«Η επιβίωση των πλουσιοτέρων»: Τα εταιρικά κέρδη οδηγούν την ανθρωπότητα σε κρίση

«Η επιβίωση των πλουσιοτέρων»: Τα εταιρικά κέρδη οδηγούν την ανθρωπότητα σε κρίση

του Ανδρέα Κοσιάρη

Έναν κόσμο που ζει σε «μια άνευ προηγουμένου στιγμή πολλαπλών κρίσεων», περιγράφει στη νέα της έκθεση για την ανισότητα στον πλανήτη η οργάνωση Oxfam, τονίζοντας πως σε αυτές τις πολλαπλές κρίσεις υπάρχουν νικητές και υπεύθυνοι: οι πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη.

«Δεκάδες εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την πείνα. Εκατοντάδες εκατομμύρια περισσότεροι αντιμετωπίζουν απίστευτες αυξήσεις στο κόστος βασικών αγαθών ή θέρμανσης των σπιτιών τους. Η κλιματική κατάρρευση ακρωτηριάζει τις οικονομίες και οι ξηρασίες, οι κυκλώνες και οι πλημμύρες αναγκάζουν ανθρώπους να φύγουν από τα σπίτια τους. Εκατομμύρια κλονίζονται ακόμα από τη συνεχιζόμενη επίδραση της COVID-19 που έχει ήδη σκοτώσει πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Η φτώχεια αυξήθηκε για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια». Έτσι περιγράφει την κατάσταση στον πλανήτη η νέα έκθεση της οργάνωσης Oxfam, με τίτλο «Επιβίωση των Πλουσιοτέρων: Πώς πρέπει να φορολογήσουμε τους υπερ-πλούσιους τώρα για να καταπολεμήσουμε την ανισότητα».

Σημαντικά, όπως τονίζει η έκθεση, η καταστροφική αυτή παγκόσμια «πολυκρίση», όπως την ονομάζει, έχει νικητές: τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, που αύξησαν τρομακτικά τον πλούτο τους τα τελευταία δύο χρόνια, συνεχίζοντας και εντείνοντας την τάση υπερσυσσώρευσης που έχει ξεκινήσει εδώ και μερικές δεκαετίες.

Στα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης, η Oxfam συμπεριλαμβάνει τα εξής:Από το 2020, το πλουσιότερο 1 τοις εκατό έχει λάβει σχεδόν τα δύο τρίτα του συνόλου του νέου πλούτου — σχεδόν διπλάσια χρήματα από ό,τι το υπόλοιπο 99% του ανθρώπινου πληθυσμού.

Οι περιουσίες των δισεκατομμυριούχων αυξάνονται κατά 2,7 δισ. δολάρια την ημέρα, την ίδια ώρα που ο πληθωρισμός αυξάνεται γρηγορότερα από τους μισθούς τουλάχιστον 1,7 δισ. εργαζόμενων, περισσότερων από τον πληθυσμό της Ινδίας.

Οι εταιρείες τροφίμων και ενέργειας υπερδιπλασίασαν τα κέρδη τους το 2022, πληρώνοντας 257 εκατ. δολάρια στους πλούσιους μετόχους τους, ενώ πάνω από 800 εκατ. άνθρωποι κοιμήθηκαν πεινασμένοι.

Μόλις 4 σεντ από κάθε ένα δολάριο φορολογικών εσόδων προέρχονται από φόρους στον πλούτο, και οι μισοί από τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη ζουν σε χώρες χωρίς φόρο κληρονομιάς στα χρήματα που αφήνουν στα παιδιά τους.

Ένας φόρος της τάξης του 5% στους πολυεκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους του πλανήτη θα μπορούσε να αποφέρει 1,7 τρισ. δολάρια ανά έτος, αρκετά για να ξεφύγουν από τη φτώχεια 2 δισ. άνθρωποι και να χρηματοδοτηθεί ένα παγκόσμιο σχέδιο για το τέλος της πείνας.

Σε ένα εντυπωσιακό γράφημα, η Oxfam δείχνει πως το πλουσιότερο 1 τοις εκατό της ανθρωπότητας απέσπασε το 63% του νέου πλούτου που δημιουργήθηκε, περισσότερα από 26 τρισ. δολάρια μεταξύ των ετών 2020-2021. Το πλουσιότερο 9 τοις εκατό ακριβώς κάτω από αυτούς τους υπερ-πλούσιους καταβρόχθισε το 27% όλου του νέου πλούτου, κάτι περισσότερο από 11 τρισ. δολάρια, αφήνοντας μόνο το 10%, ή περίπου 5 τρισ. δολάρια για το φτωχότερο 90 τοις εκατό, ή 7,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους.Κερδισμένο μερίδιο νέο πλούτου ανά εισοδηματική κατηγορία πληθυσμού [ως % του συνολικού νέου πλούτου] και σύγκριση με τα έτη 2012-2021. Πηγή γραφήματος: Oxfam, Survival of the Richest (executive summary)

Η υπερσυσσώρευση αυτή έχει καταστεί δυνατή μέσω της συνενοχής των καπιταλιστικών κυβερνήσεων. Επικαλούμενοι μελέτη της Σχολής Ερευνών Διεθνούς Φορολογίας (Research School of International Taxation – RSIT), που καλύπτει 142 χώρες, οι ερευνητές της Oxfam σημειώνουν πως κράτη σε ολόκληρο τον κόσμο μείωσαν τη φορολογία στις επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα αύξησαν του Φόρους Προστιθέμενης Αξίας ή τους φόρους κατανάλωσης, που επηρεάζουν δυσανάλογα τα εισοδήματα των εργαζομένων και των φτωχών.

Για κάθε 1 δολάριο φορολογικών εσόδων, το 44% αυτού δημιουργήθηκε μέσω τέτοιων φόρων κατανάλωσης, σε 75 από τις χώρες που εξέτασε το RSIT από το 2007 έως το 2019. Οι φόροι στα εταιρικά έσοδα ήταν μόλις το 14% των φορολογικών εσόδων, τέσσερις μονάδες χαμηλότερα από τη φορολογία μισθών.

Η Oxfam επίσης σημειώνει πως ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ — που μετρά το προσδόκιμο ζωής, τα προσδόκιμα έτη εκπαίδευσης και την ανισότητα εντός των χωρών — έπεσε σε 9 στις 10 χώρες είτε το 2020 ή το 2021.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, η έκθεση υπολόγισε πως ο πληθωρισμός το 2022 εξαφάνισε 337 δισ. δολάρια από τους μισθούς των εργαζομένων σε όλο τον πλανήτη. Αναλύοντας μισθολογικά δεδομένα από 96 χώρες για το 2022, η Oxfam υπολόγισε πως 1,7 δισ. εργαζόμενοι, σχεδόν το ένα τέταρτο της ανθρωπότητας, ζουν σε χώρες όπου ο πληθωρισμός αυξάνεται γρηγορότερα από τους μισθούς, διευρύνοντας την ανισότητα και τη φτώχεια.

Η έκθεση τονίζει ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού πηγάζει από τον πρωτοφανή πληθωρισμό των εταιρικών κερδών, διαδικασία που μπορεί να κορυφώθηκε τα προηγούμενα δύο έτη, αλλά ξεκίνησε πολύ νωρίτερα. Τη δεκαετία πριν την πανδημία, οι εταιρείες της λίστας Global Fortune 500 αύξησαν τα ετήσια κέρδη τους κατά 156%, από 820 δισ. δολάρια το 2009 σε 2,1 τρισ. δολάρια το 2019. Και η τάση αυτή αυξήθηκε από την εμφάνιση της πανδημίας και έπειτα.

Οι αυξήσεις τιμών σε βασικά αγαθά, λέει η έκθεση, είναι αποτέλεσμα ενός πολύ μικρού αριθμού εταιρειών που έχουν «ουσιαστικά ολιγοπώλια», κάτι που τους επιτρέπει να «διατηρούν υψηλές τιμές» ενώ τα κέρδη από την πτώση του κόστους παραγωγής μεταφέρονται «στους μετόχους παρά στους καταναλωτές». Η Oxfam ανέλυσε τα κέρδη των 95 μεγαλύτερων εταιρειών τροφίμων και ενέργειας στον πλανήτη, και βρήκε πως «Η εταιρική κερδοσκοπία τιμών οδηγεί τουλάχιστον το 50% του πληθωρισμού στην Αυστραλία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη», μετονομάζοντας τη λεγόμενη κρίση «κόστους ζωής» σε κρίση «κόστους κερδών».

Σε απάντηση σε αυτήν την «πολυκρίση», οι κυβερνήσεις του πλανήτη επέλεξαν να μην βάλουν χέρι στα εταιρικά κέρδη. Το 95% των κυβερνήσεων, λέει η έκθεση, δεν αύξησαν τους φόρους στους πλούσιους — αντίθετα, είτε τους διατήρησαν ως είχαν, είτε και τους μείωσαν.

Η έκθεση σημειώνει πως πέρα από την υπερσυσσώρευση πόρων — την ουσιαστική κλοπή τους από την υπόλοιπη κοινωνία — «οι πλουσιότεροι είναι βασικοί συντελεστές στην κλιματική κατάρρευση: ένας δισεκατομμυριούχος εκπέμπει ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από τον μέσο άνθρωπο». Η Oxfam συμπληρώνει πως «η ίδια η ύπαρξη των ακμάζοντων δισεκατομμυριούχων και των κερδών-ρεκόρ, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τη λιτότητα, την αυξανόμενη φτώχεια και μια κρίση κόστους ζωής, είναι αποδείξεις ενός οικονομικού συστήματος που αποτυγχάνει να προσφέρει στην ανθρωπότητα».

info-war.gr