Δικαιοσύνη τυφλή στον ρατσισμό;

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Δικαιοσύνη τυφλή στον ρατσισμό;

Δημήτρης Αγγελίδης

Ο καθηγητής του Παντείου Δημήτρης Χριστόπουλος, η πρόεδρος των νοσοκομειακών γιατρών Δέσποινα Τοσονίδου και η δημοσιογράφος Μαρία Λούκα ανέδειξαν, καταθέτοντας στη δίκη για το φονικό λιντσάρισμα του Ζακ Κωστόπουλου, τα ρατσιστικά κίνητρα των δραστών.

Οβίαιος θάνατος του Ζακ Κωστόπουλου ήταν η επιτομή του λιντσαρίσματος («αν δεν είναι αυτό λιντσάρισμα, δεν μπορώ να καταλάβω τι είναι») και του ρατσιστικού εγκλήματος, κατέθεσε χτες στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο ο καθηγητής Πολιτειολογίας και κοσμήτορας της Παντείου, Δημήτρης Χριστόπουλος.

Εξήγησε ότι σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα για τη ρατσιστική βία, «είναι η επιτομή του ρατσιστικού εγκλήματος, υπό την έννοια ότι ο θύτης με το θύμα δεν γνωρίζονται και ότι το θύμα ενσαρκώνει στα μάτια του θύτη όλα όσα ο θύτης αποστρέφεται και ο θύτης στρέφεται κατά του θύματος, επειδή αυτό το θύμα είναι κάτι, χωρίς να έχει κάνει κάτι. Θεωρώ ότι αυτό το έγκλημα έχει μια ιδιαίτερη απαξία, και δεν το γνωρίζω μόνο εγώ αλλά όλη η έννομη τάξη, καθώς εκείνη τη στιγμή στρέφονται κατά ενός “αλήτη, πρεζονιού, ομοφυλόφιλου”, ενός “παραβατικού”».

Θέμα εμφάνισης

Στις επίμονες ερωτήσεις της προέδρου αν γνώριζαν οι κατηγορούμενοι τι ήταν ο ακτιβιστής, ο κ. Χριστόπουλος απάντησε: «Εχω την αίσθηση ότι αν ήμουν εγώ εκεί, και έμπαινα στο κοσμηματοπωλείο για να κρυφτώ από οτιδήποτε, έτσι όπως με βλέπετε, δεν θα είχα υποστεί όλα αυτά που υπέστη το θύμα», αναφερόμενος σαφώς στη διαφορετική εμφάνιση και συμπεριφορά μεταξύ του ίδιου και του ακτιβιστή. Εμφάνιση και συμπεριφορά που στα μάτια των κατηγορουμένων εμφανώς παρέπεμπε σε άτομο που κινείται στο περιθώριο. Αλλωστε, και η τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου είχε δώσει εντολή για διερεύνηση του ρατσιστικού κινήτρου, διερεύνηση που δεν έγινε ποτέ από την αστυνομία, όπως υποστήριξε η πολιτική αγωγή.

Στον ρατσιστικό χαρακτήρα του εγκλήματος αναφέρθηκε και η Δέσποινα Τοσονίδου, μέλος της εκτελεστικής γραμματείας της ΟΕΝΓΕ, εξηγώντας στο δικαστήριο γιατί η Ομοσπονδία των Νοσοκομειακών Γιατρών έβγαλε ομόφωνο ψήφισμα καταδίκης του ρατσιστικού εγκλήματος στην υπόθεση του Ζακ. «Γιατί ως λειτουργοί υγείας, που υπερασπιζόμαστε ζωές ανθρώπων, θεωρήσαμε ότι είναι αδιανόητο μέρα μεσημέρι, δύο πολίτες και στη συνέχεια αστυνομικοί, και στη συνέχεια οι διασώστες να συμπεριφέρονται έτσι».

Στην παρατήρηση της προέδρου «υπάρχουν πολλά βίαια περιστατικά. Τα σχολιάζετε όλα;», η μάρτυρας κατέθεσε ότι πρόκειται για «στερεοτυπικό περιστατικό ρατσιστικής βίας», όπως αυτά που έχουν δει πολλές φορές οι γιατροί «είτε για πρεζάκια πρόκειται, είτε για αδελφές, είτε για οροθετικές, για ανθρώπους που δεν είναι μέσα στη νόρμα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όταν αυτοί μεταφέρονται στο νοσοκομείο από αστυνομικούς».

Μάλιστα, η πρόεδρος δεν θεώρησε αποκαλυπτική του ρατσιστικού χαρακτήρα του εγκλήματος τη φράση «κάτσε, πούστη, κάτω» που ακούγεται στο βίντεο, όπως την κατέθεσε η μάρτυρας. «Ζείτε στην ελληνική κοινωνία;» αντέτεινε η πρόεδρος. «Η φράση έχει γίνει καθημερινή προσφώνηση, ακόμα και από γυναίκα σε γυναίκα». Ισως η πρόεδρος θεωρεί ότι στην ελληνική κοινωνία με αυτή τη φράση θα προσφωνούσαν και την ίδια αν έμπαινε μέσα σ’ ένα κοσμηματοπωλείο ταραγμένη ή τον κ. Χριστόπουλο ή οποιοδήποτε μέλος της έδρας, και την ίδια συμπεριφορά θα τους επιφύλασσαν οι κατηγορούμενοι.

Ομοφοβικές αναρτήσεις

Στον ρατσιστικό χαρακτήρα του εγκλήματος επέμεινε και η δημοσιογράφος και σεναριογράφος Μαρία Λούκα, που διατηρούσε φιλική σχέση με το θύμα. Σημείωσε ότι ο Ζακ «ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλος, μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ήταν διάχυτο στη σωματικότητά του, στον λόγο του και στην κίνησή του. Ήταν αντιληπτό και από έναν άνθρωπο που δεν τον ήξερε ότι δεν είχε απέναντί του μια ηγεμονική τοξική αρρενωπότητα».

Και εισέφερε παραδείγματα για ρατσιστικές ομοφοβικές και μισαλλόδοξες αναρτήσεις του κατηγορούμενου μεσίτη στο διαδίκτυο, ο οποίος, με το όνομά του ή με ψευδώνυμο που δεν είχε διαψεύσει μέχρι το πρωτόδικο δικαστήριο, καταφερόταν εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ, ισχυριζόταν ότι ο Ζακ αυτοκτόνησε και εκθείαζε τον βίαιο ξυλοδαρμό του τότε δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, γράφοντας «Να ένας προδότης. Έτσι γαμάνε οι Πόντιοι και το ίδιο θα πάθουν και οι όμοιοί τους». Δύσκολο να κρυφτεί ο ρατσισμός, όσο κι αν δείχνει το δικαστήριο ότι δεν θέλει να τον δει…

«Εκαναν το κεφάλι του μπάλα ποδοσφαίρου»

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

«Του πάτησε το κεφάλι με το πόδι και το πόδι του έφυγε λίγο αριστερά, όπως όταν πατάς μια μπάλα ποδοσφαίρου - έκαναν το κεφάλι του μπάλα ποδοσφαίρου», κατέθεσε χτες στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο αυτόπτης μάρτυρας του φονικού λιντσαρίσματος του Ζακ Κωστόπουλου, αναδεικνύοντας την κτηνωδία της πράξης των δύο κατηγορουμένων, τους οποίους προσπάθησε -μάταια- να προειδοποιήσει να σταματήσουν τα χτυπήματα γιατί θα τον σκοτώσουν.

Ο μάρτυρας, όπως και άλλοι που κατέθεσαν χτες, εξέφρασε την απορία πώς οι αστυνομικοί θεώρησαν τον βίαια χτυπημένο ακτιβιστή «αξιόμαχο και επικίνδυνο», σύμφωνα με τα δικά τους λόγια, ώστε να του περάσουν χειροπέδες. «Ο Κωστόπουλος δεν απειλούσε κανέναν γιατί δεν είχε τη δυνατότητα να απειλήσει. Ηταν τελειωμένος, κάτω στο έδαφος (...) Σ’ έναν άνθρωπο που πεθαίνει δεν προσθέτει στην υγεία του να του βάλουν χειροπέδες, χρειαζόταν ιατρική βοήθεια», είπε.

Και άλλος αυτόπτης μάρτυρας σημείωσε χτες ότι οι δύο κατηγορούμενοι «λειτουργούσαν σαν ομάδα, δυο άνθρωποι που είχαν κοινό στόχο», είπε ότι φοβήθηκε «πραγματικά πάρα πολύ όταν του πάτησαν το κεφάλι πάνω στα σπασμένα γυαλιά», έκανε λόγο για λιντσάρισμα. Περιέγραψε πώς ο ακτιβιστής φαινόταν «σιωπηλός και συννεφιασμένος, προβληματισμένος» καθώς προχωρούσε προς το κατάστημα που είχε διάπλατα ανοιχτή την πόρτα και πώς τον ακολούθησε ο κοσμηματοπώλης που βρισκόταν έξω από το μαγαζί του, ενώ βγήκε λίγο μετά και προσπάθησε να εγκλωβίσει τον ακτιβιστή μέσα, κλείνοντας με τηλεκοντρόλ απέξω το ρολό της πόρτας.

Αλλά και ο δεύτερος διασώστης που βρέθηκε κοντά στη σκηνή για να συνδράμει τον συνάδελφό του του ΕΚΑΒ υπογράμμισε, αντίθετα από τους ισχυρισμούς των αστυνομικών, ότι δεν ένιωσε ότι κινδυνεύει από την ενέργεια του Ζακ να σηκωθεί από το έδαφος παίρνοντας ένα κομμάτι γυαλί στην προσπάθειά του να διαφύγει, ενώ κειτόταν χτυπημένος και του έδεναν με επίδεσμο το ματωμένο κεφάλι. «Εκανε μια κυκλωτική κίνηση για να φύγει. Δεν ήταν κίνηση κάποιου που προσπαθεί να σου κάνει κακό. Ηταν απειλητική κίνηση αλλά για να φύγει, όχι για να επιτεθεί», είπε.

Και αναφέρθηκε στο πώς προειδοποίησε για το χρώμα του προσώπου του ακτιβιστή που είχε γίνει μπλε όταν ήταν πάνω στο φορείο για να μπει στο ασθενοφόρο, δείγμα ότι ξεκινά ανακοπή και χρειάζεται επειγόντως να λυθούν οι χειροπέδες για να γίνει ΚΑΡΠΑ. Κάτι που δεν έγινε, καθώς -όπως έμαθε αργότερα, γιατί εκείνη την ώρα προτίμησε να συνεχίσει τον καφέ του θεωρώντας ότι όλα βαίνουν κανονικά-, οι πλαστικές χειροπέδες ήταν δεμένες σφιχτά από τους αστυνομικούς και δεν χωρούσε το ψαλίδι υφάσματος που διέθετε το ασθενοφόρο για να τις κόψει, ενώ άλλο, πιο κατάλληλο ψαλίδι, δεν υπήρχε διαθέσιμο.

• Οι εξελίξεις στη δίκη καταγράφονται και μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο από το Παρατηρητήριο JusticeForZak/Zackie