«Εναντιωθείτε με κάθε τρόπο στη γενοκτονία των Παλαιστινίων»

Aπό την κινητοποίηση του δικτύου Mesarvot υπέρ της αντιρρησία συνείδησης Σοφία Ορ, στην πύλη της στρατιωτικής βάσης Τελ Χασομέρ στο Τελ Αβίβ τον Φεβρουάριο του 2023

«Εναντιωθείτε με κάθε τρόπο στη γενοκτονία των Παλαιστινίων»

Δημήτρης Αγγελίδης

Kαλεί τους πολίτες της διεθνούς κοινότητας να βγουν στον δρόμο και να διαμαρτυρηθούν για τη γενοκτονία των Παλαιστινίων και για να απαιτήσουν τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής.

ΟΝτάνιελ (το πραγματικό του όνομα βρίσκεται στη διάθεση της «Εφ.Συν.»), αντιρρησίας συνείδησης στο Ισραήλ, μέλος της φεμινιστικής οργάνωσης αντιρρησιών συνείδησης Mesarvot (σημαίνει «αρνήτριες στράτευσης»), ζει στην Ιερουσαλήμ και ολοκλήρωσε πρόσφατα ποινή φυλάκισης 50 ημερών επειδή αρνήθηκε να πάει στον στρατό. Μετανάστης ο ίδιος από τη Λατινική Αμερική στο Ισραήλ με έξοδα του ισραηλινού κράτους, μιλά στην «Εφ.Συν.» για την πλύση εγκεφάλου του ισραηλινού κράτους προς τους πολίτες και καλεί τους πολίτες της διεθνούς κοινότητας να βγουν στον δρόμο και να διαμαρτυρηθούν για τη γενοκτονία των Παλαιστινίων και για να απαιτήσουν τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής.

● Πώς βρέθηκες να ζεις στην Ιερουσαλήμ;

Ηρθα στο Ισραήλ στα 16 μου από τη Λατινική Αμερική. Είχα εβραϊκή καταγωγή, αλλά δεν είχα σχέση με τη χώρα ή με τον σιωνισμό. Ηρθα γιατί ήθελα να βελτιώσω τη ζωή μου. Βρισκόμουν σε μια χώρα με δυσκολίες κι εδώ δίνουν πολλές ευκαιρίες σε άτομα εβραϊκής καταγωγής. Ηρθα λοιπόν μ’ ένα πρόγραμμα για Λατινοαμερικανούς, πληρωμένο ολόκληρο από το ισραηλινό κράτος, ακόμα και τα εισιτήρια, όπου μένεις εσωτερικός σε σχολείο, τελειώνεις το Λύκειο και μετά αποφασίζεις αν θα παραμείνεις στη χώρα. Με έβαλαν σε κιμπούτς στο βόρειο Ισραήλ, ένα μικρό χωριό χωρίς εγκληματικότητα, χωρίς φτώχεια, όπου είναι όλα τέλεια. Πήγαινα στο σχολείο μαζί με Ισραηλινούς κι εκεί θα έλεγα ότι άρχισε η πλύση εγκεφάλου.

Μιλώ για πλύση εγκεφάλου για πολλούς λόγους. Ο ένας είναι ότι στα τρία χρόνια του σχολείου δεν συναντούσες Παλαιστίνιο ούτε για δείγμα. Ο άλλος είναι ότι στα μαθήματα –στην Ιστορία, στην Αγωγή του Πολίτη– δεν ακούς τίποτα κριτικό για το κράτος του Ισραήλ, δεν αναφέρουν το νάκμπα, την εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων το 1948, το ονομάζουν «πόλεμο της ανεξαρτησίας»· δεν αναφέρουν ότι εκτοπίστηκε ο μισός πληθυσμός και ότι καταστράφηκαν τα μισά χωριά από τους Εβραίους και τους σιωνιστές. Αν μιλούσαμε για εκπαίδευση και όχι για πλύση εγκεφάλου, κάτι θα μαθαίναμε γι’ αυτά, δεν θα τα έκρυβαν. Την ίδια στιγμή, εμφυσούν τον ρατσισμό απέναντι σε Παλαιστίνιους και Αραβες εν γένει, ενώ προπαγανδίζουν συνέχεια την ιδέα ότι οι Εβραίοι βρισκόμαστε παντού αντιμέτωποι με υπαρξιακή απειλή και ότι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουμε είναι ένα δυνατό κράτος με ισχυρό στρατό και μεγάλη εβραϊκή πλειοψηφία. Βέβαια, τώρα πιστεύω ότι αυτό που συνέβη στην Ευρώπη με τη γενοκτονία των Εβραίων δεν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει αυτά που έγιναν στην Παλαιστίνη. Οι Παλαιστίνιοι δεν έπρεπε να υποφέρουν γι’ αυτά που συνέβησαν στους Εβραίους στην Ευρώπη, που ήταν το αποτέλεσμα ενός ακραίου εθνικισμού. Δεν πιστεύω ότι η απάντηση μπορούσε να είναι ένας άλλος τύπος ακραίου εθνικισμού.

● Πότε συνειδητοποίησες ότι πρόκειται για πλύση εγκεφάλου;

Στην αρχή έπεσα τελείως θύμα αυτής της προπαγάνδας. Είναι εύκολο λόγω του διαχωρισμού της κοινωνίας – αν δεν γνωρίζεις Παλαιστίνιους στην καθημερινή σου ζωή, στο σχολείο, στη δουλειά, είναι εύκολο να τους δεις σαν να μην είναι άνθρωποι αλλά τέρατα ή κατσαρίδες, όπως τους αντιμετωπίζουν πολλοί συνάδελφοί μου. Βοηθά βεβαίως και ο περιορισμός της ελευθερίας του Τύπου, που δεν δείχνει όλη την πραγματικότητα παρά μόνο πόσο υποφέρουν οι Ισραηλινοί. Γράφτηκα λοιπόν σε ένα πρόγραμμα όπου πρώτα πηγαίνεις στο πανεπιστήμιο και μετά δουλεύεις στον στρατό για 5 χρόνια. Φαινόταν πολύ καλή επαγγελματική ευκαιρία και μου έδινε τη δυνατότητα να ανταποδώσω τη βοήθεια στη χώρα που με είχε βοηθήσει.

Ηρθα λοιπόν στην Ιερουσαλήμ για σπουδές. Η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική από τα κιμπούτς, βλέπεις την κατοχή, βλέπεις Παλαιστίνιους, από το πανεπιστήμιο έβλεπα το τείχος που χωρίζει στα δύο την πόλη. Μου δημιουργηθηκαν ερωτήσεις. Εκανα γνωριμίες με Παλαιστίνιους ή ξένους φοιτητές, που είναι πιο ανοιχτοί, κι άρχισα να επισκέπτομαι μαζί τους το ανατολικό μέρος, εκεί που δεν πάνε Ισραηλινοί γιατί θεωρούν ότι είναι επικίνδυνα. Τις πρώτες φορές φοβόμουν κι εγώ, άρχισα όμως να βλέπω ότι ζουν εκεί άνθρωποι σαν εμένα. Μαζί με Αμερικανούς φίλους επισκεφτήκαμε μάλιστα τη Δυτική Οχθη και το Μουσείο Γιασέρ Αραφάτ, που έχει μια πτέρυγα με την ιστορία της χώρας. Εκεί άκουσα πρώτη φορά για τις σφαγές των Ισραηλινών. Σοκαρίστηκα. Μέχρι τότε, μου φαινόταν αδιανόητο ότι οι Ισραηλινοί θα μπορούσαν να σκοτώνουν σκοπίμως αμάχους. Αρχισα λοιπόν μια επίπονη και μακρά διαδικασία έρευνας, διαβάζοντας βιβλία και εναλλακτικό Τύπο και μιλώντας με ανθρώπους. Ανακάλυψα ότι όχι μόνο ήταν δυνατό να κάνουν φρικαλεότητες οι Ισραηλινοί, αλλά ότι τις κάνουν συνέχεια.

Ακόμη όμως δεν είχα κάνει το αποφασιστικό βήμα, έλεγα στον εαυτό μου ότι θ’ αλλάξω τα πράγματα από μέσα, τέτοια. Την τελική ώθηση μου την έδωσε η σχέση που έκανα στο τελευταίο έτος με μια Παλαιστίνια. Τέθηκε το δίλημμα αν θα μείνω μαζί της, με τον άνθρωπο που αγαπώ, ή θα πάω στον στρατό, κάνοντας πράγματα που δεν πιστεύω. Αποφάσισα ότι θα αρνηθώ να πάω στρατό, και το πλήρωσα με συνολικά 50 ημέρες φυλακή.

● Τι θα έλεγες σε όσους θεωρούν χρέος κάθε πολίτη να πάει στον στρατό;

Η υποχρεωτική στράτευση θέτει πολύ μεγάλα και σοβαρά ηθικά προβλήματα, διότι αναγκάζεις πολύ νέους ανθρώπους, που δεν ξέρουν πολλά για τη ζωή και για τον εαυτό τους, να πάρουν αποφάσεις που αλλάζουν ανεπανόρθωτα τη ζωή τους. Το Ισραήλ στέλνει στον στρατό 18χρονα παιδιά, τα εκπαιδεύει να σκοτώνουν· και τα βάζει να σκοτώνουν συχνά αμάχους ή και να σκοτώνονται τα ίδια. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι να συνεισφέρεις στην κοινωνία και να εκπληρώσεις το χρέος σου, χωρίς να σκοτώνεις και να σκοτώνεσαι. Εγώ δεν θα ήθελα να είμαι μέρος ενός στρατού που διαπράττει φρικτά εγκλήματα ή παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα, όπως για παράδειγμα ο στρατός σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.

● Στην παλαιστινιακή πλευρά δεν υπάρχει εξίσου επικίνδυνος εθνικισμός;

Ναι, ασφαλώς, ο εθνικισμός είναι μέρος της παλαιστινιακής αντίστασης, διότι αποτελεί κινητήρια δύναμη των ανθρώπων. Μερικές φορές, αυτός ο εθνικισμός ξεπερνάει τα όρια, μπορεί να φτάσει στον ρατσισμό. Πολλοί Παλαιστίνιοι φίλοι μου λένε ότι πρέπει να φύγουν όλοι οι Ισραηλινοί από την Παλαιστίνη. Καταλαβαίνω την προέλευση μιας τέτοιας στάσης, αλλά δεν πιστεύω ότι ο εθνικισμός μπορεί να είναι μέρος της λύσης, αντιθέτως είναι μέρος του προβλήματος, όπως έχει εξελιχθεί.

● Τι πιστεύεις για τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου;

Δεν έχω καταλήξει σε τελικό συμπέρασμα. Προσπαθώ να έχω σαν αρχή τους κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης, οι λαοί που βρίσκονται υπό κατοχή έχουν το δικαίωμα να αντισταθούν. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επιθέσεις των ένοπλων παλαιστινιακών ομάδων είναι νόμιμες και δικαιολογημένες, εάν στοχεύουν σε στρατιωτικούς στόχους. Φυσικά, όταν στοχεύουν αμάχους, θεωρούνται εγκλήματα και οι άνθρωποι που ευθύνονται για εγκλήματα πολέμου πρέπει να διώκονται με βάση τις νόμιμες διαδικασίες. Νομίζω ότι είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι ισραηλινές ηγεσίες που δαιμονοποιούν τις παλαιστινιακές αντιστασιακές ομάδες, συχνά υπερβάλλοντας και λέγοντας ψέματα, χρησιμοποιούν αυτές τις επιθέσεις για να δικαιολογήσουν μια γενοκτονία. Νομίζω ότι όλα αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη.

● Πώς βλέπεις τις αντιδράσεις του κόσμου διεθνώς κατά της ισραηλινής εισβολής;

Είμαι πανευτυχής με τις διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, με το αίτημα για μποϊκοτάζ και για εμπάργκο όπλων και επενδύσεων. Οι νέοι φαίνεται ότι αφυπνίζονται και βλέπουν τι συμβαίνει εδώ. Σε μας, στην ισραηλινή κοινωνία που είμαστε εναντίον της κατοχής, είναι πολύ σημαντική η διεθνής αντίδραση, μας βοηθάει να συνεχίσουμε τον αγώνα. Βλέπουμε τώρα χώρες της Ευρώπης να θέλουν να αναγνωρίσουν το παλαιστινιακό κράτος, μας βοηθά να πιέσουμε κι εμείς από μέσα για την αναγνώριση. Αυτό είναι και το μήνυμά μου στον ελληνικό λαό, να εναντιωθούν στη γενοκτονία με κάθε δυνατό τρόπο. Αυτά που συμβαίνουν εδώ είναι φρικτά και μπορεί να γίνουν χειρότερα. Οι λαοί κάθε χώρας μπορούν να επηρεάσουν την πολιτική της κάθε κυβέρνησης βγαίνοντας στον δρόμο. Παροτρύνω τους Ελληνες να βγουν στον δρόμο και να ζητήσουν εμπάργκο όπλων και την κατάργηση του καθεστώτος απαρτχάιντ, στο όνομα των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών, και επίσης στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπισμού.

Εκδήλωση για τους αντιρρησίες συνείδησης

Η αφίσα του ντοκιμαντέρ

Ο Ντάνιελ θα βρίσκεται στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στην εκδήλωση «Ελλάδα/Ισραήλ: το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης σήμερα» που διοργανώνουν η Διεθνής Αμνηστία, ο Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης και το Balkan Can Kino αύριο, Τρίτη, 14 Μαΐου, 6 μ.μ.-9 μ.μ., στα γραφεία της Οργάνωσης Γη (Κωνσταντινουπόλεως 44, Γκάζι). Η εκδήλωση γίνεται με αφορμή τη μεθαυριανή Παγκόσμια Ημέρα Αντίρρησης Συνείδησης.

Στην εκδήλωση θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Shalom - Salaam - Peace», που καλύπτει την περίοδο από τις 7 Οκτωβρίου έως το τέλος του 2023, παρουσιάζοντας τα γεγονότα στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη (τόσο στη Γάζα όσο και στη Δυτική Οχθη), όπως και το κίνημα και την καταπίεση των αντισιωνιστών και των Ισραηλινών κατά της κατοχής. H προβολή θα ξεκινήσει στις 6.30 μ.μ. με καλωσόρισμα-εισαγωγή της Φωτεινής Στεφανή και γίνεται στο πλαίσιο του Balkan Can Kino Pop Up Film Festival 2024-2025.

Θα ακολουθήσει συζήτηση με συμμετοχή των Θοδωρή Δημητρακάκη (Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης), Χρήστου Δημόπουλου (Διεθνής Αμνηστία), Ανδρέα Μίχου (Διεθνής Αμνηστία), Δανάης Τριάντη (Διεθνής Αμνηστία) και του Ντάνιελ.