίχτηκαν πλήρως από τις δυτικές χώρες που τους ενίσχυσαν με όπλα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων για να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον του φτωχού λαού της Υεμένης. Αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης; Η Υεμένη κατακερματίστηκε. Σε πληθυσμό 30 εκατομμυρίων, πάνω από 250.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν.

Οι απώλειες δε σταματούν εκεί, με τη Διεθνή κοινότητα και τα κράτη να κρούουν συνεχώς καμπανάκι κινδύνου. Βέβαια, πρόκειται για τα ίδια κράτη που ενισχύουν την περιοχή με πολεμικό εξοπλισμό…

Από τον Φεβρουάριο του 2021, οι στρατιωτικές δυνάμεις των Χούθι έχουν ασκήσει πίεση για να καταλάβουν την πόλη Μαρίμπ, η οποία βρίσκεται όχι μόνο στο επίκεντρο του προγράμματος διύλισης πετρελαίου της Υεμένης, αλλά και σε ένα από τα λίγα μέρη της χώρας που εξακολουθεί να ελέγχεται από τον Πρόεδρο Χαντί, όπως επισημαίνει και ο διευθυντής της Τριηπειρωτικής.

Όπως σημειώνει ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Παπαδομανωλάκης στο βιβλίο του «COVID 19 – O ιός των αντιθέσεων», «με τον πόλεμο να έχει σκοτώσει πάνω από 100.000 ανθρώπους και να έχει εκτοπίσει 3 εκατομμύρια, τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας έχουν πληγεί από τις αεροπορικές επιδρομές, με αποτέλεσμα η Υεμένη να μην έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει λοιμώδεις ασθένειες όπως η χολέρα, ο δάγκειος πυρετός ή η διφθερίτιδα». Συνεχίζοντας, «η χώρα αντιμετωπίζει το τρίτο ξέσπασμα χολέρας από το 2016 κι έχει σκοτώσει σχεδόν 4.000 ανθρώπους, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Το προηγούμενο έτος υπήρξαν περίπου 60.000 κρούσματα δάγκειου πυρετού».

10.000 παιδιά έχουν σκοτωθεί ή ακρωτηριαστεί

Στις 19 Οκτωβρίου, ο εκπρόσωπος της UNICEF Τζέιμς Έλντερ ενημέρωσε: «Η σ ύγκρουση στην Υεμένη μόλις έφτασε σε άλλο ένα επαίσχυντο ορόσημο: 10.000 παιδιά έχουν σκοτωθεί ή ακρωτηριαστεί από τότε που ξεκίνησαν οι μάχες τον Μάρτιο του 2015. Αυτό ισοδυναμεί με τέσσερα παιδιά κάθε μέρα». Συγκλονίζει η αναφορά του Έλντερ. Από τα 15 εκατομμύρια άτομα (50% του πληθυσμού της Υεμένης) που δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις, τα 8,5 εκατομμύρια είναι παιδιά. Τον Αύγουστο, η Εκτελεστική Διευθύντρια της UNICEF Ενριέτα Φορ είπε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πως «το να είσαι παιδί στην Υεμένη είναι εφιάλτης. Στην Υεμένη, ένα παιδί πεθαίνει κάθε δέκα λεπτά από αιτίες που μπορούν να προληφθούν,συμπεριλαμβανομένου του υποσιτισμού και των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια».

«Σε κάθε πόλεμο εμπλέκονται διαφορετικά συμφέροντα και εξουσίες. Ένα εκρηκτικό μείγμα δίψας για εξουσία, μισαλλοδοξίας, εγωισμού και πολλαπλής αμετροέπειας. Άγρια ένστικτά. Πολιτική και θρησκευτικά κίνητρα βρίσκονται πίσω από τον πόλεμο στην Υεμένη. Μια αντιπαλότητα που φαίνεται να οφείλεται στις θρησκευτικές διαφορές μεταξύ της σουνιτικής Σαουδικής Αραβίας και του Σιιτικού Ιράν», όπως σημειώνει και ο διευθυντής της Τριηπειρωτικής.

«Κινδυνεύουμε να χάσουμε μια ολόκληρη γενιά μικρών παιδιών στην Υεμένη», ανέφερε ο ΟΗΕ σε πρόσφατη ανακοίνωση. Ο υπoσιτισμός μαστίζει τη χώρα, ενώ το 2020 η κατάσταση επιδεινώθηκε λόγω της πανδημίας. «Εκδίδουμε προειδοποιήσεις από τον Ιούλιο ότι η Υεμένη βρίσκεται στα πρόθυρα μιας καταστροφικής επισιτιστικής κρίσης. Αν δεν τερματιστεί τώρα ο πόλεμος, πλησιάζουμε σε μια μη αναστρέψιμη κατάσταση και κινδυνεύουμε να χάσουμε μια ολόκληρη γενιά μικρών παιδιών στην Υεμένη», προειδοποίησε η Λίσε Γκράντε Συντονίστρια Ανθρωπιστικής Βοήθειας του ΟΗΕ για την Υεμένη.

Σύμφωνα με την κατάταξη του ΟΗΕ για τη διατροφική ασφάλεια (IPC), η ανάλυση για την διατροφική κατάσταση στη νότια Υεμένη δείχνει ότι τα περιστατικά οξέος υποσιτισμού στα παιδιά κάτω των 5 ετών έχουν αυξηθεί κατά 10% το 2020 για να ξεπεράσουν το μισό εκατομμύριο. Οι περιπτώσεις των παιδιών με σοβαρό οξύ υποσιτισμό αυξήθηκαν κατά 15,5% και τουλάχιστον 250.000 έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες χρειάζονται θεραπεία για τον υποσιτισμό.

«Ο υποσιτισμός οξείας μορφής απειλεί τα μισά από τα παιδιά κάτω των 5 ετών στην Υεμένη το 2021», δηλαδή σχεδόν 2,3 εκατομμύρια παιδιά, τονίζουν ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, το Ταμείο του ΟΗΕ για τα Παιδιά (UNICEF), το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (PAM) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.«Μεταξύ αυτών, 400.000 θα υποφέρουν από οξύ και σοβαρό υποσιτισμό και μπορεί να πεθάνουν αν δεν λάβουν επειγόντως θεραπεία», προειδοποιούν.

Ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι η χώρα αποτελεί τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση παγκοσμίως, με το 80% του πληθυσμού να εξαρτάται από ανθρωπιστική βοήθεια. Διάφορα ανθρωπιστικά προγράμματα στην Υεμένη, χάρη στα οποία εκατομμύρια άνθρωποι γλιτώνουν από τον λιμό και ασθένειες, σταδιακά αναστέλλουν τη λειτουργία τους ή περιορίζουν τις δραστηριότητές τους εξαιτίας της ελλιπούς χρηματοδότησης φέτος. Ο ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι ως τα μέσα Οκτωβρίου είχε λάβει μόνο το 1,43 δισεκατομμύριο δολάρια από τα 3,2 δισεκατομμύρια που χρειάζεται για τις ανθρωπιστικές ανάγκες της Υεμένης για όλο το 2020.

Εκπαίδευση στα ερείπια

Όπως αναφέρεται στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, στην αρχή του πολέμου στην Υεμένη περισσότερα από 2.500 σχολεία έχουν καταστραφεί ή μετατραπεί σε καταλύματα για πρόσφυγες ή στρατιωτικές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Πριν την έναρξη της πανδημίας σχεδόν 2 εκατ. παιδιά δεν είχαν εγγραφεί σε σχολείο, όπως επεσήμανε ο οργανισμός, ενώ προειδοποίησε ότι λόγω της υγειονομικής κρίσης ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί. Η υποχρηματοδότηση για τις ανάγκες της χώρας ολοένα και γίνεται πιο εμφανής και έντονη.

Οι δύο τελευταίες σχολικές χρονιές ήταν πολύ πιο σύντομες λόγω της πανδημίας, επεσήμανε η Unicef. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού δημιουργήθηκαν «προβλήματα στην εκπαίδευση περίπου 5,8 εκατομμυρίων μαθητών του δημοτικού και του γυμνασίου περιλαμβανομένων 2,5 εκατομμυρίων κοριτσιών».

Εξάλλου, σημείωσε πως «περισσότεροι από 170.000 εκπαιδευτικοί, δηλαδή τα δύο τρίτα των εκπαιδευτικών της χώρας—δεν λαμβάνουν μισθό τακτικά εδώ και τέσσερα χρόνια λόγω του πολέμου». Σύμφωνα με τη Unicef -λόγω αυτών των παραγόντων- επιπλέον 4 εκατ. παιδιά ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην πρόσβασή τους στην εκπαίδευση.

Η μεγαλύτερη σύγχρονη ανθρωπιστική κρίση

Στην Υεμένη τα παιδιά πεθαίνουν και η ανθρωπότητα κλείνει τα μάτια και τ’ αφτιά της. Η «εικόνα του λιμού» είναι η χαρακτηριστικότερη για να περιγράψει την τραγικότητα της κατάσταση, Η Αμάλ Χουσάιν, η «εικόνα του λιμού». Μόλις 7 ετών. Ταλαιπωρημένα, αποστεωμένο σώμα. Θλιμμένα μάτια. Ο φωτογράφος Τάιλερ Χικς χώρεσε σ’ ένα κλικ όλη την απανθρωπιά του κόσμου. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στους NYT κι έγινε το θλιβερό σύμβολο του εγκλήματος που συντελείται.

Τι κι αν το ημερολόγιο μας υπενθυμίζει πως διανύουμε τον 21ο αιώνα, και η εικόνα του 10χρονου Χάσαν Μέρζαμ Μουχάμαντ μας ταρακούνησε τόσο που μοιάζει αδιανόητο πως η ανθρωπότητα δείχνει το σκληρό της πρόσωπο σε κάποια χώματα. Ο Χασάν, η ιστορία του οποίου ήρθε στο φως από το Reuters, υπέφερε από σοβαρό υποσιτισμό, με αποτέλεσμα να μη μπορεί ούτε να περπατήσει ή να αντιδράσει και τον κουβάλησε ο πατέρας του σε μια κλινική της Υεμένης.

Πλέον, έπειτα από θεραπεία, παίζει με ένα αυτοκινητάκι, κάθεται σε ένα γαϊδουράκι και, καθώς είναι κωφάλαλος εκ γενετής, κάνει νοήματα με τα χέρια του και χαμογελάει για να επικοινωνήσει. «Ο Χάσαν τρώει ό,τι κι εμείς: ρύζι, ψωμί. Δεν έχουμε αυτόν τον καιρό τροφές πλούσιες σε λιπαρά, δεν μπορούμε να βρούμε κρέας γι’αυτόν», δήλωσε ο θείος του, ο Τάγεμπ Μουχάμεντ.

Η οικογένεια, η οποία έχει εκτοπιστεί πέντε φορές από τον πόλεμο, ζει τώρα στην αγροτική περιοχή Χάτζαχ, μια από τις πιο φτωχές της χώρας. Όταν το Reuters συνάντησε για πρώτη φορά τον Χάσαν τον Ιούλιο του 2020, ζύγιζε μόλις 9 κιλά. Τώρα ο 10χρονος ζυγίζει λίγο πάνω από 13 κιλά και δίνει την δική του προσωπική μάχη να σταθεί στη ζωή.

Είναι παιδιά. Είναι όλα τους παιδιά και διψούν για ζωή. Ζωή που οι άγριες πολιτικές τους βάζουν εμπόδια.

*Η φωτογραφία είναι δημιουργία του παγκοσμίου φήμης digital artist, Uğur Gallenkuş,. Στα έργα του αποτυπώνει δύο κόσμους ταυτόσημους, αλλά παράλληλα τόσο εκ διαμέτρου αντίθετους. Κάθε φωτογραφία απηχεί και μια συγκλονιστική ιστορία. Μια γροθιά στο στομάχι, όταν αντικρίζουμε τον άνισο κόσμο με τις τρομακτικές όψεις που το ανθρώπινο μάτι έχει συνηθίσει να αγνοεί ή να μην αντιλαμβάνεται. Βία, πόλεμος, εξαθλίωση, ανθρώπινη παρακμή έρχονται μπροστά στα μάτια μας κι ενεργοποιούν ακαριαία τα αντανακλαστικά της βαθύτερης σκέψης μας.

ΤΗΕ PRESS PROJECT