Fake News: Αλήθειες και Ψέματα στον Έβρο
Το πρώτο θύμα σε έναν «πόλεμο» είναι η αλήθεια.
Κείμενο Κώστας Κουκουμάκας
Φωτογραφία: Αλέξανδρος Αβραμίδης/ VICE
Το πρωί της Τετάρτης κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο ένα βίντεο διάρκειας 36 δευτερολέπτων, που φέρεται να τραβήχτηκε στην τουρκική πλευρά των συνόρων, στις Καστανιές.
Σε αυτό φαίνονται μετανάστες να κουβαλούν σε κουβέρτα έναν τραυματία. Το βίντεο ανέβασε στο Twitter ο ανταποκριτής του Economist στην Τουρκία, ο οποίος έγραψε ότι «Έλληνες συνοριοφύλακες άνοιξαν πυρ εναντίον μιας ομάδας μεταναστών και προσφύγων, που προσπάθησαν να περάσουν τα σύνορα σήμερα το πρωί», με αποτέλεσμα «ένας αριθμός ανθρώπων να είναι τραυματισμένοι, ορισμένοι σοβαρά».
Σε αυτό φαίνονται μετανάστες να κουβαλούν σε κουβέρτα έναν τραυματία. Το βίντεο ανέβασε στο Twitter ο ανταποκριτής του Economist στην Τουρκία, ο οποίος έγραψε ότι «Έλληνες συνοριοφύλακες άνοιξαν πυρ εναντίον μιας ομάδας μεταναστών και προσφύγων, που προσπάθησαν να περάσουν τα σύνορα σήμερα το πρωί», με αποτέλεσμα «ένας αριθμός ανθρώπων να είναι τραυματισμένοι, ορισμένοι σοβαρά».
Μέχρι το βράδυ, το βίντεο είχε 119.000 προβολές και η ανάρτηση στο Twitter 580 αναδημοσιεύσεις. Ο τοπικός κυβερνήτης της Αδριανούπολης δήλωσε ότι υπάρχει «ένας νεκρός και πέντε τραυματίες» εξαιτίας της χρήσης «δακρυγόνων, πλαστικών σφαιρών και αληθινών πυρά από την ελληνική πλευρά». Η ερευνητική ιστοσελίδα bellingcat.com επιβεβαίωσε ότι οι Έλληνες αστυνομικοί χρησιμοποίησαν στον Έβρο έναν συγκεκριμένο τύπο δακρυγόνου (CS 560), που θεωρείται ότι μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό ακόμη και θάνατο διαδηλωτών. Δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για τέτοια σύνδεση την Τετάρτη στα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Όση ώρα μεταδίδονταν τα παραπάνω, ο Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, έδινε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα. «Η τουρκική πλευρά κατασκευάζει και διοχετεύει ψευδείς ειδήσεις σε βάρος της χώρας μας. Μια ακόμη τέτοια ψευδή είδηση κατασκεύασαν σήμερα με δήθεν τραυματίες από ελληνικά πυρά. Το διαψεύδω κατηγορηματικά», δήλωσε. «Επειδή τα fake news δεν έχουν τελειωμό, ενώ πριν από λίγο μιλούσαν για τραυματίες, τώρα μιλούν για νεκρό. Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο περιστατικό με πυρά από ελληνικές Αρχές» πρόσθεσε ο κ. Πέτσας.
Όση ώρα μεταδίδονταν τα παραπάνω, ο Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, έδινε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα. «Η τουρκική πλευρά κατασκευάζει και διοχετεύει ψευδείς ειδήσεις σε βάρος της χώρας μας. Μια ακόμη τέτοια ψευδή είδηση κατασκεύασαν σήμερα με δήθεν τραυματίες από ελληνικά πυρά. Το διαψεύδω κατηγορηματικά», δήλωσε. «Επειδή τα fake news δεν έχουν τελειωμό, ενώ πριν από λίγο μιλούσαν για τραυματίες, τώρα μιλούν για νεκρό. Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο περιστατικό με πυρά από ελληνικές Αρχές» πρόσθεσε ο κ. Πέτσας.
Ήταν η δεύτερη φορά μέσα σε δύο 24ωρα που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μίλησε για τουρκική προπαγάνδα. Είχε προηγηθεί η διάψευση τη Δευτέρα ότι υπάρχει νεκρός στην περιοχή του Δέλτα του Έβρου, όπου επίσης βρίσκονται συγκεντρωμένοι μετανάστες. Αργά χθες η ερευνητική ομάδα Forensic Architecture δημοσίευσε μια αποκαλυπτική έκθεση σύμφωνα με την οποία φέρεται να επιβεβαιώνεται ο θάνατος ενός νεαρού Σύριου τη Δευτέρα στο Δέλτα από ελληνικά πυρά. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια επίσημη αντίδραση από την κυβέρνηση.
Η διαχείριση της πληροφορίας είναι το κομμάτι της κρίσης στα σύνορα το οποίο δεν φαίνεται. To μεγάλο πρόβλημα είναι ότι σε καμία από τις δύο πλευρές των συνόρων δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση των δημοσιογράφων, έτσι η κάθε πληροφορία φιλτράρεται. Το πρωί της Τετάρτης, μετά από μια ήσυχη μέρα στις Καστανιές, σημειώθηκαν επεισόδια στην οριογραμμή, όταν μετανάστες προσπάθησαν να περάσουν τον συρμάτινο φράχτη. Οι ελληνικές Αρχές μοίρασαν στα ΜΜΕ το ίδιο βίντεο, που δείχνει Τούρκους αστυνομικούς να εκτοξεύουν δακρυγόνα προς το ελληνικό έδαφος. Ωστόσο, πολλά Μέσα το παρουσίασαν ως «αποκλειστικό».
Σε ένα άλλο βίντεο, που επίσης μοιράστηκε στα μίντια, διακρίνονται καπνοί από φωτιά που φέρεται να έχουν βάλει μετανάστες στο παραπάνω σημείο, στις Καστανιές. Την ίδια μέρα, για πρώτη φορά επιτράπηκε από τις ελληνικές Αρχές στα δημοσιογραφικά συνεργεία να φθάσουν σχετικά κοντά στον φράχτη, βγάζοντας και ζωντανές συνδέσεις.
Ενδιαφέρον έχει το υλικό που επιλέγεται κατά περίπτωση να δημοσιευθεί. Στην ηλεκτρονική έκδοση του Πρώτου Θέματος αναρτήθηκε βίντεο που δείχνει Έλληνες πολίτες, μεταξύ αυτών «κι έναν εθνοφύλακα με πολεμικό τυφέκιο G3A3», να εντοπίζουν ανθρώπους που έχουν περάσει στο ελληνικό έδαφος στην περιοχή του Δέλτα. «Είναι πολλοί, τον νου σας», λέει κάποιος. Οι κάτοικοι ακινητοποιούν τους μετανάστες, τούς ζητούν να καθίσουν κάτω, φωνάζοντας "Down, down" και απομακρύνουν τα σακίδιά τους.
Την ίδια στιγμή, σε ένα άλλο βίντεο που δημοσίευσε η τοπική εφημερίδα Χρόνος, κάτοικοι έχουν ακινητοποιήσει μια ομάδα μεταναστών, μεταξύ των οποίων υπάρχουν παιδιά. «Εδώ, ζεσταίνουμε και το γάλα για το μωρό», λέει χαρακτηριστικά αυτός που τραβά το βίντεο με το κινητό.
Στον «πόλεμο» της εικόνας παίρνουν μέρος και οι επίσημες Αρχές. Το ελληνικό Λιμενικό Σώμα ανάρτησε στον επίσημο λογαριασμό του στο YouTube ένα βίντεο, το οποίο δείχνει τουρκικό σκάφος να συνοδεύει μια βάρκα με μετανάστες. «Συνοδεία τουρκικών ακταιωρών επιχειρούν να εισέλθουν στα Ελληνικά χωρικά ύδατα λέμβοι με αλλοδαπούς στο Αν. Αιγαίο, μπορεί να διαπιστωθεί από τα δύο βίντεο και τις δύο φωτογραφίες που αποδέσμευσε σήμερα το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής», σημειώνεται κάτω από τα πλάνα. Η τουρκική πλευρά απάντησε διανέμοντας στα διεθνή μίντια ένα βίντεο στο οποίο σκάφος της Ελληνικής Ακτοφυλακής εμφανίζεται να προσπαθεί να εμβολίσει άλλη βάρκα, ενώ επίσης ρίχνονται πυρά δίπλα στη λέμβο. Το περιστατικό φέρεται να συνέβη στο θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ Μπόντρουμ και Κω.
«Έρχονται οι Γκρίζοι Λύκοι»
Κι έπειτα, είναι τα εξώφθαλμα fake news. Το πιο διαδεδομένο για τον Έβρο μεταδόθηκε ήδη από τις πρώτες ώρες. Τα πλάνα έδειχναν μετανάστες να κρατούν τα παιδιά τους πάνω από εστίες φωτιάς, κάτι που οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι «προσπαθούν με αυτόν τον απάνθρωπο τρόπο να τα κάνουν να κλάψουν, για να κατηγορήσουν τους κακούς Έλληνες». Η αλήθεια είναι ότι η φωτιά διαλύει τα δακρυγόνα που έπεφταν εκείνη την ώρα στα σύνορα.
Επίσης, την πρώτη μέρα διαδίδονταν μέσω διάφορων ιστοσελίδων ότι οι κάτοικοι εκκενώνουν το χωριό των Καστανιών, από φόβο για επικείμενη εισβολή. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ και μάλιστα διατάχθηκε εισαγγελική έρευνα, ώστε να διερευνηθεί το ποινικό αδίκημα της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Τις πρώτες ώρες υπήρχε, επίσης, η φήμη ότι επίκειται επιστράτευση πολιτών και ότι όσοι έχουν πρόσφατα υπηρετήσει τη στρατιωτική τους θητεία δέχονται μηνύματα στο κινητό για να μεταβούν και να λάβουν θέση στο μέτωπο.
Τα πράγματα μπορούν πάντα να γίνουν χειρότερα. Στο διαδίκτυο άρχισε να διαδίδεται τις τελευταίες ώρες ότι «Γκρίζοι Λύκοι, με την προτροπή του γενικού γραμματέα του τουρκικού εθνικιστικού κόμματος, MHP, έρχονται στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο για να συμπαρασταθούν στους παράνομους μετανάστες να περάσουν στο ελληνικό έδαφος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου