Οι «καυτές πατάτες» του «κόκκινου Πάνου»

http://www.tovima.gr

Η ανησυχία για δυσαρέσκεια στο στράτευμα και οι «κόκκινες» γραμμές του υπουργείου

     

Να εκπληρώσει τις απαιτήσεις της τρόικας και ταυτόχρονα να μην προκαλέσει δυσαρέσκεια σε αξιωματικούς και υπαξιωματικούς καλείται ο κ. Παναγιωτόπουλος

        

Η καρέκλα του υπουργού Εθνικής Αμυνας ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια από τις πιο ασφαλείς. Οσο τα κονδύλια έρρεαν όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Οι εποχές όμως που το Πεντάγωνο προσέφερε ασφάλεια στον πολιτικό του ένοικο ανήκουν στο παρελθόν. Το σφίξιμο του ζωναριού ξεκίνησε από το 2010, αλλά πλέον η «καυτή πατάτα» της διαχείρισης έχει πέσει στα χέρια του κ. Π. Παναγιωτόπουλου. Αν και δεν ήταν η πρώτη επιλογή για το υπουργείο αυτό, ο γνωστός και ως «κόκκινος Πάνος» πρέπει το ταχύτερο δυνατόν να αντιμετωπίσει τόσα ανοιχτά μέτωπα όσα μάλλον κανένας προκάτοχός του. Και το ειδικό μισθολόγιο των στρατιωτικών είναι το πρώτο και ίσως δυσκολότερο. Ο φάκελος με τα συγκεκριμένα στοιχεία βρίσκεται πάνω-πάνω στο γραφείο του, καθώς η στρατιωτική ηγεσία έχει θέσει «κόκκινη γραμμή» για το πόσο μπορεί ακόμα να ελέγξει τις σφοδρές αντιδράσεις και τη δυσαρέσκεια που κυριαρχούν υπογείως στους κόλπους των αξιωματικών και υπαξιωματικών. Αυτός είναι και ο λόγος που οι λέξεις «ηθικό», «φρόνημα» και «αξιόμαχο» κυριαρχούν σε όλες τις δηλώσεις του κ. Παναγιωτόπουλου από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά του.


Η σημειολογία στην πολιτική λέει πολλά. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που στις 23 Ιουνίου, μόλις δύο ημέρες μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης Σαμαρά, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρας επισκέφθηκε το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Το καυτό θέμα των ειδικών μισθολογίων, η προστασία των οποίων υπήρξε προεκλογική υπόσχεση της ΝΔ, δεν μπορούσε να περιμένει, γι' αυτό και η σύσκεψη με τον κ. Παναγιωτόπουλο, τον Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγό Μ. Κωσταράκο και τους αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων έγινε σαββατιάτικα.

Οι απαιτήσεις και τα «ισοδύναμα»

Στο τραπέζι έπεσαν οι αριθμοί. Η τρόικα ζητεί, λόγω και των δεσμεύσεων του δεύτερου μνημονίου, περικοπές 10% - 12% στα ειδικά μισθολόγια για το υπόλοιπο του 2012 και το 2013. Αυτό σημαίνει, μόνο για τους στρατιωτικούς, περίπου 40 εκατ. ευρώ λιγότερα ως τα τέλη του έτους και άλλα 120 εκατ. ευρώ για το 2013, που αφορούν κυρίως σε επιδόματα όπως αυτό περί «Αυξημένης Επιχειρησιακής Ετοιμότητας» (που η χορήγησή του έχει καταστρατηγηθεί πάντως σε αρκετές περιπτώσεις). Οι μειώσεις αυτές θα πρέπει να προστεθούν στις ήδη υπάρχουσες που ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 37%. Οι προτάσεις του υπουργείου Εθνικής Αμυνας για τα περίφημα «ισοδύναμα μέτρα» - που πάντως όλοι παραδέχονται στο Πεντάγωνο ότι τελούν υπό την έγκριση των τροϊκανών - αφορούν σε περικοπές σε θέματα εξοπλισμών ή σε μεταχρονολόγηση πληρωμής ανταλλακτικών και άλλων συμβάσεων (όπως π.χ. τα αμερικανικά FMS).

Στην προσπάθεια να περιοριστεί το γενικό μισθολογικό κόστος δεν αποκλείεται να επιστρατευθεί η αύξηση των μηνών της θητείας, αν και ο κ. Παναγιωτόπουλος εμφανίζεται ιδιαίτερα προσεκτικός διότι η αντίδραση της νεολαίας μπορεί να είναι απρόβλεπτη. «Δεν είμαστε ούτε θετικοί ούτε αρνητικοί» επιμένουν συνεργάτες του διαψεύδοντας ότι το θέμα συζητήθηκε στη διυπουργική συνάντηση της Πέμπτης. Τα Γενικά Επιτελεία έχουν εδώ και αρκετούς μήνες πει ότι η μείωσή της σε εννέα μήνες ήταν μία απόφαση με καθαρά πελατειακά κριτήρια και ότι αποτελεί άμεση ανάγκη η αύξησή της σε 12 μήνες.

Οι λόγοι είναι τόσο επιχειρησιακοί όσο και οικονομικοί. Η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας δεν επιτρέπει την πρόσληψη νέων Επαγγελματιών Οπλιτών (ΕΠΟΠ), ο αριθμός των οποίων ήδη ανέρχεται σε περίπου 25.000 (εκ των οποίων περίπου 16.000 στον Στρατό Ξηράς), ενώ πρέπει να καλυφθούν τα κενά στην επάνδρωση των μονάδων και η οροφή των 93.500 ανδρών για τον Στρατό Ξηράς. Σήμερα, το κόστος των ΕΠΟΠ κινείται ετησίως περίπου στα 400 εκατ. ευρώ.

Συνεργάτες του υπουργού Εθνικής Αμυνας πάντως, με τους οποίους συνομίλησε τις προηγούμενες ημέρες «Το Βήμα», ήταν σαφείς ότι «δεν υπάρχει η παραμικρή πρόθεση να έρθει η τρόικα στο Πεντάγωνο, διότι υπάρχουν σοβαρά θέματα εθνικής ασφαλείας. Ολα θα γίνουν μέσω του υπουργείου Οικονομικών» δηλώνουν. Και προσθέτουν με έμφαση ότι κάνει εντύπωση ότι η τρόικα επιμένει στις περικοπές των ειδικών μισθολογίων, αλλά δεν έχει δεχθεί ως τώρα οποιαδήποτε πρόταση θα μπορούσε να αφορά την ακύρωση παραγγελιών.

Τα Ναυπηγεία και τα υποβρύχια

Ισως ο πολυπλοκότερος φάκελος που πρέπει να μελετήσει ο Πάνος Παναγιωτόπουλος αφορά τον «γόρδιο δεσμό» των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και του μέλλοντος του προγράμματος υποβρυχίων. Η ελληνική πλευρά συνεχίζει να πληρώνει χωρίς να παραλαμβάνει και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Για τον λόγο αυτό έχουν πέσει στο τραπέζι προτάσεις ακόμη και για καταγγελία της σύμβασης!

Ουσιαστικά η κυβέρνηση καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε δύο εξίσου δύσκολες οδούς. Η πρώτη είναι η εμπλοκή σε μια σκληρή διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε η νέα ιδιοκτησία των Ναυπηγείων να μπορεί να φέρει εμπορικές δραστηριότητες στον Σκαραμαγκά που να περιλαμβάνουν και τη ναυπήγηση πολεμικών σκαφών από άλλες χώρες. Σημειώνεται ότι το 2010 η Αθήνα είχε διαβεβαιώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι τα ναυπηγεία θα αναλαμβάνουν μόνο εμπορικές δραστηριότητες ώστε να αποφύγει την πληρωμή του προστίμου που είχε επιβληθεί για παράνομες κρατικές ενισχύσεις.

Αυτό θα το επιθυμούσε διακαώς ο Λιβανέζος Ισκαντάρ Σάφα, ο επικεφαλής της εταιρείας Prininvest που ελέγχει ουσιαστικά τα ΕΝΑΕ. Ο Σάφα, ο οποίος έχει πολλές διασυνδέσεις στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, γνωρίζει ότι χώρες όπως η Τυνησία, η Λιβύη, ακόμη και η Αίγυπτος, μπορεί να κινηθούν προς τη ναυπήγηση νέων σκαφών (πιθανόν της Ακτοφυλακής) για να ελέγξουν τις ροές της λαθρομετανάστευσης.

Η δεύτερη οδός, που θα μπορούσε να σημάνει ακόμη και το κλείσιμο του Σκαραμαγκά, θα είναι πιο επώδυνη διότι 1.000 και πλέον εργαζόμενοι θα προστεθούν στους περισσότερους από 1.000.000 ανέργους της χώρας. Πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη οι εργαζόμενοι εργάζονται εκ περιτροπής μία φορά την εβδομάδα, ζήτημα που ετέθη και στη συνάντηση που είχε το σωματείο τους, η «Τρίαινα», στο περιθώριο των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή με τον κ. Παναγιωτόπουλο.

Ο Σάφα διεκδικεί, με το πρόσχημα ότι αλλιώς θα κλείσουν τα ναυπηγεία, προγράμματα όπως ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ. Στο παρασκήνιο πάντως έχουν αρχίσει και συζητούνται πάλι σενάρια για δημιουργία ενός ενιαίου ναυπηγικού φορέα (Σκαραμαγκάς - Ελευσίνα) με σκοπό την επιβίωση.

Οι αμείλικτοι αριθμοί
Καύσιμα, ανταλλακτικά και… Abrams
Κωδικό-κωδικό μελετώνται στο υπουργείο Αμυνας οι λειτουργικές δαπάνες. Οι αριθμοί είναι και εδώ αμείλικτοι. Από το 2009, αναφέρουν υψηλόβαθμες πηγές του Πενταγώνου, έχουν μειωθεί κατά 44%. Την ίδια περίοδο, οι δαπάνες για εξοπλισμούς έχουν περιοριστεί κατά 68%. Οι Ενοπλες Δυνάμεις πάντως αναζητούν ήδη 100 εκατ. ευρώ για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε καύσιμα ως το τέλος του 2012. Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Οικονομικών είναι θετικό στο να απελευθερωθούν τα χρήματα αυτά. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι την ώρα που αναζητούνται από παντού χρήματα, τα στρατιωτικά νοσοκομεία εξαιρέθηκαν από τη ρύθμιση χρεών που έγινε για εκείνα του ΕΣΥ με αποτέλεσμα να έχουν χρέη 400 εκατ. ευρώ προς τρίτους - αγνοείται όμως ότι μόνο τα ασφαλιστικά ταμεία τους χρωστούν περισσότερα!

Στο μέτωπο των ανταλλακτικών η κατάσταση είναι εξίσου δύσκολη. Ο Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κωσταράκος έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι νέοι εξοπλισμοί δεν προβλέπονται και η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στη συντήρηση των υπαρχόντων συστημάτων. Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα ανταλλακτικά των F-16, αρκετά εκ των οποίων έχουν αρχίσει σταδιακά να έρχονται στην Ελλάδα, ενώ για τα υπόλοιπα θα χρειαστεί η έγκριση του ΚΥΣΕΑ.

Πάντως, ο κ. Παναγιωτόπουλος εκτιμά, σύμφωνα με συνεργάτες του, ότι η κυβέρνηση πρέπει να εκμεταλλευθεί τα αποθέματα οπλικών συστημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών για να καλυφθούν ανάγκες. Το θέμα αυτό συζητήθηκε και κατά τη δίωρη συνάντηση που είχε πριν από λίγες ημέρες στο γραφείο του με τον αμερικανό πρεσβευτή Ντάνιελ Μπένετ Σμιθ. Το ζήτημα της προμήθειας των αρμάτων Abrams βρίσκεται στην κορυφή, καθώς υπάρχει η συγκατάθεση κορυφαίων στελεχών της στρατιωτικής ηγεσίας. Ενήμερος είναι και ο Πρωθυπουργός, αν και υπάρχουν οξύτατες αντιδράσεις από επιτελείς τόσο για επιχειρησιακούς λόγους όσο και για το υψηλό κόστος συντήρησης. Η ελληνική πλευρά ενδιαφέρεται επίσης για μεταχειρισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (Μ-113), αλλά και για αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας.