Chengdu J-10 Vigorous Dragon fighter aircraft of China's Ba Yi (August 1st) Aerobatics Team release smoke while performing manoeuvres during the first Egypt International Airshow at Alamein International Airport in Alamein in northern Egypt on September 4, 2024. (Photo by Khaled DESOUKI / AFP)
Οι πρώτες αεροπορικές ασκήσεις της Κίνας στην Αίγυπτο προβάλλουν ισχύ κοντά σε κρίσιμες εμπορικές οδούς, ενώ το Κάιρο ελίσσεται μεταξύ των δυτικών στρατιωτικών δεσμών και της αυξανόμενης αμυντικής διπλωματίας του Πεκίνου.
Η Αίγυπτος και η Κίνα ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2025 την πρώτη τους κοινή αεροπορική άσκηση, Eagles of Civilization 2025, σηματοδοτώντας ένα νέο ορόσημο στις στρατιωτικές σχέσεις Καΐρου-Πεκίνου. Αν και επισήμως πλαισιώνεται ως τεχνική συνεργασία, η άσκηση έχει πολύ βαθύτερες στρατηγικές και συμβολικές προεκτάσεις – τόσο για τη στρατηγική εξισορρόπησης της Αιγύπτου όσο και για την αυξανόμενη αμυντική προσέγγιση της Κίνας στη Μέση Ανατολή.
Η άσκηση, που διαρκεί από τα μέσα Απριλίου έως τις αρχές Μαΐου, έφερε κοντά την αιγυπτιακή Πολεμική Αεροπορία (EAF) και την κινεζική Πολεμική Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLAAF) για μια σειρά τακτικών ασκήσεων, συμπεριλαμβανομένων κοινών αεροπορικών εξορμήσεων, προσομοιώσεων επιχειρήσεων διαχείρισης αερομαχιών και διαλέξεων για τον σύγχρονο αεροπορικό πόλεμο.
Η ανάπτυξη από την Κίνα προηγμένων συστημάτων, όπως τα μαχητικά αεροσκάφη J-10C, τα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης KJ-500 και τα μεταφορικά τάνκερ Y-20, αναδεικνύει την ικανότητά της να προβάλλει ισχύ πέραν της Ασίας. Η Αίγυπτος, από την πλευρά της, συνεισέφερε τα μαχητικά πολλαπλού ρόλου MiG-29M/M2 και άλλες πλατφόρμες από τον πολυποίκιλο στόλο αεροσκαφών αμερικανικής, γαλλικής και ρωσικής κατασκευής.
Σύμφωνα με τον στρατιωτικό εκπρόσωπο της Αιγύπτου, τα γυμνάσια αποσκοπούν στην ενοποίηση των αντιλήψεων μάχης μεταξύ των δύο πλευρών και εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της ενίσχυσης της στρατιωτικής συνεργασίας. Αλλά όπως επισημαίνουν αναλυτές στο Al-Monitor, τα πολιτικά υποκείμενα είναι ακόμη πιο αποκαλυπτικά.
Βαρύς συμβολισμός, ελαφρύς αντίκτυπος
Ο Αχμέντ Αμπουντούχ, συνεργάτης του Chatham House, σημειώνει ότι η άσκηση Eagles of Civilization 2025 είναι “βαριά σε συμβολισμούς” αλλά ελαφριά σε επιχειρησιακό βάθος. “Από στρατηγική και επιχειρησιακή άποψη, δεν φέρει τόσο μεγάλο βάθος λόγω της απουσίας ιστορίας και της ασυμβατότητας μεταξύ των οπλικών συστημάτων και των μεθοδολογιών εκπαίδευσης μεταξύ των δύο αεροπορικών δυνάμεων”, λέει στο Al-Monitor.
Παρόλα αυτά, τονίζει ότι ο συμβολισμός έχει σημασία: “Η Αίγυπτος φαίνεται να επιθυμεί να δώσει ένα μήνυμα ισορροπίας στην κυβέρνηση Τραμπ, ενώ η Κίνα χρησιμοποιεί την ευκαιρία να εμβαθύνει τους δεσμούς της με την ισχυρότερη αραβική και αφρικανική στρατιωτική δύναμη”.
Η λογική αυτή δεν είναι εντελώς νέα. Όπως επισημαίνει ο Αμπουντούχ, “υπάρχει επίσης η σκέψη: “Λοιπόν, τα ΗΑΕ έχουν κάνει την ίδια άσκηση στο παρελθόν και δεν συνέβη τίποτα. Γιατί δεν μπορεί να το κάνει η Αίγυπτος;” ” Πράγματι, το προηγούμενο των ασκήσεων ΗΑΕ-Κίνας (το 2023 και το 2024) μετριάζει την άμεση ανησυχία για μια αιγυπτιακή στροφή μακριά από την Ουάσινγκτον.
Ο Μοχάμεντ Σολιμάν, συνεργάτης του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής, επαναλαμβάνει αυτή την άποψη, αλλά δίνει έμφαση σε μια ευρύτερη κινεζική ατζέντα: “Η αεροναυτική άσκηση Αιγύπτου-Κίνας σηματοδοτεί σαφώς την πρόθεση του Πεκίνου να εμβαθύνει τα στρατηγικά του ερείσματα στον αραβικό κόσμο, ιδίως γύρω από κρίσιμα θαλάσσια σημεία “ασφυξίας”, όπως η Ερυθρά Θάλασσα και η Μεσόγειος”. Υπό αυτή την έννοια, η συμμετοχή του Καΐρου ενισχύει επίσης το περιφερειακό βάρος της Αιγύπτου σε μια εποχή εντεινόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού.
Στρατηγική αντιστάθμιση: Το παιχνίδι του Καΐρου
Η κίνηση της Αιγύπτου ευθυγραμμίζεται με τη μακροχρόνια πολιτική της στρατηγικής διαφοροποίησης. Μετά την απομάκρυνση του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι το 2013, το Κάιρο έχει επεκτείνει τους αμυντικούς δεσμούς πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αγοράζοντας Rafales από τη Γαλλία και MiG-29M από τη Ρωσία – και τώρα φλερτάρει όλο και περισσότερο με κινεζικές αμυντικές πλατφόρμες.
Όπως σημειώνει ο Σολιμάν, “για το Κάιρο, αυτή η άσκηση είναι μια κίνηση εγχειριδίου στο στρατηγικό παιχνίδι αντιστάθμισης κινδύνου. Η Αίγυπτος έχει από καιρό ισορροπήσει τους δεσμούς της με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τώρα την Κίνα για να κρατήσει τις επιλογές της ανοιχτές και να αποφύγει να είναι προσδεδεμένη σε οποιαδήποτε μεμονωμένη δύναμη”.
Η επιλογή αυτών των πλατφορμών αντικατοπτρίζει αυτή την αντιστάθμιση. Τα αιγυπτιακά F-16, Rafales και MiG πετούν δίπλα-δίπλα εδώ και χρόνια, και τώρα το J-10C θα μπορούσε να ενταχθεί στο μείγμα. Το αιγυπτιακό ενδιαφέρον για την αγορά αεροσκαφών J-10C αυξήθηκε μετά την απογοήτευση για την καθυστέρηση της αμερικανικής υποστήριξης για τον εκσυγχρονισμό του στόλου των F-16 – που περιορίζεται από επιχειρησιακούς περιορισμούς και ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο Σολιμάν υπογραμμίζει το διπλό μήνυμα: “Η δέσμευση με το Πεκίνο στέλνει ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον -ιδιαίτερα εν μέσω απογοήτευσης για τα όρια των εξαγωγών όπλων των ΗΠΑ- ότι η Αίγυπτος δεν φοβάται να διαφοροποιηθεί. Αλλά δεν εγκαταλείπει και τη στρατιωτική βοήθεια ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις ΗΠΑ”.
Έτσι, ενώ το Κάιρο αξιοποιεί τους κινεζικούς δεσμούς για να πιέσει την Ουάσινγκτον, δεν έχει καμία πρόθεση να διακόψει την αμερικανική γραμμή ζωής του.
Το εγχειρίδιο της Κίνας: Αμυντική διπλωματία
Για την Κίνα, η άσκηση προσφέρει περισσότερα από απλές φωτογραφικές λήψεις. Με την ανάπτυξη των αεροσκαφών J-10C, KJ-500 και Y-20 σε απόσταση 6.000 χιλιομέτρων στη Βόρεια Αφρική, το Πεκίνο έχει επιδείξει υλικοτεχνική εμβέλεια και στρατιωτική επάρκεια πέρα από την παραδοσιακή σφαίρα του Ινδο-Ειρηνικού. Τα γυμνάσια επιδεικνύουν τόσο τις δυνατότητες όσο και την αξιοπιστία.
“Η άσκηση αυτή κάνει διπλό καθήκον για την Κίνα”, εξηγεί ο Σολιμάν. “Ενισχύει την αξιοπιστία της ως αμυντικού εταίρου, ενώ παράλληλα θέτει σε πλήρη επίδειξη τα συστήματα αιχμής της, όπως το J-10C”.
Ταιριάζει επίσης σε ένα ευρύτερο μοτίβο της κινεζικής αμυντικής εμπλοκής στην περιοχή MENA: κοινά γυμνάσια με τη Σαουδική Αραβία, στρατιωτικές πωλήσεις στα ΗΑΕ και τώρα απευθείας ασκήσεις με την Αίγυπτο – όλα μένουν κάτω από το όριο της μόνιμης ανάπτυξης και της δημιουργίας βάσεων.
Παρόλα αυτά, μια μεγάλης κλίμακας κινεζική στρατιωτική επέκταση στην Αίγυπτο φαίνεται απίθανη. “Εξαιρετικά απίθανο η Αίγυπτος να μετατραπεί σε κόμβο για τον μελλοντικό κινεζικό στρατό στην Αφρική”, υποστηρίζει ο Αμπουντούχ. “Αυτό θα απαιτούσε μια στρατηγική μετατόπιση της στρατιωτικής στάσης της Αιγύπτου μακριά από την εταιρική σχέση με τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ το 1979. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί υπό κανέναν Αιγύπτιο πρόεδρο με στρατιωτικό υπόβαθρο”.
Αντ’ αυτού, ο Αμπουντούχ βλέπει ότι η Κίνα θα αξιοποιήσει “τύπους συνεργασίας κάτω από το κατώφλι”, όπως κοινές ασκήσεις, πωλήσεις όπλων και στρατιωτική διπλωματία – διεκδικώντας επιρροή χωρίς υπερβολική δέσμευση.
Τι ακολουθεί;
Προς το παρόν, οι ασκήσεις “Eagles of Civilization 2025” παραμένουν σε μεγάλο βαθμό συμβολικές, αλλά θέτουν τις βάσεις για βαθύτερη συνεργασία. Εάν η Αίγυπτος προχωρήσει σε συμφωνία για το J-10C – εικασίες που συνεχίζονται παρά τις διαψεύσεις – η στρατιωτική σχέση θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πραγματική διαλειτουργικότητα, κόμβους συντήρησης ή ακόμη και πλατφόρμες ανταλλαγής τεχνολογίας.
Όπως το θέτει ο Σολιμάν, “Αυτή τη στιγμή, η άσκηση είναι ένα σκαλοπάτι, όχι ένα παιχνίδι που αλλάζει τον σχεδιασμό των ΗΠΑ στην περιοχή. Αλλά αν η Κίνα και η Αίγυπτος συνεχίσουν να εμβαθύνουν τους στρατιωτικούς τους δεσμούς, θα μπορούσαμε να δούμε πιο ολοκληρωμένες υλικοτεχνικές ή ακόμη και τεχνολογικές υποδομές στη συνέχεια – σκεφτείτε κοινούς κόμβους συντήρησης ή δίκτυα ανταλλαγής δεδομένων”.
Ήδη, η ανάπτυξη του Y-20 αναδεικνύει την ικανότητα της Κίνας να υποστηρίζει υπερπόντιες επιχειρήσεις. Η αερογέφυρα της PLAAF στη βάση Wadi Abu Rish – που βρίσκεται μόλις 60 μίλια από τη διώρυγα του Σουέζ – αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη κινεζική άνεση με τη λειτουργία κοντά σε βασικά παγκόσμια σημεία ασφυξίας.
Αυτή η εγγύτητα έχει σημασία. Η Αίγυπτος ελέγχει τη Διώρυγα του Σουέζ, μια ζωτική αρτηρία για το παγκόσμιο εμπόριο και για τις φιλοδοξίες της Κίνας για την Πρωτοβουλία μιας ζώνης και ενός δρόμου. Οι κινεζικές επενδύσεις σε υποδομές στην οικονομική ζώνη της Διώρυγας του Σουέζ (SCEZ) έχουν ήδη ξεπεράσει τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ αιγυπτιακά λιμάνια όπως το Αΐν Σούχνα και το Πορτ Σαΐντ φιλοξενούν πλέον τερματικούς σταθμούς που λειτουργούν από κινεζικές εταιρείες.
Έτσι, οι στρατιωτικές ασκήσεις και η οικονομική συνεργασία αλληλοενισχύονται, σταδιακά αλλά αδιαμφισβήτητα.
Για την Ουάσινγκτον, η άσκηση “Eagles of Civilization 2025” αποτελεί άλλη μια υπενθύμιση ότι οι εταίροι στη Μέση Ανατολή έχουν επιλογές. Η πιο συναλλακτική προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ στην εξωτερική βοήθεια, σε συνδυασμό με τις εντάσεις για τη Γάζα, τις συμφωνίες όπλων και τους δασμούς, έχει δημιουργήσει ανοίγματα για τη διπλωματία χαμηλών όρων της Κίνας. Το Πεκίνο είναι πρόθυμο να καλύψει αυτά τα κενά, χρησιμοποιώντας ασκήσεις όπως αυτή για να σηματοδοτήσει ότι μπορεί να είναι ένας αξιόπιστος εναλλακτικός εταίρος.
Παρόλα αυτά, τόσο το Κάιρο όσο και το Πεκίνο βαδίζουν προσεκτικά. Κανένα από τα δύο δεν θέλει να προκαλέσει μια πλήρη ρήξη με την Ουάσινγκτον. Για την Αίγυπτο, η φιλοξενία κινεζικών αεροσκαφών αποτελεί μοχλό πίεσης- για την Κίνα, η δραστηριοποίηση κοντά σε εταίρους των ΗΠΑ όπως η Αίγυπτος σηματοδοτεί επιρροή χωρίς άμεση αντιπαράθεση.
Η τελική ισορροπία θα εξαρτηθεί από το αν το Κάιρο χρησιμοποιεί αυτή τη σχέση κυρίως για παζάρια ή για πραγματική ευθυγράμμιση. Προς το παρόν, η “Eagles of Civilization 2025” είναι κυρίως συμβολική. Ωστόσο, σε μια Μέση Ανατολή που διαμορφώνεται από τον πολυπολικό ανταγωνισμό, ακόμη και οι συμβολικές πτήσεις μπορούν να μετατοπίσουν τις μακροπρόθεσμες τροχιές.
Πηγή: Al Monitor
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου