Προνομιακή μεταχείριση για τους χρυσαυγίτες στις φυλακές;

Το κανάλι του Ηλία Κασιδιάρη στο YouΤube αποτελεί το κύριο μέσο προπαγάνδισης των θέσεών του. Κατά το διάστημα της φυλάκισής του, περισσότερα από 50 βίντεο έχουν αναρτηθεί σε αυτό

Προνομιακή μεταχείριση για τους χρυσαυγίτες στις φυλακές;

Ηλιάνα Παπαγγελή, Σταύρος Μαλιχούδης*

ΕΦΣΥΝ

Η Χρυσή Αυγή από τα έδρανα στη φυλακή: ποιες ενδείξεις δημιουργούν υπόνοιες για ιδιαίτερη στάση του σωφρονιστικού συστήματος απέναντι στα ηγετικά στελέχη της εγκληματικής οργάνωσης ● Τα «καλά» μεροκάματα του Λαγού ● Οι εκπομπές του Κασιδιάρη που απαγορεύτηκαν αλλά συνεχίζονται ● Και οι προτάσεις αποφυλάκισης καταδικασμένων στελεχών επειδή «δεν συντρέχει φόβος» επανάληψης των αδικημάτων.

ΕΡΕΥΝΑ

Το βίντεο ξεκινά με μια φωνή — αλλά πρόκειται για μια φωνή γυναικεία, πιθανότατα όχι εκείνη που οι ακόλουθοι του συγκεκριμένου καναλιού στο YouΤube θα περίμεναν να ακούσουν.

«Καλησπέρα σας, κύριε Ηλία Κασιδιάρη, ομιλώ ως δικηγόρος», ακούγεται η γυναίκα που βρίσκεται στη μία άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. «Με αφορμή την απόφαση απαγόρευσης της επικοινωνίας σας με πρόσωπα πλην συγγενών και δικηγόρων, θέλω να ακούσω την άποψή σας γύρω από αυτό το ζήτημα και να μου δώσετε την άδεια να ηχογραφήσω τη συνομιλία», συνεχίζει.

Στην άλλη άκρη της γραμμής, ο καταδικασθείς σε κάθειρξη δεκατριών χρόνων και έξι μηνών για διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή επιβεβαιώνει στη δικηγόρο του πως δεν δίνει μόνο την άδεια για την ηχογράφηση της συζήτησής τους, αλλά επιθυμία του είναι «να γίνει κάθε νόμιμη χρήση αυτού του υλικού», για την υπεράσπισή του «αλλά και για την ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών».

Ετσι, η κλήση ηχογραφείται, και, στις 24 Οκτωβρίου 2021, δημοσιεύεται στο προσωπικό κανάλι1 του Ηλία Κασιδιάρη στο YouΤube, όπου οι τουλάχιστον 106.000 ακόλουθοί του μπορούν να τον ακούσουν να μιλάει, για άλλη μια φορά, μέσα από τις φυλακές Δομοκού.

Στη συνομιλία, που διαρκεί 17 λεπτά, η δικηγόρος παίρνει τον λόγο τρεις φορές όλες κι όλες, πάντα για λίγα μόνο δευτερόλεπτα. Στην πραγματικότητα, οι σύντομες παρεμβάσεις της λειτουργούν ως πάσες, ώστε ο Ηλίας Κασιδιάρης να πραγματοποιεί εκτενείς τοποθετήσεις γύρω από μια ευρεία γκάμα επίκαιρων θεμάτων.

Η εισαγωγική εικόνα, από το πιο πρόσφατο βίντεο στο κανάλι του Ηλία Κασιδιάρη, όπου αναφέρεται πως η συνομιλία αφορά «ζητήματα σχετιζόμενα αποκλειστικώς με δικηγορική ύλη»

Στο τέλος της επικοινωνίας τους, λίγα δευτερόλεπτα πριν πέσει η διαφήμιση του πιο πρόσφατου βιβλίου του Κασιδιάρη για «τον χιλιετή πόλεμο των Ελλήνων ενάντια στην τουρκική βαρβαρότητα», η δικηγόρος κάνει την αποφώνηση.

«Να επισημάνουμε, καταρρίπτοντας τις φημολογίες για τη μη συμμετοχή σας στις επερχόμενες εκλογές», λέει, «ότι η συμμετοχή σας και η επιτυχία σας θα είναι βέβαιη».

Η Χ.Α. στη φυλακή: οι ενδείξεις προνομιακής μεταχείρισης

Σε εκτενές ρεπορτάζ2 της δημοσιογραφικής ομάδας του Solomon τον Οκτώβριο του 2021 αποτυπώνεται η διαδικτυακή παρουσία του πρώην στελέχους της Χ.Α. που φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε κύριο εκφραστή της εγχώριας Ακροδεξιάς.

Στο παρόν ρεπορτάζ παρουσιάζουμε το σύνολο των ενδείξεων που έχουν καταγραφεί κατά τους δεκαέξι πρώτους μήνες από την ιστορική καταδίκη της ηγεσίας της Χ.Α. για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, μέσα από τις οποίες δημιουργούνται υπόνοιες για προνομιακή μεταχείριση των άλλοτε ηγετικών της μελών: από την τακτική στην οποία ο Κασιδιάρης έχει καταφύγει, ούτως ώστε να «σπάει» την απαγόρευση που του έχει επιβληθεί και να συνεχίζει τις τακτικές τοποθετήσεις του μέσα από τις φυλακές Δομοκού, στα μεροκάματα που γρήγορα έγιναν διαθέσιμα για τα στελέχη της Χ.Α. και την ξεχωριστή περίπτωση του Γιάννη Λαγού, έως τις πιο πρόσφατες εισηγήσεις για αποφυλακίσεις καταδικασθέντων ηγετικών στελεχών επειδή «δεν υπάρχει σοβαρά μεγάλη πιθανότητα τέλεσης νέας πράξης».

Σημειώνεται πως όλοι οι σύνδεσμοι του ρεπορτάζ παρατίθενται σε αρχειοθετημένη μορφή, ούτως ώστε να μη δίνονται παραπάνω προβολές σε περιεχόμενο που αναπαράγει δυνητικά ακροδεξιό λόγο.

Προπαγάνδα Κασιδιάρη από τον Δομοκό μέσω YouΤube

Το επίμαχο βίντεο, που παρουσιάσαμε κατά την εισαγωγή του ρεπορτάζ, δημοσιεύθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2021 και συγκεντρώνει σήμερα τουλάχιστον 101.400 προβολές.3 Ερχεται να προστεθεί σε μία μακρά λίστα αντίστοιχων βίντεο τα οποία έχουν δημοσιευθεί στον λογαριασμό του πρώην βουλευτή της Χ.Α. κατά το διάστημα έκτισης της ποινής του.

Ενα χρόνο πριν, ο Κασιδιάρης έστελνε το «πρώτο μήνυμα από τη φυλακή»4, όπως ανέφερε ο τίτλος του αναρτημένου βίντεο. Ηταν 27 Οκτωβρίου 2020, τέσσερις μόλις μέρες μετά τη μεταφορά του ιδίου και των υπόλοιπων ηγετικών στελεχών της Χ.Α. στο Κατάστημα Κράτησης Δομοκού.

Στους δεκαέξι μήνες που έχουν μεσολαβήσει μέχρι σήμερα, στο κανάλι του έχουν αναρτηθεί τουλάχιστον 52 βίντεο, σε σύνολο 124 βίντεο από τον Ιούνιο του 2012, όταν και δημιουργήθηκε ο λογαριασμός.

Αυτά τα 52 βίντεο έχουν συγκεντρώσει τουλάχιστον 6,82 εκατ. προβολές ― αντιστοιχούν, κατά μέσον όρο, περίπου 131.150 προβολές σε κάθε βίντεο. Σύμφωνα με το λογισμικό ανάλυσης δεδομένων στο κοινωνικό δίκτυο Social Blade5, κατά το διάστημα της παραμονής του Κασιδιάρη στη φυλακή στο κανάλι του έχουν εγγραφεί 36.100 νέοι συνδρομητές.

Τα τρία πιο προβεβλημένα βίντεο παρουσιάζονται στο γραφιστικό της φωτογραφίας 1.

Πέραν κάποιων συνεντεύξεών του σε διαδικτυακούς και συμβατικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, της περιορισμένης χρήσης του λογαριασμού του στο Twitter (σύμφωνα με το Social Blade τουιτάρει από μία έως οκτώ φορές την εβδομάδα) και της εβδομαδιαίας αρθρογραφίας του στην εφημερίδα «Ελεύθερη Ωρα» που ξεκίνησε πρόσφατα, το κανάλι στο YouΤube αποτελεί το βασικό μέσον προπαγάνδισης των θέσεων Κασιδιάρη ενόσω ο ίδιος βρίσκεται υπό κράτηση.

Το βήμα που του προσφέρεται, δίχως οποιονδήποτε αντίλογο ή την ανάγκη απόδειξης των ισχυρισμών του, δίνει στον ίδιο τη δυνατότητα να υπερθεματίζει και να προβαίνει ―όπως ο ίδιος υποστηρίζει― σε διαδοχικές «αποκαλύψεις» (βλέπε γραφιστικό 2).

Ενώ βρίσκεται στον Δομοκό, ο Κασιδιάρης συντονίζει τη συνδιάσκεψη του κόμματος «Ελληνες για την Πατρίδα» που ίδρυσε μετά την αποχώρησή του από τη Χ.Α., και μιλάει ζωντανά σε συγκεντρώσεις του κόμματος στη Θεσσαλονίκη. Εξαγγέλλει τη λήψη νομικών ενεργειών κατά διαφορετικών θεσμικών προσώπων και προαναγγέλλει όλο και περισσότερο, βίντεο με βίντεο, τη θεαματική άνοδο της δημοφιλίας του και τη βέβαιη είσοδό του στη Βουλή.

Ωσπου αυτά κόβονται ― ή, τουλάχιστον, για λίγο.

Η επιβολή ελέγχου και η νέα τακτική Κασιδιάρη

Στις 7 Οκτωβρίου 2021, ύστερα από περίπου ένα χρόνο κατά τον οποίο ο ίδιος αξιοποιεί το συγκεκριμένο κανάλι επικοινωνίας για να συγκεντρώσει ένα διαρκώς αυξανόμενο πλήθος υποστηρικτών του, γνωστοποιείται η απόφαση για επιβολή ελέγχου στις τηλεφωνικές επικοινωνίες του Κασιδιάρη.

Εως τότε, έχει καταστεί σαφές ότι ο Κασιδιάρης κάνει τις τοποθετήσεις του μέσω κινητού τηλεφώνου, η χρήση του οποίου με βάση τους κανονισμούς της φυλακής απαγορεύεται ― αλλά δεν είναι και άγνωστη εντός των καταστημάτων κράτησης. Οι συνομιλίες ηχογραφούνται και αναρτώνται στη συνέχεια από τους συνεργάτες του.

Η απαγόρευση που του επιβάλλεται εισάγει και για τον ίδιο, ουσιαστικά, τους περιορισμούς που προβλέπονται για κάθε κρατούμενο: αναφέρεται ότι επικοινωνία θα μπορεί να έχει μόνο με τα πρόσωπα για τα οποία προβλέπεται άδεια επίσκεψης ή επικοινωνίας, στο πλαίσιο του εσωτερικού κανονισμού των καταστημάτων κράτησης, δηλαδή με τους συγγενείς του (έως τετάρτου βαθμού) και τους δικηγόρους του.

Ακολουθεί μια πρώτη σιγή. Αλλά, δυόμισι εβδομάδες μετά, ο Κασιδιάρης κάνει και πάλι την εμφάνισή του στο κανάλι του με το βίντεο της 24ης Οκτωβρίου 2021.

Παρά την απαγόρευση που του έχει επιβληθεί, ο Κασιδιάρης εξακολουθεί να προπαγανδίζει τις θέσεις του. Μόνο που, αυτή τη φορά, εμπνέεται ένα νέο τέχνασμα: τα επτά βίντεο που έχουν δημοσιευθεί από τις 24 Οκτωβρίου 2021 έως σήμερα ξεκινούν με δικηγόρους-μέλη του κόμματός του (αρχικά με την Ελένη Σουλάνη,6 πρώην πολιτεύτρια και με τη Χ.Α.,7 στη συνέχεια με τον Πέτρο Δημητριάδη), 8 οι οποίοι, επικαλούμενοι την επαγγελματική τους ιδιότητα, αναφέρουν πως η συνομιλία πραγματοποιείται στο πλαίσιο των καθηκόντων τους και ζητούν άδεια για την ηχογράφησή της.

Σε σχετική εικόνα που πέφτει στην αρχή όλων των πρόσφατων βίντεο αναφέρεται, επίσης, πως η συζήτηση αφορά ζητήματα αποκλειστικά σχετιζόμενα με τις δικαστικές υποθέσεις του Ηλία Κασιδιάρη.

Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι.

Υστερα από τα προσχηματικά ερωτήματα που τίθενται στην αρχή των συνομιλιών, καθώς ζητείται η άδεια για ηχογράφηση, ο Κασιδιάρης τοποθετείται επί μακρόν για άσχετα με τη δική του δικαστική υπόθεση ζητήματα: από την παραλλαγή Ομικρον και τα μέτρα για τους ανεμβολίαστους έως τους νέους προσφυγικούς καταυλισμούς στα νησιά του Αιγαίου και την αλλαγή της χρονιάς στο Σύνταγμα από Πακιστανούς πολίτες.

Εσχάτως, οι τοποθετήσεις του εστιάζουν στις ευθύνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη για την αποτυχία διαχείρισης του πρόσφατου διημέρου κακοκαιρίας στην Αττική και την επικείμενη δημιουργία δομής μεταναστών στον Εβρο.

Συνάδει η νέα τακτική Κασιδιάρη με την εις βάρος του απόφαση;

Η πρώην γενική γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφία Νικολάου, είχε στείλει επιστολή προς το Συμβούλιο των Φυλακών Δομοκού για το θέμα των τηλεφωνικών συνομιλιών ΚασιδιάρηEUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Από το περιβάλλον της μέχρι πρόσφατα γενικής γραμματέως Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφίας Νικολάου είχε γίνει γνωστό πως η ίδια είχε προβεί στη λήψη μέτρων για την περίπτωση Κασιδιάρη.

Δημοσιεύματα (π.χ. στο «Βήμα»9, στα «Νέα»10, στο Liberal11) είχαν αποδώσει την πρωτοβουλία για επιβολή φραγής «στα κηρύγματα μίσους» του Κασιδιάρη, όπως αναφερόταν, στη Σοφία Νικολάου, ενώ στον Τύπο δημοσιεύθηκε επιστολή της προς το Συμβούλιο των Φυλακών στο Κατάστημα Κράτησης Δομοκού, με την οποία ζητούσε να ληφθεί απόφαση σχετικά με το περιεχόμενο των τηλεφωνικών συνομιλιών του Κασιδιάρη.

Η εισήγηση της Νικολάου ζητούσε από το Συμβούλιο των Φυλακών «να καθορίσει πολύ συγκεκριμένους όρους επικοινωνίας του συγκεκριμένου κρατούμενου, ώστε αυτή να συνάδει με τους σκοπούς, τη βούληση, αλλά και το γράμμα του νομοθέτη και του ίδιου του νόμου», υποστηρίζοντας ότι «ο ανωτέρω αναφερόμενος κρατούμενος είναι προφανές ότι δεν επικοινωνεί με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον με τρόπο που υπακούει στις νομοθετικές επιταγές».

Είχε προηγηθεί νωρίτερα μέσα στο 2021, και συγκεκριμένα στα τέλη Μαΐου, η γνωστοποίηση από το «Πρώτο Θέμα» μίας ακόμη πρωτοβουλίας12 της Σοφίας Νικολάου με αφορμή την εξ αποστάσεως συμμετοχή του Κασιδιάρη σε εκδήλωση του κόμματός του ως κεντρικού ομιλητή.

Κατά πόσο, σήμερα, συμμορφώνεται η διαδικτυακή δραστηριότητα του Κασιδιάρη στις απαγορεύσεις που του επιβλήθηκαν;

Επικοινωνήσαμε με τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής, στην οποία υπάγεται η εποπτεία της λειτουργίας των καταστημάτων κράτησης, θέτοντας το συγκεκριμένο ερώτημα. Εως και την ημέρα της δημοσίευσης του ρεπορτάζ δεν λάβαμε απάντηση.

Η άρνηση για διεξαγωγή ελέγχου από τον Γιάννη Λαγό...

Η γνωστοποίηση της ποινής στέρησης μεροκάματου στον Γιάννη Λαγό έγινε μέσα από το κανάλι του ιδίου στο YouΤube

Την ίδια στιγμή, η περίπτωση του Κασιδιάρη δεν είναι η μοναδική που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την προνομιακή μεταχείριση που φέρονται να απολαμβάνουν τα πρώην ηγετικά στελέχη της Χ.Α. μέσα στη φυλακή.

Ο ευρωβουλευτής Γιάννης Λαγός εκτίει ποινή κάθειρξης (13 ετών και 8 μηνών) στο Κατάστημα Κράτησης Δομοκού, επίσης λόγω της συμμετοχής του στη διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή.

Η προπαγάνδιση των θέσεων Λαγού πραγματοποιείται μέσα από την ιστοσελίδα και τον λογαριασμό στο YouΤube της Εθνικής Λαϊκής Συνείδησης (ΕΛΑΣΥΝ), του κόμματος που ίδρυσε μετά την αποχώρησή του από τη Χ.Α.

Η απήχηση είναι σαφώς μικρότερη από αυτήν του Κασιδιάρη: ο λογαριασμός στο YouΤube μετράει μόλις 6.000 συνδρομητές, ενώ μια ανάλυση των αναρτήσεων της ιστοσελίδας της ΕΛΑΣΥΝ στην πλατφόρμα ανάλυσης Crowdtangle δείχνει πως ορισμένες εξ αυτών έχουν μηδενικές κοινοποιήσεις σε πλατφόρμες όπως το Facebook και το Twitter.

Στις 10 Δεκεμβρίου 2021, ωστόσο, ο Λαγός προέβη σε μια ενδιαφέρουσα ενημέρωση13 μέσω ηχογραφημένου μηνύματος που αναρτήθηκε στο YouΤube.

«Πριν από μία ώρα και με μια διαδικασία πραγματικά εξπρές, ειδικά για τα δεδομένα της ελληνικής γελοίας δικαιοσύνης, με κάλεσαν σε απολογία από το Πειθαρχικό της φυλακής Δομοκού στην οποία βρισκόμαστε, για την άρνησή μου εχθές προκειμένου να δεχθώ έλεγχο από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους», αναφέρει ο Λαγός, υποστηρίζοντας πως τόνισε «για άλλη μια φορά» ότι ο ίδιος είναι «πολιτικός κρατούμενος».

Τα «καλά» μεροκάματα και οι εισηγήσεις για αποφυλάκιση

Πηγές που έχουν καλή γνώση των πραγμάτων στις ελληνικές φυλακές σήμερα σχολιάζουν ότι «στη φυλακή δεν υπάρχει το “δεν δέχομαι τον έλεγχο στο κελί μου”». Αυτό που συμβαίνει, εάν κάποιος κρατούμενος αρνηθεί τον έλεγχο, εξηγούν, είναι πως «οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι καλούν τα ΕΚΑΜ (Ειδική Κατασταλτική Αντιτρομοκρατική Μονάδα), τα οποία και παρεμβαίνουν, και ο έλεγχος γίνεται κανονικά».

Συνέβη αυτό ύστερα από την άρνηση Λαγού; Από το βίντεο του ιδίου δεν είναι σαφές, καθώς δεν γίνεται κάποια αναφορά στη λήψη μέτρων από την πλευρά της διεύθυνσης της φυλακής. Θέσαμε το ερώτημα στη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής, αλλά δεν λάβαμε καμία απάντηση.

Το συγκρότημα των φυλακών Δομοκού σε αεροφωτογραφίαEUROKINISSI

...και τα χαμένα 45άρια (καλά) μεροκάματα

Υπάρχει ένα σημείο στη δήλωση Λαγού, όμως, που παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Ο Λαγός υποστηρίζει ότι, λόγω της στάσης του κατά τη διεξαγωγή ελέγχου αλλά και της μη συμμόρφωσής του μπροστά στο πειθαρχικό συμβούλιο όταν κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις, του επιβλήθηκε ποινή στέρησης μεροκάματου για έναν χρόνο.

Τα μεροκάματα στη φυλακή προβλέπονται από τον Σωφρονιστικό Κώδικα, ο οποίος αναφέρει πως οι κρατούμενοι έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση προς το Συμβούλιο Εργασίας Κρατουμένων, ούτως ώστε να εργαστούν με ευεργετικό υπολογισμό ημερών ποινής (ημερομίσθια).

Χονδρικά, αυτό σημαίνει πως μπορούν να εκφράσουν ενδιαφέρον για μία από τις θέσεις που είναι διαθέσιμες, οι οποίες αφορούν είτε βοηθητικές εργασίες είτε υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών του καταστήματος κράτησης όπου βρίσκονται και κάθε ημέρα (άμισθης) εργασίας συνυπολογίζεται ευεργετικά μειώνοντας τον πραγματικό χρόνο κράτησής τους.

Τα Συμβούλια Εργασίας Κρατουμένων εξετάζουν με σειρά προτεραιότητας τις αιτήσεις και είναι αρμόδια για την κατανομή των κρατουμένων στις θέσεις εργασίας, τον προσδιορισμό του ωραρίου και τους όρους εργασίας, ενώ οι θέσεις έχουν τρίμηνη ισχύ και ανανεώνονται. Η εργασία μπορεί να είναι είτε κατ’ επίφαση είτε πραγματική.

Υπάρχουν τρία είδη μεροκάματων: τα 23άρια, τα 30άρια και τα 45άρια, στα οποία για κάθε μήνα εργασίας αφαιρούνται 23, 30, και 45 ημέρες αντίστοιχα. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα 23άρια, τα σπανιότερα τα 45άρια.

Πιστοποιείται από αρκετά ρεπορτάζ, λοιπόν, πως προτού επιβληθεί η πειθαρχική ποινή εις βάρος του Γιάννη Λαγού, ότι ο ίδιος εργαζόταν στη βιβλιοθήκη του καταστήματος κράτησης Δομοκού, όπου είχε μεταφερθεί14 τον Μάιο του 2021 μετά την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες και την έναρξη έκτισης της ποινής του.

Με βάση τα ρεπορτάζ, μάλιστα, ο Λαγός ήταν υπεύθυνος της βιβλιοθήκης.15

Πρόκειται για μια θέση που, όπως αναφέρουν πηγές με καλή γνώση των πραγμάτων στο συγκεκριμένο κατάστημα κράτησης, ανήκε στα λεγόμενα 45άρια: στα «καλά» μεροκάματα, τα καλύτερα που ήταν διαθέσιμα.

Η θέση εργασίας που είχε εξασφαλίσει εντός της φυλακής ο Γιάννης Λαγός σημαίνει πως κάθε μέρα δεν μέτραγε απλώς διπλή, όπως συχνά περιγράφεται η ευεργετική διάταξη της εργασίας στη φυλακή. Αλλά για κάθε μήνα εργασίας τού αφαιρούνταν πρόσθετα 45 ημέρες!

Διαθέσιμα μεροκάματα για τα ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής

Οι ίδιες πηγές, με καλή γνώση των πραγμάτων σήμερα στο κατάστημα κράτησης Δομοκού, αναφέρουν πως τα φυλακισμένα πρώην ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής έχουν σήμερα τον έλεγχο των μεροκάματων στη συγκεκριμένη φυλακή.

Παλιότερα, σημειώνουν, δυνατότητα άσκησης πίεσης στη συγκεκριμένη φυλακή πιθανόν να είχαν οι αναρχικοί κρατούμενοι, που τα πήγαιναν καλύτερα με άλλους φυλακισμένους, π.χ. τους μετανάστες (οι οποίοι στη διανομή των μεροκάματων βρίσκονται στην κατώτατη βαθμίδα προτεραιότητας). Από πλευράς τους, τα φυλακισμένα στελέχη της Χρυσής Αυγής διατηρούν σήμερα καλές σχέσεις με τη διοίκηση και με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους.

Αυτό φέρεται να προκύπτει και από το εξής γεγονός: εκ των συνθηκών, τα διαθέσιμα μεροκάματα σε ένα κατάστημα κράτησης δεν φτάνουν για όλους τους κρατούμενους. Και στο κατάστημα Δομοκού, συγκεκριμένα, σημειώνονται συνθήκες υπερπληθυσμού, με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους να έχουν ειδοποιήσει16 πως κρατούμενοι «κοιμούνται στο πάτωμα».

Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, στις 16 Φεβρουαρίου 2022, στον Δομοκό σε χωρητικότητα 600 ατόμων διαβιούσαν 646 άτομα. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν πως σε μια φυλακή τόσων ατόμων τα προσφερόμενα μεροκάματα ίσως να είναι 200, πιθανόν και σημαντικά λιγότερα.

Οχι πολύ μετά τη φυλάκιση των στελεχών της Χρυσής Αυγής στα τέλη Οκτωβρίου 2020, όμως, υπήρξε η πληροφορία πως είχαν εξοβελίσει άλλους κρατούμενους από τα μεροκάματα, έχοντας πλέον οι ίδιοι πρόσβαση στις προβλεπόμενες ευεργετικές διατάξεις.

Απηχεί αυτή η πληροφορία την πραγματικότητα σήμερα; Η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής δεν απάντησε στο ερώτημά μας ως προς το συνολικά πόσα από τα καταδικασθέντα στελέχη της Χρυσής Αυγής εργάζονται σήμερα στον Δομοκό.

«Καντινιέρης» ο Ηλίας ΠαναγιώταροςEUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Αλλά όλα δείχνουν ότι ο Γιάννης Λαγός δεν είναι το μόνο ηγετικό στέλεχος που εξασφάλισε πρόσβαση στην ευεργετική διάταξη της εργασίας.

«Καθαριστής» ο Κώστας ΜπαρμπαρούσηςEUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Με βάση τον «Βηματοδότη»17, μεροκάματα βρέθηκαν για το σύνολο των προβεβλημένων στελεχών: για τον αρχηγό Νίκο Μιχαλολιάκο ως βιβλιοθηκονόμο, για τον Ηλία Κασιδιάρη ως βοηθό νοσοκόμο, για τον Νίκο Μίχο ως κουρέα, για τον Ηλία Παναγιώταρο ως καντινιέρη, και για τον Κώστα Μπαρμπαρούση ως καθαριστή.

«Βιβλιοθηκονόμος» ο Νίκος ΜιχαλολιάκοςEUROKINISSI/ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Αποφυλακίσεις και απόπειρες αποφυλακίσεων

Στις 10 Ιανουαρίου 2022, παρά την αντίθετη άποψη του εισαγγελέα Εδρας, το Πενταμελές Εφετείο Αναστολών αποφάσισε18 την αναστολή έκτισης της ποινής του πρώην βουλευτή της Χ.Α. και καταδικασθέντα σε έξι χρόνια κάθειρξη για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, Νίκου Μίχου, έως την εκδίκασή της σε δεύτερο βαθμό.

«Κουρέας» ο Νίκος ΜίχοςEUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Ο Νίκος Μίχος, που από μάρτυρα στη δίκη της Χ.Α. χαρακτηρίστηκε19 «εκδοροσφαγέας» που εκπαίδευε τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης στη χρήση του μαχαιριού, έχει επίσης καταδικαστεί20 για τη δολοφονική επίθεση μελών της Χ.Α. στον Κοινωνικό Χώρο «Συνεργείο» το 2013 και αναγνωριστεί21 ως ο «βασικός δράστης» επίθεσης σε αντιφασίστες στην Πάρο το ίδιο έτος.

Η άποψη του εισαγγελέα Εδρας ήταν ότι ο κατηγορούμενος δεν πρέπει να εξέλθει από τη φυλακή, καθώς δεν έχει προκύψει διαφορετικός λόγος από εκείνους που ο Μίχος επικαλέστηκε στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, το οποίο δίκασε την εγκληματική οργάνωση και αποφάσισε την κράτησή του.

Λόγω δισκοπάθειας που επικαλέστηκε ο συνήγορός του, Στυλιανός Αλεξίου, ωστόσο, και με τον ίδιο να έχει εκτίσει ποινή 25 μηνών και 18 ημερών συνυπολογίζοντας τα μεροκάματα που έκανε στη φυλακή, το Πενταμελές Εφετείο Αναστολών αποφάσισε να αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους μέχρι να εκδικαστεί σε δεύτερο βαθμό η υπόθεση της εγκληματικής δράσης της οργάνωσης Χ.Α.

Παράλληλα, τον Οκτώβριο του 2021, τρία καταδικασθέντα στελέχη ―ο πρώην βουλευτής, Παναγιώτης Ηλιόπουλος, καταδικασθείς σε κάθειρξη 7 ετών για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση· ο Αριστοτέλης Χρυσαφίτης, καταδικασθείς σε κάθειρξη 7 ετών για την ανθρωποκτονία του Παύλου Φύσσα· και ο Αθανάσιος Στράτος, καταδικασθείς σε κάθειρξη 6 ετών για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση― μεταφέρθηκαν από τις φυλακές Δομοκού στις αγροτικές φυλακές Κασσαβέτειας, όπου οι συνθήκες είναι σαφώς καλύτερες αλλά, ακόμη περισσότερο, διατίθενται τα πλέον επιθυμητά μεροκάματα: τα 45άρια.

Φυσικά, τα δικαιώματα των κρατουμένων θα πρέπει να γίνονται σεβαστά και σε αυτά περιλαμβάνεται τόσο η εργασία, όσο και η υπό όρους απόλυση και η αναστολή στην έκτιση της ποινής. Στο παρόν ρεπορτάζ, όμως, εξετάζουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ελήφθησαν οι συγκεκριμένες αποφάσεις, καθώς και το ερώτημα που τίθεται: εφαρμόζονται οι ίδιες προβλέψεις όμοια και για άλλους κρατούμενους;

«Τελέστηκε για συγκεκριμένους λόγους, εν όψει συγκεκριμένων συνθηκών»

Η αναστολή έκτισης ποινής του Μίχου έρχεται τρεις μήνες μετά την παρ’ ολίγον αποφυλάκιση του Γιώργου Πατέλη, του πυρηνάρχη της τοπικής οργάνωσης Νίκαιας της Χ.Α., ο οποίος τον καιρό που το τάγμα εφόδου βρισκόταν υπό τον έλεγχό του επιδιδόταν σε σειρά επιθέσεων όχι μόνο εντός των ορίων της επικράτειάς του αλλά και ανά την Ελλάδα, με αποκορύφωμα την ανθρωποκτονία του Παύλου Φύσσα στις 18 Σεπτεμβρίου 2013.

Η δράση της τοπικής της Νίκαιας έχει αποτυπωθεί εύστοχα από τους συνηγόρους πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χ.Α: ο Θανάσης Καμπαγιάννης έχει υποστηρίξει22 πως «η ηγεσία της Χ.Α. επιχείρησε να χτίσει έναν ιδιωτικό στρατό, επίλεκτο τμήμα του οποίου ήταν η Ασφάλεια της Νίκαιας», ενώ η Χρύσα Παπαδοπούλου κατά την αποδεικτική διαδικασία παρουσίασε βήμα-βήμα πώς οι εντολές και η συνεννόηση για τη δολοφονική επίθεση εις βάρος του Παύλου Φύσσα έφταναν από τις χαμηλότερες έως τις πιο υψηλές βαθμίδες της ιεραρχίας.

Ο Πατέλης, που έμεινε γνωστός για την εντολή «ό,τι κινείται σφάζεται»23, έχει καταδικαστεί σε κάθειρξη 10 ετών και 2 μηνών για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση και τη συμμετοχή του στη δολοφονία Φύσσα.

Στα μέσα Οκτωβρίου 2021 το Πενταμελές Εφετείο Αναστολών έκανε δεκτή κατά πλειοψηφία24 την αίτηση αποφυλάκισης του Πατέλη, ο οποίος επικαλέστηκε ψυχολογικά ζητήματα του παιδιού του, προσκομίζοντας ψυχιατρικές γνωματεύσεις.

Ο εισαγγελέας Εφετών Ιωάννης Κούτρας υποστήριξε πως «δεν υπάρχει σοβαρά μεγάλη πιθανότητα τέλεσης νέας πράξης καθώς το συγκεκριμένο αδίκημα τελέστηκε για συγκεκριμένους λόγους εν όψει συγκεκριμένων συνθηκών» (η υπογράμμιση δική μας).

Αμέσως μετά τη γνωστοποίηση της επικείμενης αποφυλάκισης του Γιώργου Πατέλη, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Βασίλης Πλιώτας ζήτησε να του διαβιβαστεί η σχετική απόφαση μόλις καθαρογραφεί, προκειμένου να εξετάσει εάν χωρεί αναίρεση.

Τοποθετούμενος επί της απόφασης, ο αντεισαγγελέας του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, Χαράλαμπος Μωυσίδης, στον οποίο δόθηκε η υπόθεση, είπε πως «ο ισχυρισμός του καταδικασθέντα ότι πλήττεται η οικογένειά του είναι κατανοητός και ανθρώπινος, πρόκειται όμως για φυσικό επακόλουθο της στέρησης της ελευθερίας οποιουδήποτε καταδικασμένου». Σημείωσε πως «η σύζυγός του δεν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας και μπορεί να φροντίσει το παιδί», ενώ αναφορικά με το ζήτημα της πιθανής τέλεσης των αδικημάτων για τα οποία ο Πατέλης καταδικάστηκε «για συγκεκριμένους λόγους εν όψει συγκεκριμένων συνθηκών», υποστήριξε πως η σχετική απόφαση αποφυλάκισης «διαλαμβάνεται αόριστα» ότι ο καταδικασθείς δεν θα διαπράξει άλλα εγκλήματα, παρότι «πρόκειται για άτομο που αν αφεθεί ελεύθερο, είναι πιθανό να τελέσει νέες αξιόποινες πράξεις». Στις 22 Φεβρουαρίου 2022 ο Πατέλης οδηγήθηκε ξανά στη φυλακή.

Υπόθεση «Φαβέλα»: Σε αναμονή (;) του ευρωπαϊκού εντάλματος

Παρά τα όσα υποστηρίζει η απόφαση αποφυλάκισης του Πατέλη και παρότι οι διασπάσεις στο εσωτερικό της Χ.Α. άρχισαν αρκετά προτού η ελληνική δικαιοσύνη τη χαρακτηρίσει εγκληματική οργάνωση, το ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο κατέστη δυνατή η δραστηριοποίησή της δεν αποτελεί παρελθόν.

Στη Νίκαια, την κατ’ εξοχήν περιοχή δράσης του Πατέλη, τους τελευταίους μήνες έχουν καταγραφεί περιστατικά βίαιων ρατσιστικών επιθέσεων εις βάρος μεταναστών. Οι τοπικές οργανώσεις του Πειραιά25 και του Περάματος26 δηλώνουν παρούσες, όπως συμβαίνει και στη Θεσσαλονίκη. Εκεί, τον περασμένο Οκτώβριο και με αφορμή τον ένα χρόνο από την ιστορική εις βάρος της καταδίκης, η εγκληματική οργάνωση πραγματοποίησε εκδήλωση27 με τίτλο «1 Χρόνο μετά ΔΕΝ ΜΑΣ ΛΥΓΙΣΕ ΚΑΝΕΙΣ».

Οπως και οι σχηματισμοί Κασιδιάρη και Λαγού, η Χ.Α. επιδοκίμασε τα γεγονότα στη Σταυρούπολη, κατά τα οποία ακροδεξιοί επιτέθηκαν σε φοιτητές, ενώ τις τελευταίες εβδομάδες έχουν αναδειχθεί οι διασυνδέσεις της με θύλακες των ακροδεξιών «Θεματοφυλάκων του Συντάγματος».

Την ίδια στιγμή, ενώ την ερχόμενη άνοιξη αναμένεται να συνεχιστεί η εκδίκαση της υπόθεσης για την επίθεση από μέλη της Χ.Α. στον Ελεύθερο Κοινωνικό Χώρο «Φαβέλα» στον Πειραιά το 2018, οι συνήγοροι Πολιτικής Αγωγής έχουν υποβάλει αίτηση, από τις 10 Δεκεμβρίου 2021, προκειμένου να εκδοθεί ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και ερυθρά αγγελία στην Ιντερπόλ για τον φυγόδικο πλέον κατηγορούμενο Βασίλειο-Παναγιώτη Θεοδώρου, που αντιμετωπίζει κατηγορίες για απόπειρα ανθρωποκτονίας.

Κατά τη δικαστική διαδικασία παρουσιάστηκε εξουσιοδότηση του Θεοδώρου με την οποία προκύπτει πως βρίσκεται στη Σουηδία, όπου και δήλωσε διεύθυνση προσωρινής διαμονής.

Ωστόσο, παρότι σε βάρος του εκκρεμεί ένταλμα σύλληψης και η προσωρινή διεύθυνση που ο ίδιος δήλωσε έχει κοινοποιηθεί στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά, καμία πρωτοβουλία δεν έχει ληφθεί έως και σήμερα.

♦ Την έρευνα έκαναν η Ηλιάνα Παπαγγελή και ο Σταύρος Μαλιχούδης για λογαριασμό του Σημείου για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς. Τα γραφικά είναι του Φάνη Κόλλια. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη του Παραρτήματος Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1) https://archive.is/1F7ve

(2) https://wearesolomon.com/mag/logodosia/pws-o-ilias-kasidiaris-epixeirei-na-eklegei-gia-

deuyterh-fora-apo-th-fylakh/?lang=el

(3) https://archive.is/tWjsX

(4) https://archive.is/4kY97

(5) https://socialblade.com/youtube/channel/UCvTFfWx8reNa_TLWry8rScA

(6) https://archive.is/e7CEb

(7) https://archive.is/OmNHQ

(8) https://archive.is/mtT0n

(9) https://www.tovima.gr/2021/10/07/society/apofasi-vomva-kata-kasidiari-gia-to-akrodeksio-

kresento-mesa-apo-tis-fylakes/

(10) https://www.tanea.gr/2021/10/07/greece/apofasi-vomva-kata-kasidiari-gia-to-akrodeksio-

kresento-mesa-apo-tis-fylakes/

(11) https://www.liberal.gr/news/fragi-se-kliseis-upokinisis-misous-bazei-ston-kasidiari-to-

sumboulio-fulakon-domokou/406684

(12) https://www.protothema.gr/politics/article/1130423/sofia-nikolaou-na-axiologithoun-poinika-

oi-drastiriotites-kasidiari-mesa-apo-tis-fulakes-domokou/

(13) https://archive.is/ITDss

(14)

https://www.ethnos.gr/greece/article/157174/giannhslagosodhgeitaistisfylakesdomokoyaiththhkek

orydallo

(15) https://www.avgi.gr/koinonia/396726_i-ilarotragiki-apaitisi-enos-ishyroy-manatzer

(16)

https://www.ethnos.gr/greece/article/79677/fylakesdomokoykoimoyntaistopatomaoikratoymenoia

thliesoisynthhkes

(17) https://www.tovima.gr/2020/11/24/opinions/otan-tsiodras-synantise-ton-arxiepiskopo-stin-

maf/

(18) https://www.cnn.gr/ellada/story/296872/xrysi-aygi-apofylakizetai-o-nikos-mixos-egine-dekti-i-

aitisi-toy

(19) https://www.tanea.gr/2020/10/07/greece/nikos-mixos-o-ekdorosfageas-tis-xrysis-aygis/

(20) https://www.cnn.gr/ellada/story/251084/xrysi-aygi-telesidiki-omofoni-katadiki-lagoy-kai-mixoy-

gia-tin-epithesi-sto-synergeio

(21) https://www.efsyn.gr/ellada/dikaiosyni/i-diki-tis-hrysis-aygis/108356_o-basikos-drastis-tis-

epithesis-einai-o-boyleytis

(22) https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/polemistes-toy-tipota-tagma-efodoy-tis-nikaias-kai-i-

moira-ton-stratioton-toy-fa

(23) https://www.news247.gr/koinonia/apofylakisi-pateli-ta-epomena-vimata-poy-mporei-na-

ftasoyn-mechri-anairesi.9394647.html

(24) https://www.thetoc.gr/koinwnia/article/dolofonia-fussa-apofulakizetai-o-purinarxis-tis-xrusis-

augis-sti-nikaia-giorgos-patelis/

(25) https://archive.is/KgpqN

(26) https://archive.is/oXYkW

(27) https://archive.is/U8epI#selection-521.0-521.34

(28) https://www.thetoc.gr/koinwnia/article/thematofulakes-tou-suntagmatos-oi-purinarxes-kai-i-

sundesi-me-thulakes-tis-xrusis-augis/