Από την επιχείρηση «Γκλάντιο» στο τάγμα Αζόφ: Πώς οι υπερατλαντικοί μηχανισμοί θρέφουν τον φασισμό

Παναγιώτης Παπαδομανωλάκης

Από την επιχείρηση «Γκλάντιο» στο τάγμα Αζόφ: Πώς οι υπερατλαντικοί μηχανισμοί θρέφουν τον φασισμό

Η Απριλιανή χούντα του '67-'74 ήρθε ως αποτέλεσμα των μηχανορραφιών της CIA και του ακροδεξιού παρακράτους στο πλαίσιο μιας επιχείρησης ανάσχεσης της «κομμουνιστικής απειλής» στην Ευρώπη. Τέσσερις δεκαετίες μετά, οι ίδιοι υπερατλαντικοί μηχανισμοί εκπαίδευσαν και χρηματοδότησαν τις φασιστικές ομάδες στην Ουκρανία για να εξυπηρετήσουν τους σχεδιασμούς τους.

«Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, στην επιχείρηση Γκλάντιο, το ΝΑΤΟ υποστήριξε συνεργάτες των Ναζί και φασίστες. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του πολέμου του ΝΑΤΟ για την καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας, υποστήριξε τους φιλοναζιστές φασίστες του UCK. Το ΝΑΤΟ έχει υποστηρίξει φασίστες σε όλη του την ιστορία. Είναι ο καλύτερός τους φίλος». Η παραπάνω αναφορά του δημοσιογράφου Μπεν Νόρτον επιβεβαιώνεται ξανά, καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν γενικευμένο πόλεμο στο έδαφός της, εξαιτίας της απόφασης της ευρωατλαντικής συμμαχίας και των βορειοαμερικανικών μυστικών υπηρεσιών να εξοπλίσουν και να χρηματοδοτήσουν τις ακροδεξιές και φασιστικές οργανώσεις της Ουκρανίας, με στρατηγικό στόχο την περικύκλωση της Ρωσίας και την κατάκτηση των πρώην σοβιετικών αγορών.

Μέχρι το 1952, ο Τζον Λόφτους εκτιμά ότι υπήρχαν «εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες σημαντικοί συνεργάτες των Ναζί από τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, τα κράτη της Βαλτικής και τα Βαλκάνια» που είχαν μεταφερθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες (και πολλοί άλλοι είχαν λειτουργήσει σε όλο τον κόσμο ). Ο πυρήνας της αμερικανικής αντικατασκοπείας διεξήγαγε την επιχείρηση Anyface για να προστατεύσει τον φασίστα ηγέτη του OUN –τον διάσημο συνεργάτη των Ναζί Στέπαν Μπαντέρα– από την προσαγωγή στη δικαιοσύνη από τους Σοβιετικούς. Ο επικεφαλής της υπηρεσίας εθνικής ασφάλειας (SB) του Μπαντέρα, Μικόλα Λέμπεντ, ήταν «Ο πιο υψηλόβαθμος Ουκρανός Ναζί που μπήκε ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες». Ο αρχηγός μυστικών επιχειρήσεων της CIA, Frank Wisner , παραδέχτηκε το 1951 ότι υπήρχαν «τουλάχιστον είκοσι πρώην ή ενεργά μέλη του SB του Μπαντέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες»

Η έκθεση της CIA, με τίτλο «Η σκιά του Χίτλερ: Ναζιστές εγκληματίες πολέμου, αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και ψυχρός πόλεμος» αποκάλυψε περισσότερα από 1 εκατομμύριο ψηφιοποιημένα αρχεία πληροφοριών του στρατού που ήταν επί σειρά ετών απρόσιτα, τα οποία έδειχναν ότι οι αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών κατέβαλαν προσπάθειες να προσεταιριστούν τον Μίκολα Λέμπεντ, Ουκρανό συνεργάτη των Ναζί. Ο αποχαρακτηρισμός το 2016 περισσότερων από 3.800 εγγράφων από την CIA παρέχει λεπτομερείς αποδείξεις ότι από το 1948 η διεξάγει επιχειρήσεις για τη ναζιστικοποίηση της Ουκρανίας μέσω των οπαδών του Ουκρανού φασίστα Στεπάν Μπαντέρα, στα πλαίσια του Project AERODYNAMIC, στο οποίο αναφερθήκαμε σε προγενέστερο άρθρο μας.

Η μεταπολεμική αμερικανοφασιστική συνομωσία πήρε τη μορφή μιας σειράς παρανόμων ενόπλων επιχειρήσεων στο ευρωπαϊκό έδαφος που οργανώθηκαν από τον Οργανισμό Συνθήκης των Βρυξελλών (Γαλλία, Ηνωμένου Βασίλειο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο) και στη συνέχεια από το ΝΑΤΟ και τη CIA, σε συνεργασία με διάφορες ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών, με στόχο την ανάσχεση της επιρροής του σοσιαλισμού. Η ετικέτα «Γλάντιο» αναφέρεται στον ιταλικό κλάδο των παραπάνω παραστρατιωτικών επιχειρήσεων, αλλά συνηθίζεται να χρησιμοποιείται ως ανεπίσημο όνομα για όλες. Σύμφωνα με την επίσημη έρευνα της ιταλικής Γερουσίας: «Προκύπτει χωρίς την παραμικρή αμφιβολία οι άνθρωποι της CIA ξεκίνησαν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960 μια μαζική επιχείρηση προκειμένου να αντιμετωπιστεί με τη χρήση όλων των μέσων η εξάπλωση ομάδων και κινημάτων της αριστεράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Η «Γκλάντιο» αποτελούσε μέρος ενός παγκόσμιου ψυχροπολεμικού σχεδίου, που περιλάμβανε την ανατροπή της σοσιαλιστικής κυβέρνησης Αλιέντε στην Χιλη και επιχειρήσεις όπως η Νόρθγουντς, που προέβλεπε πραγματικές τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον αμερικανικών στρατιωτικών και πολιτικών στόχων για να κατηγορηθεί η κουβανική κυβέρνηση.

Η Σίνθια Τσάνγκ, λέκτορας, συγγραφέας, συνιδρύτρια και εκδότρια του Ιδρύματος Αναδυόμενη Παλίρροια (Μόντρεαλ, Καναδάς) στο πρόσφατο άρθρο της Επιχείρηση Γλάντιο: Πώς το ΝΑΤΟ διεξήγαγε έναν μυστικό πόλεμο κατά των Ευρωπαίων πολιτών και των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεών τους αναφέρεται σε αυτό τον στρατό των μετόπισθεν, που συνέχισε να δραστηριοποιείται μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, με άμεση βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ρίτσαρντ Κότρελ, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1979-1989), στον οποίο είχε αναθέσει τις επίσημες έρευνες, γράφει στο βιβλίο του Γλάντιο: Το μαχαίρι του ΝΑΤΟ στην καρδιά της Ευρώπης: «Μετά την ίδρυση του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 1949, οι μυστικοί στρατοί τέθηκαν σταδιακά υπό τον άμεσο έλεγχο της νέας στρατιωτικής συμμαχίας. Το ΝΑΤΟ δημιούργησε προσεκτικά τμήματα μυστικού πολέμου, τα οποία διαχειρίζονταν τους μυστικούς στρατούς και ανέθεταν τα καθήκοντά τους. Μόνο λίγοι έμπιστοι έπρεπε να γνωρίζουν την ύπαρξή τους. Καθώς κάθε μυστική μονάδα αποκαλύφθηκε, το όνομα Γλάντιο έφτασε να χρησιμοποιείται για όλες».

Ο Κότρελ γράφει πως οι «ομάδες μυστικών στρατιωτών και οι συνεργάτες τους διατάχθηκαν να πυροβολούν, να βομβαρδίζουν, να ακρωτηριάζουν και να σκοτώνουν τους ίδιους τους πολίτες τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απαγόρευσαν σε οποιοδήποτε κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος να τοποθετήσει κομμουνιστές υπουργούς στην κυβέρνηση. Όλα τα κινήματα της Αριστεράς θεωρήθηκαν ύποπτα ότι αποτελούσαν προκάλυμμα της Μόσχας». Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Ιταλίας, όπου το μεγαλύτερο και ισχυρότερο κομμουνιστικό κόμμα στην Ευρώπη, την κατέταξε πρώτη στη λίστα. Η επιχείρηση «Γλάντιο» περιλάμβανε τρομοκρατικές επιθέσεις ακροδεξιών με την «ανάληψη ευθύνης» από αριστερές ή αναρχικές οργανώσεις «φαντάσματα», διείσδυση σε υπαρκτές οργανώσεις του ανταγωνιστικού κινήματος και τη δολοφονία (φυσική ή προσωπικότητας) πολιτικών που θεωρήθηκαν εμπόδια για τους Νατοϊκούς σχεδιασμούς, ακόμα και εκτός του χώρου της Αριστεράς.

Όπως έγραφε ο Ιβς Γκερέν-Σεράκ, ο οποίος ίδρυσε το μυστικό αντικομμουνιστικό Aginter Press σε συνεργασία με τις γαλλικές και βορειοαμερικανικές μυστικές υπηρεσίες: «Δύο μορφές τρομοκρατίας μπορούν να προκαλέσουν μια τέτοια κατάσταση (κατάρρευση του κράτους): η τυφλή τρομοκρατία (διαπράττοντας αδιακρίτως σφαγές που προκαλούν μεγάλο αριθμό θυμάτων) και η επιλεκτική τρομοκρατία (εξάλειψη επιλεγμένων προσώπων). Επρόκειτο για μια επανάληψη της προβοκάτσιας του Ράιχσταγκ, όταν οι ναζί πυρπόλησαν το γερμανικό κοινοβούλιο και χρέωσαν την πράξη τους αυτή στους κομμουνιστές. Σε συνεργασία με τη φασιστική οργάνωση «Νέα Τάξη» (Ordine Nuovo) οργάνωσαν τη βομβιστική επίθεσης στην Piazza Fontana το 1969, στο πλαίσιο της λεγόμενης στρατηγικής έντασης στην Ιταλία. Ο Χριστιανοδημοκράτης Πρωθυπουργός Τζούλιο Αντρεότι αναγνώρισε δημόσια την ύπαρξη της «Γκλάντιο» στις 24 Οκτωβρίου 1990. Δήλωσε ότι οι ιταλικές στρατιωτικές υπηρεσίες είχαν ενταχθεί το 1964 στη Συμμαχική Επιτροπή Μυστικής Διακυβέρνησης που δημιουργήθηκε το 1957 από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ελλάδα, και η οποία ήταν υπεύθυνη για την καθοδήγηση των επιχειρήσεων της «Γκλάντιο».

Φασίστες με «κόκκινη προβία»

Ο Ντανιέλ Γκάνσερ περιγράφει στο βιβλίο του Οι Μυστικοί Στρατοί του ΝΑΤΟ τη μεταστροφή των αξιωματικών του βρετανικού σώματος ειδικών επιχειρήσεων προς τον ΕΛΑΣ, τον λαϊκό στρατό του ΕΑΜ, της μεγαλύτερης ελληνικής αντιστασιακής οργάνωσης που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του ΚΚΕ και άλλων προοδευτικών κομμάτων. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ αποφάσισε τον Μάρτιο του 1943 να σταματήσει κάθε υποστήριξη προς τον ΕΛΑΣ, καθώς φοβόταν ότι ότι η Ελλάδα μετά την ήττα των δυνάμεων του Άξονα θα μπορούσε να περιέλθει υπό τον έλεγχο των κομμουνιστών. Για να εξασφαλίσει τον αγγλοαμερικανικό έλεγχο της χώρας και να ελαχιστοποιηθεί η δύναμη των Ελλήνων κομμουνιστών, το Λονδίνο σχεδίαζε να επαναφέρει τον βασιλιά Γεώργιο Β, ο οποίος δεν ήταν και τόσο δημοφιλής μεταξύ πολλών Ελλήνων αφού είχε συνεργαστεί με τον δικτάτορα Μεταξά, ο οποίος εμπνευσμένος από τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ είχε εισάγει τον μισητό φασιστικό χαιρετισμό. Οι Βρετανοί μετατοπίστηκαν, υποστηρίζοντας ομάδες όπως η φιλομοναρχική «Χ» του Γρίβα, ακόμα και πρώην συνεργάτες των Ναζί, όπως αντίστοιχα συνέβη και τους δοσιλόγους οπαδούς του Στεφάν Μπαντέρα στην Ουκρανία. Ο Τσώρτσιλ λοιπόν έδωσε εντολή να δημιουργηθεί ο Λόχος Ορεινών Καταδρομών (ΛΟΚ), αποκλειστικά από βασιλικούς και αντιδημοκρατικούς άνδρες.

Το ελληνικό σκέλος της επιχείρησης «Γκλάντιο», σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του Αντρεότι το 1990 και την παραδοχή που ακολούθησε από το ελληνικό υπουργείο Άμυνας, λειτουργούσε στην πατρίδα μας μέχρι το 1988 με τη κωδική ονομασία «Κόκκινη Προβιά». Η επιχείρηση ξεκίνησε επίσημα με την είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ το 1952, όταν οι ειδικές δυνάμεις της χώρας εντάχθηκαν στις ευρωπαϊκές δυνάμεις μετόπισθεν και δολιοφθοράς. Η CIA και ο ΛΟΚ επιβεβαίωσαν, στις 25 Μαρτίου 1955, την αμοιβαία συνεργασία τους σε ένα απόρρητο έγγραφο που υπέγραψε ο Αμερικανός στρατηγός Λούσιαν Τρούσκοτ για τη CIA και ο Κωνσταντίνος Ντόβας , αρχηγός του ελληνικού στρατού, σύμφωνα με το βιβλίο Βρώμικη δουλειά: Η CIA στη Δυτική Ευρώπη του πρώην αξιωματικού της CIA Φίλιπ Αγκί και του Λούις Γούλφ. Ο ΛΟΚ διπλασιάστηκε ως ελληνικός βραχίονας του παράνομου πανευρωπαϊκού δικτύου ομάδων οπισθοφυλακής που δημιουργήθηκε το 1950 από το ΝΑΤΟ και τη CIA, το οποίο ελεγχόταν από τα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες από τη Συμμαχική Επιτροπή Συντονισμού, ενώ θεωρείται αναμφισβήτητα ο παλαιότερος

μυστικός στρατός που δραστηριοποιήθηκε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Την ίδια περίοδο ιδρύθηκε η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών Ελλάδος (ΚΥΠΕ), η οποία μέχρι το 1964 ήταν υπό τον άμεσο έλεγχο της CIA, από την οποία μισθοδοτούνταν απευθείας τα στελέχη της, όπως ανέδειξε στο βιβλίο Σκοτώνοντας την ελπίδα: Στρατιωτικές παρεμβάσεις των ΗΠΑ και της CIA από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο ερευνητής Γουίλιαμ Μπλουμ.

Σύνδεσμος μεταξύ ΚΥΠ και CIA υπήρξε ο πραξικοπηματίας και φερόμενος ως πρώην συνεργάτης των Ναζί Γεώργιος Παπαδόπουλος, τον οποίο ο αμερικανικός Τύπος έχει αναφέρει ακόμα και ως άμεσα μισθοδοτούμενο (The Observer, 1/7/1973), ισχυρισμό που η CIA απορρίψει, αποδεχόμενη ωστόσο τη συνεργασίας της με τον δικτάτορα από την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου. Στις επιχειρήσεις έντασης που πρωταγωνίστησε ο Παπαδόπουλος συμπεριλαμβάνεται το «σχέδιο Περικλής», όταν οι βορειοαμερικανικές και ελληνικές μυστικές υπηρεσίες προχώρησαν στην ίδρυση παρακρατικών οργανώσεων από «εθνικόφρονες πολίτες» με σκοπό να εξαπολύσουν βία και νοθεία σε βάρος της Αριστεράς κατά τις εκλογές του 1961. Δύο ημέρες μετά την άσκηση δίωξης για την υπόθεση αυτή, ξέσπασε η υπόθεση του «σαμποτάζ του Έβρου», κατά το οποίο ο μετέπειτα δικτάτορας προσπάθησε να αποδώσει την ακινητοποίηση λόγω ελλιπούς συντήρησης των οχημάτων της μονάδας του σε «προβοκάτσια του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ».

Το «σχέδιο Προμηθέας», το οποίο είχαν συντάξει το ακροδεξιό παρακράτος, το Παλάτι και οι ξένες μυστικές υπηρεσίες, ήταν σχέδιο έκτακτης ανάγκης του ΝΑΤΟ που προοριζόταν για την ανάληψη εξουσίας από το στρατό με σκοπό την εξουδετέρωση «κομμουνιστικής απειλής». Μύστες του σχεδίου ήταν τα μέλη της στρατιωτικής οργάνωσης ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών), μεταξύ των οποίων και ο Παπαδόπουλος, η οποία χρηματοδοτήθηκε επίσης από την CIA. Το ίδιο και η τουρκική Seferberlik Taktik Kurulu (STK), μετέπειτα Özel Harp Dairesi (ÖHD), η οποία συνδέεται με την εθνικιστική οργάνωση «Γκρίζοι Λύκοι». Μια παραλλαγή του σχεδιασμού, υπό την κωδική ονομασία «Ιέραξ II», ενεργοποιήθηκε από τους συνταγματάρχες κατά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, εν γνώση της CIA, η οποία άλλωστε είχε εμπλακεί προηγουμένως στον χρηματισμό αποστατών βουλευτών της Ένωσης Κέντρου, με σκοπό την αποσταθεροποίηση του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Μάλιστα, δεν έλειπε η συνεργασία ανάμεσα στα διαφορετικά σκέλη του «δικτύου Γκλάντιο», καθώς τον Απρίλιο του 1968 οι Έλληνες πραξικοπηματίες προσκάλεσαν περίπου 50 Ιταλούς ακροδεξιούς, μεταξύ των οποίων και ο διαβόητος Στέφανο Ντελέ Κιάιε να έρθουν στην Ελλάδα για να εκπαιδευτούν. Μετά την επιστροφή τους στην Ιταλία οι παραστρατιωτικοί κλιμάκωσαν τη βία και άρχισαν να τοποθετούν βόμβες σε δημόσιους χώρους. χώρους που σκότωσαν και ακρωτηρίασαν εκατοντάδες και για τις οποίες κατηγορούσαν τους Ιταλούς κομμουνιστές, στο πλαίσιο της «στρατηγικής έντασης». Ο Γκάνσερ αναφέρει το τηλεγράφημα του Παπαδόπουλου στους Ιταλούς νεοφασίστες στο οποίο τους συγχαίρει: «Ο εξοχότατος πρωθυπουργός σημειώνει ότι οι προσπάθειες που έχουν αναληφθεί εδώ και αρκετό καιρό στην Ιταλία από η εθνική ελληνική κυβέρνηση αρχίζουν να έχουν κάποιο αντίκτυπο». H απριλιανή χούντα έπεσε αφού ανέτρεψε, σε συνεργασία την ακροδεξιά οργάνωση του Γρίβα ΕΟΚΑ Β’, τη κυβέρνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, μέσω της ΚΥΠ. Σε μια κατάθεση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Χένρι Τάσκα αφήνει να εννοηθεί πως η ΕΟΚΑ Β΄ λάμβανε επίσης χρηματοδότηση από την CIA.

Οι επίγονοι της «Γκλάντιο» συναντιούνται

Οι Έλληνες φασίστες προσποιήθηκαν πως αντιδρούν αρνητικά, με αφορμή τον χαιρετισμό του φερόμενου ως ομογενή, μέλους του τάγματος Αζοφ, στην ελληνική Βουλή. Η στάση αυτή είναι υποκριτική. Ακροδεξιές οργανώσεις του Κιέβου, όπως ο Δεξιός Τομέας, έχουν παραδεχθεί ότι είχαν επαφές με τη Χρυσή Αυγή, κρατώντας αποστάσεις μετά τις διώξεις που ακολούθησαν και υποστηρίζοντας οι επαφές διακόπηκαν λόγω της υποτιθέμενης ρωσικής χρηματοδότησης της ελληνικής νεοναζιστικής οργάνωσης. Πρόκειται για μια διαδεδομένη θεωρία συνωμοσίας που επιχειρεί να συνδέσει την άνοδο της δυτικής ακροδεξιάς, αλλά και αριστερών κινημάτων, με έξωθεν δάκτυλο, συγκαλύπτοντας τα τμήματα ευρωατλαντικής ολιγαρχίας που την υποστηρίζουν.

Ωστόσο, το αντικομμουνιστικό και χρηματοδοτούμενο από τις Ηνωμένες Πολιτείες Radio Free Europe έκανε λόγο το 2018 για αρκετές επισκέψεις του τάγματος Αζοφ σε χώρες της ΕΕ για να συναντήσουν πολυάριθμους Ευρωπαίους ομολόγους τους. Η Ολένα Σεμενιάκα, εκ μέρους του τάγματος επιγόνων του Στεπάν Μπαντέρα, συμμετείχε στο Φόρουμ της Νέας Ευρώπης στη Δρέσδη τον Αύγουστο και έγραψε σε ιστολόγιο σχετικά με αυτό, μαζί με ακροδεξιούς συμπαθούντες από ομάδες στη Γερμανία, την Ιταλία και την Αυστρία. Συγκεκριμένα, είπε ότι συναντήθηκε με ομάδες που το Αζόφ θεωρεί στενούς συμμάχους, όπως η ελληνική Χρυσή Αυγή, την ιταλική CasaPound, την πολωνική Szturmowcy και το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα και την Εναλλακτική για τη Γερμανία. Άλλα μέλη του Αζόφ έχουν ταξιδέψει για να συναντήσουν ομολόγους τους στα κράτη της Βαλτικής και στην Κροατία.

Μετά τη δολοφονία των Χρυσαυγιτών Καπελώνη και Φουντούλη, τα ιδεολογικά τους αδέρφια στην Ουκρανία συγκεντρώθηκαν μπροστά από την ελληνική πρεσβεία στο Κίεβο. Κουκουλοφόροι και ντυμένοι με στρατιωτικές στολές, ύψωσαν σημαίες του κόμματος της Χρυσής Αυγής και αφίσες με φωτογραφίες των δύο σκοτωμένων μελών της Χρυσής Αυγής. Όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Έθνος, μέλη του ουκρανικού νεοναζιστικού κόμματος «Σβόμποντα» ταξίδεψαν στην Κύπρο στις 27 Ιουνίου 2013 και επισκέφτηκαν τα γραφεία του ΕΛΑΜ, του αδελφικού κινήματος της Χρυσής Αυγής. Εκεί διαπραγματεύτηκαν κοινή δραστηριότητα και την επίσκεψη χαιρέτισε ο Νίκος Μιχαλολιάκος.

Η πρόσφατη βεβήλωση του σοβιετικού μνημείου στην Καλλιθέα με τα σύμβολα του τάγματος Αζόφ και το πανό επιλεκτικής αλληλεγγύη στους Ουκρανούς πρόσφυγες, επιβεβαιώνουν πως ο φασισμός στην Ελλάδα δεν πέθανε το 1974, ούτε με τη νίκη επί της Χρυσής Αυγής. Επιβιώνει στο σκοτάδι, σε παλιές και νέες συμμορίες, νομιμοποιείται από την κυρίαρχη αφήγηση και αναμένει την κατάλληλη στιγμή που τα ξένα και ντόπια συμφέροντα θα τον χρειαστούν και πάλι.

Η μέινστριμ υποστήριξη της χούντας του Κιέβου, ίσως παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον, ώστε το φίδι του φασισμού να σηκώσει ξανά κεφάλι.