Politico: Η ανατροπή Ζελένσκι και ένα «νέο Μαϊντάν»

 

AP Photo/Efrem Lukatsky

Politico: Η ανατροπή Ζελένσκι και ένα «νέο Μαϊντάν»

efsyn.gr

Αυταρχισμός, διαφθορά, μεγαλομανία. Άρθρο-καμπανάκι για τον Ουκρανό πρόεδρο και τις υψηλές προσδοκίες των πολιτών μιας κατεστραμμένης χώρας.

Μετά τον πόλεμο θα υπάρχουν πολύ υψηλές προσδοκίες και θα είναι μια πολύ δύσκολη κι επικίνδυνη περίοδος για την ανοικοδόμηση και αναμόρφωση της Ουκρανίας. Και ο πρόεδρος Ζελένσκι γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος.

Αυτό σχολιάζει με σκωπτικό τρόπο και επικαλούμενος δηλώσεις βουλευτών, πολιτικών αναλυτών, αλλά και πολιτών, ο αρθρογράφος Τζέιμι Ντέτμερ, σε κείμενο-παρέμβαση μέσω του Politico που φέρει τον τίτλο «Η Ουκρανία θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά σε ένα νέο Μαϊντάν».

Την ώρα που τα μαντάτα από τα πολεμικά μέτωπα δεν είναι καλά για τις δυνάμεις του Κιέβου, ενώ η πιθανότητα της πολυδιαφημισμένης αντεπίθεσης δείχνει να ξεθωριάζει, στη σκιά και του αμερικανικού φιάσκο με τις διαρροές εγγράφων, το κείμενο δίνει μια διαφορετική σκοπιά για την κατάσταση στο εσωτερικό της Ουκρανίας.

«Ήμουν στους δρόμους στην Πορτοκαλί Επανάσταση το 2004 και ήμουν στο δρόμο και το 2014. Και η επέτειος των δέκα ετών πλησιάζει» σημειώνει η Ίνα Σοβσούν, Ουκρανή βουλευτής της αντιπολίτευσης και μέλος του φιλοευρωπαϊκού κόμματος Holos. Η ίδια υποπτεύεται ότι μια ακόμη περίοδος πολιτικής αναταραχής μπορεί να είναι καθ΄οδόν για τη χώρα. Η 38χρονη πολιτικός, μιλώντας στον αρθρογράφο του Politico υπογραμμίζει ότι ο ξεσηκωμός στο Μαϊντάν, το 2014, είχε απρόβλεπτες επιπτώσεις και δημιούργησε τις προϋποθέσεις που έφεραν τη χώρα της στη σημερινή κατάσταση και προσθέτει ότι και ο πόλεμος θα έχε ανάλογες επιπτώσεις, καθώς, μέσα σε ένα υψηλό εθνικό φρόνημα οι απαιτήσεις για ένα καλύτερο μέλλον είναι τεράστιες και δεν θα είναι εύκολο να ικανοποιηθούν.

Ο Ντέτμερ επισημαίνει ότι η Σοβσούν δε είναι η μόνη που βλέπει μια εξέγερση στο μέλλον και επικαλείται δηλώσεις πρώην μέλος του υπουργικού συμβουλίου ο οποίος προειδοποιεί ότι «ένα νέο Μαϊντάν» θα μπορούσε να συμβεί. Ο ίδιος, μάλιστα, ζητά να μιλήσει στο Politico υπό καθεστώς ανωνυμίας, γιατί φοβάται ότι θα κατηγορηθεί, όπως και άλλοι βουλευτές, ότι υπονομεύει την ουκρανική αντίσταση και ρίχνει νερό στον μύλο της ρωσικής προπαγάνδας.

«Οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να είναι ανυπόμονοι ζητώντας αλλαγές. Θα απαιτήσουν λεφτά και δικαιοσύνη και την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και θα απαιτήσουν αυτά να γίνουν πολύ γρήγορα» σχολιάζει ο βουλευτής για να προσθέσει ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς έχει αρχίσει και γίνεται μέρος του προβλήματος, ως ηγέτης με αυταρχικές διαθέσεις.

Μπορεί ο Ζελένσκι, σχολιάζει το Politico, να διαφημίζεται παγκοσμίως ως το πρόσωπο της ουκρανικής αντίστασης, ακόμη και ως ένα έμβλημα δημοκρατίας, όμως έμπειροι αναλυτές βλέπουν κάτι διαφορετικό πίσω από την υψηλή δημοφιλία του. Εκτιμούν ότι τα υψηλά ποσοστά του σχετίζονται περισσότερο με το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας που κυριεύει τους Ουκρανούς εξαιτίας της εισβολής.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξελέγη με εντυπωσιακά ποσοστά υποσχόμενος ριζικές αλλαγές στη χώρα, όμως γρήγορα η δημοτικότητά του βυθίστηκε όταν αποφάσισε να διώξει από την κυβέρνησή του έναν μεταρρυθμιστή υπουργό, ενώ στη συνέχεια γέμισε το υπουργικό του συμβούλιο με φίλους και πρώην συνεργάτες, ενώ δεν προχώρησε ποτέ τις μεταρρυθμίσεις για αντιμετώπιση της διαφθοράς. Αντιθέτως κατηγορήθηκε ότι γίνεται ολοένα και πιο αυταρχικός, κυβερνώντας με προεδρικά διατάγματα, αλλά και ότι έβαλε στο στόχαστρο και πολιτικούς του αντιπάλους.

Τέσσερις μήνες πριν από τη ρωσική εισβολή, ο Ουκρανός πρόεδρος και δύο στενοί του συνεργάτες ενεπλάκησαν σε υπόθεση με εταιρεία offshore, όπως καταγράφηκε και στα Pandora Papers, με τον Ζελένσκι να κατηγορείται ότι τις δημιούργησε πριν εκλεγεί στην εξουσία, αλλά συνέχισε να κερδίζει από αυτέ.

Τώρα, εν μέσω πολέμου, έχουν γεννηθεί και άλλα ερωτήματα με πολιτικούς της αντιπολίτευσης, αλλά και μέλη της κοινωνίας των πολιτών να σημειώνουν ότι ο Ζελένσκι μπορεί να βρεθεί απολογούμενος και για το γεγονός ότι και μετά την εισβολή ο ίδιος συνέχισε να κυβερνά με φίλους και πρώην συνεργάτες του, προσπαθώντας να εγκαθιδρύσει μια ελεγχόμενη δημοκρατία με το κόμμα του ως τη μοναδική κυρίαρχη δύναμη.

«Εννοείται ότι πρέπει να στηρίξουμε την κυβέρνησή μας και να μείνουμε ενωμένοι, όμως ανησυχώ για το μέλλον της δημοκρατίας στη χώρα μου. Ακόμη και σε καιρό πολέμου πρέπει να υπάρχει αντιπολίτευση, να υφίσταται δημοκρατική διαδικασία και να υπάρχει κοινοβουλευτικός έλεγχος» λέει ο Μίκολα Κναζίτσκι, βουλευτής της αντιπολίτευσης από τη Λβιβ.

Όπως και άλλοι, ο Κναζίτσκι σημειώνει ότι ο Ζελένσκι εκμεταλλεύεται τις εξουσίες που του δίνει ο στρατιωτικός νόμος για να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη ισχύ, να ελέγξει τα τηλεοπτικά κανάλια, να παραγκωνίσει το κοινοβούλιο και να σταματήσει τον κάθε έλεγχο στο πως και σε ποιους κατανέμονται τα κρατικά χρήματα, αλλά και το εάν αυτοί που τα εισπράττουν είναι συνεργάτες και σύμμαχοι του προέδρου ή εταιρείες που έχουν σχέσεις με μέλη του κυβερνώντος κόμματος.

Κάποιοι, ακόμη, φοβούνται ότι ο Ζελένσκι μπορεί να γίνει περίγελος διεθνώς, καθώς, όπως σημειώνει ο πρώην υπουργός «θεωρεί τον εαυτό του ως τον πιο σημαντικό πολιτικό στον κόσμο και ότι ο Τζο Μπάιντεν , όπως και οι Εμανουέλ Μακρόν και Όλαφ Σολτς είναι πολύ κατώτεροί του».

Αυτή η μεγαλομανία και η ανάγκη του να είναι πρωταγωνιστής ίσως να κρύβεται και πίσω από την άρνησή του στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας εν μέσω πολέμου.

Στον αντίποδα, ο Τιμοφίι Μυλοβάνοφ, πρόεδρος της Σχολής Οικονομικών του Κιέβου και άτυπος σύμβουλος του Ζελένσκι, υποστηρίζει ότι «είναι αυτό που θέλουν οι πολίτες. Κατά τη γνώμη μου η Ουκρανία είναι πολύ τυχερή που τον έχει. Νομίζω ότι οι προηγούμενοι πρόεδροι θα είχαν επωφεληθεί από τις πρώτες ώρες του πολέμου και θα είχαν διαπραγματευθεί». Ο ίδιος προσθέτει ότι ο Ζελένσκι δημιουργεί ένα έθνος-κράτος και, συνεπώς, δεν έχει άλλη επιλογή από το να παρακάμψει τους θεσμούς, οι οποίοι εξυπηρετούν πολλές φορές συμφέροντα.

Τον περασμένο Ιανουάριο, πάντως, ο Ζελένσκι είχε διαβεβαιώσει τους Ουκρανούς ότι «δεν θα υπάρχει επιστροφή της χώρας στην προηγούμενη κατάσταση των πραγμάτων». Τα λόγια του αυτά, όμως, ήρθαν την ώρα που είχε ξεσπάσει ένα σκάνδαλο που σχετιζόταν με παράνομες πληρωμές και «φουσκωμένα» στρατιωτικά συμβόλαια που οδήγησαν σε μια σειρά παραιτήσεων και απολύσεων ανώτερων Ουκρανών αξιωματούχων.

Να σημειωθεί, πάντως, ότι οι έμπειροι αναλυτές, όπως ένας Αμερικανός πρώην διπλωμάτης σχολιάζουν «δεν έχουμε δει σημαντικές προσπάθειες για αντιμετώπιση της διαφθοράς, νομίζω ότι αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις που θα είχε το ξέσπασμα ενός μεγάλου σκανδάλου που αφορά στη δυτική βοήθεια για τον πόλεμο»

Ο ίδιος, τέλος, σημειώνει ότι στελέχη της ουκρανικής αντιπολίτευσης «εκτιμούν την ηγεσία του στον πόλεμο, αλλά ανησυχούν πολύ για τη διαφθορά και το αυταρχικό του στιλ. Η άποψή τους είναι ότι θα υπάρξει ξεκαθάρισμα λογαριασμών όταν τελειώσει ο πόλεμος και πιστεύω ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί».