Ένας αθέατος χορός εκατομμυρίων έχει στηθεί με τις πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία. Οι μεσάζοντες παρακάμπτουν τις επίσημες οδούς, χρησιμοποιούν παραποιημένα πιστοποιητικά και όταν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η χώρα αναμένεται να μετατραπεί σε μεγάλο κόμβο μαύρης αγοράς όπλων για τα επόμενα 30 χρόνια! Όπως έγινε και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Το αποκαλυπτικό δημοσίευμα είναι του Justin Scheck στους New York Times και μας βάζει τουλάχιστον σε σκέψεις μετά και την πτώση του αεροσκάφους Antonov κοντά στην Καβάλα τον περασμένο Ιούλιο.
Πώς, λοιπόν, οι νέοι μεσάζοντες βγάζουν χρήμα; Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ενθαρρύνει αθόρυβα τις ιδιωτικές πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία. Η κρατική επίβλεψη είναι ελάχιστη και οι συναλλαγές γίνονται σε μια γκρίζα ζώνη.
Η έρευνα επικεντρώνεται στον Martin Zlatev που αναζήτησε πρόσφατα μια επικερδή νέα επιχειρηματική ευκαιρία: πουλώντας ρουκέτες, εκτοξευτές χειροβομβίδων και πυρομαχικά αξίας 30 εκατομμυρίων δολαρίων στον ουκρανικό στρατό.
Ο κ. Zlatev και η συνεργάτης του, ντόπια γιατρός οστεοπαθητικός, έκαναν την πρώτη τους είσοδο στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές όπλων. Έγγραφα του συμβολαίου και άλλα αρχεία, που είναι στα χέρια των New York Times, δείχνουν ότι η συμφωνία βασιζόταν σε σειρά μεσαζόντων και διαμετακομίσεις σε 7 χώρες. Και υπάρχει μια νόμιμη γκρίζα ζώνη, σχεδιασμένη για να παρακάμψει τους κανόνες εξαγωγής όπλων άλλων χωρών.
«Ο χρόνος είναι ουσιαστικός», έγραψαν ο Zlatev και η συνεργάτης του στο Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας. Περιέγραψαν ένα σχέδιο για την πώληση αμερικανικών, βουλγαρικών και βοσνιακών όπλων στην Ουκρανία.
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο, η κυβέρνηση Μπάιντεν επιτάχυνε αθόρυβα τις ιδιωτικές πωλήσεις όπλων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία, μειώνοντας τη διαδικασία έγκρισης από εβδομάδες σε λίγες… ώρες.
Μόνο τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους – σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία – το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε περισσότερα από 300 εκατομμύρια δολάρια σε ιδιωτικές συμφωνίες με την Ουκρανία, όπως δείχνουν τα κυβερνητικά αμερικανικά έγγραφα. Και να σκεφτεί κανείς ότι είχαν εγκρίνει τέτοιες πωλήσεις αξίας λιγότερων από 15 εκατομμύρια δολάρια στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια ολόκληρου του οικονομικού έτους 2021.
Η άλλη ροή όπλων στην Ουκρανία
Αυτό βοήθησε να ανοίξει μια άλλη ροή όπλων στο ουκρανικό μέτωπο μάχης, αλλά έχει επίσης δελεάσει νέους παίκτες όπως ο κ. Zlatev και η σύντροφός του, Heather Gjorgjievski, σε μια σκιώδη αγορά όπλων. Τα όπλα που πωλούνται μέσω ιδιωτών μεσαζόντων είναι πολύ πιο πιθανό να καταλήξουν στη μαύρη αγορά και να επανεμφανιστούν στα χέρια εχθρών των Αμερικανών, σύμφωνα με κυβερνητικούς συμβούλους και ακαδημαϊκούς που μελετούν το εμπόριο όπλων.
Η πρόσφατη εμπειρία στο Αφγανιστάν και τη Συρία δείχνει ότι, χωρίς αυστηρές πολιτικές εντοπισμού, τα όπλα μπορούν να καταλήξουν σε τρομοκρατικές ομάδες ή εχθρικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Αυτές οι ιδιωτικές πωλήσεις όπλων είναι ασήμαντες σε σύγκριση με τα πολυβόλα, τους αντιαρματικούς πυραύλους και άλλη βοήθεια που έχει στείλει ο Λευκός Οίκος στην Ουκρανία αξίας άνω των 17,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αλλά αυτές οι συμφωνίες έχουν αυστηρές απαιτήσεις παρακολούθησης για να διασφαλιστεί ότι τα όπλα πηγαίνουν στους προβλεπόμενους παραλήπτες τους. Οι ιδιωτικές πωλήσεις έχουν λιγότερη επίβλεψη. Οι πωλητές, οι αγοραστές και τα όπλα κρατούνται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
«Είναι η Άγρια Δύση», είπε η Όλγα Τόρες, δικηγόρος που εκπροσωπεί εξαγωγείς όπλων και υπηρετεί στην ομοσπονδιακή συμβουλευτική ομάδα αμυντικού εμπορίου. «Βλέπουμε πολλούς ανθρώπους που προηγουμένως δεν ασχολούνταν με τις πωλήσεις όπλων να συμμετέχουν τώρα επειδή βλέπουν την ευκαιρία».
Τους τελευταίους μήνες, είπε η κ. Τόρες, συμβούλεψε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό του Τέξας που προσπάθησε να στείλει όπλα στην Ουκρανία χωρίς να συνειδητοποιήσει ότι χρειαζόταν την άδεια των ΗΠΑ, και έναν μεσάζοντα που ήθελε να πουλήσει ινδικά όπλα στην Ουκρανία αλλά ισχυρίστηκε παράνομα ότι ήταν Αμερικανικά. Όπως σημείωσε δεν εκπροσωπούσε τον μεσάζοντα.
Ακριβώς όπως μείωσε τον χρόνο έγκρισης για τις συμφωνίες σε λιγότερο από μία ημέρα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει επίσης επιταχύνει τη διαδικασία εγγραφής για νέους εμπόρους όπλων.
«Γενικά, αυτή είναι μια διαδικασία που διαρκεί 60 ημέρες», έγραψε ο κ. Ζλάτεφ σε επιστολή του προς το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας. «Εγκριθήκαμε σε επτά ημέρες», όπως πρόσθεσε.
Οι ΝΥΤ τον αναζήτησαν στο σπίτι του. Ο κ. Zlatev, 45 ετών, ήρθε στην πόρτα και αρνήθηκε ότι ασχολείται με συμφωνίες για όπλα. «Δεν ξέρω για τι πράγμα μιλάτε», είπε όταν του έδειξαν αντίγραφα συμβολαίων για ρουκέτες, εκτοξευτές χειροβομβίδων και σφαίρες που είχαν συνταχθεί από την εταιρεία του και το Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας.
Φεύγοντας από το ιατρείο της αργότερα εκείνη την ημέρα, η Δρ. Gjorgjievski, 46, παραδέχτηκε ότι γνώριζε για τη συμφωνία, αλλά δεν το συζήτησε.
Ο Richard El-Rassy, δικηγόρος της εταιρείας του κ. Zlatev, έστειλε αργότερα ένα email στους ΝΥΤ, εξηγώντας ότι η εταιρεία είχε στόχο «να διευκολύνει πιθανές αμυντικές εμπορικές συναλλαγές με συμμαχικά ξένα έθνη». Είπε ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε το αίτημα της εταιρείας να προχωρήσει σε μια συμφωνία.
Για μια τυπική προμήθεια μεσιτείας όπλων, το ζευγάρι θα έβγαζε περισσότερα από 2 εκατομμύρια δολάρια.
