ΗΠΑ-Κίνα: Τι σημαίνει ο εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο

Η αποσύνδεση των δύο μεγαλύτερων οικονομιών στον κόσμο θα έχει βαθιές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές όχι μόνο στις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Στο πρώτο του δημόσιο σχόλιο για τον κλιμακούμενο εμπορικό πόλεμο, ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ δήλωσε ότι η χώρα του «δεν φοβάται» και ότι η ανάπτυξή της βασίζεται στη σκληρή δουλειά και όχι...στην ελεημοσύνη

Επιμέλεια - Νατάσα Παυλοπούλου

Ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ δήλωσε ότι το έθνος του «δεν φοβάται», στο πρώτο του δημόσιο σχόλιο για τον κλιμακούμενο εμπορικό πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο οποίος έχει πλήξει τις διεθνείς αγορές και έχει τροφοδοτήσει φόβους για παγκόσμια ύφεση. «Δεν υπάρχουν νικητές σε έναν εμπορικό πόλεμο και το να πηγαίνουμε κόντρα στον κόσμο θα οδηγήσει μόνο σε αυτοαπομόνωση», δήλωσε ο Σι στη διάρκεια της συνάντησής του σήμερα Παρασκευή (11/4) με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ στο Πεκίνο, σύμφωνα με το κρατικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο CCTV.

«Για πάνω από 70 χρόνια, η ανάπτυξη της Κίνας βασίζεται στην αυτοδυναμία και τη σκληρή δουλειά - ποτέ σε ελεημοσύνες από άλλους και δεν φοβάται καμία άδικη καταστολή», πρόσθεσε ο Σι. «Ανεξάρτητα από το πώς αλλάζει το εξωτερικό περιβάλλον, η Κίνα θα παραμείνει σίγουρη για τον εαυτό της, θα παραμείνει συγκεντρωμένη και θα επικεντρωθεί στη σωστή διαχείριση των δικών της υποθέσεων».

Το επόμενο κεφάλαιο της αποσύνδεσης ΗΠΑ-Κίνας έχει ξεκινήσει και τα δεινά της απότομης αλλαγής στις οικονομικές ισορροπίες δεκαετιών θα γίνει αισθητός σε όλο τον κόσμο. Αυξάνοντας τους δασμούς του στην Κίνα- και παύοντας τους υψηλούς δασμούς σε δεκάδες άλλα έθνη- - ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ωθεί τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου σε μια μάχη που δεν θα αφήσει καμία χώρα αλώβητη και κινδυνεύει να καταστρέψει την παγκόσμια οικονομία, προειδοποιούν οι αναλυτές.

Οι συνολικοί δασμοί που επιβλήθηκαν στην Κίνα κατά τη δεύτερη θητεία του Τραμπ ανέρχονται πλέον στο 145% και αν και υπάρχουν ακόμη ελπίδες οτι θα μπορούσαν τελικά να ανακληθούν, μεγάλο μέρος από τα 582 δισεκατομμύρια δολάρια στο εμπόριο αγαθών μεταξύ των δύο χωρών έχει ήδη σταματήσει. Τα εργοστάσια των ΗΠΑ ακυρώνουν παραγγελίες και ορισμένοι Κινέζοι κατασκευαστές θέτουν τους εργαζομένους σε προσωρινή άδεια. Τα στοιχεία δείχνουν απότομη μείωση στις κρατήσεις πλοίων στον Ειρηνικό, ενώ οι αμερικανικές μετοχές σημείωσαν απότομη πτώση την Πέμπτη (10/4), καθώς οι επενδυτές αφομοίωσαν τις εξελίξεις.

Ο Αρλεν Νερκεσιάν, εισαγωγέας εξοπλισμού κουζίνας με έδρα την Καλιφόρνια, έστειλε μήνυμα στον Κινέζο αντιπρόσωπό του την Τετάρτη για να κρατήσει την τελευταία του αποστολή, όταν άκουσε ότι ο Tραμπ αύξησε τους δασμούς - αλλά ήταν ήδη πολύ αργά. Αν δεν υπάρξει συμφωνία για τον τερματισμό των οικονομικών εχθροπραξιών μεταξύ του Tραμπ και του Κινέζικου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, αυτή η παραγγελία από την Κίνα θα είναι η τελευταία του, είπε. Στο εξής ίσως χρειαστεί να απολύσει τους περισσότερους από τους εννέα υπαλλήλους και τους εργολάβους της εταιρείας, να στραφεί σε φθηνότερο λογισμικό και να σταματήσει να ταξιδεύει σε εκθέσεις τροφίμων για να διαφημίσει τα προϊόντα του.

Ενώ ο Τραμπ λέει ότι οποιαδήποτε ζημία στις ΗΠΑ από τους δασμούς θα αντισταθμιστεί από μακροπρόθεσμα κέρδη σε θέσεις εργασίας και επενδύσεις, βραχυπρόθεσμα, η επενδυτική τράπεζα JPMorgan δήλωσε την Τετάρτη ότι είναι «πιθανότερο» η οικονομία των ΗΠΑ να συρρικνωθεί αργότερα φέτος.

Εμπορευματοκιβώτια παρατάσσονται στο φορτηγό πλοίο Ever Most που ελλιμενίζεται στο λιμάνι του Όκλαντ την Πέμπτη 3 Απριλίου 2025, στο Όκλαντ της ΚαλιφόρνιαςAP Photo/Noah Berger

Στα 23 χρόνια από τότε που η Κίνα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, η πρόσβαση στα φθηνά μεταποιημένα προϊόντα της έχει ενσωματωθεί στην οικονομία των ΗΠΑ. Η Κίνα αντιπροσώπευε περίπου το 13% όλων των εισαγωγών αγαθών των ΗΠΑ το 2024. Αποτελεί πηγή μιας ευρείας ποικιλίας αγαθών, από smartphones και παιχνίδια μέχρι βιομηχανικά εξαρτήματα, ενώ ολόκληρες επιχειρήσεις έχουν χτιστεί γύρω από αυτή τη σχέση που βασιζεται στο σχεδιασμό, το μάρκετινγκ και τη διανομή στις ΗΠΑ σε συνδυασμό με την παραγωγή στην Κίνα.

Πολλές επιχειρήσεις είχαν αρχίσει να προσαρμόζονται στην πραγματικότητα των υψηλότερων δασμών που ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ. Αλλά αν οι νέοι δασμοί παραμείνουν, αντιμετωπίζουν μια συνολική απώλεια πρόσβασης στην κινεζική παραγωγή - με βαθιές αλλαγές για τους Αμερικανούς καταναλωτές. Οι Αμερικανοί, οι οποίοι έχουν ήδη πιεστεί από την αύξηση των τιμών κατά 24% τα τελευταία πέντε χρόνια, θα μπορούσαν να καταλήξουν να πληρώνουν ακόμη περισσότερα για μια μικρότερη ποικιλία καθημερινών αγαθών.

Για την Κίνα, εν τω μεταξύ, ένας πλήρης εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ σημαίνει αποκλεισμό από τη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά στον κόσμο, σε μια εποχή που η οικονομία της στηρίζεται στις εξαγωγές για ανάπτυξη, προκειμένου να αντισταθμίσει μια οδυνηρή ύφεση στις αγορές ακινήτων και τις χλιαρές καταναλωτικές δαπάνες.

«Για να το θέσω ωμά, μπορούμε να κρατηθούμε μόνο για όσο μπορούμε. Αν δεν αντέξουμε άλλο, θα πρέπει να κλείσουμε το εργοστάσιο», δήλωσε ο Χονγκ Μπινμπίν, ο οποίος διευθύνει την Shenzhen Jiaoyang Industrial, μια εταιρεία κατασκευής λούτρινων παιχνιδιών στη νότια Κίνα. Οι πωλήσεις προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 70% έως 80% των εσόδων της εταιρείας, δήλωσε ο Χονγκ και αναμένει ότι οι παραγγελίες θα σταματήσουν να έρχονται λόγω των δασμών του Tραμπ. Ένα άλλο εργοστάσιο, το Huizhou Yihe Furniture στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ της Κίνας, θέτει τους δεκάδες εργαζομένους του σε άδεια έως τις 13 Απριλίου, κάνοντας λόγο για «σοβαρό σοκ λόγω των νέων εμπορικών πολιτικών».

Ο κόσμος βρίσκεται σε τροχιά προς «μια άτακτη οικονομική αποσύνδεση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου», έγραψαν οικονομολόγοι της Deutsche Bank σε σημείωμα προς τους πελάτες την Πέμπτη.

O Ντόναλντ ΤραμπAP

Παρά την αγωνία που επικρατεί για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας τα τελευταία χρόνια, οι οικονομίες των δύο χωρών είναι πλέον βαθιά συνδεδεμένες. Για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα, οι Αμερικανοί ξοδεύουν ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων τους αγοράζοντας προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κίνα. Οι ΗΠΑ αποκτούν φθηνά αγαθά και η Κίνα επενδύει στην ανάπτυξη των υποδομών της και στην άνοδο της αναπτυξιακής κλίμακας. Ωστόσο, η σχέση δημιούργησε τεράστιες εντάσεις, οδηγώντας σε χαμένες θέσεις εργασίας σε αμερικανικές βιομηχανικές πόλεις, καθώς και ένα συνεχώς αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα. Οι ΗΠΑ εξήγαγαν αγαθά αξίας 143,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Κίνα το 2024, ενώ αγαθά αξίας 438,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατευθύνθηκαν προς την αντίθετη κατεύθυνση

Στόχος του Τραμπ είναι η οριστική εξάλειψη του εμπορικού ελλείμματος μέσω δασμών, οι οποίοι, όπως λέει, θα βοηθήσουν στην προσέλκυση περισσότερων κατασκευαστών πίσω στις ΗΠΑ, δημιουργώντας θέσεις εργασίας στην εγχώρια αγορά και σταματώντας τη ροή αμερικανικού χρήματος προς την Κίνα. «Ας ελπίσουμε ότι στο εγγύς μέλλον, η Κίνα θα συνειδητοποιήσει ότι οι μέρες που έκλεβε τις ΗΠΑ και άλλες χώρες δεν είναι πλέον βιώσιμες ή αποδεκτές», δήλωσε ο Τραμπ την Τετάρτη.

Ταυτόχρονα, έδωσε στους συμμάχους και τους εμπορικούς εταίρους μια 90ήμερη αναστολή από τους «αμοιβαίους» δασμούς που ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου, αν και ένας βασικός δασμός 10% σε σχεδόν όλες τις εισαγωγές θα παραμείνει σε ισχύ - καθιστώντας σαφές ότι το επίκεντρο του εμπορικού του πολέμου, τουλάχιστον προς το παρόν, είναι η Κίνα.

«Γιατί να επενδύσουμε σε μία πολιτική που θα αποτύχει;»

Μέχρι στιγμής, το Πεκίνο έχει αντιδράσει σε κάθε γύρο αυξήσεων δασμών από τις ΗΠΑ αυξάνοντας τους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα και στοχεύοντας αμερικανικές εταιρείες. Κινέζοι αξιωματούχοι συζήτησαν πρόσφατα με μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες της χώρας τη σκοπιμότητα διαγραφής των μετοχών τους από τα αμερικανικά χρηματιστήρια ως τρόπο περιορισμού της έκθεσης των εταιρειών στο δολάριο και τους αυξανόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους.

Η Κίνα εξέδωσε την Τετάρτη προειδοποιήσεις για τους πολίτες που σκέφτονται να ταξιδέψουν ή να σπουδάσουν στις ΗΠΑ, ένα σημάδι ότι το Πεκίνο θέλει να ασκήσει πίεση στους τομείς του τουρισμού και της εκπαίδευσης. Οι κλιμακούμενες ενέργειες έχουν σοβαρές επιπτώσεις. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές βρίσκονται σε αναταραχή, με άγριες διακυμάνσεις στις αγορές μετοχών, ομολόγων και συναλλάγματος.

Οι οικονομολόγοι της Capital Economics δήλωσαν ότι οι υπολογισμοί τους υποδηλώνουν ότι οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειωθούν κατά το ήμισυ τα επόμενα χρόνια, ενώ οι αναλυτές της Societe Generale δήλωσαν ότι οι εξαγωγές της Κίνας προς τις ΗΠΑ «θα εξαλειφθούν σε μεγάλο βαθμό» από τις τελευταίες αυξήσεις δασμών του Τραμπ.

Οι ημερήσιες κρατήσεις εμπορευματοκιβωτίων στην εμπορική διαδρομή ΗΠΑ-Κίνας μειώθηκαν κατά ένα τέταρτο από τα τέλη Μαρτίου σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με την πλατφόρμα δεδομένων εμπορευματικών μεταφορών Sonar Container Atlas. Οι φορείς εκμετάλλευσης πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων δήλωσαν ότι ορισμένοι εισαγωγείς των ΗΠΑ έχουν σταματήσει προσωρινά τις εισερχόμενες αποστολές και άλλοι τις αποθηκεύουν σε τελωνειακές αποθήκες περιμένοντας περισσότερες διευκρινίσεις πριν πληρώσουν τους δασμούς.

Η Amazon.com ακύρωσε ορισμένα αποθέματα προμηθευτών από την Κίνα μετά την ανακοίνωση των δασμών, σύμφωνα με τους πωλητές. Ο Τζέικομπ Ρόθμαν, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Velong Enterprises, η οποία κατασκευάζει εργαλεία ψησίματος, μαγειρικά σκεύη και οικιακά προϊόντα στην Κίνα, την Ινδία και την Καμπότζη, τα οποία πωλούνται από μεγάλους λιανοπωλητές, όπως οι Walmart και Target, δήλωσε ότι έχει χάσει περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια σε ακυρωμένες παραγγελίες για το εργοστάσιό του στην Κίνα μέχρι στιγμής, από ένα βιβλίο παραγγελιών περίπου 160 εκατομμυρίων δολαρίων για το 2025.

Εάν ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα συνεχιστεί, ο Ρόθμαν θα προσθέσει περισσότερους ρόλους σχεδιασμού, μάρκετινγκ κοκ στην Κίνα, ενώ παράλληλα θα μειώσει το εργατικό δυναμικό των εργοστασίων εκεί και θα μεταφέρει την παραγωγή αλλού, όπως στην Ινδία ή την Καμπότζη. Οι αυστηρές πολιτικές μετανάστευσης του Τραμπ σημαίνουν ότι δεν είναι σίγουρος ότι θα μπορούσε να βρει εργαζόμενους και είπε ότι είναι επιφυλακτικός στο να κάνει μεγάλες επενδύσεις σε περίπτωση που αλλάξουν οι πολιτικοί άνεμοι. «Γιατί να επενδύσουμε εκατομμύρια δολάρια σε μια πολιτική που πιθανότατα θα αποτύχει ή θα αλλάξει;» είπε.

Τα δεινά της Αμερικής

Για την οικονομία των ΗΠΑ που εισήλθε στο 2025 με καλά στοιχεία, η αναταραχή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Οι δασμοί αυξάνουν τις τιμές των εισαγωγών, μειώνοντας την αγοραστική δύναμη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Οι δασμοί που ανακοινώθηκαν από τον Ιανουάριο ισοδυναμούν με «αύξηση φόρων άνω των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων», έγραψε σε ερευνητικό σημείωμα ο επικεφαλής οικονομολόγος της JPMorgan στις ΗΠΑ, Μάικλ Φερόλι. Εν τω μεταξύ, η αβεβαιότητα σχετικά με τους μελλοντικούς δασμούς δυσκολεύει τις εταιρείες να προγραμματίσουν εκ των προτέρων, επιβαρύνοντας τις επιχειρηματικές επενδύσεις.

Τα αυξανόμενα εμπόδια στις κινεζικές εισαγωγές απειλούν να καταστρέψουν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί για τον περιορισμό του πληθωρισμού στις ΗΠΑ. Παρόλο που ο πληθωρισμός ήταν χαμηλότερος από το αναμενόμενο στα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη, εάν οι τιμές κινηθούν υψηλότερα λόγω των δασμών και συμπέσουν με ασθενέστερη ανάπτυξη, ο συνδυασμός θα δημιουργήσει μια σημαντική πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.

Θα είναι δύσκολο να μειωθεί το εμπορικό έλλειμμα με ολοένα και μεγαλύτερες οικονομικές κυρώσεις για τις εισαγωγές, λένε οι οικονομολόγοι. Πολλά προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ από την Κίνα, όπως τα ηλεκτρονικά, είναι δύσκολο να αντικατασταθούν εγχώρια ή από προμηθευτές σε άλλες χώρες.

Διακυβεύεται το οικονομικό μοντέλο της Κίνας

Για την Κίνα, η εύρεση νέων αγοραστών θα μπορούσε να είναι δύσκολη. Πολλές χώρες ήδη κατακλύζονται από μια πλημμύρα κινεζικών εισαγωγών και θα διστάσουν να αγοράσουν περισσότερα. Η συσσώρευση περισσότερων απούλητων αγαθών στην κορεσμένη εγχώρια αγορά της Κίνας θα προσθέσει στις ήδη σοβαρές αποπληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία της.

Σε αυτόν τον εμπορικό πόλεμο δεν διακυβεύεται μόνο η βραχυπρόθεσμη οικονομική απόδοση της Κίνας, λένε οι οικονομολόγοι, αλλά ολόκληρο το οικονομικό της μοντέλο. Η οικονομία της Κίνας έχει χτιστεί σε γενναιόδωρες επενδύσεις σε εργοστάσια, υποδομές και ακίνητα, καθώς και σε έναν μεγάλο εξαγωγικό τομέα, μια στρατηγική που την έφερε στη δεύτερη θέση στην παγκόσμια οικονομία.

Τώρα, λένε οι οικονομολόγοι, θα πρέπει να στραφεί στην ενίσχυση της κατανάλωσης ή να παρακολουθήσει την ανάπτυξη να παραμένει στάσιμη. Η επανεξισορρόπηση της τεράστιας οικονομίας της Κίνας προς την κατανάλωση σημαίνει διοχέτευση περισσότερων πόρων στα νοικοκυριά και μακριά από τα εργοστάσια. Μακροπρόθεσμα, αυτό θα απαιτούσε εκτεταμένες και δαπανηρές μεταρρυθμίσεις για την οικοδόμηση του φθαρμένου δικτύου κοινωνικής ασφάλισης της Κίνας και τη διάσωση των τοπικών κυβερνήσεων που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, σύμφωνα με τους αναλυτές.

«Το μοντέλο ανάπτυξης της Κίνας, το οποίο ήταν θεαματικά επιτυχημένο τις τελευταίες δεκαετίες, έχει φτάσει στα όριά του», δήλωσε ο Frederic Neumann, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία στην HSBC στο Χονγκ Κονγκ. Η τράπεζα αναμένει ότι ο εμπορικός πόλεμος θα μειώσει κατά 1,5 έως 2 ποσοστιαίες μονάδες την κινεζική ανάπτυξη το επόμενο έτος - αν και προβλέπει πολύ μεγαλύτερο πλήγμα εάν άλλες χώρες ακολουθήσουν τις ΗΠΑ στην αντιμετώπιση των αυξανόμενων κινεζικών εξαγωγών. Η κυβέρνηση στοχεύει σε ανάπτυξη περίπου 5% το 2025.

Η Goldman Sachs εκτιμά ότι από 10 έως 20 εκατομμύρια θέσεων εργασίας σε κινεζικά εργοστάσια προσανατολίζονται στην ικανοποίηση της ζήτησης των Αμερικανών καταναλωτών για οικιακά είδη, παιχνίδια, τα πιο πρόσφατα ηλεκτρονικά gadgets και άλλα εισαγόμενα προϊόντα. Τις τελευταίες ημέρες ολοένα και περισσότεροι Αμερικανοί πελάτες έχουν ακυρώσει παραγγελίες και παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί

www.newsbomb.gr