Oπλικά συστήματα ρωσικής προέλευσης σε Ελλάδα και Τουρκία

O EΣ απέκτησε δωρεάν 21.500 ελαφρούς αντιαρματικούς εκτοξευτές μιας χρήσης RPG-18 από τα ανατολικογερμανικά αποθέματα.

Η απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει στην προμήθεια του κινεζικής προέλευσης αντιαεροπορικού συστήματος FD-2000 αναζωπύρωσε τη συζήτηση στους κόλπους της Συμμαχίας για το κατά πόσο τα κράτη-μέλη μπορούν να υιοθετήσουν και να εντάξουν στις Ένοπλες Δυνάμεις τους οπλικά συστήματα μη ΝΑΤΟϊκής φιλοσοφίας.

Ελλάδα και Τουρκία υπήρξαν δύο από τα παλαιά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που -για διαφορετικούς λόγους το καθένα- ενέταξαν στα οπλοστάσιά τους συστήματα ρωσικής/σοβιετικής προέλευσης, για τις επιδόσεις των οποίων υπήρχε σχετική άγνοια μέχρι την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Έτσι, όταν η -ενιαία πλέον- Γερμανία αποφάσισε να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος του ανατολικογερμανικού οπλοστασίου και να το παραχωρήσει σε συμμαχικά κράτη, η Ελλάδα και σε μικρότερο βαθμό, η Τουρκία προσέτρεξαν για την κάλυψη των αναγκών τους. Σε αντίθεση με το ΠΝ και την ΠΑ, που λόγω ασυμβατότητας και παλαιότητας του υλικού έδειξαν περιορισμένο ενδιαφέρον, ο ΕΣ συγκρότησε επιτροπές, οι οποίες μετέβησαν στα στρατόπεδα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας για επιτόπια επιθεώρηση. Όπως λέγεται, εκεί εκτυλίχθηκαν κωμικοτραγικές καταστάσεις με τους πρώην Ανατολικογερμανούς αξιωματικούς να αρνούνται να αποδεσμεύσουν πληροφορίες για τα υπό παραχώρηση οπλικά συστήματα είτε λόγω πληγωμένου γοήτρου είτε επειδή επιζητούσαν το κατάλληλο …«κίνητρο». Τελικά, ο ΕΣ κατάφερε να ενισχυθεί με σχεδόν μηδενικό κόστος με τα παρακάτω οπλικά συστήματα:

• 501 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης BMP-1P/OST με αριθμό βλημάτων των 73mm
• 158 πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων RM-70 με αριθμό ρουκετών των 122mm
• 12 αντιαεροπορικούς εκτοξευτές OSA-AK, 5 ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης Ρ-19, οχήματα επαναγέμισης και μεγάλο αριθμό βλημάτων 9Μ33Μ2/3
• 506 αντιαεροπορικά πυροβόλα Zu-23 με μεγάλο αριθμό πυρομαχικών των 23mm
• 262 (κατ΄άλλες πηγές 251) αντιαρματικούς εκτοξευτές μέσου βεληνεκούς FAGOT με 7.051 βλήματα 9Μ111 διαφόρων εκδόσεων.
• 21.500 ελαφρούς αντιαρματικούς εκτοξευτές μιας χρήσης RPG-18
• πλωτές γέφυρες ΡΜΡ, ειδικοποιημένα οχήματα και λοιπό εξοπλισμό.

Μετά τα γνωστά γεγονότα του 1997, η Πολεμική Αεροπορία παρέλαβε στην Κρήτη τις δύο πυροβολαρχίες αντιαεροπορικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς S-300PMU-1 με απόθεμα 40 βλημάτων 48Ν6Ε. Έκτοτε:

• Το 1998 αποκτήθηκαν 20 μεταχειρισμένα ΟSΑ-ΑΚΜ από τα ρωσικά αποθέματα.
• Το 1999 αποκτήθηκαν 19 αντιαεροπορικά συστήματα TOR-M1, κέντρα διεύθυνσης πυρός Ranjir, οχήματα υποστήριξης και 336 βλήματα 9M331. To 2000 ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης για 10 πρόσθετα συστήματα TOR-M1 μαζί με τον προβλεπόμενο αριθμό ΚΔΠ, οχημάτων υποστήριξης και αριθμό βλημάτων. Από αυτά, τα έξι παραδόθηκαν στην Εθνική Φρουρά και τα τέσσερα στη Πολεμική Αεροπορία για την εγγύς αεροπορική προστασία των πυροβολαρχιών S-300PMU-1. Στο πλαίσιο της σύμβασης, τόσο τα TOR-M1 όσο και τα OSA-AKM απέκτησαν σύστημα Αναγνώρισης Φίλου ή Εχθρού (IFF) σύμφωνα με ΝΑΤΟϊκά πρότυπα (Mk XII, STANAG 4193) ενώ παράλληλα εγκαταστάθηκαν συστήματα IFF τύπου AN/TPX-54 (X) στα ραντάρ Ρ-19 και Kasta 2E1 των πυροβολαρχιών OSA-AKM.
• Το 2002 υπεγράφη η σύμβαση προμήθειας 2 Πλοίων Ταχείας Μεταφοράς τύπου Zubr (+2 από την Ουκρανία).
• Μεταξύ 2001-2003 αποκτήθηκαν 186 αντιαρματικοί εκτοξευτές μεγάλου βεληνεκούς Kornet, εκ των οποίων οι 98 επί θωρακισμένων Hummer M1114GR.
• To 2005 παραχωρήθηκαν 7 πρόσθετα αντιαεροπορικά συστήματα OSA-AKM με ενσωματωμένο σύστημα IFF.

H Tουρκία προχώρησε στην προμήθεια οπλικών συστημάτων ρωσικής προέλευσης, κυρίως για τις επιχειρήσεις της Στρατοχωροφυλακής στο Κουρδιστάν.

Από την πλευρά της, η Τουρκία απέκτησε από τα ανατολικογερμανικά αποθέματα:

• 65 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού BTR-80
• 300 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού BTR-60PB
• 4.996 ελαφρούς αντιαρματικούς εκτοξευτές RPG-7 με 197.139 βλήματα
• Άγνωστο αριθμό τυφεκίων Kalashnikov AK-47, AKM και AKMS, πολυβόλων PKM και τυφεκίων ελεύθερου σκοπευτή (SVD) Dragunov

Ταυτόχρονα στράφηκε απ΄ευθείας στη Ρωσία για επιλεκτικές προμήθειες με στόχο την ενίσχυση της Στρατοχωροφυλακής που σήκωνε το κύριο βάρος των επιχειρήσεων στο Κουρδιστάν, για δύο κυρίως λόγους:

Πρώτον, η Τουρκία απέφευγε τις πιθανές κατηγορίες για χρήση αμερικανικού υλικού από το Κογκρέσο. Με νωπές τις μνήμες από το αμερικανικό εμπάργκο όπλων της περιόδου 1973-1978, η Τουρκία είχε κάθε λόγο να περιορίσει τη χρήση εξοπλισμού αμερικανικής προέλευσης στις επιχειρήσεις του Κουρδιστάν.

Δεύτερον, με δεδομένο ότι ο βασικός οπλισμός των Κούρδων ανταρτών ήταν σοβιετικής προέλευσης, η Τουρκία μπορούσε να διεξάγει ανεμπόδιστα αντι-αντάρτικες επιχειρήσεις (μέσω της περιβόητης Υπηρεσίας Πληροφοριών και Αντιτρομοκρατίας JİTEM) αλλά και δολοφονίες πολιτικών αντιφρονούντων, τις οποίες απέδιδε σε εσωτερικές διαμάχες του ΡΚΚ ή τουλάχιστον θα ήταν δύσκολο να ταυτοποιηθούν με τα όργανα του τουρκικού (παρα)κράτους. Ταυτόχρονα, η Ρωσία αποτελούσε μια χαμηλού κόστους πηγή προμήθειας για τον μαζικό εξοπλισμό των “Φρουρών Χωριών” (Geçici ve Gönüllü köy Korucuları) με αξιόπιστο υλικό.

Οι πρώτες διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 1992 και οδήγησαν τον Απρίλιο του 1994 στην υπογραφή διακρατικής συμφωνίας Τουρκίας-Ρωσίας για αμυντική συνεργασία, η πρώτη από κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Οι προμήθειες οπλικών συστημάτων ρωσικής προέλευσης, ύψους περίπου $100 εκατ., αφορούσαν:

• 174 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού BTR-80
• 23 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού BTR-60
• 19 μεταφορικά ελικόπτερα Mi-17-1V/1VA (κατά ΝΑΤΟ: Hip-H)
• Μεγάλο αριθμό τυφεκίων Kalashnikov AK-47, AKM και AKMS, οπλοπολυβόλων PKM και τυφεκίων ελεύθερου σκοπευτή (SVD) Dragunov

Στρατοχωροφύλακες με PKM με τυμπανοειδή ταινιοθήκη εφόδου των 50 φυσιγγίων και τυφέκιο SVD Dragunov.

Στρατοχωροφύλακας με ΑΚΜ.

Τούρκος στρατιωτικός με τυφέκιο AKMS.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης:

• η προμήθεια 72 αντιαρματικών εκτοξευτών Koncurs-M (κατά NATO: AT-5B Spandrel B) με 420 βλήματα 9Μ113Μ από την Σλοβενία το 1998 για τον εξοπλισμό των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων στην Κύπρο. Οι εκτοξευτές φέρονται επί τροχοφόρων οχημάτων 4×4 Engerek με αποστολή την καταστροφή των αρμάτων μάχης της Εθνικής Φρουράς.
• η προμήθεια 80 αντιαρματικών εκτοξευτών Kornet με 800 βλήματα από τη Ρωσία το 2008, η οποία έθετε ως απαράβατο όρο στη φάση υποβολής προσφοράς την έγγραφη διαβεβαίωση ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς κανένα γεωγραφικό περιορισμό (βλ. Κύπρος, Αρμενία).
• η προμήθεια από κράτη της πρώην ΕΣΣΔ αντιαεροπορικών συστημάτων και ραντάρ για τον εξοπλισμό του Πεδίου Δοκιμών και Εκπαίδευσης Ηλεκτρονικού Πολέμου (EHTES) στην 3η Κύρια Αεροπορική Βάση με έδρα το Ικόνιο, όπου διεξάγονται οι ασκήσεις Anatolian Eagle.

Σχετικό δημοσίευμα: Ρωσοτουρκική αμυντική συνεργασία ΠΗΓΗ STRATEGY REPORT