Οι περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις τρέχουν με ταχύτατους ρυθμούς. Η Τουρκία, όπως δείχνουν και οι διεργασίες στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ για να δώσει η Αγκυρα την έγκρισή της στην είσοδο της Σουηδίας στον Οργανισμό, βρίσκεται στο επίκεντρο του «παιχνιδιού». Η Ελλάδα δείχνει να παίζει δευτερεύοντα ρόλο, αν όχι να παρακολουθεί τις εξελίξεις ως παρατηρητής. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, γίνονται προσπάθειες να ανακινηθεί και θέμα οριοθέτησης της ΑΟΖ Αιγύπτου- Τουρκίας.
Προ ημερών, στις 8 Ιουλίου 2023, το μέγαρο Μαξίμου ανακοίνωσε ότι «ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φάταχ Αλ-Σίσι. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν το αμέσως επόμενο διάστημα».
Λίγο πριν, είχε ανακοινωθεί η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων Αιγύπτου – Τουρκίας, μετά από πολυετές πάγωμα. Οι δύο χώρες αντήλλασσαν και πάλι πρέσβεις.
Τα «βρίσκουν» Αίγυπτος με Τουρκία – Παρατηρητής η Ελλάδα https://antitheto.gr/ta-vriskoun-aigyptos-me-tourkia-paratiritis-i-ellada/
Τώρα, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της αιγυπτιακής εφημερίδας, Al Ahram, οι δύο νεοτοποθετηθέντες πρέσβεις θα προετοιμάσουν την συνάντηση του Αιγύπτιου προέδρου, Άμπντελ-Φατάχ Αλ-Σίσι, και του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθεί σύντομα, κατ’ αρχήν στην Άγκυρα και στη συνέχεια θα ακολουθήσει επίσκεψη του Ερντογάν στην Αίγυπτο. Στην Αγκυρα δεν αποκλείεται να βρίσκεται και ο Λίβυος «πρωθυπουργός», επικεφαλής της «κυβέρνησης» της Τρίπολης, Αμντελχαμίντ Ντμπεϊμπα.
Αραγε, τι διεμείφθη στην τηλεφωνική επικοινωνία Μητσοτάκη – Σίσι; Γιατί το μέγαρο Μαξίμου περιορίστηκε σε αυτή την λακωνική ανακοίνωση; Ο Αιγύπτιος πρόεδρος ή ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Σάμεχ Σούκρι, ο οποίος ήδη μίλησε τηλεφωνικά με τον νέο υπουργό Εξωτερικών της χώρας μας, Γιώργο Γεραπετρίτη, ενημέρωσαν την ελληνική πλευρά για τα λίαν ενδιαφέροντα πάρε – δώσε του Καΐρου με την Αγκυρα; ‘Η, η Αθήνα, για μια ακόμη φορά σύρεται πίσω από τις αιγυπτιακές επιθυμίες, με κίνδυνο να βρεθεί η χώρα μας εκτεθειμένη;
Οριοθέτηση ΑΟΖ – Φυσικό αέριο
Η εφημερίδα, Al Ahram, η οποία εκφράζει τις θέσεις Σίσι, αναφέρει ότι, «σύμφωνα με τουρκική πηγή, η Μεσόγειος είναι κεντρικό θέμα (σ.σ. στην ατζέντα των τουρκο-αιγυπτιακών συνεννοήσεων), στην πορεία για την επανεκκίνηση των αιγυπτο-τουρκικών σχέσεων. Και οι δύο χώρες, αλλά κυρίως η Τουρκία, ενδιαφέρονται να επιδιώξουν μια διμερή συνθήκη θαλάσσιας οριοθέτησης που θα τους επιτρέψει να επενδύσουν σε περαιτέρω έρευνες για φυσικό αέριο».
Αραγε, θα ξεκαθαρίσει ο Σίσι στον Μητσοτάκη, όταν συναντηθούν, εάν η αιγυπτιακή πλευρά θα συμφωνήσει στο άνοιγμα του θέματος της οριοθέτησης της -θεωρητικά υπάρχουσας- τουρκο-αιγυπτιακής ΑΟΖ; Διότι, εάν γίνει κάτι τέτοιο, θίγονται άμεσα τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος.
Να σημειωθεί ότι η -αρκετά προβληματική- οριοθέτηση της ελληνο-αιγυπτιακής ΑΟΖ (μειωμένη επήρεια σε νησιά, κ.ο.κ.) ορίζεται στο ύψος της Ρόδου, ενώ εξαιρείται το σύμπλεγμα της Μεγίστης – Καστελόριζο. Ως γνωστόν, η Τουρκία διεκδικεί ολόκληρη αυτή την περιοχή μέχρι το μέσον της Ανατολικής Μεσογείου, εκεί που συναντάται η αιγυπτιακή ΑΟΖ. Αμφισβητεί, επίσης, και μεγάλο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ, όπως και την δυνατότητα της «ένωσης» της ελληνικής με την κυπριακή ΑΟΖ.
(φώτο – χάρτης 1)
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι
Παραπέμποντας σε τουρκικές πηγές, η Ahram αναφέρει ότι οι τεταμενες σχέσεις μεταξύ Τουρκίας – Αιγύπτου «ποτέ δεν ήταν δημοφιλείς στο τουρκικό διπλωματικό κατεστημένο. Το αντίθετο συνεβαινε στο κόμμα του Ερντογάν».
Να σημειωθεί ότι ένας από τους βασικούς λόγους της ρήξης μεταξύ Καΐρου και Αγκυρας ήταν ότι η Τουρκία είχε προσφέρει καταφύγιο στους Αιγύπτιους Αδελφούς Μουσουλμάνους, οι οποίοι μάλιστα μέσω τηλεοπτικών συχνοτήτων και sites έβαλαν ευθέως κατά του Αλ Σίσι. Ως γνωστόν, το 2014,πραξικοπηματικά, ανατράπηκε ο «Μουσουλμάνος Αδελφός» πρόεδρος της Αιγύπτου, Μωχάμεντ Μούρσι, από τον Αλ Σίσι. Ο Ερντογάν, ο οποίος θεωρείται σημαίνων παράγων της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας», είχε ταχθεί υπέρ Μούρσι.
Τώρα, ο Ερντογάν ποιεί την ανάγκη φιλοτιμία και σπεύδει να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την Αίγυπτο. Οπως, άλλωστε, έχει δρομολογήσει με την Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα, αλλά και το Ισραήλ. Και, βέβαια, ο μόνιμος στρατηγικός στόχος του είναι να ενταχθεί η Τουρκία στο σχήμα για το φυσικό αέριο στην Α.Μεσόγειο (EastMed Gas Forum) και να αποσπάσει μεγάλο τμήμα της θαλάσσιας περιοχής της Α.Μεσογείου.
Όταν, λοιπόν, συνεχίζει η αιγυπτιακή εφημερίδα, ο Ερντογάν αποφάσισε ότι ήταν προς το συμφέρον του, έπεισε το κόμμα του υπέρ ορισμένων βασικών αιγυπτιακών αιτημάτων, περιλαμβανομένης της αναστολής των δορυφορικών τηλεοπτικών καναλιών της Αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Σε αντάλλαγμα ζήτησε «κάποιον διακανονισμό για τους φιλοξενούμενους ηγέτες και μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια κανενός από αυτούς». Βέβαια, κατά πληροφορίες, οι περισσότεροι έφυγαν από την Τουρκία, ενώ ορισμένοι φέρονται να παραδόθηκαν στο Κάϊρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την σωματική ακεραιότητά τους. Ενδιαφέρον είναι ότι τη διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο φέρεται να έκανε ο πρώην αρχηγός της τουρκικής μυστικής υπηρεσίας, ΜΙΤ, και νυν υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν.
«Έχουν μεσολαβήσει πολλά από τότε, τόσο για την Αίγυπτο και την Τουρκία όσο και συνολικότερα για την περιοχή», σχολίασε πηγή της αιγυπτιακής κυβέρνησης στην Ahram, σημειώνοντας ότι η ένταση μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας σχετίζεται με την απόφαση της Άγκυρας να φιλοξενήσει τους ηγέτες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας «και να τους επιτρέψει να ασκούν πιέσεις κατά του αιγυπτιακού κράτους».
Η ίδια πηγή πρόσθεσε ότι, «όταν αυτό τελείωσε, άνοιξε ο δρόμος για να συζητηθούν και άλλα θέματα όπου υπήρχε διάσταση απόψεων, και θα αντιμετωπιστούν μέσω πολιτικών διαβουλεύσεων».
Το «αγκάθι» της Λιβύης
Κατά την Al Ahram, αιγυπτιακές και τουρκικές πηγές αναφέρουν ότι η πρόοδος στις διμερείς επαφές με στόχο να αποκατασταθούν σταδιακά οι τουρκο-αιγυπτιακες σχέσεις ξεκίνησε αργά το 2019, όταν έγινε σαφές ότι οι δύο πλευρές ήθελαν να αποφύγουν μια σύγκρουση μεταξύ τους επί του λιβυκού εδάφους.
Ως γνωστόν, η Τουρκία σε συνεργασία με το Κατάρ, στέλνοντας μισθοφόρους, αλλά και Τούρκους στρατιωτικούς, οι οποίοι βρίσκονται έως σήμερα στη Λιβύη, στήριζε την «κυβέρνηση» της Τρίπολης, στη Δυτική Λιβύη. Οι μισθοφόροι ανήκαν σε ισλαμιστικές ομάδες (και της -δήθεν- συριακής αντιπολίτευσης) τις οποίες το Κάιρο θεωρεί εχθρικές. Αντίθετα, η Αίγυπτος στήριζε τον «στρατάρχη» Χάφταρ, στην Ανατολική Λιβύη, αν και ενίοτε έκλεινε το μάτι και στην Τρίπολη.
Αδειασμα Χάφταρ
Σύμφωνα με την Ahram, αρκετοί Αιγύπτιοι διπλωμάτες και κυβερνητικοί αξιωματούχοι συμφωνούν ότι η επαναπροσέγγιση της Αιγύπτου με την Τουρκία έχει να κάνει και με τη μείωση της συνεργασίας του Καΐρου με τον Χάφταρ.
Σύμφωνα με Αιγύπτιο διπλωμάτη, διαμορφώνεται «μια εντελώς νέα διπλωματική σκηνή». Η Αίγυπτος, πρόσθεσε, έχει τώρα «καλές σχέσεις με την Ντμπέιμπα (σ.σ. «πρωθυπουργός» Τρίπολης) και λιγότερες με τον άλλοτε Λίβυο σύμμαχό της, Χαλίφα Χάφταρ. Κάτι που έχει να κάνει και με «τον ρόλο του στην τρέχουσα σύγκρουση στο Σουδάν». Το θέμα Σουδάν, ως γνωστόν, «καίει» το Κάϊρο.
Εκτός των άλλων, προσθέτει η αιγυπτιακή εφημερίδα, ο Χάφταρ σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται στο ρωσικό μισθοφορικό στρατό, Wagner, που βρίσκεται στην Α.Λιβύη. Ετσι, κλείστηκε το εξής deal μεταξύ Αγκυρας – Καΐρου: Η Τουρκία ξεκαθάρισε, εξηγεί Αιγύπτιος διπλωμάτης, ότι θα αποσύρει όλους τους μαχητές που υποστηρίζονται από την Άγκυρα (σ.σ. τους μισθοφόρους, όχι τους Τούρκους στρατιωτικούς) από τη Λιβύη εάν σταματήσει η παρουσία της Wagner στα ανατολικά της χώρας. Αυτό, λέγει ο ίδιος, είναι ένα πιθανό σενάριο δεδομένων των πρόσφατων γεγονότων στη Ρωσία (σ.σ. ανταρσία του επικεφαλής της Wagner, Πριγκόζιν,στη Ρωσία).
Ουρά η Αθήνα
Κοντολογίς, το Κάϊρο φαίνεται να τα βρίσκει με την Τρίπολη και να αδειάζει τον Χαφταρ. Η Ελλάδα που βρίσκεται σε αυτό το σκηνικό; Σύρεται πίσω από τις ορέξεις του Καΐρου;
Γιατί δεν έχει τοποθετήσει πρέσβη στην Τρίπολη εδώ και χρόνια και μόλις τώρα σπεύδει να το κάνει; Επειδή έτσι της είχε «προτείνει» το Κάϊρο; ‘Η, η Αθήνα έχει μείνει σε εκείνες τις «ενδοξες» ημέρες του 2019, οπότε πιάστηκε στον ύπνο με το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ, και σε «αντιστάθμισμα», για τα μάτια του κόσμου, καλούσε τον Χάφταρ στην Αθήνα, τον οποίο περιέφερε με τιμές αρχηγού κράτους και τον συναντούσε, μάλιστα, ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ποιος κυβερνητικός παράγων, άραγε, που λέγεται ότι χρημάτισε και υφυπουργός, ήταν εκείνος που πρότεινε στον Ελληνα πρωθυπουργό να συναντηθεί με έναν στρατιωτικό, όχι αρχηγό κράτους, πολέμαρχο;
Τουρκο-λιβυκό μνημόνιο
Τέλος, σύμφωνα με την Ahram, το Κάϊρο είχε εναντιωθεί στη συμφωνία για την -δήθεν- οριοθέτηση της τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ, η οποία υπεγράφη μεταξύ της «κυβέρνησης» της Τρίπολης και της Αγκυρας, τον Νοέμβριο του 2019.
Αυτό το «μνημόνιο» θίγει άμεσα ελληνικά δικαιώματα, αφού πρακτικά «καπελώνει», εκτός των άλλων νησιών, τη μεγάλη νήσο, Κρήτη. Η υπογραφή οριοθέτησης της ελληνο-αιγυπτιακής ΑΟΖ, με τη σειρά της, «πέφτει» πάνω στο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.
Κατά την Ahram, από την έναρξη των συνομιλιών μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, ήδη από τον Μάιο του 2021, τα θέματα της θαλάσσιας οριοθέτησης βρίσκονται στο τραπέζι των τεχνικών συνομιλιών. Ωστόσο, δεν ήταν στην ατζέντα της σύντομης συνάντησης του Αλ Σίσι με τον Ερντογάν, στη Ντόχα, τον περασμένο Νοέμβριο. Ούτε αναμένεται να συζητηθούν λεπτομερώς όταν οι δυό τους συναντηθούν αργότερα αυτό το καλοκαίρι.
Ολόκληρο το δημοσίευμα της Al Ahram:
Egypt-Turkey: Relations relaunched https://english.ahram.org.eg/News/504139.aspx
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου