Το ρολόι έδειχνε 01.22 λεπτά το πρωί της 27ης Μαΐου του 1963, όταν ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρήγορης Λαμπράκης άφηνε την τελευταία του πνοή σε ένα πρόχειρο κρεβάτι στα υπόγεια του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη. Η δολοφονία του ειρηνιστή γιατρού και πολιτικού στελέχους της Αριστεράς προκάλεσε την εποχή εκείνη πολιτικό σεισμό και έφερε στο προσκήνιο τη στενή διασύνδεση του κράτους με τους παρακρατικούς μηχανισμούς που διαφέντευαν τη μετεμφυλιακή Ελλάδα.
1963, 21 Απριλίου ● Η πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Παρακρατικοί και αστυνομία προπηλακίζουν τον Γρ. Λαμπράκη και τελικά τον συλλαμβάνουν για λίγες ώρες.
1963, 22 Μαΐου ● Ο Λαμπράκης σωριάζεται αιμόφυρτος στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Βενιζέλου έπειτα από δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς.
1963, 27 Μάϊου ● Ο Λαμπράκης εκπνέει σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός του είναι αποτέλεσμα της δολοφονικής επίθεσης που δέχτηκε.
1963, 11 Ιουνίου ● Παραίτηση της κυβέρνησης Καραμανλή.
1963, Σεπτέμβριος ● Προφυλακίζεται η ηγεσία της αστυνομίας και της χωροφυλακής της Θεσσαλονίκης ως ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας.
Πέρα από τα δομικά χαρακτηριστικά του κράτους της Δεξιάς, το οποίο οικοδομήθηκε μετά τον Εμφύλιο, η περίοδος αυτή σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ταραγμένη και άκρως ενδιαφέρουσα. Έχει σημασία να αναφέρουμε πως ο Λαμπράκης χτυπήθηκε θανάσιμα από τους παρακρατικούς Γκοτζαμάνη και Εμμανουηλίδη, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας του για τα ζητήματα της παγκόσμιας ειρήνης και του αφοπλισμού. Η ανθρωπότητα, όπως και σήμερα, βάδιζε σε ένα τεντωμένο σκοινί, ο ανταγωνισμός των δύο τότε υπερδυνάμεων, η φρενίτιδα των εξοπλισμών και οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των ΗΠΑ δημιουργούσαν καταστάσεις οξυμένης κρίσης. Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο, λίγους μήνες μετά τη δολοφονία του Γ. Λαμπράκη, θα ξεσπάσει η «κρίση των πυραύλων» και η ανθρωπότητα θα βρεθεί στα πρόθυρα πυρηνικού ολοκαυτώματος. Η Γαλλία την ίδια εποχή χάνει συνεχώς έδαφος στις αποικιοκρατούμενες περιοχές.
Ηττάται στην Ινδοκίνα και οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν εργολαβικά την ιμπεριαλιστική πρωτοκαθεδρία με αποτέλεσμα τη φρικιαστική επέμβασή τους στο
Βιετνάμ. Στην Ελλάδα, τόσο το Παλάτι όσο και η κυβέρνηση έχουν διαλέξει στρατόπεδο και από την απαρχή της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ έχουν αποστείλει ελληνικά στρατεύματα στην Κορέα.
Παγκοσμίως οι αγώνες για την ειρήνη και τον αφοπλισμό φουντώνουν. Τεράστιες προσωπικότητες αγκαλιάζουν και εμπλέκονται στο φιλειρηνικό κίνημα. Έτσι, ο γιατρός Γρηγόρης Λαμπράκης, εκτός από ιδρυτικό μέλος είναι και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ). Μόλις ένα μήνα πριν από τη δολοφονία του, θα επιχειρήσει την πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης, την οποία τελικά για αρκετά χιλιόμετρα θα πραγματοποιήσει μόνος του, μέχρις ότου συλληφθεί από την αστυνομία. Σε όλη τη διαδρομή από τον Μαραθώνα μέχρι την Αθήνα, τόσο οι παρακρατικοί όσο και οι δυνάμεις καταστολής τον βρίζουν ακατάπαυστα και τον προπηλακίζουν. Εκείνος προχωράει αγέρωχος, κρα-
τώντας κατάστηθα το σύμβολο της ειρήνης και τα φωτογραφικά αυτά στιγμιότυπα θα αναδειχτούν στα εμβλήματα μιας ολόκληρης γενιάς και της νεολαίας που αγωνίζεται για ειρήνη, ψωμί και δημοκρατία.
Κράτος και παρακράτος είχαν δείξει τις διαθέσεις τους απέναντι στον Λαμπράκη ήδη από την έναρξη της ανολοκλήρωτης εκείνης πορείας. Παράλληλα, οι δολοφονικές ομάδες και τα τάγματα εφόδου, τα οποία είχε υπό την προστασία της και τη σχετική της καθοδήγηση, η χωροφυλακή της Θεσσαλονίκης, ετοιμάζονταν για την αιματοχυσία.
Η δίκη καθυστέρησε να ξεκινήσει και ολοκληρώθηκε στις 30 Δεκεμβρίου του 1966 στο Κακουργιοδικείο της Θεσσαλονίκης. Η ετυμηγορία των δέκα ενόρκων ήταν πως δεν υπήρξε δόλος. Η δολοφονία προήλθε από… αμέλεια. Από τους 31 κατηγορουμένους αθωωθήκαν οι 21, ενώ οι Σπ. Γκοτζαμάνης και Εμ. Εμμανουηλίδης «έπεσαν στα μαλακά», καταδικαζόμενοι σε έντεκα και οκτώ χρόνια κάθειρξης αντίστοιχα. Με τη δικτατορία των συνταγματαρχών θα αφεθούν ελεύθεροι, ενώ αντιθέτως θα εκτοπιστούν οι συνήγοροι της πολιτικής αγωγής και ο τότε ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης θα φυλακιστεί. Ίσως δεν υπάρχει πιο γλαφυρή περιγραφή για το ποιόν όχι απλώς των δολοφόνων αλλά και των κρατικών μηχανισμών εκείνης της εποχής, από την αγόρευση του εισαγγελέα της έδρας Παύλου Δελαπόρτα, ο οποίος ζητούσε καταδίκη όλων των κατηγορουμένων: «Σήμερα, εδώ, ένα σύμφυρμα κλεφτών, βιαστών, δωσιλόγων και κάθε είδους κακοποιών εμφανίζεται προς εθνοκαπηλεία και ανομολόγητους ιδιοτελείς σκοπούς ως προστάτης κοινωνικών καθεστώτων, ως φύλακάς οσίων και ιερών και ως κέρβερος του νόμου και της τάξης. Τι άλλο έπρεπε να περιμένει κανείς από αυτό, πλην του ότι θα εξελισσόταν σε κακοήθη νεοπλασία της κοινωνίας;».
Ο αγωνιστής της ειρήνης ακόμα μας εμπνέει και μας οδηγεί
Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, όπως ήταν επόμενο, προκάλεσε τεράστια πολιτική κρίση. Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπό το βάρος των συντριπτικών και συγκλονιστικών αποκαλύψεων της δράσης του παρακράτους, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και εγκατέλειψε με άλλο όνομα την Ελλάδα, στην αρχή για την Ελβετία και κατόπιν για το Παρίσι. Η δράση των σκοτεινών μηχανισμών, κάθε είδους υπηρεσιών και των αντιδραστικών δυνάμεων κορυφώθηκε, όπως απέδειξε η ιστορία, με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967 και την εγκαθίδρυση της χούντας των συνταγματαρχών. Η ανάπτυξη των εργατικών αγώνων και η ένταση της ταξικής πάλης, η άνοδος του νεολαιίστικου κινήματος και η εμφάνιση στο προσκήνιο νέων μορφών αντίστασης, όπως το φιλειρηνικό και δημοκρατικό κίνημα στο οποίο πρωτοστατούσε η ΕΔΑ και κατόπιν η νεολαία Λαμπράκη, κλόνιζε το καθεστώς το οποίο σπαρασσόταν και από εσωτερικές αντίθεσεις μεταξύ του θρόνου και των κοινοβουλευτικών αστικών κομμάτων.
Μπορεί ο επίδοξος πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης να έχει δηλώσει κατά το παρελθόν πως δεν αντιλαμβάνεται τη χρησιμότητα της ιστορίας και της αναφοράς σε αυτή της δολοφονίας του αγωνιστή γιατρού. Ωστόσο, η θυσία του Γρ. Λαμπράκη φαντάζει επίκαιρη όσο ποτέ στο πλαίσιο της σημερινής ακραίας όξυνσης των πολεμικών ανταγωνισμών και της απόλυτης απειλής μιας καταστροφικής σύρραξης. Το μήνυμα της θυσίας του Λαμπράκη, της γενναιότητας του έταιρου βουλευτή της ΕΔΑ, Γιώργη Τσαρουχά, ο οποίος είχε τραυματιστεί εκείνο το βράδυ σοβαρά από παρακρατικούς στην ίδια συγκέντρωση, καθώς και της αυτοθυσίας
του Δ. Χατζηαποστόλου ή «Τίγρη», ο οποίος κυνήγησε και ακινητοποίησε τους δράστες μέσα στο μοιραίο τρίκυκλο, αποδεικνύουν πως παρά τις δυσκολίες και τα ανυπέρβλητα εμπόδια οι μαζικοί λαϊκοί αγώνες θα είναι πάντα οι θεματοφύλακες των όποιων κατακτήσεων. Από αυτούς αντλούσαν δύναμη οι αγωνιστές σαν τον Λαμπράκη και τον Τσαρουχά και στον λαό την επέστρεφαν. Ζωντανοί ή νεκροί, όπως στην περίπτωση του Λαμπράκη, για να στοιχειώνουν ως σήμερα το κράτος και τους μηχανισμούς του.
ΠΡΙΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου