Να θυμόμαστε τους νέους στην Ρωσία που αγωνίστηκαν ενάντια στον πόλεμο του Πούτιν

Να θυμόμαστε τους νέους στην Ρωσία που αγωνίστηκαν ενάντια στον πόλεμο του Πούτιν

Σχεδόν ένα χρόνο μετά την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, το κράτος λαμβάνει όλο και σκληρότερα μέτρα απέναντι σε κάθε σημάδι διαφωνίας. Σήμερα εξόριστοι ή φυλακισμένοι, οι Ρώσοι που μίλησαν ανοιχτά ενάντια στον πόλεμο είναι το κλειδί για την ανοικοδόμηση μιας ειρηνικής, δημοκρατικής κοινωνίας.

Ίλια Μπουντράιτσκις | μετάφραση Στέλλα Μούσμουλα |

Μπο­ρεί να ει­πω­θεί με βε­βαιό­τη­τα ότι στη διάρ­κεια του ενός χρό­νου μετά την ει­σβο­λή στην Ου­κρα­νία, η κυ­βέρ­νη­ση της Ρω­σί­ας με­τα­σχη­μα­τί­στη­κε και με­τα­τρά­πη­κε τε­λι­κά σε μια ανοι­χτά κα­τα­σταλ­τι­κή δι­κτα­το­ρία. Ενώ κατά τα τε­λευ­ταία λίγα χρό­νια συ­ντρί­φτη­κε σχε­δόν κάθε ορ­γα­νω­μέ­νη αντι­πο­λί­τευ­ση και ασκή­θη­κε τρο­μα­κτι­κή πίεση πάνω σε κάθε ανε­ξάρ­τη­το μέσο ενη­μέ­ρω­σης, η Ρωσία δια­τη­ρού­σε τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά αυτού που πε­ρι­γρά­φε­ται ως «δη­μο­κρα­τία υπό επί­βλε­ψη» -με κά­ποιες εξαι­ρε­τι­κά πε­ριο­ρι­σμέ­νες πο­λι­τι­κές ελευ­θε­ρί­ες και ένα επι­σή­μως πο­λυ­κομ­μα­τι­κό σύ­στη­μα.

Σή­με­ρα, εκ των υστέ­ρων, μπο­ρού­με να δούμε πώς οι κα­τα­σταλ­τι­κές προ­σπά­θειες των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων ήταν μέρος της προ­ε­τοι­μα­σί­ας για τον πό­λε­μο.

Μέχρι τη μοι­ραία μέρα της 24ης Φε­βρουα­ρί­ου 2022, πολ­λοί πο­λι­τι­κοί ηγέ­τες που θα μπο­ρού­σαν να είχαν κα­λέ­σει σε αντι­πο­λε­μι­κές δια­δη­λώ­σεις (όπως ο Αλε­ξέι Να­βάλ­νι) είχαν ήδη φυ­λα­κι­στεί, το κοινό των εναλ­λα­κτι­κών μέσων ενη­μέ­ρω­σης μειω­νό­ταν συ­νε­χώς λόγω των πε­ριο­ρι­σμών και τα νό­μι­μα κοι­νο­βου­λευ­τι­κά κόμ­μα­τα (κυ­ρί­ως το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμμα) είχαν εκ­κα­θα­ρι­στεί από πραγ­μα­τι­κά αντι­πο­λι­τευό­με­νους αγω­νι­στές. Είναι προ­φα­νές ότι ο πό­λε­μος δεν είχε μόνο εξω­τε­ρι­κούς, αλλά και εσω­τε­ρι­κούς στό­χους -να δια­σφα­λί­σει την ανε­ξέ­λεγ­κτη προ­σω­πι­κή ισχύ του Βλα­ντι­μίρ Πού­τιν και την πλήρη κυ­ριαρ­χία του πο­λι­τι­κού του μη­χα­νι­σμού στη ρω­σι­κή κοι­νω­νία.

Λο­γο­κρι­σία

Μια εβδο­μά­δα μετά την ει­σβο­λή στην Ου­κρα­νία, το ρω­σι­κό κοι­νο­βού­λιο υπερ­ψή­φι­σε ομό­φω­να μία δέσμη νόμων οι οποί­οι ου­σια­στι­κά ει­σή­γα­γαν στρα­τιω­τι­κή λο­γο­κρι­σία. Συ­νε­πώς, για τη διά­δο­ση «ψευ­δών πλη­ρο­φο­ριών σχε­τι­κά με τις ενέρ­γειες των ενό­πλων δυ­νά­με­ων» θα μπο­ρού­σε κα­νείς να λάβει έως και δέκα χρό­νια κά­θειρ­ξη, ενώ για την «δυ­σφή­μι­ση του στρα­τού» έως και πέντε χρό­νια φυ­λά­κι­ση. «Ψευ­δές» ση­μαί­νει οτι­δή­πο­τε δια­φέ­ρει από τις επί­ση­μες ανα­φο­ρές του Υπουρ­γεί­ου Άμυ­νας -για πα­ρά­δειγ­μα, η διά­δο­ση γε­γο­νό­των σχε­τι­κά με τη ρω­σι­κή στρα­τιω­τι­κή βία κατά αμά­χων ή τον πραγ­μα­τι­κό αριθ­μό των απω­λειών του στρα­τού.

Τα πιο εξω­φρε­νι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα του τρό­που που λει­τουρ­γεί αυτή η νο­μο­θε­σία ήταν οι συλ­λή­ψεις του φι­λε­λεύ­θε­ρου πο­λι­τι­κού Ιλία Βασίν, ο οποί­ος κα­τα­δι­κά­στη­κε σε 8μιση χρό­νια κά­θειρ­ξη επει­δή μί­λη­σε δη­μό­σια για τα γε­γο­νό­τα στο προ­ά­στιο του Κιέ­βου Μπού­τσα, και του ανα­πλη­ρω­τή δη­μο­τι­κού συμ­βού­λου της Μό­σχας Αλε­ξέι Γκο­ρί­νοφ, ο οποί­ος κα­τα­δι­κά­στη­κε σε 7 χρό­νια μόνο και μόνο επει­δή απο­κά­λε­σε «βα­ναυ­σό­τη­τα» τη διε­ξα­γω­γή ενός το­πι­κού φε­στι­βάλ κατά τη διάρ­κεια του πο­λέ­μου.

Τόσο γνω­στοί ακτι­βι­στές όσο και απλοί άν­θρω­ποι έχουν διω­χθεί με αυ­τούς τους νό­μους, ακόμα και για πράγ­μα­τα που είπαν ιδιω­τι­κά στο προ­σω­πι­κό τους πε­ρι­βάλ­λον. Έτσι, τον Μάρ­τιο στη Μόσχα, ένας αστυ­νο­μι­κός (ου­κρα­νι­κής κα­τα­γω­γής) συ­νε­λή­φθη επει­δή είπε τη γνώμη του για τα όσα συμ­βαί­νουν σε τη­λε­φω­νι­κή επι­κοι­νω­νία με τους συγ­γε­νείς του.

Στην επαρ­χια­κή πόλη Πέν­τζα, μια δα­σκά­λα συ­νε­λή­φθη αφού την κα­τέ­δω­σαν οι μα­θη­τές της, γιατί στη διάρ­κεια ενός μα­θή­μα­τος κα­τα­δί­κα­σε τους ρω­σι­κούς βομ­βαρ­δι­σμούς στη Μα­ριού­πο­λη.

Συ­νο­λι­κά, μέχρι το τέλος του 2022, είχαν ασκη­θεί πε­ρί­που 400 ποι­νι­κές διώ­ξεις για «διά­δο­ση «ψευ­δών πλη­ρο­φο­ριών» και «δυ­σφή­μι­ση του στρα­τού». Το απο­τέ­λε­σμα αυτής της κα­τα­στο­λής ήταν η εξά­πλω­ση μιας ατμό­σφαι­ρας φόβου που δια­πο­τί­ζει την κοι­νω­νία -οι άν­θρω­ποι φο­βού­νται να εκ­φρά­σουν τις από­ψεις τους όχι μόνο στα μέσα κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης, αλλά και σε προ­σω­πι­κές συ­νο­μι­λί­ες.

Υπήρ­ξαν και δη­μό­σιες εκ­δη­λώ­σεις δια­φω­νί­ας. Οι δια­δη­λώ­σεις τις πρώ­τες μέρες του πο­λέ­μου κα­τε­στά­λη­σαν βά­ναυ­σα, με χι­λιά­δες δια­δη­λω­τές να υπο­βάλ­λο­νται σε συλ­λή­ψεις, τε­ρά­στια πρό­στι­μα και βία μέσα στα αστυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα. Μέχρι το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι, οι αντι­πο­λε­μι­κές δια­μαρ­τυ­ρί­ες είχαν πλέον απο­κτή­σει υπό­γειο χα­ρα­κτή­ρα «πα­ρα­νο­μί­ας»: γκρά­φι­τι (τα οποία συ­νή­θως σκε­πά­ζο­νται με μπο­γιά μέσα σε μια μέρα), ανυ­πό­γρα­φες προ­κη­ρύ­ξεις ή εμπρη­σμοί κρα­τι­κών κτι­ρί­ων (κυ­ρί­ως στρα­το­λο­γι­κών γρα­φεί­ων). Το τε­λευ­ταίο αυτό είδος δια­μαρ­τυ­ρί­ας έχει γίνει αρ­κε­τά δια­δε­δο­μέ­νο -μέ­χρι σή­με­ρα, έχουν γίνει γνω­στές 77 τέ­τοιες ενέρ­γειες σε όλη τη χώρα, από το Κα­λί­νιν­γκραντ έως το Βλα­δι­βο­στόκ.

Παρά το γε­γο­νός ότι οι Αρχές ψά­χνουν δρα­στή­ρια τους εμπρη­στές, μέχρι στιγ­μής έχουν εντο­πι­στεί δρά­στες μόνο για τις μισές από αυτές τις πε­ρι­πτώ­σεις. Αλλά η πιο πραγ­μα­τι­κά μα­ζι­κή μορφή πα­θη­τι­κής αντί­στα­σης μέχρι στιγ­μής είναι η εγκα­τά­λει­ψη της χώρας: μετά την επι­στρά­τευ­ση που ανα­κοι­νώ­θη­κε τον Σε­πτέμ­βριο, εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες έφυ­γαν από τη Ρωσία, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι από τους οποί­ους εγκα­τα­στά­θη­καν προ­σω­ρι­νά στη Γε­ωρ­γία, την Αρ­με­νία, το Κα­ζακ­στάν και την Τουρ­κία.

Η πλα­τιά υπο­στή­ρι­ξη του πό­λε­μου στη Ρωσία, όπως κα­τα­γρά­φε­ται τα­κτι­κά στις δη­μο­σκο­πή­σεις (που διε­νερ­γού­νται κυ­ρί­ως από δη­μο­σκό­πους που συν­δέ­ο­νται με το Κρεμ­λί­νο), οφεί­λε­ται κυ­ρί­ως στον φόβο.

Οι άν­θρω­ποι έχουν μάθει να εκλαμ­βά­νουν τέ­τοιες δη­μο­σκο­πή­σεις ως δο­κι­μα­σία της αφο­σί­ω­σής τους στο κρά­τος και είναι έτοι­μοι να δώ­σουν ακρι­βώς την απά­ντη­ση που θέλει το κρά­τος να ακού­σει. Επι­πλέ­ον, η επί­ση­μη προ­πα­γάν­δα πλά­θει συ­στη­μα­τι­κά μια ει­κό­να της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας σαν να είναι η Ρωσία αυτή που δέ­χε­ται επί­θε­ση, απέ­να­ντι στην οποία χρειά­ζε­ται αλ­λη­λεγ­γύη κι επα­γρύ­πνη­ση. Ωστό­σο, αυτή η προ­πα­γάν­δα δεν έχει κα­τα­φέ­ρει μέχρι στιγ­μής να εξη­γή­σει -τόσο εντός όσο και εκτός της χώ­ρας- ποιοι ακρι­βώς είναι οι στό­χοι της Ρω­σί­ας και τι μπο­ρεί να θε­ω­ρη­θεί «νίκη» της.

Αυτή η πλή­ρης αβε­βαιό­τη­τα, σε συν­δυα­σμό με την οι­κο­νο­μι­κή κάμψη και τις τε­ρά­στιες και διαρ­κώς αυ­ξα­νό­με­νες απώ­λειες Ρώσων στρα­τιω­τών, είναι αρ­κε­τά ικανή να οδη­γή­σει το δη­μό­σιο αί­σθη­μα σε ένα ση­μείο κα­μπής στη διάρ­κεια του επό­με­νου ενός χρό­νου.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κυ­βέρ­νη­ση δεί­χνει τόση επι­μέ­λεια στο να κα­τα­σκευά­ζει την ει­κό­να εσω­τε­ρι­κών εχθρών, ελ­πί­ζο­ντας ότι το μίσος ενα­ντί­ον τους θα βοη­θή­σει να δια­τη­ρη­θεί η ψευ­δαί­σθη­ση της «ενο­ποί­η­σης της κοι­νω­νί­ας»: Αυτοί οι «εσω­τε­ρι­κοί εχθροί» είναι τα δη­μό­σια πρό­σω­πα με αντι­πο­λι­τευ­τι­κές από­ψεις, που τους έχει απο­δο­θεί η ιδιό­τη­τα των «ξένων πρα­κτό­ρων» (η οποία συ­νε­πά­γε­ται σο­βα­ρό πε­ριο­ρι­σμό δι­καιω­μά­των, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της απα­γό­ρευ­σης άσκη­σης μιας σει­ράς από επαγ­γέλ­μα­τα), οι ακτι­βι­στές κι­νη­μά­των των εθνι­κών μειο­νο­τή­των και, φυ­σι­κά, τα ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ άτομα. Έτσι, στα τέλη του 2022, ο Πού­τιν υπέ­γρα­ψε ένα νόμο για τη λε­γό­με­νη «ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ προ­πα­γάν­δα», ο οποί­ος ποι­νι­κο­ποιεί οποια­δή­πο­τε δη­μό­σια ανα­φο­ρά στα ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ άτομα (και συ­νε­πα­κό­λου­θα, με­τα­τρέ­πει σε εγκλη­μα­τία κάθε ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ άτομο που το δη­λώ­νει ανοι­χτά).

Κα­τα­στο­λή της Αρι­στε­ράς

Διώ­κο­ντας ανε­λέ­η­τα κάθε πο­λι­τι­κό της αντί­πα­λο, η δια­κυ­βέρ­νη­ση Πού­τιν, με τη σο­βι­νι­στι­κή ιμπε­ρια­λι­στι­κή ρη­το­ρι­κή της, θε­ω­ρεί εμ­φα­νώς τη ρι­ζο­σπα­στι­κή αρι­στε­ρά ως μια ιδιαί­τε­ρη απει­λή.

Ακόμη και πριν από τον πό­λε­μο, οι ρω­σι­κές υπη­ρε­σί­ες ασφα­λεί­ας (FSB) είχαν εξα­πο­λύ­σει μια πραγ­μα­τι­κή εκ­στρα­τεία για την πλήρη συ­ντρι­βή του αναρ­χι­κού και αντι­φα­σι­στι­κού κι­νή­μα­τος. Τον Σε­πτέμ­βριο του 2022, συ­νε­λή­φθη­σαν νε­α­ροί αναρ­χι­κοί σε πολ­λές ρω­σι­κές πό­λεις. Οι Κίριλ Μπρικ, Ντε­νίζ Αΐ­ντίν, Γιού­ρι Νεζ­νά­μοφ, Νι­κί­τα Ολέ­νικ, Ρομάν Πα­κλίν και Ντα­νίλ Τσέρ­τι­κοφ βα­σα­νί­στη­καν άγρια, για να απο­σπα­στούν από αυ­τούς ομο­λο­γί­ες ότι προ­ε­τοί­μα­ζαν δο­λιο­φθο­ρές.

Ο Κίριλ Ου­κράιν­τσεφ, ηγέ­της του συν­δι­κά­του ερ­γα­ζο­μέ­νων στις τα­χυ­με­τα­φο­ρές και γνω­στός αρι­στε­ρός βι­ντε­ο­μπλό­γκερ, τελεί υπό κρά­τη­ση από τον Απρί­λιο. Οι λόγοι της σύλ­λη­ψής του ήταν οι δια­δη­λώ­σεις και οι απερ­γί­ες που ορ­γά­νω­σαν οι τα­χυ­με­τα­φο­ρείς (κυ­ρί­ως με­τα­νά­στες ερ­γά­τες από την Κε­ντρι­κή Ασία) προ­σπα­θώ­ντας να βελ­τιώ­σουν τις συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας τους.

Πριν από την Πρω­το­χρο­νιά, συ­νε­λή­φθη και ξυ­λο­κο­πή­θη­κε ο πιο ανα­γνω­ρί­σι­μος αρι­στε­ρός πο­λι­τι­κός στη Ρωσία, ο δη­μο­κρά­της σο­σια­λι­στής Μι­χα­ήλ Λο­μπά­νοφ. Είχε δη­μιουρ­γή­σει την πλατ­φόρ­μα «Nomination» η οποία ένωσε την αντι­πο­λε­μι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση στις δη­μο­τι­κές εκλο­γές στη Μόσχα τον Σε­πτέμ­βριο του 2022.

Η φε­μι­νί­στρια, καλ­λι­τέ­χνι­δα και αντι­πο­λε­μι­κή ακτι­βί­στρια Αλε­ξάν­δρα Σκο­σι­λέν­κο, η οποία μοί­ρα­ζε αντι­πο­λε­μι­κά σύμ­βο­λα, βρί­σκε­ται αντι­μέ­τω­πη με ποινή πο­λυ­ε­τούς κά­θειρ­ξης.

Η Ντά­ρια Πολ­γιού­ντο­βα, μέλος της ορ­γά­νω­σης Αρι­στε­ρή Αντί­στα­ση, κα­τα­δι­κά­στη­κε πρό­σφα­τα σε κά­θειρ­ξη 9 (!) χρό­νων για «έκ­κλη­ση σε εξ­τρε­μι­σμό».

Ο αρι­στε­ρός δη­μο­σιο­γρά­φος Ιγκόρ Κουζ­νέ­τσοφ βρί­σκε­ται στη φυ­λα­κή εδώ και ένα χρόνο, κα­τη­γο­ρού­με­νος για «εξ­τρε­μι­σμό» λόγω των από­ψε­ών του κατά του πο­λέ­μου και του Πού­τιν.

Όλες αυτές είναι μόνο οι πιο γνω­στές πε­ρι­πτώ­σεις της κα­τα­στο­λής που έχει ξε­δι­πλω­θεί τον τε­λευ­ταίο ένα χρόνο ενά­ντια στη ρω­σι­κή Αρι­στε­ρά.

Η διε­θνής αλ­λη­λεγ­γύη με το ρω­σι­κό αντι­πο­λε­μι­κό κί­νη­μα είναι σή­με­ρα ένα ανα­πό­σπα­στο και εξαι­ρε­τι­κά ση­μα­ντι­κό μέρος του αγώνα ενά­ντια στον αι­μα­τη­ρό πό­λε­μο που εξα­πέ­λυ­σε η κυ­βέρ­νη­ση του Πού­τιν ενα­ντί­ον της Ου­κρα­νί­ας και του λαού της.

Για πάνω από μια δε­κα­ε­τία, οι Ρώσοι αντι­φα­σί­στες και σο­σια­λι­στές τι­μούν τη 19η Γε­νά­ρη ως τη δική τους ημέρα αλ­λη­λεγ­γύ­ης. Αυτή είναι η ημε­ρο­μη­νία που το 2009, στο κέ­ντρο της Μό­σχας, ο αρι­στε­ρός ακτι­βι­στής των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των Στά­νι­σλαβ Μαρ­κέ­λοφ και η αναρ­χι­κή δη­μο­σιο­γρά­φος Ανα­στά­ζια Μπα­μπού­ρο­βα δο­λο­φο­νή­θη­καν από ένο­πλους νε­ο­να­ζί. Η δο­λο­φο­νία των Μαρ­κέ­λοφ και Μπα­μπού­ρο­βα ήταν η κα­τά­λη­ξη της ακρο­δε­ξιάς τρο­μο­κρα­τί­ας της δε­κα­ε­τί­ας του 2000, που δο­λο­φό­νη­σε εκα­το­ντά­δες με­τα­νά­στες και δε­κά­δες αντι­φα­σί­στες.

Για πολλά χρό­νια, όσο ήταν ακόμη εφι­κτό, οι Ρώσοι ακτι­βι­στές πραγ­μα­το­ποιού­σαν αντι­φα­σι­στι­κές δια­δη­λώ­σεις και συ­γκε­ντρώ­σεις στις 19 Γε­νά­ρη με το σύν­θη­μα «Το να θυ­μά­σαι ση­μαί­νει να αγω­νί­ζε­σαι!».

Σή­με­ρα, η ιδε­ο­λο­γία και η πρα­κτι­κή των ακρο­δε­ξιών ρι­ζο­σπα­στών έχουν γίνει ιδε­ο­λο­γία και πρα­κτι­κή της ίδιας της ρω­σι­κής κυ­βέρ­νη­σης, η οποία με­τα­τρέ­πε­ται γρή­γο­ρα σε φα­σι­στι­κή κατά τη διάρ­κεια της ει­σβο­λής της στην Ου­κρα­νία.

Επο­μέ­νως, φέτος, η ρω­σι­κή αρι­στε­ρά, που έχει ανα­γκα­στεί να εγκα­τα­λεί­ψει τη χώρα, απηύ­θυ­νε κά­λε­σμα για διε­θνείς δρά­σεις στις 19–24 Γε­νά­ρη για την υπο­στή­ρι­ξη των αντι­φα­σι­στών, αρι­στε­ρών και αναρ­χι­κών πο­λι­τι­κών κρα­του­μέ­νων. Συ­γκε­ντρώ­σεις και πι­κε­το­φο­ρί­ες θα γί­νο­νταν εκεί­νες τις μέρες σε Βε­ρο­λί­νο και Πα­ρί­σι, Αμ­βούρ­γο και Βιέν­νη, Νέα Υόρκη και Τι­φλί­δα. Εν­θαρ­ρύ­νου­με τους ανα­γνώ­στες του Jacobin να υπο­στη­ρί­ξουν αυτή τη δράση διε­θνούς αλ­λη­λεγ­γύ­ης με κάθε δυ­να­τό τρόπο. [το άρθρο γρά­φτη­κε στις 22 Γε­νά­ρη για το πε­ριο­δι­κό Jacobin]

Σε τε­λι­κή ανά­λυ­ση, η συ­ντή­ρη­ση της μνή­μης των θυ­μά­των είναι εφι­κτή μόνο ως αγώ­νας ενά­ντια στους εκτε­λε­στές τους.

rproject.gr