Τα αρχεία δείχνουν ότι η συμφωνία βρισκόταν στο τελικό στάδιο, με τις δύο πλευρές να έχουν αναθεωρήσει το συμβόλαιο.
Παραποιημένα έγγραφα!
Το δημοσίευμα στους ΝΥΤ
Αλλά αφού οι Times ρώτησαν τόσο τον κ. El-Rassy όσο και την ουκρανική κυβέρνηση γιατί η συμφωνία βασίστηκε σε παραποιημένα έγγραφα για να αποφύγουν τους νόμους περί ξένων εξαγωγών, ο δικηγόρος απέστειλε μια νέα δήλωση λέγοντας ότι η συμφωνία ακυρώθηκε. Τόσο η Βοσνία όσο και η Βουλγαρία, δύο βασικές πηγές όπλων στη συμφωνία, έχουν δηλώσει δημόσια ότι δεν επιτρέπουν εξαγωγές όπλων στην Ουκρανία.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ενθαρρύνει τις συμφωνίες του ιδιωτικού τομέα για διάφορους λόγους. Σώζει το Πεντάγωνο από την περαιτέρω εξάντληση του δικού του οπλισμού μετά από μήνες αποστολής όπλων στην Ουκρανία. Και οι ιδιώτες πωλητές μπορούν να παρέχουν όπλα που η κυβέρνηση δεν μπορεί – όπως τα σοβιετικού τύπου όπλα που χρησιμοποιούνται ήδη από Ουκρανούς στρατιώτες.
Δεν ενέχουν όλες οι ιδιωτικές πωλήσεις τον ίδιο κίνδυνο. Οι ξένες κυβερνήσεις, για παράδειγμα, αγοράζουν συχνά όπλα από μεγάλες Αμερικανικές κατασκευάστριες εταιρείες. Οι συμφωνίες όπως αυτή που πρότεινε ο κ. Zlatev είναι διαφορετικές. Αντί να πωλούν απευθείας, περιλαμβάνουν μεσολάβηση πωλήσεων όπλων από άλλες χώρες, με πολλούς μεσάζοντες ενδιάμεσα.
Τα αρχεία δείχνουν ότι ο κ. Zlatev και η Dr. Gjorgjievski σχεδίαζαν να προμηθεύσουν την Ουκρανία με σφαίρες που παράγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και όπλα από τη Βουλγαρία και τη Βοσνία.
Καθένας από τους πολλούς μεσάζοντες της συμφωνίας αποτελεί ένα πιθανό σημείο για την εκτροπή των όπλων, όπως λένε ειδικοί. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν αφορά χώρες όπως η Ουκρανία και η Βουλγαρία με μεγάλη διαφθορά και όπλα στη μαύρη αγορά.
Η γκίζα περιοχή της πώλησης όπλων
«Όλοι οι κίνδυνοι – εκτροπή, κλιμάκωση, διαφθορά – μεγεθύνονται από το γεγονός ότι δεν έχουμε διαφάνεια σε αυτές τις συμφωνίες του ιδιωτικού τομέα», δήλωσε ο Elias Yousif, ερευνητής στο Stimson Center, μια ερευνητική ομάδα της Ουάσιγκτον που μελετά το εμπόριο όπλων. «Ενθαρρύνεται ολόκληρη αυτή την οικονομία που υπάρχει σε αυτόν τον γκρίζο χώρο πέρα από τα σύνορα και με ανθρώπους αμφισβητήσιμων κινήτρων».
Ενώ οι δικηγόροι λένε ότι έχουν δει μια εισροή νέων μεσαζόντων, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι το υπουργείο δεν είχε συγκεντρώσει στοιχεία για το 2022 για να το πει με βεβαιότητα. Ανεξάρτητα από αυτό, ο εκπρόσωπος είπε ότι οι συμφωνίες όπλων με διαμεσολάβηση, όπως αυτές που πρότεινε ο κ. Zlatev, αντιπροσωπεύουν ένα μικρό κλάσμα του εγκεκριμένου από την Αμερική εμπορίου όπλων.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει ένα πρόγραμμα παρακολούθησης που εξετάζει ένα μέρος των συμφωνιών, αναζητώντας κινδύνους εκτροπής όπλων, μεταξύ άλλων ανησυχιών. Από τα 19.125 αιτήματα εξαγωγής που ενέκρινε το τμήμα το οικονομικό έτος 2021, το πρόγραμμα παρακολούθησης έλεγξε μόλις 281.
Ο κ. Zlatev, ο οποίος κατάγεται από τη Βουλγαρία, μπήκε στον κλάδο των όπλων τον περασμένο Δεκέμβριο σε μια επικίνδυνη στιγμή τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Τα ρωσικά στρατεύματα συγκεντρώνονταν κοντά στα ουκρανικά σύνορα. Η πανδημία κατέστρεψε τα επαγγελματικά ταξίδια του στο Σεντ Λούις, καταστρέφοντας τη δουλειά του και ο κ. Ζλάτεφ είχε μια διαμάχη με τον επιχειρηματικό του συνεργάτη.
Έκανε ως έδρα της νέας επιχείρησής του, τη BMI US LLC, το Eureka, μια μικρή πόλη. Η εταιρεία μοιράζεται μια διεύθυνση με μια εγκατάσταση εκπαίδευσης πυροβόλων όπλων, δίπλα σε ένα μεξικάνικο εστιατόριο. Ένας εκπαιδευτής εκεί, είπε ότι ο κ. Zlatev νοικιάζει χώρο επειδή οι ομοσπονδιακοί κανονισμοί απαιτούν από ορισμένους εμπόρους όπλων να έχουν φυσική διεύθυνση.
Τα εταιρικά αρχεία δείχνουν την Δρ Gjorgjievski ως συνεργάτη του.
Το timing ήταν τέλειο. Οι ουκρανικές αρχές έψαχναν σύντομα κόσμο για να βρουν όπλα, προσπαθώντας να ξοδέψουν γρήγορα ό,τι ήταν απαραίτητο για την ενίσχυση της πρώτης γραμμής. Για παράδειγμα, μια κρατική ουκρανική εταιρεία άρχισε να έρχεται σε επαφή με Αμερικανούς μεσίτες όπλων, αναζητώντας να αγοράσει τανκς, όλμους και μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 σοβιετικού τύπου, σύμφωνα με επιστολές που έλαβε η ΝΥ Times.
Η αμερικανική πλευρά της συμφωνίας με την BMI ήταν σχετικά απλή, όπως δείχνουν τα έγγραφα. Μόλις η ουκρανική κυβέρνηση κατέθετε περίπου 25 εκατομμύρια δολάρια στον λογαριασμό της εταιρείας στην Bank of America, η BMI θα πλήρωνε έναν μεσάζοντα για 2,2 εκατομμύρια φυσίγγια πλεονάζοντα αμερικανικά στρατιωτικά πυρομαχικά και θα τα μετέφερε αεροπορικώς στην Πολωνία. Από εκεί, οι οδηγοί θα μετέφεραν τις σφαίρες στην Ουκρανία.
Ξεχωριστά, η BMI θα αγόραζε 540 εκτοξευτές χειροβομβίδων αντιαρματικών ρουκετών και 22 όλμους από έναν Βόσνιο παραγωγό. Αυτά τα όπλα θα ταξίδευαν με φορτηγά μέσω της Κροατίας, της Σλοβενίας, της Αυστρίας, της Σλοβακίας και της Πολωνίας στα ουκρανικά σύνορα, σύμφωνα με τα έγγραφα της συμφωνίας.
Ο κ. Zlatev σχεδίαζε επίσης να στείλει 900 πυραύλους αέρος – εδάφους από τη Βουλγαρία, μέσω Πολωνίας, στην Ουκρανία.
Οι συμφωνίες της Βοσνίας και της Βουλγαρίας, αξίας περίπου 5 εκατομμυρίων δολαρίων, περιπλέκονταν από τις απαγορεύσεις εξαγωγής όπλων και στις δύο χώρες.
Τα αρχεία δείχνουν ότι η BMI σχεδίαζε να το παρακάμψει παρέχοντας έγγραφα στις κυβερνήσεις της Βοσνίας και της Βουλγαρίας, υποστηρίζοντας ψευδώς ότι τα όπλα θα κατέληγαν στην Πολωνία και όχι στην Ουκρανία, σύμφωνα με ένα σχέδιο που έστειλε ο κ. Zlatev στον Oleksandr Liiev, πρώην αξιωματούχο του τουρισμού της Κριμαίας, που τώρα προμηθεύεται όπλα για το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας.
Η νομιμότητα της χρήσης παραποιημένων αρχείων είναι θολή, λένε δικηγόροι και ακαδημαϊκοί που εργάζονται στον τομέα. Τα έγγραφα της BMI αναφέρουν ότι ήταν ειλικρινής με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με τον πραγματικό προορισμό των όπλων. Αλλά η χρήση υποκλοπής στο εξωτερικό θα έκανε ένα ήδη θολό εμπόριο ακόμη πιο αδιαφανές και θα κινδύνευε να αναστατώσει συμμαχικές ξένες κυβερνήσεις.
«Όποτε υπάρχουν πλαστά πιστοποιητικά τελικού χρήστη, αυτό θα πρέπει να αποτελεί κόκκινη σημαία για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ», είπε η Τζόντι Βιτόρι, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν που μελετά το εμπόριο όπλων.
Ευκαιρία για μπίζνες πώλησης όπλων με μεγάλη χρέωση
Ένας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να σχολιάσει εάν τέτοιες πρακτικές παραβιάζουν τους νόμους των ΗΠΑ. Και ένας εκπρόσωπος του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας δεν δέχτηκε να μιλήσει για τη συμφωνία.
Είτε η συμφωνία προχωρήσει είτε όχι, τα έγγραφα δείχνουν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μια ευκαιρία να χρεώνουν μεγάλες τιμές. Οι σφαίρες που σχεδίαζε να πουλήσει ο κ. Zlatev ήταν 50% πιο ακριβές από τις τιμές που είχαν δημοσιοποιηθεί από άλλους πωλητές. Οι εκτοξευτές χειροβομβίδων πάνω από το διπλάσιο από ό,τι αναγράφεται στον τιμοκατάλογο των ειρηνευτικών δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών. Οι ειδικοί λένε ότι αυτές οι αυξήσεις συνήθως βοηθούν να πληρωθούν οι μεσάζοντες – σε βάρος ενός έθνους εν μέσω πολέμου.
Οι σφαίρες, οι ρουκέτες, οι όλμοι και οι εκτοξευτές χειροβομβίδων που σχεδίαζε να στείλει ο κ. Zlatev ήταν απίθανο να γείρουν ουσιαστικά τον πόλεμο υπέρ της Ουκρανίας, σημείωσε ο κ. Yousif, ερευνητής. Αλλά η διαδικασία δημιουργίας μεσαζόντων, εμπορικών οδών και πρακτόρων με παραποιημένα έγγραφα θα μπορούσε να έχει μόνιμο αντίκτυπο.
Μόλις τελειώσει ο πόλεμος, όπως επισημαίνει, η Ουκρανία θα μπορούσε να μετατραπεί σε κόμβο διαπραγμάτευσης όπλων στη μαύρη αγορά: «Η παράνομη αγορά θα προέρχεται από αυτήν τη χώρα για τα επόμενα 30 χρόνια, όπως έγινε αμέσως μετά τον Ψυχρό Πόλεμο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου