Το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Χιλή (1973)

ΕΝΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ-ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Εισαγωγικό σημείωμα

Το 2013 συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από την αμερικανοκίνητη επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας στη Χιλή και την κατάλυση της κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας υπό τον πρόεδρο Αλιέντε, ο οποίος εκλέχτηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1970. Γύρω από την κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας έχουν γραφεί μέχρι σήμερα αρκετά κείμενα. Πολύ λίγα όμως έχουν δει το φως της δημοσιότητας, τα οποία αφορούν στην προετοιμασία του πραξικοπήματος και το ρόλο της αντεπανάστασης. Ακριβώς, στο ζήτημα αυτό επικεντρώνονται τα δυό κείμενα που ακολουθούν, τα οποία μεταφράσαμε από τα Γερμανικά, καθώς και το «Χρονικό της αντεπανάστασης» που συντάξαμε και αφορά στην χρονική περίοδο διακυβέρνησης της Χιλής από την Λαϊκή Ενότητα μέχρι και λίγο διάστημα μετά την επιβολή της στρατιωτικής χούντας.

Το πρώτο κείμενο με τίτλο «Προετοιμασία του πραξικοπήματος στη Χιλή» (σ.σ. ο τίτλος είναι δικός μας) αποτελεί ένα τμήμα (σελ. 75-102) από το βιβλίο «Operation Kondor. Eine Internationale des Terrors» [«Επιχείρηση Κόνδορας. Μια διεθνής της τρομοκρατίας»], (έκδοση 2009), στο οποίο αναλύονται, κυρίως, μέσα από ένα πλήθος ντοκουμέντων, οι δραστηριότητες της «Επιχείρησης Κόνδορας», μιας οργάνωσης/συμμαχίας στην οποία δρούσαν κατά τις δεκαετίες 1970 και 1980, οι μυστικές υπηρεσίες έξι χωρών της Λατινικής Αμερικής –Αργεντινή, Χιλή, Παραγουάη, Ουρουγουάη, Βολιβία και Βραζιλία- με την υποστήριξη των ΗΠΑ, και που είχε ως στόχο να καταδιώκει και να δολοφονεί τις αριστερές πολιτικές και αντιπολιτευόμενες δυνάμεις. Τα θύματα υπολογίζονται σε πάνω από 400.000 –ποιος κάνει σήμερα λόγο γι΄ αυτό;. Από το βιβλίο επιλέξαμε για μετάφραση το μέρος εκείνο που αφορά στην προετοιμασία του πραξικοπήματος στη Χιλή, το οποίο επικεντρώνεται στο βρώμικο ρόλο που έπαιξαν οι ΗΠΑ. Συγγραφέας του βιβλίου είναι ο Klaus Eichner (1939), ο οποίος έχει υπηρετήσει στην αντικατασκοπία της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας Γερμανίας και είναι ειδικευμένος στα ζητήματα που αφορούν στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Το δεύτερο κείμενο αποτελεί επίσης ένα τμήμα από βιβλίο (σελ. 92-98) με τίτλο «Instruction 37/57. Tatsachen undHintergründe des Putsches in Chile 1973» [«Οδηγία 37/57. Γεγονότα και παρασκήνια του πραξικοπήματος στη Χιλή το 1973»] (έκδοση 1974), και αναφέρεται στο βρώμικο και υπονομευτικό ρόλο της τότε Δυτικής Γερμανίας ενάντια στην κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας και στην υποστήριξη της χιλιανής χούντας. Συγγραφέας του βιβλίου είναι ο Julius Mader(1928-2000), γερμανός νομικός, δημοσιογράφος και συγγραφέας, ειδικευμένος σε ζητήματα στρατιωτικο-πολιτικά και μυστικών υπηρεσιών, έχοντας συγγράψει ένα πλήθος βιβλίων.

Τέλος, υπό τον τίτλο «Αντεπανάσταση», συλλέξαμε μετά από πολλές διασταυρώσεις στοιχείων, ένα «Χρονικό της αντεπανάστασης», το οποίο αρχίζει από το διάστημα που η Λαϊκή Ενότητα ανέλαβε την κυβερνητική εξουσία έως και τους πρώτους μήνες μετά την εγκαθίδρυση της χούντας, μέσα από το οποίο μπορεί να παρακολουθήσει κανείς βήμα το βήμα τα σημαντικότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα, εστιάζοντας όχι στην πολιτική της κυβέρνησης Αλιέντε, αλλά στο ρόλο που έπαιξε η αντεπανάσταση/αντίδραση. Στη δεύτερη ενότητα που ακολουθεί, έχουμε συλλέξει διάφορες δηλώσεις τόσο εκπροσώπων του κεφαλαίου όσο και του πολιτικού του προσωπικού, των ΗΠΑ και της καπιταλιστικής Γερμανίας, πριν και μετά την επιβολή του πραξικοπήματος.

Μέσα από όλο αυτό το υλικό μπορούν να βγουν μια σειρά από συμπεράσματα χρήσιμα για το σημερινό εργατικό και μαρξιστικό-κομμουνιστικό κίνημα. Επειδή το θέμα που αφορά στη Χιλή επί κυβέρνησης Αλιέντε, αλλά και μετέπειτα, είναι ιδιαίτερα μεγάλο και έχει πολλές παραμέτρους, θα χρειαστεί να επανέλθουμε –κι όχι μόνο μια φορά. Προς το παρόν αρκούμαστε στα κείμενα που ακολουθούν.

Παναγιώτης Γαβάνας

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Προετοιμασία του πραξικοπήματος στη Χιλή

του Klaus Eichner

Επιχείρηση της CIA Κένταυρος (Χιλή 1973)

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 η πολιτική των ΗΠΑ για τη Χιλή είχε έναν σημαντικό στόχο:

Να απομακρύνει από την εξουσία τον Salvador Allende (Σαλβαδόρ Αλιέντε). Ο προσανατολισμένος προς την Αριστερά γερουσιαστής είχε θέσει ήδη υποψηφιότητα για την προεδρεία το 1958 και το 1964.

Από το 1963 η CIA έκανε πράξη περισσότερα προγράμματα ώστε με καλυμμένες επιχειρήσεις[1*] να αυξήσει την επιρροή της στην ανάπτυξη της Χιλής. Τα προγράμματα αυτά μολαταύτα δεν στόχευαν μόνο, όπως παρουσιάστηκαν ωραιοποιημένα στο [γερμανικό περιοδικό] Spiegel το 1978 από το διευθυντή της CIA William Colby, να «υποστηρίξουν τα δημοκρατικά κόμματα του κέντρου στην εκλογική μάχη».

Το πραξικόπημα το οποίο είχε ως στόχο να ανατρέψει τον Αλιέντε το 1973, σχεδιάστηκε ήδη στις 15 Σεπτεμβρίου του 1970 –επομένως πολύ πριν την ανάληψη του αξιώματος από τον νεοεκλεγμένο πρόεδρο. Τη μέρα εκείνη έπαιρναν το πρωινό τους στην Ουάσιγκτον ο Donald Kendall, μέλος του Business Council of Latin America, ο Augustin Edwards, εκδότης της El Mercurio και ιδιοκτήτης της αλυσίδας Pepsi-Cola στη Χιλή με τον σύμβουλο ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ Henry Kissinger (Χένρυ Κίσινγκερ). Το βράδυ της ίδιας μέρας συναντήθηκε ξανά ο Richard Helms με τουςKendall και Edwards, οι οποίοι τον αναζητούσαν εκ νέου επειγόντως με σκοπό, αν ήταν δυνατό, η CIA να εμποδίσει την ανάληψη του αξιώματος από τον Αλιέντε.

Προηγουμένως έλαβε χώρα μια σύσκεψη στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. Σ΄ αυτήν συμμετείχαν εκτός από τον Κίσινγκερ ο πρόεδρος Richard Nixon (Ρίτσαρντ Νίξον), ο υπουργός Δικαιοσύνης John Mitchell και ο διευθυντής της CIARichard Helms. Από αυτή τη σύσκεψη έμεινε διατηρητέο ένα σημείωμα του διευθυντή της CIA:

[ Ντοκουμέντο 1^ο ]

«Ίσως υπάρχει μόνο η πιθανότητα μία προς δέκα, αλλά σώστε τη Χιλή! Το ζήτημα αξίζει τον κόπο. Να μην υπάρχει δισταγμός μπροστά σε κινδύνους. Καμιά συμμετοχή της πρεσβείας. Υπάρχουν διαθέσιμα 10.000.000 δολάρια, αν είναι αναγκαίο και περισσότερα. Εργασία πλήρους απασχόλησης –για τον καλύτερο άνδρα που έχουμε. Χρονοδιάγραμμα Να δημιουργηθεί αναστάτωση στην οικονομία. 48 ώρες για το σχέδιο δράσης.»

Για αυτή τη σύσκεψη ο Richard Helms είπε αργότερα μπροστά στην Ανακριτική Επιτροπή Church[2*] για τις παράνομες δραστηριότητες της CIA: «Αν κάποτε είχα πιθανότητες για καριέρα, τότε [αυτό συνέβηκε] εκείνη τη μέρα, όταν αποχώρησα από το Οβάλ Γραφείο».

Ο διευθυντής της CIA Helms αντέδρασε άμεσα την επόμενη μέρα στις εντολές του Λευκού Οίκου. Πάνω σ΄ αυτό το θέμα εξηγείται σ΄ ένα εμπιστευτικό υπόμνημα της CIA:

[ Ντοκουμέντο 2^ο ]

«Στις 16 Σεπτεμβρίου 1970 ο διευθυντής Helms ενημέρωσε μια ομάδα ανώτατων στελεχών της CIAότι στις 15 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος Νίξον αποφάσισε ότι ένα καθεστώς Αλιέντε δεν είναι αποδεκτό για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος ζητά από τη CIA να εμποδίσει την ανάληψη της εξουσίας από τον Αλιέντε ή να τον ανατρέψει και γι΄ αυτό το σκοπό ειδικά διαθέτει ένα ποσό 10 εκατομμυρίων δολαρίων»[3].

Ο διευθυντής της CIA συνέθεσε με βάση την εντολή του προέδρου Νίξον μια ειδική ομάδα υπό τη διεύθυνση του αναπληρωτή του Karamessines, στον οποίο υπάχθηκαν οι πιο έμπειροι και οι καλύτερα εκπαιδευμένοι επιχειρησιακοί άνδρες της CIA. Στη διεύθυνση για τις επιχειρήσεις ιδρύθηκε το Ειδικό Επιτελείο Χιλή. Διευθυντής του έγινε ο DavidAtlee Phillips, ο οποίος πριν εργαζόταν ως Chief of Station (επιτετραμμένος) στη Βραζιλία[4].

Ο επιτετραμμένος της CIA στο Σαντιάγο ανέλαβε καθήκοντα με βάση το ακόλουθο πρόγραμμα τριών σημείων:

1. Συλλογή πληροφοριών για αξιωματικούς οι οποίοι έδειχναν ότι είχαν τάσεις για πραξικόπημα.
2. Δημιουργία κλίματος για πραξικόπημα μέσω προπαγάνδας, παραπληροφόρησης, τρομοκρατικών ενεργειών, που είναι κατάλληλες να προκαλέσουν τους αριστερούς, δημιουργώντας έτσι πρόφαση για πραξικόπημα.
3. Πληροφόρηση αξιωματικών που τείνουν για πραξικόπημα, ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ τους υπόσχεται την πλήρη υποστήριξή της κατά το πραξικόπημα, μέχρι τα όρια μιας άμεσης στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ.

Ένα τέτοιου είδους σενάριο ταιριάζει σε όλα τα εγχειρίδια που αναφέρονται στην κρατική τρομοκρατία[5].

Ο Κίσινγκερ προσπάθησε το επόμενο διάστημα να επηρεάσει τη διεθνή [κοινή] γνώμη. Έτσι, σε μια συνέντευξη Τύπου τον Σεπτέμβριο του 1970, δήλωσε ότι η μαρξιστική κυβέρνηση του Αλιέντε θα μολύνει την Αργεντινή, τη Βολιβία και το Περού. Προειδοποίησε για ένα φαινόμενο ντόμινο στη Νότια Αμερική.

Τέσσερις βδομάδες μετά από εκείνη τη συνάντηση, στις 15 Σεπτεμβρίου 1970, στο Οβάλ Γραφείο, τα ανώτατα στελέχη της διοίκησης συζητούσαν τη κατάσταση για την προετοιμασία ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος. Γι΄ αυτό το θέμα υπάρχει ένα «Υπόμνημα για μια συνομιλία ανάμεσα στον Δρ. Κίσινγκερ, τον Mr. Karamessines και τον στρατηγόHaig στο Λευκό Οίκο στις 15 Οκτωβρίου 1970».

Το ντοκουμέντο φέρει την ένδειξη ασφαλείας «EYES ONLY» και στη διατύπωσή του όπως δόθηκε [στη δημοσιότητα] έχει ως εξής:

[ Ντοκουμέντο 3^ο ]

«1. –[σβησμένο]- 2. Στη συνέχεια ο Mr. Karamessines ενημέρωσε (…) με αρκετές λεπτομέρειες για τη γενική κατάσταση στη Χιλή απ΄ τη σκοπιά των δυνατοτήτων για ένα πραξικόπημα. 3. Στη διάθεσή μας βρίσκεται ένας αριθμός πληροφοριών για την πιθανή υποστήριξη ενός προκληθέντος από τον στρατηγό Viaux πραξικοπήματος μέσω των χιλιανών στρατιωτικών. Στη βάση των αναλύσεών μας, οι οποίες στηρίζονται σε καλές πληροφορίες από πολλές πηγές, εκτιμήσαμε ιδιαίτερα προσεκτικά τη θέση του στρατηγού Viaux. Το συμπέρασμά μας είναι καθαρό: Οι πιθανότητες του Viaux είναι 1 προς 20, αν όχι λιγότερες, να πραγματοποιήσει ένα πραξικόπημα επιτυχώς. 4. Συζητήθηκαν οι αρνητικές αντιδράσεις –στη Χιλή και διεθνώς- ενός αποτυχημένου πραξικοπήματος. Ο Δρ. Κίσινγκερ υπέβαλλε μια σύνθεση των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων. Οι απόψεις του συμφωνούν αρκετά με τις περιγραφές του Mr. Karamessines. 5. Από τους παρόντες αποφασίστηκε να διαβιβαστεί από τη CIA στον στρατηγό Viaux ένα μήνυμα, ώστε να τον προειδοποιήσει για κάθε βιαστική ενέργεια. Στην ουσία του το μήνυμά μας θα έπρεπε να είναι το εξής: «Εκτιμήσαμε το σχέδιό Σας. Στη βάση των δικών Σας και των δικών μας πληροφοριών, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το σχέδιό Σας για ένα πραξικόπημα αυτή τη χρονική στιγμή δεν είναι δυνατό να επιτύχει. Αν Εσείς δεν επιτύχετε, τότε αυτό θα περιορίσει ιδιαίτερα τις μελλοντικές Σας δυνατότητες. Προστατέψτε τις πηγές Σας. Θα παραμείνουμε σε επαφή. Θα έρθει ο καιρός που Εσείς και οι φίλοι Σας θα μπορέσετε να κάνετε κάτι. Θα εξακολουθήσετε να έχετε την υποστήριξή μας». 6. Μετά την απόφαση να μετατεθεί προς τα πίσω το σχέδιο πραξικοπήματος από τον στρατηγό Viaux, τουλάχιστον προσωρινά, ο Δρ. Κίσινγκερ ενημέρωσε τον Mr. Karamessines να προστατεύει επιμελώς τις πηγές της CIA ώστε να διατηρηθούν οι προϋποθέσεις της CIA και στο μέλλον για επιχειρήσεις ενάντια στον Αλιέντε. 7. Ο Δρ. Κίσινγκερ μίλησε για τις απαιτήσεις του, να διατηρηθούν οι σχέσεις μας με τους χιλιανούς στρατιωτικούς και στο μέλλον όσο το δυνατό πιο μυστικές. Ο Mr. Karamessines υπογράμμισε κατηγορηματικά, ότι σ΄ αυτή τη σχέση έχουμε κάνει όλα ό,τι ήταν δυνατό, συμπεριλαμβανομένου της δραστηριοποίησης των αξιωματικών υπό ψεύτικη σημαία, των συναντήσεων και κάθε πιθανού προληπτικού μέτρου. Αλλά εμείς, καθώς και άλλοι, διεξήγαμε μέχρι τώρα πολλές συνομιλίες με πολλά άτομα. Για παράδειγμα, και οι συνομιλίες του πρεσβευτή Korry με πολλές προσωπικότητες, στις οποίες πίεζε για ένα πραξικόπημα, δεν μπορούν να αποτελέσουν παρελθόν. -[3 σειρές σβησμένες]- (Ο Δρ. Κίσινγκερ ζήτησε να του κοινοποιηθεί ένα αντίγραφο της αναφοράς στις 16 Οκτωβρίου). 8. Οι συμμετέχοντες της συνάντησης αποφάσισαν με παρότρυνση του Δρ. Κίσινγκερ ότι η CIA θα έπρεπε να εξακολουθεί να ασκεί πίεση και στα τρία εμφανή αδύνατα σημεία στον Αλιέντε –αυτή τη στιγμή, μετά τις 24 Οκτωβρίου, μετά τις 5 Νοεμβρίου και στο μέλλον- μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή που θα δοθεί μια παραπέρα διαταγή πορείας. Ο Mr. Karamessines επιβεβαίωσε ότι η CIA θα ενεργήσει έτσι»[6].

Για την πραγματοποίηση του ζητήματος που τέθηκε από τη διοίκηση των ΗΠΑ, η CIA είχε σχετικά ευνοϊκές προϋποθέσεις. Διέθετε πράκτορες με επιρροή στα ΜΜΕ, σε πολιτικά κόμματα, σε συνδικάτα, σε πολιτικές οργανώσεις και κυρίως στις ένοπλες δυνάμεις και στις υπηρεσίες ασφαλείας.

Μια γνώση για τις δραστηριότητες και τις επιχειρησιακές δυνατότητες παρέχει το ντοκουμέντο της CIA «Έκθεση για τις δραστηριότητες της Task Force Χιλή, 15 Σεπτεμβρίου έως 5 Νοεμβρίου 1970» της 18^ης Νοεμβρίου 1970. Εδώ μερικά αποσπάσματα (εν μέρει έχουν σβηστεί ολόκληρες σελίδες):

[ Ντοκουμέντο 4^ο ]

«2. Ειδική οργάνωση. α) Σχηματίστηκε μια Ομάδα Δράσης Χιλή, η οποία ήταν ικανή για δράση τρεις μέρες μετά την ανάθεση του προβλήματος στη CIA. Η ομάδα αυτή καθοδηγούμενη από –[σβησμένο]- και από τον ιδιαίτερα ειδικευμένο CIA-[σβησμένο]- οι οποίοι ανακλήθηκαν από τις θέσεις τους –[σβησμένο]- ειδικά για αυτή τη δραστηριότητα. Ιδρύθηκε ένα ιδιαίτερο κανάλι επικοινωνίας παράλληλα προς το Σαντιάγο της Χιλής και του Μπουένος Άιρες της Αργεντινής για να εξασφαλιστεί μια ιδιαίτερα προστατευμένη ασύρματη επικοινωνία για την ομάδα δράσης. β) –[σβησμένο]- Αποτελούνταν [ΚΕ: Η επιτόπια ομάδα δράσης] από τέσσερις αξιωματικούς της CIAμε εξωτερική εμφάνιση, γνώσεις ξένων γλωσσών και εμπειρίες, που έκανε σ΄ αυτούς δυνατή τη διατήρηση μιας παραμορφωμένης εικόνας διαφορετικής αλλοδαπής προέλευσης. Αυτοί ανακλήθηκαν από τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό στην Ουάσιγκτον, κατατοπίστηκαν και πέρασαν κρυφά ατομικά στη Χιλή –[σβησμένο]- … έκαναν επαφές με διαμεσολαβητικά και ηγετικά άτομα, τα οποία ενδιαφέρονταν για την υποστήριξη ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος. … 3. Η διπλή κατευθυντήρια τακτική –Σύνταγμα ή πραξικόπημα. … 4. Προπαγανδιστική καμπάνια. … Η CIA διοργάνωσε μια προπαγανδιστική καμπάνια, στο κέντρο της οποίας βρισκόταν η εφημερίδα ElMercurio, με κεντρικό θέμα, ότι ο Αλιέντε ξεκίνησε τα πρώτα βήματα κατά την «κομμουνιστική αναδιοργάνωση» της Χιλής με επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου… Για να γίνει αυτό κατορθωτό συγκροτήθηκαν οι παρακάτω δυνάμεις και τα μέτρα για καλυμμένες δραστηριότητες: … Ένα πρόγραμμα για ταξιδιώτες δημοσιογράφους –ενεργοί πράκτορες και άλλοι- με σκοπό την είσοδο στη Χιλή για ρεπορτάζ επί τόπου.(Στις 28 Σεπτεμβρίου η CIA είχε επί τόπου ή στο ταξίδι προς τη Χιλή, 15 πράκτορες ανάμεσα στους δημοσιογράφους από δέκα διαφορετικές χώρες. Αυτά τα στελέχη συμπληρώθηκαν από οκτώ ακόμη δημοσιογράφους από πέντε χώρες κάτω απ΄ την καθοδήγηση πρακτόρων σε θέσεις-κλειδιά στα ΜΜΕ). … δ) Η έκταση αυτής της προπαγανδιστικής καμπάνιας των ΗΠΑ σ΄ αυτές τις έξι εβδομάδες στα ΜΜΕ της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής, τις δυό «εξωτερικές» περιοχές, οι οποίες έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στη Χιλή –γίνεται φανερή απ΄ το ότι σύμφωνα με ελλιπή δεδομένα, μπορούν να αναχθούν στις άμεσες δραστηριότητες της CIA, 726 άρθρα, ραδιοφωνικές εκπομπές, σχόλια και παρόμοια μέτρα. … 5. Πολιτικά μέτρα. … 6. Στρατιωτικό πραξικόπημα. α) Μετά τις αρχές Οκτωβρίου –έλλειπε εκείνη η ένδειξη ότι [ΚΕ: ο υποψήφιος πρόεδρος] Freiαντέδρασε στην, αν ειπωθεί πολιτικά, τεχνητή αναπνοή – παρουσιαζόταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα όλο και περισσότερο σαν η μοναδική δυνατή λύση για το πρόβλημα-Αλιέντε. Οι αντι-Αλιέντε δυνάμεις ήταν υπαρκτές στους στρατιωτικούς και στην αστυνομία, αλλά κωλύονταν από: την παράδοση για στρατιωτικό σεβασμό προς το Σύνταγμα, τη δημόσια και ιδιωτική στάση του στρατηγού Schneider, ανώτατου διοικητή του στρατού, ο οποίος υπερασπιζόταν ένα αυστηρό σεβασμό προς το Σύνταγμα, το φόβο για αντιδράσεις των μεσαίων και κατώτερων αξιωματικών, οι οποίοι υποστήριζαν κυρίως τον Αλιέντε, μια ισχυρή τάση να εμπιστεύονται τις υποσχέσεις του Αλιέντε, που είχε ως αποτέλεσμα, οι στρατιωτικοί να μην τον φοβούνται. Παρόλο που ξεχωριστοί αξιωματικοί στους ηγετικούς κύκλους των ενόπλων δυνάμεων και της αστυνομίας ήταν έτοιμοι να περάσουν σε δράση, ήταν της γνώμης ότι ο στρατός έχει παίξει ένα κεντρικό ρόλο για ένα επιτυχημένο πραξικόπημα και ότι ο στρατός δεν είναι έτοιμος όσο διάστημα ο στρατηγός Schneider είναι ο ανώτατος διοικητής. Η στάση του στρατηγού Schneider θα μπορούσε μόνο και μόνο να επηρεαστεί από μια παρέμβαση του προέδρου Frei και την σαφή του υποστήριξη για ένα πραξικόπημα, αλλά φαίνεται αμφίβολο το αν θα μπορούσε κάποιος να καταφέρει να τον πείσει γι΄ αυτό.»

Παρόλο που έμπειρα σε υπονομευτικές ενέργειες στελέχη της CIA βρίσκονταν ήδη στο Σαντιάγο, λίγο μετά τις 15 Οκτωβρίου 1970 έλαβε χώρα μια ακόμη πιο πλήρης ανταλλαγή ηγετικών στελεχών για την προετοιμασία του πραξικοπήματος. Μέχρι το Νοέμβριο του 1970 ο επιτετραμμένος της CIA (Chief of Station – COS) Henry D. Hecksherήταν εν ενεργεία. Αυτός ήταν ένας OSS-βετεράνος[7*] και συνιδρυτής της CIA. Τον Ιούνιο του 1953 για παράδειγμα, ήταν διευθυντής της βάσης της CIA στο Δυτικό Βερολίνο. Από αυτόν είναι γνωστό, ότι κατά τη νύχτα από την 16^η προς την 17^η Ιουνίου του 1953, ζητήθηκε στην κεντρική διεύθυνση της CIA, εάν αυτός θα μπορούσε πιθανώς να υποστηρίξει τους εξεγερμένους στο ανατολικό Βερολίνο με όπλα. Στη συνέχεια έλαβε χώρα μια επέμβαση στη Γουατεμάλα. Εκεί ο Hecksher είχε συμπεριληφθεί [στο προσωπικό] που προετοίμασε το πραξικόπημα του 1954. Από το 1958 έως το 1961 υπηρέτησε στην Βιεντιάν/Λάος και από το 1967 έως το 1970 στη Χιλή. Ήταν επομένως βασικά ο έμπειρος άνδρας στη σωστή θέση. Παρόλα αυτά τον απέσυρε η διεύθυνση του τμήματος επιχειρήσεων της CIA, επειδή προφανώς δεν κατόρθωσε να επιβάλλει πειθαρχία στον πρέσβη των ΗΠΑ Edward Korry, κάτι που έθεσε σε κίνδυνο την ενιαία στρατηγική των αντιπροσώπων των ΗΠΑ στις επί τόπου ενέργειες. Διάδοχός του ως COS έγινε οRaymond Alfred Warren. Αυτός κόμισε εμπειρίες μεταξύ των άλλων από τη συνδικαλιστική δουλειά, ήταν για μικρό χρονικό διάστημα στη μυστική υπηρεσία US-Air Force (1952/53) και στη συνέχεια έγινε ειδικός [σε ζητήματα] της Λατινικής Αμερικής της CIA. Κατά τις επιχειρησιακές δραστηριότητες στη Βενεζουέλα (1954), τη Χιλή (1955-59) και σανCOS στην Κολομβία (1960-1965) μάζεψε σχετικές εμπειρίες.

Ο πρεσβευτής Edward Korry τον Οκτώβριο του 1971 ανακλήθηκε. Προφανώς δεν μπορούσε να του επιβληθεί πειθαρχία ούτε από τον Warren. Ο Korry έκανε κριτική στην εμπνευσμένη από την ΙΤΤ στήριξη του συντηρητικού υποψήφιου για την προεδρία Allessandri, ο οποίος υποστήριζε ένα σαφές προσανατολισμένο προς τα συμφέροντα των επιχειρηματιών εκλογικό πρόγραμμα. Έτσι, σύμφωνα με την κριτική του πρεσβευτή, ο Allessandri πόλωνε τους Χιλιανούς και αύξανε αντικειμενικά τις ευκαιρίες να εκλεγεί ο Αλιέντε.

Για την αντικατάσταση του πρεσβευτή Korry υπάρχει το ακόλουθο ντοκουμέντο:

[ Ντοκουμέντο 5^ο ]

«Ο Λευκός Οίκος Ουάσιγκτον ΑΠΟΡΡΗΤΟ/ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ [μετά τον αποχαρακτηρισμό σβήστηκε] 17 Σεπτεμβρίου 1970 Υπόμνημα για τον πρόεδρο Από: Χένρυ Κίσινγκερ [υπογεγραμμένο προσωπικά] Αφορά: Χιλή Παρόλο που έχουμε κάνει αυστηρό έλεγχο και μια επαγγελματική διαχείριση, το πρόγραμμα των καλυμμένων μέτρων που αποφασίστηκε από την 40μελή επιτροπή δεν πιάνει τόπο. Έτσι όπως προχωρά μετατρέπεται σε μια μακροχρόνια υπόθεση. Αν λάβουμε υπόψη μας τις επιπρόσθετες παρακωλύσεις από τις καλοπροαίρετες αλλά αντιεπαγγελματικές δραστηριότητες, την έλλειψη συντονισμού και γραφειοκρατικών εμποδίων, τότε θα μπορούσαμε να αποκαλυφτούμε σε επικίνδυνο βαθμό. Η κατάσταση έχει ως εξής: Το υπουργείο Εξωτερικών είναι λιπόψυχο και χωρίς συμμετοχή για το πρόγραμμα των καλυμμένων δραστηριοτήτων. Δεν αισθάνεται να είναι ούτε σε θέση να αναλάβει ένα δημιουργικό ηγετικό ρόλο, ούτε να εξασφαλίσει έναν αναγκαίο συντονισμό. Ο πρεσβευτής Korry αναπτύσσει μεν πρωτοβουλία, αλλά ενεργεί σαν ένας «χωρίς κατεύθυνση πύραυλος». Ενεργεί σαν να είναι ο ίδιος διευθυντής του προγράμματος και προσπαθεί να αναπτύξει επιχειρήσεις μόνο με βάση τις δικές του αντιλήψεις. Από τη σκοπιά μιας επαγγελματικής επιχείρησης υπηρεσίας πληροφοριών αυτό είναι επικίνδυνοκαι εκτός αυτού αναποτελεσματικό, επειδή τίθενται πάρα πολλές απαιτήσεις στις επιχειρησιακές του ικανότητες. Εμφανίζεται πολύ εκτεθειμένος, ο τρόπος που χειρίζεται αυτά τα πράγματα είναι ιδιαίτερα οφθαλμοφανής και αυτό ίσως παρεμπόδιζε την αντικειμενικότητα και τις αναλυτικές του ικανότητες. Εκτός αυτού ο Korry δεν έχει εμπιστοσύνη στο επιτελείο του και δεν το δραστηριοποιεί. Οι περισσότεροι από τους υπεύθυνους συνεργάτες του, συμπεριλαμβανομένου του επιτετραμμένου της CIA, αποκλείστηκαν από τις επιχειρήσεις. Ο Korry από μόνος του κάνει τις αναφορές για την κατάσταση, επειδή όμως αυτές είναι πολύ εκτενείς, είναι ασυνεπείς και αντιφατικές. Δεν είμαστε σίγουροι για το πώς είναι πραγματικά η κατάσταση και πόσο από αυτά αποκρύβονται απ΄ τον Korry ή ωραιοποιούνται. Η CIA δεν είναι ικανοποιημένη με την αντιμετώπιση [της κατάστασης] αυτή τη στιγμή, δεν αισθάνεται όμως ότι είναι σε θέση να επιβάλλει πειθαρχία στον Korry –και αυτό κυρίως όχι από τον τωρινό επιτετραμμένο. Εδώ, δεν υπάρχει μεταξύ των υπηρεσιών συμφωνία σχετικά με το γενικό πλαίσιο της επιχείρησης και υπάρχει έλλειψη εφαρμογής για ένα συνολικό σχέδιο. Αυτό σημαίνει ότι η γραφειοκρατία εδώ αντιδρά μόνο σε ό,τι της διαβιβάζεται από το Σαντιάγο.Η 40μελής επιτροπή δεν έχει χρόνο για μια τέτοιου είδους αυστηρή, λεπτομερή επιτήρηση με αποτέλεσμα να χάνουμε όλο και περισσότερο χρόνο. Αυτό σημαίνει πρακτικά, παρόλο που κανείς δεν το επιθυμεί, ότι ο Korry κρατά στα χέρια του τα νήματα της επιχείρησης και επιχειρεί έτσι, όπου ο καθένας ελπίζει απλά, ότι δεν θα εμφανιστούν διαρροές ή αποκαλύψεις. Δεν είμαι σίγουρος αν αυτό που εφαρμόζεται λαμβάνει χώρα με τον όσο το δυνατό μεγαλύτερο επαγγελματισμό ή αν έχουμε τεχνικές δυνατότητες να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα των ενεργειών μας. Γεγονός είναι ότι υπάρχει υψηλός κίνδυνος να «ξεσκεπαστούμε» και η αποτελεσματικότητά μας είναι περιορισμένη. Υποβάλλω τις παρακάτω προτάσεις για την αλλαγή της κατάστασης: 1. Να σχηματιστεί μια ομάδα δράσης για την εφαρμογή του προγράμματος εδώ στην Ουάσιγκτον. Η ομάδα πρέπει να συσκέπτεται καθημερινά, να παίρνει αποφάσεις, να εκδίδει οδηγίες και να κρατά την κατάσταση υπό έλεγχο. Πρέπει να επιχειρεί πολύ γρήγορα και με εχεμύθεια –να μην παρεμποδίζεται από κανονικές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Χρειάζεται να έχει κύρος για να τα επιβάλλει αυτά και να πληροφορήσει για την κατάσταση τον πρεσβευτή. 2. Να σταλεί ένας επαγγελματίας ειδικός στο Σαντιάγο, ο οποίος υπό την καθοδήγηση του πρεσβευτή και της ομάδας δράσης, να αναλάβει την εφαρμογή του προγράμματος της επιχείρησης. Έτσι θα καταστεί δυνατό στον πρεσβευτή να αποσπαστεί από προσωπικές επιχειρήσεις και εμπλοκές. Επιπλέον, θα μπορούσε έτσι να κερδηθεί ο χρόνος των καθυστερήσεων. Σε καταστάσεις στις οποίες απαιτείται μια γρήγορη απόφαση, μπορούν αυτές να αποφασίζονται στοχευμένα. Πρόταση: Προτείνεται να επικυρώσετε τη δρομολόγηση αυτών των μηχανισμών. Επικυρώθηκε: [υπογεγραμμένο με το χέρι]»

Ο Korry αντικαταστάθηκε από τον Nathanal P. Davis. Και αυτός ήταν OSS-βετεράνος, ο οποίος από το 1960 είχε αποκτήσει εμπειρίες κατά την υπονομευτική του δουλειά στη Λατινική Αμερική. Η ειδίκευσή του σε ζητήματα καθοδήγησης στις υπηρεσίες πληροφοριών έγινε μεταξύ 1966 και 1968 ως συνεργάτη στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας (National Security Council – NSC).

Κατά την άμεση προετοιμασία του πραξικοπήματος έδρασε στο παρασκήνιο ο αντιστράτηγος Vernon A. Walters. ΟWalters έγινε στις 2 Μαΐου 1972 αναπληρωτής διευθυντής της CIA. Εκτέλεσε τα καθήκοντά του ως διευθυντής της από τις 3 Ιουλίου 1973 έως τις 3 Σεπτεμβρίου 1973 και αποχώρησε από τη θέση [του αναπληρωτή διευθυντή] της CIA στις 7 Ιουλίου 1976.

Ο αναπληρωτής διευθυντής της CIA είναι βασικά πάντα ο επιχειρησιακός διευθυντής της υπηρεσίας. Αυτός επικυρώνει και διευθύνει όλες τις σημαντικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις «καλυμμένες επιχειρήσεις».

Γνωρίζοντας όλα αυτά, πρέπει επομένως να υπολογίσει κανείς νηφάλια, ότι ο Vernon Walters ήταν ο κύριος υπεύθυνος της CIA για την οργάνωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος στη Χιλή και κατά συνέπεια ο άνθρωπος-κλειδί του πραξικοπήματος. (Ο Walters τον Απρίλιο του 1989, τότε 72 ετών, έγινε πρεσβευτής στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας[8]).

Ο καθοδηγητικός ρόλος της διοίκησης των ΗΠΑ κατά το πραξικόπημα στη Χιλή, τέλος, τεκμηριώνεται, με το ότι 24 ώρες πριν ξεκινήσει το πραξικόπημα έλαβε χώρα μια σύσκεψη του Επιτελείου Κρίσης για τη Χιλή στο Λευκό Οίκο υπό τη διεύθυνση του προέδρου Νίξον, στην οποία συμμετείχε και ο πρεσβευτής Nathanal Davis. Ο Davis πέταξε στη συνέχεια πίσω στο Σαντιάγο της Χιλής.

Μερικές ώρες αργότερα βομβαρδίστηκε η Moneda [προεδρικό μέγαρο].

***

Τα αφεντικά της οικονομίας επεμβαίνουν

Τα κοντσέρν των ΗΠΑ κατείχαν ισχυρές θέσεις στην οικονομία της Χιλής. Αυτό αφορούσε ιδιαίτερα στα κοντσέρν του χαλκού Anaconda και Kennecott και το κοντσέρν επικοινωνιών International Telephone & Telegraph (ITT).

Για το συντονισμό των δραστηριοτήτων τους συνενώθηκαν οι αντιπρόσωποι των πολυεθνικών κοντσέρν σ΄ έναBusiness Council of Latin America.

Παράλληλα μ΄ αυτό, στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας (NSC) των ΗΠΑ υπήρχε μια υποεπιτροπή, το Συμβούλιο για τη διεθνή οικονομική πολιτική, στο οποίο ανήκε και ο Χένρυ Κίσινγκερ.

Το 1971 έγινε εκεί αναπληρωτής διευθυντής ο συνεργάτης της CIA Dean Roesch Hinton, ο οποίος πριν εργαζόταν δυό χρόνια στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Χιλή.

Και τα δυό αυτά σώματα προωθούσαν μια στρατηγική του «αόρατου αποκλεισμού» η οποία στόχευε στο να ρίξει τη Χιλή στο πολιτικό και οικονομικό χάος, ώστε μ΄ αυτό τον τρόπο να δημιουργήσει μια αισθητή πρόφαση για την «κανονική» επέμβαση του στρατού.

Στις 10 Απριλίου 1970 ξεκίνησαν τα μεγαλύτερα κοντσέρν της Χιλής μια καμπάνια ενάντια στον Αλιέντε. Ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Anaconda, C. Jay Parkinson, διέθεσε γι΄ αυτό σαν πρώτη δόση 500.000 δολάρια.

Τον Μάιο του 1970 συναντήθηκε ο John A. McCone, ο οποίος ως διάδοχος του Allen Dalles ήταν διευθυντής της CIAαπό το 1961 έως τον Απρίλιο του 1965 και στη συνέχεια έγινε μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΙΤΤ, με τον τότε διευθυντή της CIA Richard Helms.

Ο πρόεδρος της ΙΤΤ Herold S. Geneen πρόσφερε στις 16 Ιουλίου 1970 ένα εκατομμύριο δολάρια για να εξασφαλιστεί η νίκη των συντηρητικών κατά τις προεδρικές εκλογές. Η προσφορά έγινε στον William V. Broe διευθυντή του τμήματος της CIA Αριστερό Ημισφαίριο στη Διεύθυνση Επιχειρήσεων, υπεύθυνο για τις καλυμμένες επιχειρήσεις στη Λατινική Αμερική. Υπεύθυνος για τις επαφές της ΙΤΤ με τη CIA έγινε ο John A. McCone.

Ο διευθυντής του τμήματος της CIA William Broe συναντήθηκε τον Σεπτέμβριο/Οκτώβριο του 1970 επανειλημμένως με διευθύνοντες αντιπροσώπους της ΙΤΤ και μερικών άλλων κοντσέρν, τα οποία είχαν σε μεγάλο βαθμό επενδύσει στη Χιλή, και συζήτησε μ΄ αυτούς ένα σχέδιο τεσσάρων σημείων για οικονομικά σαμποτάζ.

Το σχέδιο προέβλεπε να αποδυναμωθεί η οικονομία της Χιλής μέχρι σ΄ ένα σημείο, όπου ο στρατός θα αναγκαζόταν να επέμβει για να εκδιωχθούν οι «μαρξιστές» και να αναλάβει αυτός την κυβερνητική εξουσία.

Το ντοκουμέντο της ΙΤΤ υπάρχει ως αντίγραφο στο Ίδρυμα των Αρχείων για τα Κόμματα και τις Μαζικές Οργανώσεις της Λαϊκής Δημοκρατίας Γερμανίας (SAP-MO) με κωδικό αριθμό DY/30/vorl.SED/35353 και φέρει τη σημείωση: «Η ορθότητα του ανωτέρω πιστοποιημένου εγγράφου επικυρώνεται, Βερολίνο, 13 Μαρτίου 1974, καθηγητής Δρ. FriedrichKarl Kaul». Η κατά γράμμα διατύπωση του εγγράφου είναι η ακόλουθη:

[ Ντοκουμέντο 6^ο ]

«Πρόγραμμα 18 σημείων της συγκεντρωμένης πάλης ενάντια στη Λαϊκή Ενότητα, την 1η Οκτωβρίου 1971 από τον διευθυντή του Γραφείου στην Ουάσιγκτον της ΙΤΤ, που κατατέθηκε στον William P.Merriam, ειδικό σύμβουλο του προέδρου των ΗΠΑ Νίξον, Peter G. Peterson. Πιστεύω ότι θα έπρεπε να επιστήσω την προσοχή, στο ότι η κατάσταση στη Χιλή πρέπει να χειριστεί από το σύνολο της διοίκησης με απόλυτη προτεραιότητα και ότι όλα θα πρέπει να γίνουν κρυφά, αλλά αποτελεσματικά, ώστε να δοθεί φροντίδα να μην αντέξει ο Αλιέντε τους σημαντικούς επόμενους έξι μήνες. Ο Λευκός Οίκος θα έπρεπε να ορίσει μέσα στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας ένα ειδικό επιτελείο και να ασκήσει πίεση στη Χιλή. Η ομάδα αυτή θα έπρεπε να πάρει μέτρα με στόχο: Να διατηρήσει τους περιορισμούς των πιστώσεων, όπως επιβλήθηκαν ήδη από την Τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών, στις διεθνείς τράπεζες. Να παρακινήσει επίσης τις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες κρυφά, να προβούν με τον ίδιο τρόπο. Να διαπραγματευτεί με τις τράπεζες του εξωτερικού, ώστε να τις παρακινήσει επίσης να περιορίσουν τις πιστώσεις. Να αναβληθούν οι αγορές από τη Χιλή τους επόμενους έξι μήνες και να αξιοποιηθούν τα αμερικανικά αποθέματα χαλκού, αντί να αγοράζεται αυτός από τη Χιλή. Να δοθεί φροντίδα, ώστε να υπάρξει έλλειψη δολαρίων στη Χιλή. Να συζητηθούν με τη CIA οι δυνατότητες για το πώς μπορεί να υποστηρίξει την εξαμηνιαία πίεση. Να αναζητηθούν έμπιστες πηγές μέσα στο στρατό της Χιλής και να καθυστερήσουν οι μεταφορές καυσίμων για το πολεμικό ναυτικό, καθώς και οι μεταφορές βενζίνης για την πολεμική αεροπορία. Ίσως είναι αναγκαίο να χορηγηθεί βοήθεια σε δολάρια στα αδύναμα ειδησεογραφικά μέσα, επειδή αυτός ο τομέας φθίνει ραγδαίως και η «El Mercurio» θα μπορούσε να σβήσει γρήγορα. Να ματαιωθούν τα σχέδια του Αλιέντε για την UNCTAD[9*]. Οι απαλλοτριώσεις και κρατικοποιήσεις των αμερικανικών ιδιωτικών επενδύσεων χωρίς πλήρη και χωρίς αναβολή αποζημίωση, αποτελούν άμεση ζημιά για το αμερικανικό ισοζύγιο πληρωμών. Έτσι διαταράσσεται η ισορροπία και η πίστη στο δολάριο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάνει ό,τι είναι δυνατό για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της, να ενισχύσει το δολάριο και να διατηρήσει την ικανότητα ανταγωνισμού των αμερικανικών προϊόντων στην παγκόσμια αγορά. Εδώ γίνονται διακρίσεις σε βάρος των αμερικανικών ιδιωτικών επενδύσεων από μερικές αλλοδαπές κυβερνήσεις, παρόλο που αυτές απαιτούν ταυτόχρονα να έχουν μια πλεονεκτική μεταχείριση στις δικές μας αγορές και για τις τράπεζες που υποστηρίζονται από την Αμερική αιτούν «χαμηλότοκα δάνεια». Η Χάρτα της Inter-American Development Bank (IADB), παράγραφος 2-α-ΙΙΙ, προβλέπει, ότι εγγυούνται δάνεια «για τη συμπλήρωση ιδιωτικών επενδύσεων». Εδώ όμως συμβαίνει το αντίθετο: Τα δάνεια της IADB εκτοπίζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις. Οι αμερικανοί κατασκευαστές θα έπρεπε να διακόψουν ή να αναβάλλουν τις παραδόσεις φορητών πυροβόλων όπλων και πυρομαχικών στη Χιλή. Την τελευταία βδομάδα στάλθηκε μια παρτίδα Remington στη (χιλιανή) μυστική αστυνομία. Οι τελευταίοι περιορισμοί στα ταξίδια από τη Χιλή βλάπτουν το αμερικανικό εμπόριο. Οι Χιλιανοί είναι γνωστοί σε όλη τη Λατινική Αμερική σαν το πιο φιλικό προς τα ταξίδια έθνος. Εδώ θα έπρεπε να ληφθούν μέτρα αντεκδίκησης. Οι χιλιανές δραστηριότητες ενάντια στο πρακτορείο ειδήσεων UPI θα έπρεπε γενικά να καταδικαστούν από την Inter-American Press Association και τον αμερικανικό Τύπο γενικά. Η «El Mercurio» στο Σαντιάγο βρίσκεται ακόμη εν ζωή και συνεχίζει την κριτική της στον Αλιέντε. Για την εφημερίδα θα έπρεπε να εξεταστούν σχετικά μέτρα βοήθειας. Σε μια συνομιλία με τον διευθυντή του τμήματος Charles A. Meyer και το επιτελείο του από το υπουργείο Εξωτερικών πριν από λίγες μέρες –στις 28 Σεπτεμβρίου- πληροφορηθήκαμε ότι από το ταμείο βοηθείας στέλνονται στη Χιλή κάθε μήνα μέχρι ένα εκατομμύριο δολάρια. Είμαστε της γνώμης ότι αυτές οι πληρωμές των αμερικανικών φόρων προς τη μαρξιστική κυβέρνηση πρέπει να ανασταλούν. Επί πλέον μας πληροφόρησαν ότι τα χρήματα από διάφορα προγράμματα βοήθειας της IADB, τα οποία έως τώρα δεν χρησιμοποιήθηκαν, δόθηκαν σ΄ ένα λεγόμενο ταμείο για τους σεισμούς και διατέθηκαν για τη Χιλή. Ενόψει της μεγάλης συνεισφοράς της IADB και του γεγονότος ότι δεν υπήρχε πραγματική κατάσταση ανάγκης, αυτό το μέτρο δεν θα έπρεπε να είχε επιτραπεί και έπρεπε, αν είναι δυνατό, να ακυρωθεί. Οι εξαγωγές της Χιλής προς τις ΗΠΑ υπολογίζονται ετησίως στα 154 εκατομμύρια δολάρια. Όσο το δυνατό περισσότερες αμερικανικές αγορές θα έπρεπε επομένως να είχαν κλείσει για τη Χιλή. Εξίσου, οι αμερικανικές εξαγωγές, οι οποίες έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον Αλιέντε, θα έπρεπε να καθυστερήσουν ή να ανασταλούν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να κάνουν διαβουλεύσεις για κατάλληλα μέτρα με άλλες κυβερνήσεις, οι πολίτες των οποίων υποφέρουν από τους χιλιανούς μαρξιστές. Σ΄ αυτά τα έθνη ανήκουν επίσης χώρες στις οποίες η Χιλή χρωστά χρήματα. Τα χρηματικά αποθέματα του Αλιέντε συρρικνώνονται ραγδαία. Ο Αλιέντε υπέβαλλε ήδη αίτηση ενός χρεοστασίου για το διακανονισμό των χρεών του στο εξωτερικό.»

Η CIA από το Φεβρουάριο του 1973 ανέλαβε μια σειρά από μέτρα για να συγκαλύψει τη συνεργασία της με την ΙΤΤ αναφορικά με το πραξικόπημα. Προσπάθησε να έρθει σε επαφή με μερικούς γερουσιαστές των ΗΠΑ που έτρεφαν συμπάθειες σ΄ αυτήν, ώστε να εμποδίσει να τίθενται ιδιαίτερα συγκεκριμένες ερωτήσεις στις επιτροπές, όπως και να έρχονται στο φως της δημοσιότητας συγκεκριμένες πληροφορίες.

Βασικοί στόχοι ήταν να εξηγηθούν ότι:

- Δεν υπήρχαν καθόλου κοινά προγράμματα για συντονισμένες δραστηριότητες μεταξύ CIA και ΙΤΤ, αλλά απλά ανταλλαγή απόψεων για αναπτυξιακά προβλήματα στη Χιλή.

- Δεν υπήρξαν ούτε χρηματικές επιχορηγήσεις από τη CIA προς την ΙΤΤ ούτε το αντίστροφο.

Αν όμως τίθενταν ιδιαίτερα δυσάρεστες ερωτήσεις στις επιτροπές, τότε οι εκπρόσωποι της CIA επιστρέφουν στο λεγόμενο εκτελεστικό-προνόμιο και αρνούνται την κατάθεση. Δηλαδή, επικαλούνται εντολές του προέδρου, του συμβούλου του ασφαλείας ή της 40μελούς επιτροπής.

Αυτή η πρόταση πραγματοποιήθηκε από τον διευθυντή της CIA Richard Helms στη βασική του δήλωση για τις σχέσεις της CIA με την ITT της Χιλής στις 21 Φεβρουαρίου 1973 μπροστά σε μια επιτροπή έρευνας του προέδρου των ΗΠΑ:

«Μέλη της διεξήγαγαν συνομιλίες με εκπροσώπους της ΙΤΤ στο χρονικό διάστημα Ιουλίου έως Οκτωβρίου 1970 που αφορούσαν στις πολιτικές εξελίξεις στη Χιλή.

Αυτές ήταν η συνέχεια μιας μακρόχρονης πολιτικής καλλιέργειας επαφών με αρμόδιους επιχειρηματίες, δημοσιογράφους και διπλωμάτες, για να συζητηθούν προβλήματα ανάπτυξης σε συγκεκριμένες περιοχές.

Σ΄ αυτά τα πλαίσια ήταν φυσιολογικό να ανταλλάξουν επίσης τις απόψεις τους και εκπρόσωποι της ΙΤΤ και της CIA για θέματα ανάπτυξης στη Χιλή. Εδώ θα ήθελα να σημειώσω, ότι η CIA δεν είχε κανένα μονοπώλιο μέσα στην κυβέρνηση των ΗΠΑ αναφορικά με τις επαφές με την ΙΤΤ –ούτε πριν ούτε μετά την εκλογή του Αλιέντε. Και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες και κυβερνητικά πρακτορεία είχαν επίσης τέτοιου είδους επαφές.

…

Η Χιλή παραμένει ένας από τους κύριους στόχους των συμφερόντων ενημέρωσης των ΗΠΑ. Γι΄ αυτό δεν έχω την ελευθερία να καταθέσω εδώ λεπτομέρειες για τις τεχνικές και προσωπικές δραστηριότητες ενημέρωσης.

Παρόλα αυτά ελπίζω ότι οι εξηγήσεις μου είναι χρήσιμες για την εργασία της επιτροπής. Thank you!».

***

Χρηματοδότηση των μυστικών επιχειρήσεων της CIA

Η παρέμβαση της CIA στη Χιλή ξεκίνησε το 1962 κάνοντας μια δωρεά 50.000 δολαρίων στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα.

Το 1964 διατέθηκαν τρία εκατομμύρια δολάρια για μια καμπάνια στα ΜΜΕ, που στόχος της ήταν να υποδαυλιστεί ο «φόβος για μια κόκκινη δικτατορία». Τα χρήματα αυτά αντιστοιχούσαν περίπου στα μισά εκλογικά κόστη του EduardoFrei, προέδρου του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος.

Αργότερα, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Αλιέντε, η CIA ξόδεψε πάνω από έξι εκατομμύρια δολάρια για καλυμμένες δραστηριότητες, μεταξύ αυτών μόνο 665.000 δολάρια για το φερέφωνο της αντιπολίτευσης, τη μεγαλοαστική εφημερίδα El Mercurio. Αναλυτικά η CIA ξόδεψε στη Χιλή από το 1963 έως το 1973:[10]

Προπαγάνδα για εκλογές και άλλες βοήθειες για πολιτικά κόμματα: 8.000.000 δολάρια.

Κατασκευή και διάδοση προπαγάνδας και υποστήριξη των ΜΜΕ: 4.300.000 δολάρια.

Καταγραφή επιρροής πάνω στους θεσμούς της Χιλής (συνδικάτα, φοιτητές, αγρότες, γυναίκες) και βοήθεια για οργανώσεις στον ιδιωτικό τομέα: 900.000 δολάρια.

***

Η άμεση προετοιμασία του πραξικοπήματος: Track I και Track II

Ο Gus Hall, Γενικός Γραμματέας του ΚΚ των ΗΠΑ, προφητεύει στις 29 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη σ΄ ένα συλλαλητήριο:

«Η Ουάσιγκτον είναι το κέντρο –το παγκόσμιο κέντρο- της αντεπανάστασης (…). Η CIA έχει το δικό της ειδικό Τμήμα-Χιλή, και για να ειπωθεί ανοιχτά, δεν πρόκειται για το αν θα προσπαθήσει να καταστρέψει την εκλογική εντολή στη Χιλή, αλλά για το πώς και πότε θα το προσπαθήσει (…).

Είναι ένα κίνημα Ενιαίου Μετώπου για επαναστατικές αλλαγές. Γι΄ αυτό και οι εκλογές στη Χιλή είναι μια επαναστατική, δημοκρατική εντολή του λαού, πίσω από την οποία βρίσκεται η εξουσία των οργανωμένων μαζών. Αυτό είναι που στις γραμμές των κυρίαρχων τάξεων έχει προκαλέσει ένα αίσθημα πανικού. Γι΄ αυτό το λόγο οι κυρίαρχοι κύκλοι στην Αμερική σκέφτονται ένα στρατιωτικό πραξικόπημα –μια αντεπανάσταση απ΄ την κάνη των όπλων. Οι κυρίαρχοι κύκλοι δεν είναι ενάντια στις πολιτικές αλλαγές, όσο διάστημα η κυριαρχία της καπιταλιστικής τάξης παραμένει ανέγγιχτη. Δεν έχουν τίποτα ενάντια στα σοσιαλιστικά κόμματα (…), τα οποία είναι μόνο στο όνομα σοσιαλιστικά, γιατί η ταξική κυριαρχία παραμένει ανέγγιχτη. Όμως στη Χιλή είναι διαφορετικά. Επειδή η εντολή (εκπροσώπησης) σημαίνει αλλαγή εκείνης της ταξικής κυριαρχίας»[11].

Η επιχείρηση της CIA έλαβε χώρα σε δυό φάσεις. Σε μια πρώτη φάση (χαρακτηρισμός κάλυψης Track I), ο κύριος στόχος στην πρακτική εφαρμογή όλων των καλυμμένων δραστηριοτήτων που περιγράφηκαν ήδη, βρισκόταν στο να επηρεαστεί η πορεία των γεγονότων.

Η λεγόμενη 40μελής επιτροπή, ένα όργανο του προέδρου των ΗΠΑ για την επιβεβαίωση των καλυμμένων επιχειρήσεων, αποφάσισε το 1970 ένα πρόγραμμα για την εκλογική μάχη στη Χιλή. Στόχος ήταν να επιτευχθεί η διάλυση της Λαϊκής Ενότητας.

Σε μια μαζική μάχη προπαγάνδας ξορκίστηκε το φάντασμα μιας «σταλινικής κόλασης». Η επιτροπεία της CIA εφοδίαζε καθημερινά την εφημερίδα El Mercurio, που εκδίδονταν από τον Augustin Edwards, με κείμενα και πληροφορίες, οι οποίες είχαν στόχο να αναζωπυρώσουν την καμπάνια. Η τρομοκρατία των ΜΜΕ οξύνθηκε ακόμη μια φορά στο διάστημα ανάμεσα στις εκλογές και την απόφαση του Κογκρέσου της Χιλής πάνω στους νικητές των εκλογών.

Ο πρόεδρος Νίξον έδωσε από τότε εντολή στο διοικητή της CIA Helms να οργανώσει το στρατιωτικό πραξικόπημα. Ήδη την επόμενη μέρα μετά την επικύρωση του Αλιέντε διατέθηκαν γι΄ αυτό το σκοπό 350.000 δολάρια ως πρώτη δόση από τα ήδη εγκριθέντα 8 εκατομμύρια δολάρια.

Οι περισσότερες δραστηριότητες της Track I συμπεριλαμβανομένου των δωροδοκιών στο ύψος των 250.000 δολαρίων για τη δωροδοκία των χιλιανών βουλευτών του Κογκρέσου σχεδιάστηκαν για την υποστήριξη τής εκ νέου επανεκλογής του Eduardo Frei.

Αυτό ήταν δυνατό μόνο αν παραβιαζόταν το Σύνταγμα της Χιλής, γι΄ αυτό και ο Frei απέρριψε αυτή τη σκέψη.

Τα χρήματα της CIA διατέθηκαν σε προπαγανδιστικές δραστηριότητες για να ενθαρρύνουν εργάτες και άλλες ομάδες να κάνουν αντίσταση. Υποστηρίχτηκε κυρίως η δεξιά προσανατολισμένη παραστρατιωτική ομάδα Patria y Libertad, η οποία σκηνοθέτησε τις ιδιαίτερα προβοκατόρικες και βίαιες ενέργειες.

Το ουσιαστικό περιεχόμενο της δεύτερης φάσης (Track II – χαρακτηρισμός κάλυψης Επιχείρηση FUBELT), βρισκόταν στο να δυναμώσει η επαφή με ηγετικά στρατιωτικά στελέχη της Χιλής, ώστε να υποστηρίξουν ένα πραξικόπημα.

Παρόλο που η CIA αρνείται μέχρι σήμερα κάθε άμεση σύνδεση με το στρατιωτικό πραξικόπημα, διατηρούσε αποδεδειγμένα όλο το χρονικό διάστημα επαφές με τους συνωμότες στο χιλιανό στρατό. Η CIA ισχυρίζεται μεν ότι οι επαφές αυτές χρησίμευσαν μόνο στην απόκτηση πληροφοριών, όμως στη πραγματικότητα αυτές πήγαιναν πολύ παραπέρα. Αυτές ανατίναξαν το ίδιο το πλαίσιο του εθνικού συμφέροντος των ΗΠΑ, όπως σημειώνεται σε μια ανάλυση κινδύνου της Intelligence Community. Συγγραφείς ήταν εκπρόσωποι της CIA, των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, καθώς και του Λευκού Οίκου, οι οποίοι είχαν ενωθεί σ΄ ένα Interdepartmental Group for Inter-American Affairs. Λίγο μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου το 1970 διαπίστωσαν «ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν ζωτικά συμφέροντα στη Χιλή».

Στη συνέχεια είχαν τη γνώμη, ότι «η διεθνής στρατιωτική ισορροπία δεν θα επηρεαζόταν σοβαρά από το καθεστώς Αλιέντε και μια νίκη του Αλιέντε δεν θα απειλούσε επ΄ ουδενί την ειρήνη στη περιοχή. Η ομάδα διαπιστώνει όμως ότι μια νίκη του Αλιέντε απειλεί τη συνοχή στο ημισφαίριο και θα παρουσιαζόταν μια ψυχολογική επιδείνωση για τις ΗΠΑ καθώς και ένα σοβαρό πλεονέκτημα για τις μαρξιστικές ιδέες»[12].

Ο πρόεδρος Νίξον όχι μόνο αγνόησε την ανάλυση της μυστικής υπηρεσίας, αλλά πίεσε για την εκτέλεση της Track II. Για το σκοπό αυτό φρόντισε να μην ενημερωθούν ο πρεσβευτής, το υπουργείο Εξωτερικών και η 40μελής επιτροπή. Γνώση [της κατάστασης] έλαβε μόνο ο σύμβουλος ασφαλείας Χένρυ Κίσινγκερ.

Μετά τις 11 Σεπτεμβρίου 1973 οι στρατιωτικές μονάδες του Pinochet (Πινοσέτ) δολοφόνησαν μέσα σε λίγους μήνες χιλιάδες ανθρώπους. 60.000 Χιλιανούς τους συνέλαβαν και τους βασάνισαν, ένα εκατομμύριο ωθήθηκαν στην εξορία.

Την 1^η Οκτωβρίου 1973 ο Patrick Ryan, ακόλουθος του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ και μέλος της United StatesMilitary Group στη Χιλή, διαπίστωσε, ότι το πραξικόπημα θα ήταν «σχεδόν τέλειο». Το αξιολόγησε σαν «μεγάλη νίκη για ελεύθερους άνδρες με στόχους, οι οποίοι υπηρετούσαν την ευημερία της Χιλής και όχι τον ιδιοτελή παγκόσμιο μαρξισμό»[13].

Μόλις το 1989 έγινε δυνατό, μετά από περίπου 15 χρόνια στρατιωτικής δικτατορίας να ανέλθει στο κορυφαίο προεδρικό αξίωμα ο Patritio Aylwin, ένας εκπρόσωπος της μέχρι τότε αντιπολίτευσης.

_________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ και ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Οι σημειώσεις και παραπομπές με την ένδειξη [*] είναι του μεταφραστή.

[1*] «Καλυμμένες επιχειρήσεις» είναι πολιτικές ή στρατιωτικές δραστηριότητες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα τόσο μυστικά (για την συγκάλυψη της ταυτότητας του υποκινητή) όσο και καλυμμένα, δηλαδή, η ύπαρξή τους σε περίπτωση ανάγκης διαψεύδεται (= καλύπτεται) από τον υποκινητή. Οι καλυμμένες επιχειρήσεις χρησιμοποιούνται σε καταστάσεις στις οποίες ένα γνωστό συμβάν δεν οδηγεί στον επιδιωκόμενο στόχο ή σε περίπτωση που αυτό έθετε σε κίνδυνο την επιτυχία ενός μέτρου. Χαρακτηριστικοί δράστες τέτοιου είδους επιχειρήσεων είναι οι μυστικές υπηρεσίες.

[2*] Σαν «Church Committee» χαρακτηρίζεται η ειδική επιτροπή της Γερουσίας των ΗΠΑ για την εξέταση των ενεργειών της κυβέρνησης που σχετίζονται με τις δραστηριότητες των υπηρεσιών πληροφοριών. Η ονομασία προέρχεται από τον πρόεδρο της επιτροπής Frank Church, έναν γερουσιαστή από την πολιτεία Αϊντάχο.

[3] Παρατίθεται στο Dinges, John: The Condor years. How Pinochet and his allies brought terrorism to three continents, New York 2004, σ. 19.

[4] Βλ: Powers, Thomas: CIA – die Geschichte, die Methoden, die Komplotte, Hamburg 1980, σ. 371.

Επίσης: Weiner, Tim: CIA – die ganze Geschichte, Frankfurt/M 2008, σ. 414.

[5] Βλ: CIA-Kabel 611 und 762 στις 7 και 14 Οκτωβρίου 1970 – παρατίθεται στο Mord-Report, I. U. H. Schäfer, Ossietzky-Sonderheft.

[6] Memorandum of Conversation: Dr. Kissinger, Mr. Karamessines, Gen. Haig at the WH; created 10/15/1970, (http://www.gwu.edu/-nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB8/ch06-01.htm).

[7*] OSS = Office of Strategic Services. Πρόκειται για στρατιωτική μυστική υπηρεσία των ΗΠΑ κατά τον 2^ο παγκόσμιο πόλεμο.

[8] Βλ: Eichner, Klaus / Langrock, Ernst-Jürgen: Der Drahtzieher: Vernon Walters – Ein Geheimdienstgeneral des kalten Krieges, Berlin 2005.

[9*] UNCTAD (=United Nations Conference on Trade and Development) [Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη]. Πρόκειται για ένα διαρκές όργανο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ με έδρα τη Γενεύη. Στόχος της είναι η προώθηση του εμπορίου ανάμεσα στις χώρες με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης. Σήμερα ανήκουν σε αυτήν όλες οι χώρες-μέλη του ΟΗΕ. Οι δραστηριότητες της UNCTAD συντονίζονται από ένα Συμβούλιο το οποίο συνεδριάζει κάθε εξάμηνο.

[10] Βλ: Senatsbericht, τομ. 7: Covert Action, 1975, παρατίθεται από τον Ameringer, Charles D.: US Foreign Intelligence. The Secret Side of American History, Lexington, Mass. 1990, σ. 261.

[11] Βλ: SAPMO DY A2/20/716

[12] Βλ: Ameringer, Charles D.: US Foreign Intelligence. The Secret Side of American History, Lexington, Mass. 1990, σ. 264.

[13] Βλ: Situation Report #2, Navy Section, United States Military Group, Valparaiso, Chile, 1. October 1973, (http://www.gwu.edu/-nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB8/ch21-01.htm)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Γεγονότα και παρασκήνια του πραξικοπήματος στη Χιλή το 1973

του Julius Mader

Αμβούργο 11, [Οδός] Bei den Mühren 70. Εδώ στο υπερπόντιο λιμάνι βρίσκεται η έδρα της Transtechnica GmbH &Co. Αυτή είναι μια εταιρία η οποία συμμετέχει σε συναλλαγές στη Νότια Αμερική, καταχωρημένη κανονικά στο εμπορικό μητρώο, όμως δεν μπορεί να βρεθεί στον τηλεφωνικό κατάλογο του Αμβούργου. Η διοίκηση αυτής της μυστηριώδους επιχείρησης έστειλε σ΄ έναν αποκλειστικό κύκλο παραληπτών στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας[1*], ήδη στις 20 Σεπτεμβρίου 1973, εννιά ημέρες μετά το αιματηρό πραξικόπημα στη Χιλή, την «Έκθεση Κατάστασης Χιλή» ενός κυρίου από το Σαντιάγο, ο οποίος συνδέεται στενά μ΄ αυτή την εταιρία. Αυτός ο ανώνυμος κύριος γνωστοποίησε μέσω της Transtechnica: «Ξέρουμε ότι είναι δύσκολο να δικαιολογήσουμε στη παγκόσμια κοινή γνώμη αυτό το στρατιωτικό πραξικόπημα. Για εμάς όμως που ξέραμε λεπτομερώς ποια βήματα σχεδιάζονταν, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η μοναδική λύση ήταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα…». Και έτσι η Transtechnicaγνωστοποίησε αμέσως την μεγάλη ανάγκη να εισαχθούν αγαθά στη Χιλή, συνιστώντας επίσης σε όλα τα καπιταλιστικά κράτη, να αναγνωρίσουν σύντομα τη χούντα της Χιλής. Ακριβώς μια μέρα αργότερα, επιβεβαιώνεται στη Βόνη, ότι το υπουργείο Εξωτερικών και η πρεσβεία της Ο. Δ. Γερμανίας στο Σαντιάγο, σύναψαν επίσημα επαφές με το στρατιωτικό καθεστώς στη Χιλή το οποίο είχε καταπατήσει το Σύνταγμα.

***

Ίχνη της μυστικής υπηρεσίας

Ποιοι ήταν όμως εκείνοι στην Ο. Δ. Γερμανίας που γνώριζαν λεπτομερώς, ποια βήματα σχεδιάζονταν; Η εκδοθείσα το 1971 αντικομουνιστική διαθήκη του αντιστράτηγου ε. α. της Μπούντεσβερ [γερμανικός στρατός] Reinhard Gehlen, ο οποίος ήταν από τους ειδικούς στην κατασκοπεία και στα σαμποτάζ επί Χίτλερ και μέχρι το 1968 διευθυντής της μυστικής υπηρεσίας της Ο. Δ. Γερμανίας (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών, BND), πληροφορεί σχετικά. Στο βιβλίο του αναφέρεται: «Έχουμε όλα τα κίνητρα, να παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή και επιμέλεια την εξέλιξη στη Χιλή και στις άλλες χώρες, στις οποίες έχει ήδη πραγματοποιηθεί ή επίκειται η συμμετοχή των κομμουνιστών στη κυβερνητική εξουσία»[2]. Οι αναφερόμενες δραστηριότητες της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (BND) που ακολούθησαν, ήταν ήδη τα βήματα που έγιναν εξαιτίας της ανησυχίας που υπήρχε. Ο διάδοχος του Gehlen στην υπηρεσία, αντιστράτηγος της Μπούντεσβερ Gerhard Wessel, ο οποίος όπως και ο Gehlen είχε τις πρώτες επιτυχίες του υπό τον Χίτλερ, ενεργοποίησε αμέσως μετά την εκλογική νίκη του προέδρου Αλιέντε τον ιδιαίτερα πολυπλόκαμο μηχανισμό της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών ενάντια στην κυβέρνηση της Unidad Popular (Λαϊκή Ενότητα). Σύντομα το περιοδικό της Ο. Δ. Γερμανίας «Spiegel» («Σπήγκελ») επιβεβαίωσε ρητά στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών την παρεχόμενη «ποιοτική εργασία σε μερικές ειδικές εισηγήσεις –όπως για παράδειγμα για την Εγγύς Ανατολή και την Νότια Αμερική»[3]. Στο εξής τα τρία επιχειρησιακά τμήματα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (BND) ασχολούνται στις εισηγήσεις τους για την Λατινική Αμερική με την παράνομη δουλειά στη Χιλή. Εδώ, υποστηρίχτηκαν από τα υποκαταστήματα στην αλλοδαπή των μονοπωλίων της Ο. Δ. Γερμανίας και από τον κύκλο των 12.000 εργαζομένων στη Χιλή πολιτών της Ο. Δ. Γερμανίας, οι οποίοι αξιοποιήθηκαν σε υπονομευτικές ενέργειες. Και όχι μόνο αυτό. Και με τους «Νοτιαμερικανούς συνεργάζεται … η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών»[4]. «Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών του Wessel» είναι, όπως γνωστοποίησε πρόσφατα ο «Spiegel», «ταυτόχρονα η αρχική εταιρία πάρα πολλών οικονομικών επιχειρήσεων, οι οποίες είναι δηλωμένες κανονικά στις εφορίες και στα εμποροδικεία. Βρίσκεται στην εισαγωγή καφέ και στις ακτοπλοϊκές γραμμές… εταιρίες φαντάσματα και καμουφλαρισμένες εταιρίες, γραφεία-φαντάσματα και καμουφλαρισμένες κατοικίες αποτελούν τα νήματα ενός υπηρεσιακού δικτύου πληροφοριών, το οποίο επεκτείνεται πάνω σ΄ όλο τον κόσμο και συνδέεται με την Ο. Δ. Γερμανίας»[5]. Είναι προφανές ότι η Transtechnica στο Αμβούργο, που στις συμβουλές της για τη Χιλή αντέδρασε άμεσα η κυβέρνηση της Ο. Δ. Γερμανίας, ανήκει σ΄ αυτό το υπόγειο σύστημα.

***

Πρακτορεία για ανατρεπτικές δραστηριότητες

Οι μυστικοί πράκτορες ενεργούν, όπως λέγεται στην Ο. Δ. Γερμανίας, «σε Συλλόγους, οι οποίοι διατηρούν σχέσεις με την Αφρική, την Εγγύς Ανατολή, την Νότια Αμερική και την Άπω Ανατολή»[6]. Στην Ο. Δ. Γερμανίας όμως τα ονόματα αυτών των προσεκτικά καμουφλαρισμένων υπονομευτικών οργάνων, τα οποία για παράδειγμα σαμποτάριζαν την πολιτική της Λαϊκής Ενότητας στη Χιλή, δεν αναφέρονται. Εμείς όμως τα γνωρίζουμε και τα κατονομάζουμε:[7]

• «Konrad-Adenauer-Stiftung» («Ίδρυμα Κόνραντ Άντεναουερ») του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) με ένα παράρτημα στη Χιλή.
• «Friedrich-Ebert-Stiftung» («Ίδρυμα Φρίντριχ Έμπερτ») του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD) με ένα παράρτημα στη Χιλή.
• «Ibero-Amerika-Verein» («Σύλλογος Ιβερο-Αμερική») στο Αμβούργο[8].
• «Deutsch-Ibero-Amerikanische Gesellschaft» («Γερμανο-Ιβερο-Αμερικανική Εταιρία») στη Φρανκφούρτη του Μάιν.
• «Ibero-Club» («Ιβερο- Κλαμπ») στη Βόνη.
• «Deutsche Ibero-Amerika-Stiftung» («Γερμανικό Ίδρυμα Ιβερο-Αμερική») στο Αμβούργο.
• «Institut für Ibero-Amerika-Kunde» («Ινστιτούτο για Ιβερο-Αμερικανική Επιστήμη») στο Αμβούργο.
• «Deutscher Entwicklungsdienst (DED)» («Γερμανική Υπηρεσία Ανάπτυξης») στο Μπαντ Γκότεσμπεργκ με ένα παράρτημα στη Χιλή και
• «Goethe-Institut» («Ινστιτούτο Γκαίτε») στο Μόναχο με παραρτήματα στο Σαντιάγο και στο Βαλπαραΐσο[9].

Το πόσο έντονα είχαν εμπλακεί οι θεσμοί αυτοί στην προετοιμασία του φασιστικού πραξικοπήματος, αυτό μπορεί να φανεί απ΄ το ότι οι πολίτες της Ο. Δ. Γερμανίας, οι οποίοι ομολογουμένως γνώριζαν λεπτομερώς ποια βήματα σχεδιάζονταν, εξαιρέθηκαν προσεκτικά από τις κτηνώδεις επιθέσεις της χούντας σε σχέση με τους αλλοδαπούς διπλωμάτες, δημοσιογράφους, επιστήμονες και φοιτητές. Το προσωπικό της πρεσβείας στη Χιλή, το προσωπικό του Γενικού Προξενείου, του Ινστιτούτου Γκαίτε, τα μέλη της Γερμανικής Υπηρεσίας Ανάπτυξης (DED), τα μέλη του Ιδρύματος Κόνραντ Άντεναουερ και του Ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ, δεν έπαθαν καμιά ζημιά, μετέδωσε ο «Tagesspiegel» («Καθημερινός Σπήγκελ») στις 15 Σεπτεμβρίου 1973, κατά το χρονικό διάστημα που έλαβαν χώρα οι μαζικές δολοφονίες στην Χιλή.

***

Μπούντεσβερ και χούντα

Πέρασαν δυό μήνες μετά το πραξικόπημα εκείνων που ήταν εχθρικοί προς το Σύνταγμα στη Χιλή. Δεν υπήρξε ούτε μια πολιτισμένη γωνιά πάνω στη Γη που να μην πληροφορήθηκε για τα εγκλήματα της χούντας. Τότε, στις 10 Νοεμβρίου 1973, ο ταξίαρχος ε. α. της Μπούντεσβερ Δρ. Friedrich Beermann πήρε μάλιστα υπό την προστασία του την αιματοβαμμένη στρατιωτική χούντα, δημοσίως στο Συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD) του [κρατιδίου] Σλέσβιγκ Χόλσταϊν στο Χάϊλιγκενχάφεν και δυσφήμισε όλους εκείνους που σκέπτονται διαφορετικά, στιγματίζοντάς τους ως «εχθρούς του Συντάγματος». Ο ταξίαρχος Beermann δεν είναι ο οποιοσδήποτε. Από το βιογραφικό του προκύπτει ότι: Το 1934 ήταν φύλακας αξιωματικών στην Ράιχσβερ[10*]. Το 1944 αντισυνταγματάρχης και διοικητής συντάγματος της χιτλερικής Βέρμαχτ. Από το 1947 μέλος του SPD. Από το 1955 έως το 1959 τμηματάρχης για «ζητήματα ασφαλείας» στη διοίκηση του SPD. Το 1962 συνταγματάρχης στο Γενικό Επιτελείο και εκπρόσωπος της Ο. Δ. Γερμανίας στη Μόνιμη Ομάδα του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον. Το 1963 συνταγματάρχης της μυστικής υπηρεσίας της Μπούντεσβερ και στρατιωτικός ακόλουθος της Ο. Δ. Γερμανίας στην Ινδία και στο Νεπάλ. Από το 1969 ως εκλεγμένο μέλος της Μπούντεσταγκ [βουλή της Ο. Δ. Γερμανίας] στο δουκάτο Λάουενμπουργκ. Και η γνώμη του ισχύει ασφαλώς πολύ περισσότερο απ΄ ό,τι απλά ενός ιδιώτη. Η εφημερίδα «Die Welt» ξέρει να ενημερώνει: «Ο Friedrich Beermann προέβαλλε πάντα τις ίδιες απόψεις. Στην κοινοβουλευτική ομάδα του SPD στη Μπούντεσταγκ. Εκεί οι απόψεις αυτές λήφθηκαν υπόψη σιωπηλά»[11]. Όμως δεν αποδεικνύει μόνο ο Beermann τις ήδη παραδοσιακές συνδέσεις των αντιδραστικών στρατιωτικών της Χιλής με την στρατηγική του γερμανικού ιμπεριαλισμού. Γι΄ αυτό υπάρχουν διάφορα παραδείγματα:

Η Μπούντεσβερ εκπαίδευσε την τελευταία δεκαετία 14 χιλιανούς αξιωματικούς στις ακαδημίες της για στρατιωτικά και επιτελικά στελέχη και στη σχολή της Μπούντεσβερ για «Εσωτερική Καθοδήγηση» στην πόλη Κόμπλεντς-Πφάφεντορφ. Πριν το 1970 έκαναν επιθεώρηση στη Χιλή ο ένας μετά τον άλλο, ο ναζιστής εγκληματίας πολέμου στρατηγός HansSpeidel ως διοικητής των ενόπλων δυνάμεων ξηράς του ΝΑΤΟ στη Κεντρική Ευρώπη και ο γενικός επιθεωρητής της Μπούντεσβερ Josef Moll. Στις 23 Μαρτίου 1971, έλαβε χώρα στην αίθουσα διασκέψεων του τομέα VI της διοίκησης της Μπούντεσβερ, στο Μόναχο, στην οδό Ντάχαουερ 128, μια αποκλειστική σύσκεψη. Ο έλεγχος εισόδου ήταν ιδιαίτερα αυστηρός. Συνεδρίασαν οι ειδικοί σε θέματα της Νότιας Αμερικής της Μπούντεσβερ και της μιλιταριστικής «Εταιρίας για την Στρατιωτική Επιστήμη»[12*]. Εισηγητής της ημέρας: Συνταγματάρχης Δρ. Dietrich Fiechtner, ο οποίος επέστρεψε από την Χιλή ως στρατιωτικός ακόλουθος της Μπούντεσβερ, παλιότερα ταγματάρχης στο Γενικό Επιτελείο του φασιστικού στρατού[13]. Θέμα συζήτησης της διάσκεψης: ποια πρέπει να είναι η συνεισφορά της Μπούντεσβερ, ώστε από κοινού με τον νατοϊκό σύμμαχο, τις ΗΠΑ, να αποτραπούν οι κυβερνήσεις των Λαϊκών Μετώπων στη Λατινική Αμερική. Ήδη δυό μήνες μετά το αιματηρό πραξικόπημα ο «Γερμανο-χιλιανός Κύκλος Φίλων» (Deutsch-chilenischeFreundeskreis) στη Βόνη, παρέδωσε μια μεγάλη χρηματική δωρεά ακριβώς στον στρατηγό της αστυνομίας της χούνταςMendoza. Σ΄ αυτό τον «Κύκλο Φίλων» ανήκουν πάνω από 20 ανώτατοι αξιωματικοί της χιτλερικής Βέρμαχτ, αντιστοίχως [σήμερα] της Μπούντεσβερ καθώς και βουλευτές της Μπούντεσταγκ, υπάλληλοι σε υπουργεία και βιομήχανοι, μεταξύ αυτών ένας από τους ιδρυτές, ο πρώην επιθεωρητής στρατού της Μπούντεσβερ αντιστράτηγος ε. α. Albert Schnez, ο επιθεωρητής του πολεμικού ναυτικού αντιναύαρχος Heinz Kühnle, ο διοικητής του στρατοπέδου στο Μόναχο συνταγματάρχης ε. α. Fiechtner, ο ταγματάρχης και «Κάτοχος του Σταυρού των Ιπποτών» πρώην υπουργός ErichMende (Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, CDU) και ο λοχαγός ε. α. Knut Freiherr von Kühlmann-Stumm (CDU).

***

Ναζιστές αξιωματικοί στο δρόμο προς τη Χιλή

Ήδη εδώ και πολύ καιρό παρατηρείται, ότι η Ο. Δ. Γερμανίας «αφήνεται» να εκπροσωπηθεί ευχαρίστως στη Χιλή από επιβαρυμένους [με εγκλήματα] ναζί και από πρώην μέλη του φασιστικού σώματος των αξιωματικών. Αυτό αφορά για παράδειγμα και στους αντισυνταγματάρχες στο Γενικό Επιτελείο Karl-Heinz Marbach και Franz Loyo, οι οποίοι έφτασαν στη Χιλή για δράση ως στρατιωτικοί ακόλουθοι της Μπούντεσβερ. Όμως αυτό δεν σχετίζεται μόνο με αντιπροσώπους της Μπούντεσβερ. Και άλλοι επηρεάζουν την κατάσταση ως «πολιτικά πρόσωπα».

Έτσι για παράδειγμα, εμφανίστηκε ο φασίστας αντιναύαρχος Friedrich Frisius ως μεγαλογαιοκτήμονας και αντεπαναστάτης κερδοσκόπος γης στην πόλη Ρανκάουα. Το συγγενολόι του το 1973 βρισκόταν «φυσικά» απ΄ τη μεριά των πραξικοπηματιών. Το παράρτημα της αεροπορικής εταιρίας «Λούφτχανζα» (Lufthansa) στο Σαντιάγο διευθύνεται από τον Reinhold Freiherr von Malapert-Neufville, έναν πρώην ανθυποπλοίαρχο του φασιστικού πολεμικού ναυτικού. Ο Frisius και ο ευγενής Malapert-Neufville οργανώθηκαν επί πλέον κρυφά στην «Ένωση Αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, MOV» (Marine-Offizier-Vereinigung) στο Μπαντ Γκότεσμπεργκ, το καταστατικό της οποίας υποχρεώνει όλα τα μέλη της, όπου κι αν βρίσκονται, να βοηθούν την Μπούντεσβερ. Το «Instituto Chileno-Alemΰn de Cultura» της Ο. Δ. Γερμανίας στο Σαντιάγο, δημιουργήθηκε από τον Δρ. Günter Bär, ο οποίος υπηρέτησε πολύ καιρό στο «Σώμα Στρατού Αφρικής» (Afrika-Korps)[14*]. Τώρα εκτελεί τα καθήκοντά του [1974] σ΄ αυτό το Ινστιτούτο ο Δρ. Rudolf M. Hartweg από το Άουγκσμπουργκ, ο οποίος για το αξίωμά του προετοιμάστηκε στο φασιστικά διευθυνόμενο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Το παράρτημα αυτού του Ινστιτούτου της Ο. Δ. Γερμανίας στο Βαλπαραΐσο, το οποίο επηρεάζει και εκπαιδεύει ιμπεριαλιστικά τα χιλιανά στελέχη, διαδίδοντας επίσης τον γερμανισμό στην αλλοδαπή, διευθύνεται από τον Δρ. Dieter Greiner, ο οποίος έφυγε παράνομα από την Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία, αφού έγινε δυνατό να αποδειχτούν γι΄ αυτόν, ήδη το 1953, αντεπαναστατικές δραστηριότητες.

Τυπικό για τον χαρακτήρα της χούντας στο Σαντιάγο είναι, ότι αυτή διόρισε ως σύμβουλό της τον πρώην SS-Στάνταρτενφύρερ Walter Rauff [15*], ο οποίος ως συνεργός του Eichmann (Άιχμαν) και υπεύθυνο για μαζικές δολοφονίες, δραπέτευσε το 1958 προς την πόλη Πούντα Αρένας της Χιλής. Λίγο αργότερα, τον Μάιο του 1974, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης [στην επαρχία] Chacabuco, κάπνιζαν τα «φαγητά» του νέου κρεματόριου. Αυτός ο Rauffείχε ήδη βοηθήσει να δολοφονηθούν μέσα σε κινητούς θαλάμους αερίων που σχεδίασε ο ίδιος, 97.000 Εβραίοι και παρτιζάνοι, σοσιαλιστές και κομμουνιστές πέντε ευρωπαϊκών εθνών. Οι δυό γιοί του βρίσκονται σήμερα ανάμεσα στους απόφοιτους της χιλιανής στρατιωτικής ακαδημίας.

Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς, ποια πολιτικά συμβόλαια διεκπεραιώνουν τέτοιου είδους σκοτεινοί άνδρες προς το συμφέρον της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής στρατηγικής στη Χιλή.

_________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ και ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Οι σημειώσεις και παραπομπές με την ένδειξη [*] είναι του μεταφραστή.

[1*] Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας (Bundesrepublik Deutschland) είναι η επίσημη ονομασία της πρώην Δυτικής Γερμανίας, καθώς και της σημερινής Γερμανίας, σε αντίθεση με την Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (Deutsche Demokratische Republik) που ήταν η επίσημη ονομασία της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.

[2] Reinhard Gehlen: Der Dienst, Mainz/Wiesbaden 1971, σ. 385/386.

[3] Παρατίθεται σύμφωνα με τον «Spiegel», Hamburg, Nr. 11/1971, σ. 46.

[4] ό. ε. σ. 68

[5] ό. ε. σ. 68 και 68

[6] Hermann Zolling/Heinz Höhne: Pullach intern - General Gehlen und die Geschichte des BND, Hamburg 1971, σ. 14.

[7] Βλ: Die SPD/FDP-Regierung der BRD und der geheime Bundesnachrichtendienst. Στο: «Dokumentation der Zeit», Berlin, Nr. 14/1971, σ. 16.

[8] Βλ: Julius Mader: La „Sociedad Iberoamericana, un club neonazista de los monopolios germanooccidentales. Στο: «Puente», Dresden, Nr. 5/1969, σ. 40/41; «Die Wirtschaft», Berlin, Nr. 40/1969, σ. 15.

[9] Βλ: Ruth Holz/Julius Mader: Abuso de un nombre sagrado. Στο: «Puente», Dresden, Nr. 6 und 7/1968, σ. 8, 40.

[10*] Ράιχσβερ (Reichswehr) ήταν η επίσημη ονομασία των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων από το 1921 έως το 1935, δηλαδή, κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και τα πρώτα χρόνια του Τρίτου Ράιχ. Στις 16 Μαρτίου 1935 το σύνολο των ενόπλων δυνάμεων της φασιστικής Γερμανίας μετονομάζεται σε Βέρμαχτ (Wehrmacht). Η ονομασία αυτή διατηρείται μέχρι τον Αύγουστο του 1946. Στη συνέχεια η Βέρμαχτ διαλύεται και στις 12 Νοεμβρίου 1949 ιδρύονται ξανά, επίσημα, οι ένοπλες δυνάμεις της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας Γερμανίας με την ονομασία Μπούντεσβερ (Bundeswehr).

[11] «Die Welt», Hamburg, στις 13 Νοεμβρίου 1973.

[12*] Η «Εταιρία για την Στρατιωτική Επιστήμη» (Gesellschaft für Wehrkunde) ιδρύθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1952. Σήμερα έχει μετονομαστεί σε «Σύλλογος για την Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας» (Gesellschaft für Wehr- und Sicherheitspolitik) και έχει περίπου 7.300 μέλη, με έδρα τη Βόνη. Είναι δικτυωμένος με εταιρίες οπλισμού και χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση.

[13] Βλ: Albrecht Charisius/Julius Mader: Nicht länger geheim, a. a. O., σ. 590.

[14*] Η σωστή ονομασία είναι «Γερμανικό Σώμα Αφρικής» (Deutsche Afrikakorps) και ήταν ένας μεγάλος στρατιωτικός σχηματισμός της Βέρμαχτ κατά τον 2^ο παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος επιχειρούσε στο βορειοαφρικανικό θέατρο του πολέμου. Από το 1941 έως το 1943. Εδώ, με τις τεθωρακισμένες μονάδες του σχημάτισε τον πυρήνα της μετέπειτα γερμανο-ιταλικής «Στρατιάς Τεθωρακισμένων Αφρική». Το πεδίο των επιχειρήσεων επεκτεινόταν κατά την περίοδο του πολέμου από την Τυνησία μέσω της Λιβύης μέχρι την Αίγυπτο.

[15*] Πρόκειται για μεσαίο στέλεχος στην κλίμακα των SS. Μέχρι το τέλος του πολέμου, το 1945, οι SS που απέκτησαν αυτό τον βαθμό, ανήλθαν στους 621.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Αντεπανάσταση

του Παναγιώτη Γαβάνα

Χρονικό της αντεπανάστασης

1970

11.9: Η ιδρυμένη με τη βοήθεια της CIA φασιστική οργάνωση «Patria y Libertad», αρχίζει τη πάλη ενάντια στην UnidadPopular (Λαϊκή Ενότητα). Το μονοπώλιο των ΗΠΑ ΙΤΤ πιέζει την κυβέρνηση της Ουάσιγκτον να επέμβει ενάντια στην εκλογή Αλιέντε.

27.9: Η αντίδραση διαπράττει μια σειρά από βομβιστικά χτυπήματα στο Σαντιάγο.

29.9: Εκπρόσωπος της CIA συντονίζει με τον αντιπρόεδρο του μονοπωλίου ΙΤΤ ένα πρόγραμμα πέντε σημείων με σκοπό το σαμποτάζ της χιλιανής οικονομίας.

30.9: Χιλιανοί γαιοκτήμονες μεταφέρουν 200.000 βοοειδή έξω από τη Χιλή με σκοπό να δημιουργηθεί πρόβλημα στη τροφοδοσία του πληθυσμού με κρέας.

8.10: Η «Patria y Libertad» συνωμοτεί με τον πρώην ταξίαρχο Roberto Viaux ενάντια στη Λαϊκή Ενότητα.

16.10: Το μονοπώλιο ΙΤΤ θέλει να υποστηρίξει στρατιωτικό πραξικόπημα υπό τον ταξίαρχο Roberto Viaux.

22.10: Απόπειρα δολοφονίας από ακροδεξιούς υποστηριζόμενους από τη CIA του στρατηγού Rene Schneider, ανώτατου διοικητή των ενόπλων δυνάμεων της Χιλής. Ο Schneider πεθαίνει μετά από τρεις μέρες στο νοσοκομείο, μια ημέρα μετά την εκλογή του Αλιέντε. Στη θέση του Schneider επιλέγεται ο στρατηγός Κάρλος Πρατς.

23.10: Το μονοπώλιο ΙΤΤ συμπεριλαμβάνει στις υπονομευτικές του ενέργειες στη Χιλή τον σύμβουλο ασφαλείας της κυβέρνησης Νίξον, Χένρυ Κίσινγκερ.

26.11: Ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον δηλώνει ότι θα «υποστηρίξει μια σκληρή θέση απέναντι στο καθεστώς-Αλιέντε».

22.12: Οι αντιδραστικοί οργανώνουν απεργία στην υπηρεσία καθαριότητας του Σαντιάγο με αίτημα την αύξηση των μισθών κατά 70%.

1971

Ιανουάριος: Η χιλιανή αντίδραση με τους ραδιοσταθμούς της (50%) και τα όργανα του Τύπου της (70%) ενισχύει την υποδαύλιση ενάντια στη κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας.

10.1: Το ανώτατο δικαστήριο της Χιλής ξεκινά με νομικές αποφάσεις ευνοϊκές για τους αντιπάλους της Λαϊκής Ενότητας.

15.1: Αποτρέπεται απόπειρα δολοφονίας στον πρόεδρο Αλιέντε.

2.2: Η γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung» καλεί στη Δυτική Γερμανία για μποϊκοτάρισμα του χαλκού της Χιλής.

3.3: Απόπειρα δολοφονίας στον πρόεδρο Αλιέντε σ΄ ένα μεγάλο συλλαλητήριο.

15.3: Απόπειρα βομβιστικής επίθεσης ενάντια στον πρόεδρο Αλιέντε.

Απρίλιος: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον σε μια συνέντευξη απειλεί: «Δεν θα ανεχτούμε αυτού του είδους την κυβέρνηση του μαρξιστή Αλιέντε».

8.6: Δολοφονείται ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Edmundo Pirez Zujovic από ακροδεξιούς.

16.6: Συλλαμβάνονται 23 αντεπαναστάτες κατηγορούμενοι για τη δολοφονική επίθεση ενάντια στο στρατηγόSchneider.

Ιούλιος: Ο πρώην πρόεδρος της Χιλής Frei επιστρέφει στη Χιλή από τις ΗΠΑ και κινητοποιεί την αντιδραστική κοινοβουλευτική αντιπολίτευση. Τα μονοπώλια των ΗΠΑ Anaconda, Brader Copper και Kennecott Copper, τα οποία έχουν απαλλοτριωθεί στη Χιλή, κατορθώνουν να επιβάλλουν στις ΗΠΑ τη δήμευση των τραπεζικών λογαριασμών της Χιλής και τις παραδόσεις χαλκού της Χιλής σε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και της Δυτικής Ευρώπης.

3.8: Οι ΗΠΑ μπλοκάρουν πιστώσεις για τη Χιλή και μεταφορές ανταλλακτικών και πιέζουν 13 ακόμη καπιταλιστικά κράτη, βασικούς πιστωτές της Χιλής, το «Club de Paris», για μπλοκάρισμα στις πιστώσεις.

Σεπτέμβριος: Η αντιδραστική κοινοβουλευτική αντιπολίτευση μπλοκάρει την προοδευτική φορολογική μεταρρύθμιση της Λαϊκής Ενότητας. Η Δυτική Γερμανία σταματά την συμφωνηθείσα «αναπτυξιακή βοήθεια» για τη Χιλή.

1.10: Το κοντσέρν ΙΤΤ υποβάλλει μετά από σύσκεψη, στην οποία πήραν μέρος ο Peter Peterson, ο Alexander Haig και άλλα ανώτατα στελέχη της κυβέρνησης των ΗΠΑ, ένα πρόγραμμα 18 σημείων, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης του προέδρου Αλιέντε.

16.11: Η «Patria y Libertad» περνά σε τρομοκρατικά χτυπήματα στο προεδρικό μέγαρο Moneda και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα.

26.11: Αντιδραστικές ενέργειες στην πόλη Βαλπαραΐσο και απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον υπουργό ΕσωτερικώνJose Toha.

3.12: Η αντίδραση οργανώνει «διαδηλώσεις κατσαρόλας» στις μεγάλες πόλεις. Δυό αντεπαναστατικοί ραδιοσταθμοί απαγορεύονται. Κηρύσσεται κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην επαρχία Σαντιάγο. Εμπρησμός στο γραφείο του υπουργού Υγείας Δρ. Concha. Απόπειρες διάρρηξης στην έδρα της Κομμουνιστικής Νεολαίας και στο κτήριο του Ριζοσπαστικού Κόμματος.

10.12: Αύξηση της πολιτικής κωλυσιεργίας και νομοθετικού μπλοκαρίσματος από την πλευρά της αντιδραστικής κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης.

1972

19.1: Ο πρόεδρος Νίξον γνωστοποιεί το σχηματισμό της αντιχιαλιανικής «Εσωθεσμικής Ειδικής Ομάδας» υπό τον υφυπουργό John N. Irrin στο Συμβούλιο των ΗΠΑ για τη Διεθνή Οικονομική Πολιτική.

20.1: Η αντιδραστική κοινοβουλευτική αντιπολίτευση εξαναγκάζει την κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας σε μια πρώτη υπαναχώρηση. Με την πολιτική της κωλυσιεργίας ο πρόεδρος Αλιέντε αναγκάζεται μέχρι το 1973 σε συνολικά 22 κυβερνητικούς ανασχηματισμούς.

Φεβρουάριος: Το μονοπώλιο χαλκού των ΗΠΑ Kennecott επιβάλλει μέσω του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Νέας Υόρκης μπλοκάρισμα όλων των λογαριασμών της Κεντρικής Τράπεζας της Χιλής, της χιλιανικής αεροπορικής εταιρίας, του μεταλλείου, των χαλυβουργείων και της Υπηρεσίας για την Ανάπτυξη της Χιλής στις ΗΠΑ. Το κοντσέρν Anacondaσταματά τις παραδόσεις ανταλλακτικών για τα ορυχεία χαλκού της Χιλής.

19.2: Η αντιδραστική κοινοβουλευτική αντιπολίτευση εμποδίζει μέσω συνταγματικής χειραγώγησης νομοσχέδιο για την εθνικοποίηση και εν μέρει κρατικοποίηση ακόμη 91 μεγάλων χιλιανών και αλλοδαπών εταιριών στη Χιλή.

10.3: Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Χιλή, Nathaniel Davis, ενημερώνει το υπουργείο Εξωτερικών ως αποτέλεσμα κατασκοπείας, ότι «η συνωμοτική δραστηριότητα στους κύκλους των στρατιωτικών έχει πάρει πολλή μεγαλύτερη διάσταση».

21.3: Η εφημερίδα «Washington Post» αποκαλύπτει αντιχιλιανική πραξικοπηματική συνωμοσία του μονοπωλίου ΙΤΤ με τη CIA.

24.3: Ο χιλιανός ταγματάρχης Arturo Marshall προετοίμαζε απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον πρόεδρο Αλιέντε και διαφεύγει τη σύλληψη τρεπόμενος σε φυγή προς τη Βολιβία. Ως οργανωτές μιας προσπάθειας πραξικοπήματος της «Patria y Libertad», οι οποίοι ήθελαν να προκαλέσουν στρατιωτική ανταρσία, συλλαμβάνονται: ο Rodriguez, ο Thieme, ο πρώην στρατηγός Alberto Grin και οι αξιωματικοί Fernando Nierald και Alfonso Balas. Το σχέδιο του πραξικοπήματος προέβλεπε την κατάληψη με έφοδο του προεδρικού μεγάρου.

Μάιος: Ο υπουργός Εσωτερικών Hernan del Canto αποδεικνύει με ντοκουμέντα μπροστά στο Κογκρέσο την προσπάθεια πραξικοπήματος από την «Patria y Libertad» και τη CIA.

Ιούνιος: Η αντιδραστική κοινοβουλευτική αντιπολίτευση απαιτεί την επανα-ιδιωτικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν κρατικοποιηθεί.

Αύγουστος: Από τις φασιστικές δυνάμεις σχεδιάζεται η τρομοκρατία στους δρόμους και σαμποτάζ στην περιοχή Κονσεπσιόν.

11.9: Πράκτορες της CIA κάνουν απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον πρόεδρο Αλιέντε, αλλά αποτυγχάνουν.

17.9: Τα όργανα ασφαλείας της Χιλής κατορθώνουν να αποκτήσουν το αντεπαναστατικό «Σχέδιο-του-Σεπτέμβρη», σύμφωνα με το οποίο θα έπρεπε να οργανωθούν αναταραχές στους δρόμους, τρομοκρατικές ενέργειες και αντιπερισπασμοί ενάντια στις ένοπλες δυνάμεις της Χιλής.

12.10: Σαμποτάζ στις μεταφορές και στον εφοδιασμό με απεργία των ιδιωτικών εταιριών μεταφορών. Προκύπτει μια οικονομική ζημιά 200 εκατομμυρίων δολαρίων. Το Σαντιάγο και μερικές επαρχίες κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

20.10: Η αντίδραση σαμποτάρει τις συγκοινωνίες στο Σαντιάγο.

27.10: Αντεπαναστατικές ενέργειες στους δρόμους αναγκάζουν την κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας να κινητοποιήσει τα τεθωρακισμένα.

Νοέμβριος: Αντεπαναστατικοί στρατιωτικοί κύκλοι της Χιλής αρχίζουν με τη συστηματική προετοιμασία του πραξικοπήματος.

Δεκέμβριος: Ο οικονομικός πόλεμος των ΗΠΑ στις αγορές χαλκού είχε ως αποτέλεσμα ανάμεσα στο 1970 και το 1972, την απώλεια εσόδων 500 εκατομμυρίων δολαρίων για τη Χιλή. Η CIA είχε ήδη εισάγει κρυφά στη Χιλή 1500 πράκτορες, οι οποίοι τις περισσότερες φορές για λόγους καμουφλάζ, δεν ήταν πολίτες των ΗΠΑ.

1973

21.3: Η «Patria y Libertad» προετοιμάζει με την «Επιχείρηση SACO» μεγάλο οικονομικό σαμποτάζ και μαζική τρομοκρατία ενάντια στη Λαϊκή Ενότητα.

27.3: Η CIA και η αντίδραση της Χιλής ξεσηκώνουν τμήματα του υψηλά ειδικευμένου τεχνικού προσωπικού στα κρατικό ορυχείο χαλκού El Teniente, σε μια απεργία που διήρκεσε 75 ημέρες.

4.4: Η Δυτική Γερμανία μπλοκάρει για την κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας την πληρωμή μιας συμφωνηθείσας πίστωσης 45 εκατομμυρίων DM (Γερμανικών Μάρκων).

28.4: Ένοπλες προβοκάτσιες και μαζική τρομοκρατία στους δρόμους της Χιλής, πάρα πολλοί τραυματίες.

Μάιος: Από τον Αύγουστο του προηγούμενου έτους έχουν καταμετρηθεί εφτά απόπειρες δολοφονίας σε υπουργούς της κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας, σε πιστούς προς την κυβέρνηση αξιωματικούς και σε ανώτατα στελέχη της Λαϊκής Ενότητας. Σ΄ αυτό το χρονικό διάστημα δολοφονήθηκαν 19 κομμουνιστές, σοσιαλιστές και συνδικαλιστές.

21.6: Η αντίδραση ξεσηκώνει αστούς γιατρούς, οδοντογιατρούς, φαρμακοποιούς, μαγαζάτορες, τεχνικούς και νομικούς, σε απεργίες.

29.6: Προσπάθεια πραξικοπήματος από τον εκπαιδευμένο στις ΗΠΑ αντισυνταγματάρχη Roberto Super, με 100 αξιωματικούς και την 2^η μεραρχία τεθωρακισμένων. 22 νεκροί κατά την καταστολή του πραξικοπήματος.

Τέλη Ιουνίου: Μετά από έρευνα στο Σαντιάγο, βρέθηκε στον πράκτορα της CIA και στέλεχος της «Patria y Libertad»,Manuel Fuentes, το αντίγραφο της CIA «Σχέδιο Κένταυρος».

26.7: Αρχίζει ένα μποϋκοτάζ 40 ημερών ενάντια στην κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας από 45.000 κατόχους φορτηγών αυτοκινήτων. Γίνεται συστηματικό σαμποτάζ στις συγκοινωνίες και στις προμήθειες. Η CIA χρηματοδοτεί την απεργία με 1,2 εκατομμύρια δολάρια. Ο πράκτορας της CIA και οργανωτής της απεργίας Leon Vilarin, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί στις ΗΠΑ, διαφεύγει τη σύλληψη.

27.7: Ο αρχηγός υπασπιστής του Αλιέντε πλοίαρχος Arturo Araya, πέφτει θύμα μιας δολοφονικής απόπειρας με πολυβόλα όπλα.

28.7: Περίπου 100 χιλιανοί φασίστες ληστεύουν τον στρατηγό Κάρλος Πρατς και πυρπολούν το υπηρεσιακό του αυτοκίνητο. Ο στρατηγός Πρατς αμύνεται και ξεφεύγει από τους δράστες.

Ιούλιος/Αύγουστος: Πράκτορες της CIA και αντεπαναστάτες διαπράττουν 632 σαμποτάζ και απόπειρες δολοφονίας. Προβλήματα τροφοδότησης με ενέργεια εξαιτίας ανατίναξης πολλών στύλων με καλώδια υψηλής τάσης. Σαμποτάζ σε 40 σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις, 16 βενζινάδικα, 10 γέφυρες και 2 πετρελαιαγωγούς. Δολοφονείται ο γραμματέας του συνδικάτου των φορτηγατζήδων Oscar Balbao, ο οποίος υποστηρίζει τη Λαϊκή Ενότητα.

Αύγουστος: Ο αριθμός των πρακτόρων της CIA που εισήλθαν στη Χιλή, σε σχέση με τον Ιανουάριο έχει τριπλασιαστεί. Αποκαλύπτεται η συνωμοσία δυό αντεπαναστατικών μονάδων του πολεμικού ναυτικού. Πυκνώνουν άγριες απεργίες των γιατρών και των λιανεμπόρων, οι οποίες υποδαυλίζονται από την αντίδραση.

3.8: Κάτοχοι λεωφορείων και ταξί προσχωρούν στην απεργία και κάνουν σαμποτάζ στις μεταφορές.

15.8: Βουλευτές της Λαϊκής Ενότητας ζητούν την απέλαση του πρεσβευτή των ΗΠΑ από τη Χιλή, Nathaniel Davis, «εξαιτίας των προσπαθειών του να ρίξει τον πρόεδρο Αλιέντε». Για τον Davis αποδεικνύεται με ντοκουμέντα ότι διευθύνει ο ίδιος τα σαμποτάζ της CIA.

21.8: Αντιδραστικές γυναίκες αξιωματικών κάνουν επιδρομή με «πορεία της άδειας κατσαρόλας» στην κατοικία του ανώτατου διοικητή του στρατού στρατηγού Πρατς, επειδή αυτός έδωσε διαταγή στα οχήματα του στρατού να κάνουν μεταφορές τροφίμων.

23.8: Η αντίδραση εξαναγκάζει τον υποστηρικτή της Λαϊκής Ενότητας ανώτατο διοικητή του στρατού στρατηγό Πρατς σε παραίτηση. Τα όργανα ασφαλείας συλλαμβάνουν 18 τρομοκράτες του Εθνικού Κόμματος και της «Patria y Libertad», επειδή προετοίμαζαν βομβιστικές επιθέσεις.

24.8: Αντιδραστικοί αξιωματικοί δίνουν διαταγή να ερευνηθούν για όπλα 200 κρατικές επιχειρήσεις, γραφεία της Λαϊκής Ενότητας και των συνδικάτων. Σ΄ αυτές τις έρευνες τουφεκίστηκαν πολλοί εργάτες. Ο στρατηγός Πινοσέτ αναλαμβάνει την ανώτατη διοίκηση του στρατού στη θέση του στρατηγού Πρατς.

28.8: Ο Αλιέντε στις 1000 περίπου ημέρες που κατέχει το προεδρικό αξίωμα αναγκάζεται για 22^η φορά να κάνει κυβερνητικό ανασχηματισμό.

29.8: Το ναυαρχείο της Χιλής διατάσσει στο Βαλπαραΐσο και το Ταλκαχουάνο τη σύλληψη πάνω από 100 αριστερών ναυτών και το βασανισμό τους από τη στρατιωτική αστυνομία.

6.9: Η αντίδραση με τις απεργίες αποδιοργανώνει το εμπόριο και την τροφοδοσία και καλεί εκ νέου την αστική τάξη για «πορεία με άδειες κατσαρόλες».

7.9: Ηγετικά στελέχη της «Patria y Libertad» ανακοινώνουν στους ανταποκριτές του ξένου Τύπου των ιμπεριαλιστικών κρατών ότι θα υπάρξουν «μεγάλα γεγονότα» μεταξύ 7 και 11 Σεπτεμβρίου. Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Χιλή Davis, μετά από συμφωνία με τους πραξικοπηματίες πετά στην Ουάσιγκτον για αναφορά.

7.9: Ο πτέραρχος των πραξικοπηματιών Gustavo Leigh βάζει κρυφά στη Χιλή 150 πιλότους της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, καμουφλαρισμένους ως «ακροβάτες αέρα Thunderbird», οι οποίοι στη συνέχεια τίθενται στις υπηρεσίες των πραξικοπηματιών για τρομοκρατικά χτυπήματα από αέρα.

8.9: Ο υπουργός Εξωτερικών Κίσινγκερ διασκέπτεται με τον πρεσβευτή Davis, ο οποίος στη συνέχεια πετά για το Σαντιάγο. Στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ενεργοποιείται η συντονισμένη «Ομάδα Εργασίας Χιλή», στην οποία εκπροσωπείται η CIA. Με την πρόταση της συμμετοχής σε κοινά γυμνάσια του πολεμικού ναυτικού «ΕπιχείρησηUnitas» με τις ΗΠΑ, το ναυαρχείο της Χιλής κινητοποιεί το πολεμικό ναυτικό να είναι έτοιμο για το πραξικόπημα.

9.9: Στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον γνωστοποιείται η ημερομηνία που θα λάβει χώρα το πραξικόπημα στη Χιλή.

10.9: Πέντε καταδρομικά και αντιτορπιλικά του πολεμικού ναυτικού της Χιλής τρέχουν προς συνάντηση με μονάδες του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ στις ακτές της Χιλής. Οι πραξικοπηματίες τη νύχτα συλλαμβάνουν στρατηγούς και ναυάρχους οι οποίοι υποστηρίζουν τη Λαϊκή Ενότητα, όπως τους στρατηγούς Pickering, Urbina και Sepulveda, τον πτέραρχο Bachelet και τον αρχηγό του πολεμικού ναυτικού ναύαρχο Montero. Ο στρατηγός Πρατς τίθεται υπό αυστηρή κράτηση και αργότερα απελαύνεται από τη χώρα. Αξιωματικοί και άντρες πιστοί στη Λαϊκή Ενότητα τουφεκίζονται.

11 Σεπτεμβρίου 1973

Ώρα 4:30: Καταλαμβάνονται όλες οι στρατηγικές θέσεις στα δυό μεγάλα λιμάνια Βαλπαραΐσο και Κονσέπσιον από το πολεμικό ναυτικό και την πολεμική αεροπορία (ταχυδρομεία, δημαρχεία, πανεπιστήμια, γραφεία κομμάτων, τυπογραφεία, ραδιοσταθμοί, εργοστάσια, γέφυρες). Διακόπτεται η τηλεφωνική επικοινωνία με την πρωτεύουσα Σαντιάγο. Συλλαμβάνονται όλα τα στελέχη της Αριστεράς, οι πιο «επικίνδυνοι» τουφεκίζονται επί τόπου.

Ώρα 7:30: Ο πρόεδρος Αλιέντε με την προσωπική του φρουρά εισέρχεται στο προεδρικό μέγαρο. Εκεί περιμένει ήδη ένας στρατός από δημοσιογράφους να πληροφορηθεί για τα γεγονότα που τρέχουν.

Ώρα 8:00: Δεξιοί ραδιοφωνικοί σταθμοί μεταδίδουν μια «Διακήρυξη της στρατιωτικής κυβέρνησης». Σ΄ αυτήν περιλαμβάνεται η απαλλαγή από τα υπηρεσιακά καθήκοντα του προέδρου και η κήρυξη στρατιωτικού νόμου.

Ώρα 8:30: Το προεδρικό μέγαρο περικυκλώνεται από μονάδες τεθωρακισμένων. Από όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς απαιτείται να διακόψουν τα προγράμματά τους. Από τον πληθυσμό ζητείται να παραμείνει στο σπίτι. Από τον πρόεδρο απαιτείται να παραδοθεί. Ο Αλιέντε δηλώνει από το ράδιο «Portales» ότι δεν παραιτείται και ότι θα υπερασπιστεί την προεδρεία που του ανατέθηκε.

Ώρα 9:00: Το ράδιο «Portales» τίθεται εκτός λειτουργίας μετά από έναν βομβαρδισμό. Οι πραξικοπηματίες στρατιωτικοί ανακοινώνουν την αναστολή όλων των ραδιοφωνικών σταθμών που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους. Σε αντίθεση μ΄ αυτή την ανακοίνωση, το ράδιο «Magellanes» εκπέμπει ακόμη, κι έτσι δίνεται η δυνατότητα να μεταδοθεί η τελευταία ομιλία του προέδρου Αλιέντε.

Ώρα 9:30: Δίνεται τελεσίγραφο των πραξικοπηματιών να εκκενωθεί το προεδρικό μέγαρο μέχρι τις 11:00 η ώρα, διαφορετικά θα ακολουθήσουν αεροπορικοί βομβαρδισμοί. Απαγορεύεται στους εργάτες να εγκαταλείψουν τα εργοστάσια. Σε περίπτωση παράβασης της διαταγής απειλούνται με επί τόπου τουφεκισμό. Ελικόπτερα κάνουν κύκλους πάνω από την πόλη και ελέγχουν όλες τις κινήσεις. Στρατηγικά κτήρια της πρωτεύουσας καταλαμβάνονται, εν μέρει μετά από σθεναρή αντίσταση. Αυτά είναι: όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις, το Τεχνικό Πανεπιστήμιο, τράπεζες, γραφεία κομμάτων, εφημερίδες, υπουργεία και δημόσιες υπηρεσίες. Το εθνικό στάδιο του Σαντιάγο διαμορφώνεται σε στρατόπεδο αιχμαλώτων.

Ώρα 10:30: Ο πρόεδρος Αλιέντε απορρίπτει την πρόταση παραίτησης και της εξόδου από τη χώρα. (Πολλά χρόνια αργότερα έγιναν γνωστές ηχογραφημένες ταινίες από συσκέψεις του Πινοσέτ, οι οποίες αποδεικνύουν, ότι και στην περίπτωση που ο Αλιέντε παραδιδόταν, είχε σχεδιαστεί η δολοφονία του).

Ώρα 10:45: Μερικά άτομα, μεταξύ αυτών δυό κόρες του Αλιέντε, αποχωρούν άοπλοι από το προεδρικό μέγαρο.

Ώρα 11:00: Βομβαρδίζεται το προεδρικό μέγαρο. Ταυτόχρονα γίνεται επίθεση στην κατοικία του Αλιέντε.

Ώρα 11:30: Όλοι οι ρεπόρτερ εξαναγκάζονται να αποχωρήσουν από την περιοχή γύρω από το προεδρικό μέγαρο. Ξεκινούν οι προσπάθειες της εφόδου στο προεδρικό μέγαρο, απ΄ όπου προβάλλεται σθεναρή αντίσταση.

Ώρα 12:00: Δίνεται εντολή για ολοκληρωτική απαγόρευση εξόδου απ΄ όλη την πόλη του Σαντιάγο από τις 15:00 η ώρα. Όποιος παραβεί την εντολή απειλείται με τουφεκισμό.

Ώρα 13:00: Στο «Universidad de Chile» αναστέλλεται η εργασία.

Ώρα 14:00: Καταλαμβάνεται το προεδρικό μέγαρο.

Ώρα 16:00: Η σωρός του προέδρου Αλιέντε παίρνεται από το προεδρικό μέγαρο κάτω από αυστηρά μέτρα ασφαλείας και μεταφέρεται με ένα ελικόπτερο.

Ώρα 19:00: Η στρατιωτική χούντα, αποτελούμενη από τους τέσσερις αρχηγούς των, συστήνεται στην τηλεόραση (Canal 13). Οι αρχηγοί των όπλων του πολεμικού ναυτικού (J. T. Merino) και της αστυνομίας (C. Mendoza), αυτοδιορίστηκαν κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος. Διαδίδονται δηλώσεις επιδοκιμασίας από επαγγελματικές ενώσεις.

12.9: Ολοκληρωτική απαγόρευση εξόδου για όλη την περιφέρεια Σαντιάγο. Ένταση της τρομοκρατίας, της έρευνας σε κατοικίες και των τουφεκισμών. Έφοδος στην πρεσβεία της Κούβας, τραυματισμός του πρεσβευτή και απέλαση των κουβανών διπλωματών. Δημοσίευση καταλόγων με ονόματα ατόμων που αναζητούνται. Αρχίζει η καταδίωξη σε όλη τη χώρα. Ο αριθμός των δολοφονηθέντων ανέρχεται περίπου στους 1000 ανθρώπους. Διορίζονται νέοι υπουργοί (σχεδόν αποκλειστικά στρατιωτικοί).

13.9: Η Βραζιλία, η Ουρουγουάη και η Παραγουάη αναγνωρίζουν διπλωματικά τη στρατιωτική χούντα. Συνεχίζεται το κύμα τρομοκρατίας και των συλλήψεων. Ακολουθούν οι πρώτες εκτοπίσεις στα νησιά Quiriquina και Selkir. Το ανώτατο δικαστήριο δηλώνει την υποστήριξή του στη χούντα. Ο καρδινάλιος του Σαντιάγο εκφράζει τη λύπη του για τα γεγονότα. Διαλύεται το κοινοβούλιο και η γερουσία. Απαγορεύονται τα αριστερά κόμματα και τα συνδικάτα.

14.9: Η απαγόρευση εξόδου άρεται κατά τη διάρκεια της ημέρας σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Μέρα και νύχτα ακούγονται πυροβολισμοί από τουφέκια και πολυβόλα. Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια παραμένουν προς το παρόν κλειστά.

15.9: ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται στις 4000.

16.9: Η χούντα απαιτεί από τον πληθυσμό να επιστρέψει στη δουλειά του. Στο εθνικό στάδιο της Χιλής στο Σαντιάγο, που έχει διαμορφωθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, είναι κλεισμένοι πάνω από 3000 άνθρωποι, βασανισμένοι, πολλοί έχουν περάσει από ανάκριση και μερικοί είναι νεκροί. Μόνο στην πρωτεύουσα βρίσκονται περίπου 4000 άνθρωποι σε «προσωρινή κράτηση». Δολοφονείται ο τραγουδιστής, ποιητής και θεατρικός σκηνοθέτης Βίκτωρ Χάρα στο εθνικό στάδιο.

17.9: Η χούντα ανακοινώνει ότι όποιος δεν εμφανιστεί αυτή τη μέρα στη θέση εργασίας του θα την χάσει.

22.9: Στο εθνικό στάδιο της Χιλής ο αριθμός των εγκλεισμένων έχει ήδη αυξηθεί στους 7500.

23.9: Ο παγκόσμια γνωστός ποιητής και βραβευμένος με το βραβείο Νόμπελ Πάμπλο Νερούντα, πεθαίνει στο σπίτι του το οποίο έχει απομονωθεί εντελώς από τους πραξικοπηματίες, μια μέρα πριν τη σχεδιασμένη έξοδο της οικογένειάς του από τη χώρα στην εξορία στο Μεξικό. Ήδη την προηγούμενη μέρα ο γάλλος πρεσβευτής του παρέδωσε στο όνομα της γαλλικής κυβέρνησης το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.

25.9: Παρά τη στρατιωτική παρουσία, χιλιάδες πολίτες συγκεντρώνονται για να αποτίσουν τον τελευταίο φόρο τιμής στον Πάμπλο Νερούντα. Το σπίτι του στο μεταξύ έχει εντελώς ρημαχτεί. Σε μια έκθεση της γαλλίδας ειδικής ανταποκρίτριας σημειώνεται: […] Τα τζάμια των παραθύρων θρυμματισμένα, το κρεβάτι κατατρυπημένο, οι ντουλάπες σπασμένες και τα περιοδικά και τα βιβλία καμένα. Ο σκελετός του κρεβατιού βρίσκεται στη μέση από θρυμματισμένα γυαλιά, ξεσχισμένες φωτογραφίες και σπασμένες πήλινες στάμνες […].

26.9: Ένα μεγάλο μέρος πολιτών της Λαϊκής Δημοκρατίας Γερμανίας που βρίσκονται στη Χιλή, αναχωρεί από τη χώρα με ένα από τα πρώτα αεροπλάνα, που επιτρέπεται να πετάξουν μετά το πραξικόπημα. Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ αναγνωρίζουν επίσημα τους πραξικοπηματίες. Στη Χιλή καθαιρούνται όλοι οι εκλεγμένοι δήμαρχοι και τα κοινοτικά συμβούλια.

1974

26.1: Όλα τα χαρτονομίσματα που εκδόθηκαν επί κυβέρνησης Αλιέντε χάνουν την ισχύ τους. Η ανταλλαγή τους αιτιολογείται με το γεγονός ότι πάνω σ΄ αυτά υπάρχει βλαπτική πολιτική προπαγάνδα. Όποιος έχει τέτοιου είδους χρήματα στην κατοχή του απειλείται με φυλάκιση.

***

Η στρατιωτική δικτατορία στη Χιλή χαιρετίζεται και επευφημείται από το κεφάλαιο και τους εκπροσώπους του

ΗΠΑ

Ρίτσαρντ Νίξον (Richard Nixon), πρόεδρος των ΗΠΑ, αναφερόμενος στον Αλιέντε, Οκτώβριος του 1970: «Αυτός της ‘πουτάνας’ γιος, αυτός ο μπάσταρδος…»

Έντουαρντ Κόρυ (Edward Korry), πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Χιλή, μετά τις πρώτες ειδήσεις για την εκλογική νίκη του Αλιέντε το 1970: «Ούτε ένα παξιμάδι, ούτε μία βίδα δεν θα φτάσει στη Χιλή υπό τον Αλιέντε. Αν ο Αλιέντε έρθει στην εξουσία θα χρησιμοποιήσουμε όλη την δύναμή μας για να καταδικάσουμε τη Χιλή και τους Χιλιανούς στη μεγαλύτερη στέρηση και φτώχεια»

Χένρυ Κίσινγκερ (Henry Kissinger), σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ, 27 Ιουνίου 1970: «Δεν βλέπω γιατί πρέπει να κάτσουμε στην άκρη παρακολουθώντας μια χώρα να γίνεται κομμουνιστική εξαιτίας της ανευθυνότητας του λαού της».

Χένρυ Κίσινγκερ (Henry Kissinger), πρώην σύμβουλος ασφαλείας και υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ρίτσαρντ Νίξον, 30 χρόνια αργότερα, 9 Σεπτεμβρίου 2003, είδηση στην AFP: «Οι ένοπλες δυνάμεις της Χιλής έσωσαν τη Χιλή από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες από έναν εχθρό».

Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας (πρώην Δυτική Γερμανία)

Καρλ Κάρστενς (Karl Carstens), πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Χριστιανοδημοκρατικού/Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος (CDU/CSU) στη βουλή, 12 Σεπτεμβρίου 1973: «Τα γεγονότα στη Χιλή απέδειξαν ότι ο μαρξισμός και οι βασικές αρχές περί ελευθερίας και δημοκρατίας δεν συμβιβάζονται».

Μπρούνο Χεκ (Bruno Heck), Γενικός Γραμματέας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU), μετά την επιστροφή του από τη Χιλή, 18 Οκτωβρίου 1973, εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung»: «Στο βαθμό που μπορέσαμε να αποκτήσουμε γνώση των πραγμάτων, η στρατιωτική κυβέρνηση προσπαθεί να κάνει το καλύτερο δυνατό για τους κρατουμένους. Οι συλληφθέντες με τους οποίους μιλήσαμε δεν εξέφρασαν κάποιο παράπονο. Η ζωή στο στάδιο μ΄ αυτό τον ηλιόλουστο καιρό είναι ιδιαίτερα ευχάριστη».

Φρανς Γιόζεφ Στράους (Franz-Josef Strauß), πολιτικός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CSU) και μετέπειτα υποψήφιος για την καγκελαρία στην εφημερίδα «Bayernkurier», 22 Σεπτεμβρίου 1973: «Ενόψει του χάους, το οποίο κυριαρχούσε στη Χιλή, η λέξη τάξη αποκτά ξαφνικά για τους Χιλιανούς εκ νέου μια γλυκιά μελωδία».

Χανς Γύργκεν Βισνέφσκι (Hans-Jürgen Wischnewski), ομοσπονδιακός διευθυντής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD), 1 Οκτωβρίου 1973: «Γνωρίζετε, ότι σε πολλές χώρες αυτού του κόσμου που δεν είναι δημοκρατίες, παρέχουμε αναπτυξιακή βοήθεια».

Εφημερίδα «Μπιλντ» («Bild-Zeitung»), 12 Σεπτεμβρίου 1973: «Τώρα ο στρατός δεν αδράνησε. Τρία χρόνια μαρξισμός του ήταν αρκετός».

Εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Άλγκεμάινε Τσάιτουγκ» («Frankfurter Allgemeine Zeitung»), 12 Σεπτεμβρίου 1973: «Τη στιγμή που υπήρχε ο μεγαλύτερος κίνδυνος, οι ένοπλες δυνάμεις δεν μπορούσαν πλέον να αποφύγουν τις ευθύνες τους. Μπορούν να υπερισχύσουν τότε μόνο, όταν δράσουν αμέσως με όλη τη δριμύτητα και καθαρίσουν την κατάσταση (ΠΓ: κατά λέξη: «καθαρίσουν το τραπέζι»).

Εφημερίδα «Ντι Βελτ» («Die Welt»), 29 Σεπτεμβρίου 1973: «Τώρα θα υπάρξει ξανά άνοδος».

Εφημερίδα «Ντι Βελτ» («Die Welt»), 30 χρόνια αργότερα, 13 Σεπτεμβρίου 2003: «Ο στρατός, αν επιτρέπεται να ειπωθεί έτσι, έμεινε μέχρι σήμερα πιστός στην πρωσική του σχολή» (ΠΓ: Το φερέφωνο της αστικής τάξης αναφέρεται προφανώς στο γεγονός, ότι ο στρατός της Χιλής επί στρατιωτικής χούντας, εκπαιδεύτηκε εν μέρει από πρώην αξιωματικούς της χιτλερικής Βέρμαχτ και της Μούντεσβερ).

Γερμανική Ραδιοφωνία («Deutschlandfunk“), 13 Σεπτεμβρίου 1973: «Όποιος γνωρίζει λίγο πολύ την Ιστορία της Χιλής, μπορεί να δείξει μια ορισμένη κατανόηση ακόμη και για τις πράξεις των ενόπλων δυνάμεων…».

Γκέρχαρντ Λίτκε (Gerhard Liedtke), Dresdner Bank AG, 8 Οκτωβρίου 1973: «Το πραξικόπημα στη Χιλή είναι για τις τράπεζες θετικό. Μπορούμε να επενδύσουμε ξανά στη Νότια Αμερική».

Κοντσέρν Φάρπβερκε Χέξτ («Farbwerke Hoechst»), 6 Δεκεμβρίου 1973: «Είμαστε της άποψης, ότι οι ενέργειες της αστυνομίας και του στρατού, δεν μπορούσαν να σχεδιαστούν και να συντονιστούν πιο έξυπνα και ότι επρόκειτο για μια κινητοποίηση, η οποία είχε προετοιμαστεί μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια και εκτελέστηκε άψογα… Η κυβέρνηση Αλιέντε βρήκε το τέλος που της άξιζε… Η Χιλή θα είναι στο μέλλον μια όλο και πιο ενδιαφέρουσα αγορά για τα προϊόντα της Hoechst».

http://orizondas.blogspot.gr/2014/04/1973_25.html