Ενώ καίγεται η Γάζα

Χρυσαυγίτες δίχως σβάστικα: ο Μπεν Γκβιρ (αριστερά) και ο Μπετσαλέλ Σμότριτς (δεξιά) στα έδρανα της ισραηλινής Βουλής. Υπουργός Εθνικής Ασφάλειας και κυβερνήτης της Δυτικής Οχθης, αντίστοιχα, σήμερα | AP PHOTO

Ενώ καίγεται η Γάζα

Τάσος Κωστόπουλος

Το μακελειό του τελευταίου μήνα στην Παλαιστίνη δεν προέκυψε από το πουθενά.

Οταν ένοπλοι μασκοφόροι διεισδύουν σ’ έναν οχυρωμένο οικισμό, σκοτώνουν τη φρουρά και εν συνεχεία σκορπούν τον θάνατο δεξιά κι αριστερά, στέλνοντας αδιακρίτως στον τάφο άνδρες, γυναίκες και παιδιά, έχουμε ένα φρικαλέο κρούσμα τρομοκρατίας. Οταν ένας καλοθρεμμένος και φρεσκοξυρισμένος πιλότος βομβαρδίζει από απόσταση ασφαλείας ένα οικοδομικό τετράγωνο, σκοτώνοντας εξίσου αδιακρίτως έναν αντίστοιχο αριθμό ανδρών, γυναικών και παιδιών, έχουμε απλώς «δικαίωμα στην αυτοάμυνα». Οι πρώτοι θα σκοτωθούν κατά πάσα πιθανότητα σαν τα σκυλιά − κι αν πιαστούν αιχμάλωτοι, θα υποστούν τα πάνδεινα ώσπου να καταθέσουν χαρτί και καλαμάρι όσα γνωρίζουν για την ιεραρχία, τις πρακτικές και τα σχέδια της οργάνωσής τους. Ο δεύτερος δεν πρόκειται να πάθει απολύτως τίποτα: μια ώρα μετά το έγκλημα θα πίνει αμέριμνος την μπίρα του στην ασφάλεια των διεθνώς αναγνωρισμένων μετόπισθεν, δίχως καν να έχει αντικρίσει τα θύματά του. Εξίσου πιθανό είναι δε να απολαμβάνει τις καλοκαιρινές διακοπές του σε κάποια ειρηνική παραλία της Κρήτης ή της Ρόδου, κάνοντας ευτυχισμένο τον κ. Καιρίδη. Δεν είναι «τρομοκράτης»· είναι ένας νόμιμος, κοινωνικά αποδεκτός επαγγελματίας του θανάτου

«Πολεμάμε ανθρώπινα ζώα κι ενεργούμε αναλόγως»| Γιοάβ Γκάλαντ, υπουργός Αμυνας του Ισραήλ (9.10.2023)

Οταν οι ίδιοι ένοπλοι μασκοφόροι αιχμαλωτίζουν μια διακοσαριά Ισραηλινούς πολίτες, με την αφελή εντύπωση πως η επίσημη (και συνταγματικά θεσμισμένη πλέον) ρατσιστική υπόσταση του πανίσχυρου σιωνιστικού κράτους θα διστάσει να τους θέσει σε κίνδυνο, επιβάλλοντας κάποια όρια στην έκταση των αναμενόμενων αντιποίνων, έχουμε όντως έγκλημα πολέμου. Οταν το Ισραήλ κρατά στις φυλακές 4.911 Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους, ανάμεσά τους 160 παιδιά, εκ των οποίων οι 1.117 δεν προβλέπεται να δικαστούν ποτέ, έχουμε απλά «κρατικό μονοπώλιο της νόμιμης βίας». Ακόμη κι όταν αυτό ασκείται σε περιοχές που, σύμφωνα με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (απόφαση 242/1967), κατέχονται κι εποικίζονται παράνομα εδώ και πάνω από μισό αιώνα στο πλαίσιο μιας υποδειγματικής εθνοκάθαρσης.

Οταν η Χαμάς ευαγγελίζεται μια ενιαία Παλαιστίνη από τον Ιορδάνη μέχρι τη Μεσόγειο, έχουμε φυσικά ανεπίτρεπτο μεγαλοϊδεατισμό που καθιστά αδιανόητη οποιαδήποτε διαπραγμάτευση και «νομιμοποιεί» δύο δεκαετίες βάρβαρου αποκλεισμού, καταδικάζοντας δυόμισι εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν σε μια ανοιχτή φυλακή. Οταν το Ισραήλ θεωρεί την κατεχόμενη Δυτική Οχθη του Ιορδάνη «ιστορικά» δικό του έδαφος («η αρχαία Ιουδαία και Σαμάρεια» που ανακτήθηκε ως λεία «ενός πολέμου αυτοάμυνας», μας έλεγε προ πενταετίας σε συνέντευξή της στην «Εφ.Συν.» η τότε πρέσβειρά του στην Αθήνα), θεωρείται απλά εγγυητής της ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο – και πολύτιμος σύμμαχός μας, μαζί με τον αιμοσταγή Αιγύπτιο δικτάτορα στρατηγό Σίσι, τόσο επί Σαμαρά και Μητσοτάκη όσο κι επί Τσίπρα.

Χρυσαυγίτες α λα ισραηλινά…

Τούτες οι γραμμές γράφονταν ενώ η ισραηλινή επίθεση στη Γάζα έμπαινε στη «δεύτερη φάση» της, με την ολοσχερή αποκοπή κάθε επικοινωνίας των ελεύθερων πολιορκημένων με τον έξω κόσμο να επιτρέπει τις χειρότερες δυνατές σκέψεις για την έκταση που θα πάρει αυτή η προδιαγεγραμμένη σφαγή. Οταν γαρ οι Κασιδιάρηδες που κυβερνούν σήμερα το Ισραήλ ανακοινώνουν ότι σκοπεύουν να «ξεριζώσουν για πάντα τη Χαμάς», αυτό στη δική τους συνθηματική ιδιόλεκτο μεταφράζεται σε γενικευμένη εθνοκάθαρση, ακόμη και γενοκτονία: «Δεν πρέπει να φωνάζετε “Θάνατος στους Αραβες!” αλλά “Θάνατος στους τρομοκράτες!”. Αυτό είναι νόμιμο και με τη βούλα», εξηγούσε χαρακτηριστικά πριν από λίγα χρόνια στους οπαδούς του ο σημερινός υπουργός Εθνικής Ασφαλείας του Νετανιάχου, Ιτάμαρ Μπεν Γκβιρ, αρχηγός της φασιστικής οργάνωσης «Εβραϊκή Ισχύς» (Otzma Yehudit). Η λεκτική αυτή προσαρμογή αποκαλύπτει και το ακριβές νόημα των δηλώσεών του ως υπουργού: «Θα εργαστώ για την εκδίωξη όλων των τρομοκρατών από τη χώρα, για τον χαρακτήρα του κράτους, τον εποικισμό της γης και την εβραϊκή ταυτότητά της» (Ruth Margalit, «Itamar Ben-Gvir, Israel’s Minister of Chaos», περ. «The New Yorker», 20.2.2023).

Για το ιδεολογικό υπόστρωμα αυτής της συλλογιστικής, αποκαλυπτική είναι άλλωστε η πρόσφατη εξομολόγηση ενός πρώην νεολαίου της «Εβραϊκής Ισχύος» στην ίδια Ισραηλινή δημοσιογράφο: «Ενα από τα είδωλά μου ήταν ο Χίμλερ. Σοκαριστικό, το ξέρω. Οταν όμως διαβάσεις τα ημερολόγιά του, βλέπεις έναν άνθρωπο που καταγινόταν με τα φρικτά πράγματα που έκαναν οι ναζί, αλλά παρ’ όλα αυτά πίστευε στη θεωρία της φυλής. Ταυτίστηκα πράγματι μ’ αυτό. Ξέρω πως αυτό που έκανε ήταν βλαβερό, πίστευα όμως πως ήταν σωστό».

Ο Μπεν Γκβιρ δεν είναι όμως ο μόνος φασίστας στην (έτσι κι αλλιώς ακροδεξιά) κυβέρνηση Νετανιάχου, που μετά το μακελειό της 7ης Οκτωβρίου απορρόφησε ένα τμήμα της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης. Τον ίδιο ριζοσπαστισμό επιδεικνύει κι ο υπουργός Οικονομικών (με αρμοδιότητες κυβερνήτη της Δυτικής Οχθης) Μπετσαλέλ Σμότριτς, ηγέτης του «Εθνοθρησκευτικού Κόμματος Θρησκευτικός Σιωνισμός», ο συνασπισμός του οποίου με την «Εβραϊκή Ισχύ» ήρθε τρίτος στις τελευταίες εκλογές. (Πέντε ψηφοδέλτια της Ακροδεξιάς απέσπασαν συνολικά το 54,38% των ψήφων, η Κεντροδεξιά 26,88%, η Κεντροαριστερά 6,75%, το συντηρητικό αραβικό μειονοτικό κόμμα 4,07% και η Αριστερά 6,66%). «Είσαστε εδώ κατά λάθος», ξεκαθάρισε λ.χ. από το βήμα της Βουλής στους Αραβες βουλευτές (2.9.2021), «επειδή ο Μπεν Γκουριόν [ο ιδρυτής του Ισραήλ] έκανε το λάθος ν’ αφήσει στη μέση τη δουλειά και δεν σας πέταξε έξω το 1948» (The Times of Israel, 13.10.2021).

Τον περασμένο Μάρτιο, ως πολιτικός προϊστάμενος πλέον των σωμάτων ασφαλείας, υποστήριξε δημόσια πως η κωμόπολη Χαουάρα της Δυτικής Οχθης, όπου ένοπλοι εβραίοι έποικοι μόλις είχαν πυρπολήσει 30 παλαιστινιακά σπίτια και εκατοντάδες αυτοκίνητα σε «αντίποινα» για το φονικό που διέπραξε κάποιος άγνωστος Παλαιστίνιος, «πρέπει να σβηστεί από τον χάρτη» (www,ynet.co.il, 1.3.2023). Και λίγες μέρες αργότερα θα διακηρύξει στο Παρίσι, κατά την ομιλία του ως προσκεκλημένος μιας ακροδεξιάς γαλλικής εβραϊκής οργάνωσης, πως «ο παλαιστινιακός λαός επινοήθηκε εδώ και λιγότερα από εκατό χρόνια. Δεν έχουν ιστορία, ούτε πολιτισμό. Δεν υπάρχουν Παλαιστίνιοι, είναι απλά Αραβες» − ανάξιοι για δικό τους εθνικό κράτος και απελάσιμοι, με άλλα λόγια, στις γειτονικές αραβικές χώρες (lemonde.fr, 20.3.2023).

…κι εβραϊκά τάγματα εφόδου

Αριστερά, επίσκεψη αντιπροσωπείας της Ε.Ε. στα παλαιστινιακά σπίτια που πυρπολήθηκαν από εποίκους κατά το πογκρόμ της Χαουάρα (3.3.2023) – παντελώς άκαρπη, όπως αποδείχθηκε. Δεξιά, ένοπλη διαδήλωση της Ισλαμικής Τζιχάντ στη Γάζα, σε ένδειξη συμπαράστασης προς τα θύματα της Χαουάρα και τους λοιπούς ομογενείς της Δυτικής Οχθης (2.3.2023). Η καταιγίδα ερχόταν, κανείς όμως δεν ήθελε να τη δει | AP Photos

Την έμπρακτη εφαρμογή όλων αυτών των κηρυγμάτων, όχι στην (έτσι κι αλλιώς αποκλεισμένη) Γάζα αλλά στη Δυτική Οχθη, που όπως γράψαμε και πριν από μερικές μέρες, αποτελεί το πραγματικό απώτερο διακύβευμα της τωρινής αιματοχυσίας, περιγράφει με εξαιρετικά γλαφυρό τρόπο η τελευταία έκθεση του ηρωικού, κυριολεκτικά, Ισραηλινού Κέντρου Πληροφόρησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στα Κατεχόμενα Εδάφη (B’Tselem). Τιτλοφορείται «Τα πογκρόμ αποδίδουν – η μεταφορά [των Παλαιστινίων εκτός Ισραήλ] συμβαίνει ήδη» και κυκλοφόρησε λίγες μέρες πριν από το απονενοημένο, αιματηρό διάβημα της Χαμάς:

«Εδώ και δεκαετίες, το Ισραήλ έχει εφαρμόσει μια σειρά μέτρα σχεδιασμένα έτσι ώστε να εξαθλιώσουν τη ζωή δεκάδων παλαιστινιακών κοινοτήτων σε όλη τη Δυτική Οχθη. Πρόκειται για μέρος της προσπάθειας να εξαναγκαστούν οι κάτοικοι αυτών των κοινοτήτων σε ξεριζωμό, με δική τους φαινομενικά επιλογή. Για να προωθήσει αυτό τον στόχο, το Ισραήλ απαγορεύει στα μέλη αυτών των κοινοτήτων να χτίσουν σπίτια, γεωργικές δομές ή δημόσια κτίρια. Δεν τους επιτρέπει να συνδεθούν με το δίκτυο ύδρευσης και ηλεκτρισμού ή να ανοίξουν δρόμους. […]

»Η βία των εποίκων είναι ένα άλλο εργαλείο που το Ισραήλ χρησιμοποιεί για να ταλαιπωρήσει κι άλλο τους Παλαιστινίους που ζουν σ’ αυτές τις κοινότητες. Οι επιθέσεις αυτού του είδους έχουν αυξηθεί κι επιδεινωθεί σημαντικά κάτω από την τωρινή κυβέρνηση […] Τα τελευταία χρόνια, έποικοι έχουν χτίσει δεκάδες προκεχωρημένα φυλάκια και μικρές φάρμες κοντά σ’ αυτές τις κοινότητες με τη βοήθεια του κράτους· έκτοτε, η βία κατά των Παλαιστινίων που ζουν στην περιοχή έχει αυξηθεί. […] Οι βίαιες αυτές επιθέσεις, που έχουν καταστεί επίφοβη καθημερινή ρουτίνα, περιλαμβάνουν την εκδίωξη από εποίκους Παλαιστινίων βοσκών και αγροτών από τις βοσκές και τα χωράφια τους· επιθέσεις εναντίον κατοίκων των κοινοτήτων· νυχτερινές εισβολές στα σπίτια τους· πυρπόληση παλαιστινιακών ιδιοκτησιών· τρομοκράτηση των ζώων τους, καταστροφή των καρπών τους, κλοπές και κλείσιμο δρόμων. […]

»Η τωρινή κυβέρνηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την κατάσταση, […] παρέχοντας πλήρη νομιμοποίηση στη βία των εποίκων κατά των Παλαιστινίων, ενθαρρύνοντας δημόσια και στηρίζοντας τους αυτουργούς της. Μέλη αυτής της κυβέρνησης καθοδήγησαν βιαιότητες αυτού του είδους στο παρελθόν. Αυτοί είναι τώρα οι άνθρωποι στους οποίους έχει ανατεθεί ο σχεδιασμός της [κρατικής] πολιτικής. Χορηγούν τα κονδύλια που χρηματοδοτούν αυτή τη βία κι είναι υπεύθυνοι για την επιβολή του νόμου στους εποίκους που επιτίθενται σε Παλαιστινίους. Η κυβέρνηση δεν μπαίνει καν στον κόπο μιας κενής καταδίκης αυτής της βίας, όπως γινόταν παλιότερα· εξυμνεί, αντίθετα, τη βία των εποίκων. […]

»Ο στρατός, πλήρως ενημερωμένος γι’ αυτές τις ενέργειες, αποφεύγει ν’ αντιμετωπίσει τους βίαιους εποίκους· κάποιες φορές, απεναντίας, στρατιώτες μετέχουν οι ίδιοι σ’ αυτές τις ενέργειες ή προστατεύουν τους εποίκους από απόσταση. […] Οταν Παλαιστίνιοι προσπαθούν ν’ αποκρούσουν επιθέσεις εποίκων, χρησιμοποιώντας ακόμη και πέτρες, στρατιώτες που μέχρι τότε παρακολουθούσαν αμέτοχοι ή μετείχαν στην επίθεση ρίχνουν εναντίον τους δακρυγόνα, μεταλλικές σφαίρες μ’ ελαστική επίστρωση ή ακόμη και πραγματικά πυρά. Σε ορισμένες περιπτώσεις Παλαιστίνιοι συλλαμβάνονται και ορισμένοι απ’ αυτούς διώκονται.

»Το κράτος νομιμοποιεί όχι μόνο τη βία κατά των Παλαιστινίων αλλά και τα αποτελέσματα αυτών των ενεργειών, επιτρέποντας στους εποίκους να παραμείνουν στη γη που απέσπασαν βίαια από τους Παλαιστινίους. Ο στρατός απαγορεύει στους Παλαιστινίους να εισέλθουν σ’ αυτές τις περιοχές και το κράτος υποστηρίζει πλήρως τους εποίκους που έχουν εγκατασταθεί εκεί. Δεκάδες αυθαίρετα προκεχωρημένα φυλάκια και φάρμες παραμένουν άθικτα, το δε Ισραήλ τα στηρίζει μέσω των υπουργείων, της Επιτροπής Εποικισμού της Παγκόσμιας Σιωνιστικής Οργάνωσης και τοπικών συμβουλίων. Το κράτος επίσης επιδοτεί οικονομικές δραστηριότητες στα προκεχωρημένα φυλάκια, χορηγεί βοηθήματα σε νέους αγρότες και βοσκούς, τους υδροδοτεί και παρέχει νομική βοήθεια σε περίπτωση αγωγών που ζητούν την απομάκρυνσή τους».

Η έρπουσα διακοινοτική σύρραξη που προκάλεσε αυτή η πολιτική είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ (ochaopt.org), τον θάνατο 189 Παλαιστινίων (οι 40 παιδιά) και 25 Ισραηλινών, από τον σχηματισμό της κυβέρνησης Νετανιάχου (29.12.2022) μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Η βραχύβια δε επιδρομή της Χαμάς στους οικισμούς των εποίκων γύρω από τη Γάζα οδήγησε, ως γνωστόν, σε κατακόρυφη κλιμάκωση. Οπως εξηγεί στους Financial Times (13.10.2023) ένας ανώνυμος «Δυτικός διπλωμάτης που εργάστηκε ως μεσολαβητής μεταξύ των δυο πλευρών επί δυο δεκαετίες», ο άγραφος κανόνας «ήταν πάντοτε, αν οι Παλαιστίνιοι σκοτώσουν κάποιον έποικο, οι Ισραηλινοί να πάρουν έναν λόφο. Με αυτό που έγινε, οι Ισραηλινοί δεν θέλουν τη Γάζα· η Δυτική Οχθη είναι όμως εκεί για να την πάρουν».

Η σκιά των αεροπειρατών

Μπορεί η έκταση της αιματοχυσίας της 7ης Οκτωβρίου να μην είχε προηγούμενο, δεν ισχύει όμως το ίδιο με τη στοχοποίηση αθώων ως μέσο αφύπνισης της διεθνούς κοινότητας (ή μιας μερίδας της) για την αφόρητη πραγματικότητα που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι, όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι. Μεταξύ 1968 και 1972, η παλαιστινιακή Αντίσταση δημοσιοποίησε γαρ την ύπαρξή της (αλλά και την ύπαρξη του λαού της) με μια σειρά αεροπειρατείες, ανατινάξεις πολιτικών αεροσκαφών και συναφείς επιθέσεις, με θύματα συχνά ανθρώπους που είχαν απείρως μικρότερη εμπλοκή στο όλο ζήτημα από ό,τι οι έποικοι στην περίμετρο του τείχους της Γάζας.

«Αν τα [ξένα] κράτη πήραν την απόφαση να κυνηγήσουν τον παλαιστινιακό λαό από τη γη του χωρίς να ρωτήσουν τους λαούς τους, η Αντίσταση έχει καθήκον να υπενθυμίσει το πρόβλημα σ’ αυτούς τους λαούς, διατηρώντας το ζωντανό στο μυαλό τους και δίνοντάς τους να καταλάβουν πως αποτελεί την αναπόφευκτη συνέπεια της υποστήριξης προς το Ισραήλ», ξεκαθάριζε το 1970 η σημαντικότερη οργάνωση της παλαιστινιακής Αριστεράς («Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο Παλαιστίνης», εκδ. Κάλβος, Αθήνα 1979, σ. 82).

Πολιτική επιλογή που, παρά την αναπόφευκτη διεθνή κατακραυγή, απέδωσε κάποιους αμφίσημους καρπούς: «Η δημοσιότητα που κατ’ ανάγκην δινόταν σ’ αυτές τις επιχειρήσεις έπρεπε να περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα μίνιμουμ εξηγήσεων της υπόθεσης που τις προκαλούσε. Ακόμη και σε μη φιλικές αφηγήσεις αναδυόταν παρ’ όλα αυτά το γεγονός πως οι Παλαιστίνιοι υπήρχαν κι ότι είχαν τουλάχιστον κάποιο δίκιο να εξεγείρονται ενάντια στην κατάσταση που τους είχε επιβληθεί. Πριν από το 1967 ο περισσότερος κόσμος αγνοούσε τους Παλαιστινίους και το 90%, αν όχι περισσότερο, της κοινής γνώμης στην Ευρώπη και την Αμερική δεχόταν μονάχα την ισραηλινή εκδοχή των γεγονότων, δίχως την παραμικρή προηγούμενη έρευνα – αφελώς, πράγματι. Με τίμημα το αίμα και τα δάκρυα αθώων ανθρώπων έγινε σαφές στους περισσότερους πως αυτή η σύρραξη είχε δυο πλευρές και πως η ολοκληρωτική ενοχή των εχθρών του Ισραήλ δεν ήταν ένα προφανές και απλό γεγονός» (Maxime Rodinson, «Israel and the Arabs», Penguin Books, Ν. Υόρκη 1982, σ. 223-4).

Στους απόλυτα διεθνοποιημένους και επικοινωνιακά φωταγωγημένους καιρούς μας, που δεν συγχωρούν πλέον παρόμοια αφέλεια, να περιμένουμε άραγε στις χώρες που μετέχουν άμεσα ή έμμεσα στη σφαγή (όπως η δική μας) τον νέο –και πιο αποτρόπαιο– γύρο της αντίστοιχης πληρωμής;