Στρατιωτικά νοσοκομεία: Νομοσχέδιο ΥΠΕΘΑ και διαβούλευση

Ιωάννα Ηλιάδη - Ioanna Iliadi

Στρατιωτικά νοσοκομεία: Πότε το Νομοσχέδιο ΥΠΕΘΑ αναμένεται να πάει στη διαβούλευση – Το υπουργείο άμυνας αγνοεί τα σχόλια των πολιτών, λέει καθηγητής

Πραγματικά, το να περιμένει κανείς από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας να ακούσει τις απόψεις των πολιτών και των στρατιωτικών στις διαβουλεύσεις είναι σαν να περιμένει κανείς καλοσύνη από έναν λύκο που φυλάει τα πρόβατα.

Μπορεί η δημόσια διαβούλευση να έχει θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια, ως εργαλείο που ενισχύει τη διαφάνεια και την ανοιχτή διακυβέρνηση, όμως το υπουργείο φαίνεται να ακολουθεί δική του λογική. Και ποια είναι αυτή η λογική;

Να παρουσιάζεται το «κοινωνικό πρόσωπο» της κυβέρνησης τις πιο ακατάλληλες μέρες για δημόσιο διάλογο – τα Χριστούγεννα, το Πάσχα – μέσα στις αργίες για να περάσει «αναίμακτα»;

Πάρτε για παράδειγμα το νομοσχέδιο για την αμυντική καινοτομία που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευσημέσα στις αργίες του Πάσχα 2024. Λογικά, το υπουργείο πίστεψε ότι με τη διαβούλευση μέσα στις γιορτές θα πέσουν λίγες αντιδράσεις και ακόμα λιγότεροι θα προλάβουν να σχολιάσουν. Αλλά όχι.

Οι στρατιωτικοί μίλησαν: 9118 σχόλια επί της διαβούλευσης, και συνολικά 23.776 σχόλια σε όλα τα άρθρα. Ήταν τόσο οργισμένοι οι στρατιωτικοί που το υπουργείο αναγκάστηκε να αποσύρει, έστω προεκλογικά, κάποια άρθρα που σχετίζονταν με τις μεταθέσεις ΑΜΕΑ και πολυτέκνων.

Έτσι, ο κ. Δένδιας έκανε μια προφανή υποχώρηση – εν μέρει λόγω του προεκλογικού κλίματος – ελπίζοντας ότι οι φωνές θα χαμηλώσουν. Όμως, τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο εύκολα.

Ας δούμε τι αποκαλύπτει η έρευνα για τη διαφάνεια της διαδικασίας. Σύμφωνα με ανάλυση που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 3 Νοεμβρίου 2024, με την υπογραφή του καθηγητή Διομήδη Σπινέλλη, όσο περισσότερα σχόλια λαμβάνει ένα άρθρο στη διαβούλευση, τόσο περισσότερο αλλάζει στο τελικό νομοσχέδιο. Για παράδειγμα, άρθρα με λίγα σχόλια (1-4) αλλάζουν κατά μέσο όρο 7%, ενώ αυτά με 14-42 σχόλια αλλάζουν κατά 14% και εκείνα με πάνω από 142 σχόλια αλλάζουν μέχρι και 16%. Αλλά αυτή η ανάλυση δεν ισχύει για το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Στην περίπτωση του ΥΠΕΘΑ, έχουμε ένα υπουργείο που όχι μόνο ανταποκρίνεται λιγότερο στα σχόλια των διαβουλεύσεων, αλλά και στατιστικά αγνοεί την έντονη δημόσια αντίδραση.

Στην πραγματικότητα, οι αλλαγές που πραγματοποιεί το ΥΠΕΘΑ στα τελικά νομοσχέδια είναι κατά 9% λιγότερες από τον μέσο όρο ανταπόκρισης των άλλων υπουργείων, κάτι που αναδεικνύει μια τάση να μένουν τα περισσότερα σχόλια χωρίς αντίκρισμα, έστω κι αν υπάρχουν χιλιάδες σχόλια.

Και ας μην ξεχνάμε τα στρατιωτικά νοσοκομεία, με την περίπτωση του ΝΙΜΤΣ να αναδεικνύεται σε ακόμα μία αιφνιδιαστική «ταφόπλακα». Αντί να γίνει πραγματικός διάλογος για την τύχη του νοσοκομείου, το υπουργείο επέλεξε να αποφασίσει και να διατάξει. Στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής δεν κλήθηκαν ούτε οι στρατιωτικοί ούτε οι απόστρατοι να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους. Άραγε, ποιος είναι ο σκοπός της διαβούλευσης, όταν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι αποκλείονται από αυτήν;

Όμως, το ΥΠΕΘΑ φαίνεται να προτιμά στο ΝΙΜΤΣ τον έλεγχο από πολίτες που θα διορίσει απευθείας ο υπουργός. Σχεδιάζει ένα ΔΣ, όπου ο ίδιος ο υπουργός, μέσω των «δικών του ανθρώπων», θα έχει τον έλεγχο του νοσοκομείου. Μάλιστα, όπως φαίνεται από την τακτική του, δεν είναι θέμα επιλογής των καλύτερων αλλά επιλογής των δικών του.

Στρατιωτικά νοσοκομεία: Νομοσχέδιο ΥΠΕΘΑ και διαβούλευση

Είναι λοιπόν σαφές ότι η διαβούλευση, για το υπουργείο Άμυνας, είναι μάλλον μια φορτική υποχρέωση, ένα αγκάθι στην καρέκλα της εξουσίας του υπουργού. Και αυτός είναι ο λόγος που οι διαβουλεύσεις εμφανίζονται «τυχαία» μέσα στις γιορτές.

Ελπίζει ότι οι πολίτες δεν θα σχολιάσουν και οι στρατιωτικοί δεν θα αντιδράσουν. Μόνο που αυτό το σχέδιο δείχνει να αποτυγχάνει συνεχώς. Οι αντιδράσεις είναι παρούσες, έστω κι αν δεν λαμβάνονται υπόψη.

Αναρωτιέται κανείς, τελικά, τι σημαίνει για το ΥΠΕΘΑ η συμμετοχική δημοκρατία. Ίσως ένα βολικό άλλοθι για να λέει ότι «ακούει», χωρίς πραγματικά να ακούει.

Και όσο οι στρατιωτικοί μένουν στην άκρη, χωρίς φωνή, τόσο περισσότερο ενισχύεται η αίσθηση ότι η διαβούλευση είναι απλώς ένα παιχνίδι επικοινωνίας.

Γιατί, τι άλλο μπορεί να είναι όταν το υπουργείο, για μία ακόμα φορά, ετοιμάζεται να «συζητήσει» Χριστούγεννα τον νέο νόμο για τα στρατιωτικά νοσοκομεία, περιμένοντας ίσως, όπως πάντα, ότι οι πολίτες δεν θα πάρουν είδηση;