Ο πόλεμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης

Σε έναν κόσμο όπου οι συγκρούσεις διεξάγονται συχνά με hashtags όσο και με σφαίρες, η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης αποτελεί παράδειγμα της τεράστιας δύναμης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η σύγκρουση αυτή είναι ένα μακροχρόνιο και περίπλοκο ζήτημα, με παρατεταμένη ιστορία βίας, κατοχής και πολιτικών εντάσεων, που κατέληξε στη γενοκτονία μιας ομάδας ανθρώπων κυρίως λόγω της φυλής, της εθνικότητας ή της θρησκείας τους. Ως αποτέλεσμα αυτού, πολλοί άνθρωποι υπέφεραν, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών που χωρίστηκαν, των ζωών που χάθηκαν και μιας μακροχρόνιας εχθρότητας που διατηρείται στην περιοχή για δεκαετίες. Η διαμάχη αυτή πήρε νέα διάσταση τα τελευταία χρόνια με την άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν αυτά τα εργαλεία για να πολεμήσουν σκληρά για τον έλεγχο της αφήγησης και της κοινής γνώμης παγκοσμίως. Αυτό έχει επηρεάσει τη διεθνή πολιτική γύρω από τη σύγκρουση, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος βλέπει και χειρίζεται τις συνεχιζόμενες εντάσεις.

Οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok, το Instagram και το Twitter, έχουν γίνει σημαντικά φόρουμ για τον αγώνα για την κυριαρχία της αφήγησης, με τις δύο πλευρές να αναζητούν υποστήριξη και τη δυνατότητα να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη παγκοσμίως. Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν “υψώσει” τις φωνές και έχουν αναδείξει τις αδικίες, έχουν επίσης διαδώσει παραπληροφόρηση και έχουν διευρύνει τα χάσματα. Αυτό το δοκίμιο υποστηρίζει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μια διπλή επίδραση στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, η οποία είναι τόσο απειλητική όσο και ευεργετική, θέτοντας τόσο σημαντικά εμπόδια όσο και πηγή ελπίδας…

Η δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην απόκτηση υποστήριξης

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην απόκτηση υποστήριξης και στην ευαισθητοποίηση σε αυτή τη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης. Η ταχεία και παγκόσμια εμβέλεια αυτών των πλατφορμών βοήθησε στη διάδοση του αισθήματος αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, μεταφέροντας την πραγματικότητα της σύγκρουσης στις oθόνες μας. Η θεωρία του φιλελευθερισμού παρουσιάζει μια εναλλακτική άποψη για τη σημασία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στον αγώνα κατά της γενοκτονίας που συμβαίνει στην Παλαιστίνη. Οι φιλελεύθεροι τονίζουν ότι για την καταπολέμηση των προκλήσεων στη διεθνή ασφάλεια, η συνεργασία, οι πολυμερείς θεσμοί και η προώθηση των δημοκρατικών ιδεωδών είναι ζωτικής σημασίας. Η σημασία των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων στις διεθνείς σχέσεις τονίζεται από τη φιλελεύθερη σκέψη. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διευκολύνουν τις διασυνοριακές συνδέσεις και τον διάλογο μεταξύ ατόμων που υπερβαίνουν τις συμβατικές σχέσεις εξουσίας.

Μία από τις σημαντικότερες θετικές επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι η δυνατότητά τους να αυξήσουν τη διεθνή ευαισθητοποίηση για την κρίση. Κατά τη διάρκεια της κλιμάκωσης της 7ης Οκτωβρίου 2023, όταν το Ισραήλ απάντησε στη Χαμάς με αντεπίθεση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύστηκαν από ενημερώσεις, εικόνες και βίντεο σε πραγματικό χρόνο, παρέχοντας μια άμεση απεικόνιση της σύγκρουσης. Οι αναρτήσεις αυτές συχνά κοινοποιούνται από Παλαιστίνιους δημοσιογράφους όπως οι Motaz Azaiza, Plestia Alaqad, Bisan Owda και πολλοί άλλοι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι. Η αλήθεια και τα γεγονότα που αποκαλύπτουν αυτοί οι δημοσιογράφοι μέσω των αναρτήσεων τους συχνά δείχνουν ισραηλινές επιθέσεις που καταστρέφουν τα σπίτια των ανθρώπων και δείχνουν αθώα θύματα και μωρά που πέθαναν εξαιτίας των ισραηλινών επιθέσεων. Τέτοιες αναρτήσεις έδωσαν στον διεθνή κόσμο μια εξανθρωπισμένη εικόνα των δεινών και του αγώνα που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι. Επιπλέον, οι προσωπικές ιστορίες που μοιράζονται στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ήταν ιδιαίτερα ισχυρές. Για παράδειγμα, αναρτήσεις που έδειχναν παιδιά που επηρεάστηκαν από τη σύγκρουση, διαλυμένες οικογένειες και ανθρώπους που στέκονταν στα ερείπια των σπιτιών τους έγιναν viral και προσέλκυσαν συμπάθεια και υποστήριξη από όλο τον κόσμο. Αυτές οι ιστορίες επιτυγχάνουν μια συναισθηματική σύνδεση με τους θεατές, εξανθρωπίζοντας την κρίση και τονίζοντας ότι απαιτείται επείγουσα δράση. Επιπλέον, hashtags όπως το #FreePalestine άρχισαν να παίρνουν μορφή και έγιναν κραυγές συσπείρωσης για τους αντίστοιχους σκοπούς, κινητοποιώντας εκατομμύρια ανθρώπους να μοιραστούν πληροφορίες και να συμμετάσχουν σε ακτιβισμούς. Αυτή η εκστρατεία #FreePalestine είχε ως αποτέλεσμα μια πολύ μεγάλη πράξη, καθώς περισσότεροι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν δικαιοσύνη για τους Παλαιστίνιους και να διαδηλώσουν κατά της γενοκτονίας. Επομένως, αυτό δείχνει πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πλατφόρμα από τους φιλελεύθερους για την προώθηση της ανεκτικότητας, την ενθάρρυνση της διασυνοριακής επικοινωνίας και την αντίκρουση των ακραίων αφηγήσεων μέσω της ψηφιακής διπλωματίας και της αντι-ομιλίας. Είναι αναμφισβήτητο ότι αυτές οι πτυχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ επωφελείς για την απόκτηση υποστήριξης και ευαισθητοποίησης.

Η εξάπλωση της παραπληροφόρησης

Αντίθετα, η θεωρία του ρεαλισμού έδειξε έναν τρόπο θεώρησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως εργαλείου για τη διάδοση της παραπληροφόρησης. Η θεωρία του ρεαλισμού υπογραμμίζει ότι ο στόχος είναι η επιβίωση και η αναζήτηση εξουσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η γενοκτονία που συμβαίνει στην Παλαιστίνη θα μπορούσε να κατηγοριοποιηθεί στη θεωρία του νεορεαλισμού, ότι το Ισραήλ θα κάνει τα πάντα για να επιβιώσει και θα συμπεριφερθεί βίαια προκειμένου να επιδείξει ισχύ και επιρροή. Τα κράτη θα στραφούν εναντίον άλλων κρατών για να αποκτήσουν ισχύ, ακόμη και αν αυτό φτάνει μέχρι τη σκληρή συμπεριφορά, όπως η διεξαγωγή γενοκτονίας. Η θεωρία του ρεαλισμού εξηγεί πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο του Ισραήλ για την επίτευξη των στόχων του.

Η ζωτική φύση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σημαίνει την ταχεία διάδοση πληροφοριών που διαμορφώνουν τις αντιλήψεις με τρόπους που δεν ευθυγραμμίζονται με την πραγματικότητα. Επιπλέον, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα όπλο στον πόλεμο της εποχής της πληροφορίας. Επεκτείνεται η εξέταση τριών διακριτών θεμάτων: ειδήσεις και ανταλλαγή πληροφοριών, προπαγάνδα και κοινωνική δικτύωση. Χρησιμοποιώντας μια προηγούμενη αφήγηση ως αφετηρία, το προπαγανδιστικό μήνυμα ενισχύεται στη συνέχεια μέσω ενός δικτύου αυτοματοποιημένων λογαριασμών “bot”, αναγκάζοντας τον αλγόριθμο της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης να το αναγνωρίσει ως θέμα που ειναι trend. Για παράδειγμα, η γενοκτονία που συμβαίνει στην Παλαιστίνη έχει διαστρεβλωθεί ως προπαγάνδα από τις ισραηλινές συμμαχίες όπως η churchome (ένα όνομα χρήστη στο Instagram) που χρησιμοποίησαν το Instagram για τη διάδοση της προπαγάνδας. Σε μια ανάρτηση του churchome, φαίνεται ότι υπάρχει μια εικόνα ενός κτιρίου που καταστράφηκε και κατέρρευσε λόγω επιθέσεων και πάνω από αυτό υπάρχει μια πολύ μεγάλη γραφή “PRAYING FOR ISRAEL”. Στην πραγματικότητα όμως, το κτίριο ήταν αποτέλεσμα επίθεσης του Ισραήλ. Αυτή η ανάρτηση στο Instagram σημαίνει ότι περιέχει προπαγάνδα που διαδίδει παραπληροφόρηση σχετικά με την πραγματικότητα των όσων συμβαίνουν. Αυτή η ανάρτηση έγινε επίσης πολύ viral επειδή, με τη φύση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτή η ανάρτηση διαδόθηκε από διάφορα δημόσια πρόσωπα που έχουν εκατομμύρια οπαδούς, όπως ο Justin Beiber, η Kim Kardashian, η Kendall Jenner και άλλοι κορυφαίοι καλλιτέχνες. Λόγω αυτών των καλλιτεχνών, οι άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν το πραγματικό θύμα θα νομίζουν ότι το θύμα είναι το Ισραήλ.

Χρησιμοποιώντας τη θεωρία του φιλελευθερισμού και του ρεαλισμού, είναι σαφές πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να εμβαθύνουν τις διαιρέσεις και να απανθρωποποιήσουν τις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά παρουσιάζουν επίσης μια ιδιαίτερη ευκαιρία για την προώθηση της ειρήνης. Οι αλγόριθμοι αυτών των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης συχνά ενθαρρύνουν το διχαστικό περιεχόμενο, ενισχύουν τις παγιωμένες απόψεις και περιορίζουν τη δυνατότητα συμβιβασμού. Αυτές οι βαθιά ριζωμένες διαφορές φαίνονται στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, όπου οι ανταλλαγές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνά στερούνται της πολυπλοκότητας που απαιτείται για μια γόνιμη συζήτηση. Όταν συνδυάζονται με τη δύναμη γνωστών ατόμων που έχουν εκατομμύρια θαυμαστές, έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν απόψεις που μπορεί να μην είναι πάντα ακριβείς. Παρά τις προκλήσεις αυτές, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να χρησιμεύσουν ως εργαλείο συμφιλίωσης. Αυτά τα φόρουμ έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία από Παλαιστίνιους δημοσιογράφους για την προώθηση της ενότητας και της ειρήνης, η οποία πέτυχε επειδή hashtags όπως το #FreePalestine άρχισαν να παίρνουν μορφή και έγιναν κραυγές συσπείρωσης για τους αντίστοιχους σκοπούς, κινητοποιώντας εκατομμύρια ανθρώπους να μοιραστούν πληροφορίες και να συμμετάσχουν σε ακτιβισμό. Έτσι, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, τόσο διευρύνοντας τις συγκρούσεις όσο και παρέχοντας μέσα για την ειρήνη. Από τη φύση της, η επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αναδεικνύει την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση που δίνει προτεραιότητα στην ειλικρίνεια, την ενσυναίσθηση και τη θετική αλληλεπίδραση. Η υπεύθυνη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι απαραίτητη καθώς αναπτύσσεται η ψηφιακή διπλωματία για την οικοδόμηση κατανόησης και την υποστήριξη της μακροπρόθεσμης επίλυσης των συγκρούσεων.

Πηγή: Modern Diplomacy