ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ για Ανάγνωση: Το ΕΑΜ της άμεσης δημοκρατίας και του σοσιαλισμού

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗΣ | ΕΑΜ: Η σύζευξη Αμεσης Δημοκρατίας - Αντιπροσωπευτικής. Απάντηση στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση ΕΑΜ - Εθνος - Λαοκρατία - Σοσιαλισμός | Προλογίζει ο Χρήστος Χατζηϊωσήφ | Εκδόσεις Παπαζήση. Δεξιά: Συνεδρίαση του ΕΑΜ στην Καστανιά

Το ΕΑΜ της άμεσης δημοκρατίας και του σοσιαλισμού

ΕΦ.ΣΥΝ.

Ο συγγραφέας με τη χρήση Πολιτικής Φιλοσοφίας και Επιστημολογίας αναδεικνύει τον πρωτεύοντα ρόλο των λαϊκών συνελεύσεων με τις λαϊκές επιτροπές, οι οποίες δημιουργούνται από τους πολίτες από την πρώτη στιγμή της φασιστικής Κατοχής, αρχικά στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις και αποτελούν μορφές Αμεσης Δημοκρατίας

Μια ανατρεπτική μελέτη για το ΕΑΜ, του δημοσιογράφου και ποιητή Παναγιώτη Γεωργουδή, αλλάζει πλήρως τα δεδομένα αφού το παρουσιάζει ως ένα κίνημα διεθνών διαστάσεων που είχε υπερβεί τον Αντιφασισμό, είχε ξεπεράσει το μοντέλο Γκράμσι των Εργοστασιακών Συμβουλίων και όδευε προς έναν πρωτότυπο σοσιαλισμό με βάση τις εθνικές ιδιομορφίες της Ελλάδας, αλλά χωρίς στρατηγικό σχέδιο. Ο συγγραφέας προτείνει το οργανωτικό μοντέλο του ΕΑΜ και τη λειτουργία του ως ένα δημιουργικό υπόδειγμα σοσιαλισμού για όλη τη Δύση.

Το βιβλίο, το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Παπαζήση, με τίτλο: «ΕΑΜ: Η σύζευξη Αμεσης Δημοκρατίας - Αντιπροσωπευτικής, απάντηση στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. ΕΑΜ - Εθνος - Λαοκρατία - Σοσιαλισμός», το προλογίζει ένας εκ των κορυφαίων Ευρωπαίων ιστορικών, ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, με το πολύπλευρο έργο, Χρήστος Χατζηιωσήφ, γεγονός που προσδίνει στο συγγραφικό εγχείρημα ιδιαίτερη βαρύτητα.

Ο συγγραφέας με τη χρήση Πολιτικής Φιλοσοφίας και Επιστημολογίας αναδεικνύει τον πρωτεύοντα ρόλο των λαϊκών συνελεύσεων με τις λαϊκές επιτροπές, οι οποίες δημιουργούνται από τους πολίτες από την πρώτη στιγμή της φασιστικής Κατοχής αρχικά στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις και αποτελούν μορφές Αμεσης Δημοκρατίας. Αυτές αγκαλιάζει η ηγεσία του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, οι οποίες μέχρι τότε ασχολούνταν με τα «οργανωτίστικα θέματα», όπως τονίζει ένα από τα κορυφαία στελέχη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, ο Θανάσης Χατζής, και δημιουργείται ένα κίνημα από τα κάτω τεραστίων διαστάσεων. Οι μορφές αυτές της Αμεσης Δημοκρατίας λειτουργούν από την Κρήτη έως τη Θράκη και τα Δωδεκάνησα, τα οποία μέχρι τότε βρίσκονταν εκτός ελληνικού κράτους -ενσωματώθηκαν το 1947- συνδέονται με δίκτυα Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και αυτό ονομάστηκε Λαοκρατία. Ακόμα και ο ΕΛΑΣ λειτουργούσε με Αμεση Δημοκρατία, πράγμα μοναδικό.

Αργότερα θεσπίζονται οι αμεσοδημοκρατικές λειτουργίες της Λαϊκής Δικαιοσύνης και της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και δημιουργείται σε συνθήκες φασισμού ένας πρωτόγνωρος χώρος πολιτικής ελευθερίας, πολυφωνικής δημόσιας σφαίρας, των οικουμενικών αξιών (ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, αδερφοσύνη, φιλία κ.λπ.) με ταξικό υπόβαθρο, στον οποίο οι ίδιοι οι πολίτες ασκούν πολιτική εξουσία και δεν συμμετέχουν απλώς στα πολιτικά δρώμενα ως δευτεραγωνιστές.Αυτός ο τύπος Λαοκρατίας του ΕΑΜ αμφισβητεί πλήρως τη ναζιστική Κατοχή με τους συνεργάτες τους δωσίλογους, ταγματασφαλίτες κ.λπ., το παλιό σάπιο μεταξικό καθεστώς, την κυβέρνηση στη Μέση Ανατολή, το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά και τον σταλινικό συγκεντρωτισμό της ηγεσίας του ΚΚΕ, επομένως και το σοβιετικό μοντέλο.

Η Λαϊκή Δικαιοσύνη σε πρωτογενές επίπεδο αναιρεί το νομικό καπιταλιστικό σύστημα. Πλάθεται μια καινούργια Πολιτική Ηθική της λαϊκής εξουσίας των αυτοκυβερνώμενων και αυτονομοθετών πολιτών, σύμφωνα με τον συγγραφέα. Με τη Λαϊκή Αυτοδιοίκηση δημιουργούνταν προϋποθέσεις ελέγχου των μέσων παραγωγής. Ο Γεωργουδής διατυπώνει την άποψη πως η ηγεσία του ΚΚΕ έφτανε μέχρι τον Αντιφασισμό, προωθούσε τη λεγόμενη «αστικοδημοκρατική επανάσταση». Ο συγγραφέας συγκρίνει την Αμεση Δημοκρατία του ΕΑΜ με την αντίστοιχη του Αριστοτέλη και βρίσκει τους κοινούς άξονες· το μοντέλο Γκράμσι με το ΕΑΜικό και διαπιστώνει την υπεροχή του δεύτερου, αντιπαραβάλλει τη φιλοσοφική σύλληψη της Αυτονομίας του ανθρωπίνου προσώπου του Καντ, με την αυτονομία του ανθρωπίνου προσώπου στην Αμεση Εαμική Δημοκρατία του δημόσιου χώρου ως συλλογική λειτουργία ελευθερίας στη φασιστική Κατοχή. Ο Γκράμσι είχε ενσωματώσει έννοιες του Καντ.

Με υπόβαθρο την ΕΑΜική Αμεση Δημοκρατία και την Αντιπροσωπευτική που ονομάστηκε Λαοκρατία, ο Γεωργουδής αναιρεί την άποψη των Στάθη Ν. Καλύβα και Νίκου Μαραντζίδη πως το ΕΑΜ αποτελεί « … ολοκληρωτισμό εν τη γενέσει του».

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου με τίτλο «ΕΑΜ – Εθνος - Μαρξισμός», ο συγγραφέας με αφετηρία τον εμπνευσμένο λόγο του μεγαλοφυή Αρη Βελουχιώτη, το 1944, στον λαό της Λαμίας, που μιλά για τον διαχρονικό «ελληνικό πολιτισμό», τον «λαό» και το ελληνικό «έθνος» με ταξικότητα, συναντάται στην γκραμσιανή εκδοχή «λαός - έθνος», θίγοντας στρατηγικά θέματα ζωτικής σημασίας και ξετυλίγει την έννοια του έθνους σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία, Μαρξ - Γκράμσι - Πουλαντζά. Ο Γκράμσι τονίζει «τον μετασχηματισμό του έθνους». Με βάση την κριτική του Μαρξ για τον γερμανικό ρομαντισμό το 1843, ως διαχρονικά επικίνδυνη πολιτισμική συνιστώσα, τον εντοπίζει ως κυρίαρχο ρεύμα πριν και κατά την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που συντελεί καθοριστικά στην επικράτηση του ναζισμού και του Χίτλερ. Ταυτόχρονα εκτιμά πως χωρίς να έχει γίνει αποναζιστικοποίηση στη Γερμανία ο γερμανικός ρομαντισμός με καινούργιες ανασυνθέσεις τροφοδοτεί σήμερα τα ακροδεξιά και νεοναζιστικά κινήματα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.

Ο Γεωργουδής αναφέρει πως η κατασκευή της έννοιας έθνος πραγματοποιείται στην αρχαία Ελλάδα με τη φιλοσοφία, σε συνάρτηση με τα πολιτικά κινήματα. Προβάλλει το διαχρονικό μήνυμα του Αισχύλου στους «Πέρσες» για ένα επαναστατικό «έθνος» ελεύθερων πολιτών. Μάλιστα με βάση τα κείμενα του Ομήρου, του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη, κυρίως όμως του Αριστοτέλη, εντάσσει τον Μινωικό πολιτισμό στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Πουθενά οι προαναφερόμενοι δεν λένε πώς μιλούσαν οι μινωίτες, διαφορετική γλώσσα από την ελληνική ή ήταν διαφορετικό έθνος, όπως άλλα έθνη, Ιβηρες, Πέρσες κ.λπ. Αναλύει τις απόψεις των Πουλαντζά - Γκράμσι για το προκαπιταλιστικό και το καπιταλιστικό έθνος.