Ο Δένδιας εξυφαίνει Σχέδια για Παιδιά με Αυτισμό στα Όπλα

Ιωάννα Ηλιάδη - Ioanna Iliadi

Ο Δένδιας εξυφαίνει Σχέδια για Παιδιά με Αυτισμό στα Όπλα – Το όραμά του εργαλειοποιεί πλήρως τα ΑΜΕΑ αντί να στηρίξει ουσιαστικά τις οικογένειες

Ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην γνωστή πλέον εκδήλωση του Ροταριανού Ομίλου, αναφέρθηκε στο «όραμά του» για τη στήριξη των στρατιωτικών οικογενειών που έχουν παιδιά με αυτισμό.

Ειδικότερα, δήλωσε πως το υπουργείο σκοπεύει να εκπαιδεύσουν οι Ένοπλες Δυνάμεις παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού, σε δεξιότητες κατάλληλες για τη στρατιωτική άμυνα, όπως η αναγνώριση εικόνων που απαιτείται σε συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και drones.

Ο κ.Δένδιας ανέφερε, μάλιστα, ότι το Ισραήλ έχει παρόμοιες μονάδες και ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις θα μπορούσαν να εμπνευστούν από αυτό το μοντέλο για να αξιοποιήσουν τις «μοναδικές δεξιότητες» αυτών των παιδιών.

Η δήλωση αυτή πυροδότησε ερωτήματα και ανησυχίες. Ποιος είναι ο πραγματικός σκοπός αυτής της πρωτοβουλίας; Πώς σκοπεύει η Πολιτεία να προστατεύσει τα παιδιά αυτά από την εργαλειοποίηση και την εκμετάλλευση; Και, κυρίως, πόσο ηθική είναι μια τέτοια στροφή στη χρήση των ευάλωτων ομάδων για στρατιωτικούς σκοπούς;

Στην καρδιά της υπόθεσης βρίσκεται η αντίληψη πως τα άτομα με αυτισμό διαθέτουν «μοναδικές δεξιότητες» οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν με συγκεκριμένους τρόπους, κάτι που εύκολα οδηγεί σε στερεοτυπική αντιμετώπισή τους.

Τα παιδιά με αυτισμό όντως συχνά παρουσιάζουν υψηλές ικανότητες σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η παρατήρηση λεπτομερειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλα έχουν τις ίδιες δυνατότητες ή ότι ενδιαφέρονται να ενταχθούν σε ένα στρατιωτικό περιβάλλον,

Με την αναφορά του σε «ιδιαίτερες δεξιότητες» και «μεγάλη οικογένεια», ο κ. Δένδιας φαίνεται να βλέπει τα παιδιά με αυτισμό ως κομμάτι ενός σχεδίου που εξυπηρετεί τον στρατό. Αυτό ενισχύει την πεποίθηση ότι η κοινωνία μας συνεχίζει να αποτυγχάνει στην κατανόηση των ατόμων με αυτισμό ως πολίτες με ποικίλες ανάγκες και προσωπικότητες, περιορίζοντάς τους σε ρόλους που εξυπηρετούν μια ευρύτερη πολιτική ατζέντα.

Η πρόθεση να «ενσωματωθούν» τα παιδιά με αυτισμό σε στρατιωτικά προγράμματα μπορεί να ακουστεί θετικά σε όσους αγνοούν τη φύση των αναγκών αυτών των παιδιών και των οικογενειών τους. Στην πραγματικότητα, όμως, ενδέχεται να προκύψουν σοβαρά ηθικά προβλήματα και να δημιουργηθούν συνθήκες εκμετάλλευσης. Αρκεί η έμφαση στην «εθελοντική συμμετοχή» και η υπόσχεση ότι θα υπάρχει προστασία για αυτά τα παιδιά;

Ειδικά για οικογένειες που αντιμετωπίζουν αυξημένα οικονομικά βάρη ή ανησυχίες για την εξασφάλιση του μέλλοντος των παιδιών τους, μια τέτοια «εθελοντική» πρόταση μπορεί να μετατραπεί σε αναγκαστική επιλογή.

Αντί να ενισχύει την ανεξαρτησία τους, ενδέχεται να επιτείνει την εξάρτησή τους από ένα σύστημα που προτεραιοποιεί τις στρατιωτικές ανάγκες έναντι των ατομικών και κοινωνικών τους δικαιωμάτων.

Η χρήση των δεξιοτήτων των παιδιών με αυτισμό αποκλειστικά σε στρατιωτικά περιβάλλοντα μοιάζει περισσότερο με εργαλειοποίηση παρά με ουσιαστική αξιοποίηση.

Οι άνθρωποι με αυτισμό έχουν μια ποικιλία ικανοτήτων που μπορούν να προσφέρουν, αλλά χρειάζονται σεβασμό και σωστή κατανόηση των προσωπικών τους αναγκών, και όχι να τοποθετούνται σε προκαθορισμένους ρόλους για στρατιωτικούς σκοπούς.

Επιπλέον, η προοπτική ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις θα εξασφαλίσουν εργασία και προστασία για το μέλλον των παιδιών με αυτισμό είναι αβέβαιη και δεν προσφέρει καμία εγγύηση πως αυτά τα παιδιά θα βρουν πραγματική υποστήριξη και φροντίδα πέραν των στρατιωτικών απαιτήσεων.

Η Πολιτεία, αντί να σχεδιάζει μια στρατιωτική καριέρα για αυτά τα παιδιά, θα έπρεπε να επικεντρωθεί στην εξασφάλιση δομών και ευκαιριών που σέβονται τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα ταλέντα τους σε ποικίλα κοινωνικά και επαγγελματικά περιβάλλοντα.

Ο αυτισμός απαιτεί λεπτομερή και εξατομικευμένη προσέγγιση για την ενσωμάτωση των ατόμων αυτών στην κοινωνία και την αγορά εργασίας.

Η Ελλάδα χρειάζεται να επενδύσει σε ποιοτική εκπαίδευση, δομές υποστήριξης και ευκαιρίες, ώστε οι οικογένειες και τα παιδιά με αυτισμό να νιώθουν ασφάλεια, ανεξάρτητα από στρατιωτικά πλάνα.

Η προσέγγιση της Πολιτείας οφείλει να εστιάσει στις ατομικές ανάγκες και επιθυμίες των ατόμων με αυτισμό, και όχι σε μια προκάτ εικόνα που τους αποδίδει μονοδιάστατα χαρακτηριστικά και δεξιότητες.

Ο στρατός δεν μπορεί να αποτελέσει τη μόνη λύση. Χρειάζονται κοινωνικές υποδομές που να παρέχουν πραγματικές επιλογές στους πολίτες με αυτισμό, χωρίς καμία αναγκαστική στρατιωτική δέσμευση.

Η πρωτοβουλία του υπουργείου να στηρίξει τα παιδιά με αυτισμό θα μπορούσε να αποτελέσει μια θετική αλλαγή, εάν επικεντρωθεί στην ουσιαστική τους υποστήριξη, αντί για την ακούσια εκμετάλλευσή τους. Αντί να βλέπουμε αυτά τα παιδιά ως «ιδανικούς στρατιώτες», οφείλουμε να δούμε την πολυπλοκότητα και την ανθρωπιά τους.

Η κοινωνία μας πρέπει να απορρίψει κάθε απόπειρα εργαλειοποίησης των ευάλωτων ομάδων και να αγκαλιάσει το δικαίωμά τους στην ελευθερία επιλογής. Για τα άτομα με αυτισμό, αυτό σημαίνει ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την εργασία και την κοινωνική ζωή, μακριά από τα περιοριστικά στερεότυπα και τις πολιτικές σκοπιμότητες.