Το εργατικό ατύχημα που έγινε σε ορυχείο της Κίνας το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, οδηγώντας στο θάνατο περισσότερους από 100 εργάτες, έφερε στην επιφάνεια τις κυριολεκτικά μεσαιωνικές συνθήκες υπό τις οποίες δουλεύει η εργατική τάξη της Κίνας, οικοδομώντας με το αίμα της καθημερινά το θαύμα της οικονομικής ανάπτυξης.
Κινέζικο θαύμα με εργατικό αίμα
n ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑΣ
Τουλάχιστον 100.000 εργάτες σκοτώνονται
κάθε χρόνο στην Κίνα
σε εργατικά ατυχήματα
Στις 21 Νοεμβρίου στη βορειοανατολική Κίνα, πάνω από εκατό εργάτες σκοτώθηκαν σε ορυχείο της περιοχής. Τα θύματα ήλθαν να προστεθούν στο μακρύ κατάλογο των εργατών που σκοτώνονται κάθε χρόνο στα ορυχεία (κυρίως άνθρακα) της Κίνας.
Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο άλλοι 70 εργάτες σκοτώθηκαν σε ανθρακωρυχείο της επαρχίας Σανξί. Την τελευταία πενταετία έχουν καταγραφεί οι πιο πολύνεκρες καταστροφές των τελευταίων 50 ετών. Το Νοέμβριο του 2004 σε ορυχείο της επαρχίας Σαανξί 166 νεκροί, το 2005 το Φεβρουάριο και το Νοέμβριο 210 και 171 νεκροί στα αντίστοιχα περιστατικά, ενώ το 2007 σε ορυχείο της επαρχίας Σαντόνγκ 181 νεκροί και λίγους μήνες αργότερα, 105 νεκροί εργάτες σε ορυχείο στην επαρχία Σανξί. Τα στοιχεία –ακόμη και τα επίσημα– είναι συντριπτικά και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο: Πρόκειται για εγκλήματα εκ προμελέτης.
Την τελευταία δεκαετία κατά μέσο όρο πάνω από 4.000 εργάτες χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στα ορυχεία της Κίνας, ενώ πάνω από 100.000 άνθρωποι κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους στα χαρακτηριζόμενα από τις αρχές ως εργατικά «ατυχήματα». Kάθε άλλη επιχειρηματολογία περιττεύει μπροστά στις ετήσιες εκατόμβες των θυμάτων στο βωμό της κερδοφορίας και της ανάπτυξης του κινέζικου καπιταλισμού.
Στα 30 περίπου χρόνια από τότε που δρομολογήθηκε από την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος η καπιταλιστική παλινόρθωση (αυτό που η ίδια αποκαλούσε «σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς») η κινεζική οικονομία και συνακόλουθα η κινεζική κοινωνία, μεταμορφώθηκαν ριζικά. Το μερίδιο της ιδιωτικής οικονομίας όσον αφορά π.χ. τα καταναλωτικά προϊόντα ανερχόταν το 2003 στο 96% σε τιμές αγοράς από το 3% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 1978. Επίσης, ήδη από το 2003 γίνεται ξεκάθαρο ότι η ιδιωτική παραγωγή είναι η κυρίαρχη όσον αφορά τη βιομηχανική παραγωγή συνολικά, αφού αντιπροσωπεύει το 52% της συνολικής προστιθέμενης αξίας. Ταυτόχρονα αυξάνει διαρκώς ο ρόλος των ξένων κεφαλαίων. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέσα σε μια δεκαετία από το 1990 έως το 2000, το μερίδιό τους στις συνολικές πωλήσεις βιομηχανικών προϊόντων στην Κίνα εξακοντίζεται από το 2% στο 30%.
Στο διάστημα των τελευταίων δεκαετιών η Κίνα από μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία μεταμορφώνεται σε μια οικονομία που την κυβερνούν οι νόμοι του κέρδους. Η οικονομία της παρουσιάζει ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης, με τη βιομηχανική παραγωγή να αυξάνεται π.χ. το 2003 κατά 16% ενώ οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ την ίδια περίοδο ανέρχονται στο 9% ετησίως.
Η μεταμόρφωση αυτή έχει φυσικά ένα ασύλληπτο σε ό,τι αφορά τα μεγέθη κοινωνικό κόστος. Τριάντα εκατομμύρια εργάτες απολύθηκαν την περίοδο 1998-2004 από τις μέχρι πρότινος κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις. Τα πρώτα θύματα του πογκρόμ ήταν οι γυναίκες που στο πρώτο κύμα μεταρρυθμίσεων του Ντενγκ Xσιάο Πινγκ αντιπροσώπευαν το 64% των απολύσεων. Η εργατική τάξη των πόλεων που άλλοτε διακηρυκτικά και στα χαρτιά χαρακτηριζόταν ως η καθοδηγήτρια τάξη της χώρας, μεταβλήθηκε σε μια οικονομικά εξαθλιωμένη μάζα δευτεροκλασάτων πολιτών.
Στο τιμόνι του κόμματος και του κράτους βρισκόταν πια μια νέα αναδυόμενη τάξη επιχειρηματιών, προερχόμενη στο σύνολό της από τα ανώτατα και ανώτερα κλιμάκια των στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Οι ανάγκες των νέων επιχειρηματιών για κερδοφορία («πλουτίστε!» ήταν το σύνθημα που λάνσαρε το ΚΚ την περασμένη δεκαετία) καλύπτονται από την τεράστια δεξαμενή των εξαθλιωμένων χωρικών. Οι τελευταίοι, αν και η αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας, συνιστούσαν πάντοτε μια ιδιαίτερη κατηγορία, καθότι σύμφωνα με μια παλιά αυτοκρατορική ρύθμιση που διατηρήθηκε και στη μαοϊκή Κίνα, δεν είχαν δικαίωμα παραμονής στις πόλεις. Το καθεστώς έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε μαζικό και βίαιο ξεριζωμό τους από την αγροτική επαρχία. Έναντι συμβολικής αποζημίωσης, η χρήση γης αλλάζει εις βάρος των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και προς όφελος των κατασκευαστικών εταιρειών των ριάλ εστέιτ και της εγκατάστασης βιομηχανικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, μάζες χωρικών εξαθλιώνονται μαζικά εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού στα αγροτικά προϊόντα (κυρίως της σόγιας). Την περίοδο 1995-2003, 150 εκατομμύρια χωρικών εγκατέλειψαν τη γη προκειμένου να αναζητήσουν εργασία ως εσωτερικοί - παράνομοι μετανάστες στις βιομηχανικές επιχειρήσεις των πόλεων. Αυτοί αποτελούν το νέο προλεταριάτο που χωρίς κοινωνικά αλλά και πολιτικά δικαιώματα, προμηθεύει με πάμφθηνα εργατικά χέρια τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το καθεστώς τους παρομοιάζεται από ευρωπαίους αρθογράφους με αυτό των μεταναστών χωρίς χαρτιά στην Ευρώπη.
Η πλήρης απουσία οργάνωσης της τάξης είναι ιδιαίτερα επικερδής για τις επιχειρήσεις. Το σχεδόν θεσμοποιημένο εργοστάσιο - στρατόπεδο (ή φυλακή αν προτιμάτε) θεωρείται βασικό προσόν της Κίνας όσον αφορά τους ξένους και ντόπιους επενδυτές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο εσωτερικός κανονισμός εργοστασίου που προέβλεπε την ποινή της απόλυσης για τη μη τήρηση της «ουράς» στην καντίνα σίτισης. Η συγκεκριμένη επιχείρηση θεωρείται ιδιαίτερα παραγωγική. Η απρόσμενη και μαχητική απεργία των εργατών το 2008 κατεστάλη άγρια από τις αρχές.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι εργάτες δουλεύουν εξαντλητικά ωράρια συνήθως 12 με 15 ώρες την ημέρα, χωρίς κανόνες ασφάλειας και υγιεινής στους χώρους εργασίας. Ιδιαίτερα στα ανθρακωρυχεία, οι συνθήκες είναι ακόμη πιο άθλιες, καθώς η πίεση για ακόμη μεγαλύτερη παραγωγή είναι ασφυκτική: O άνθρακας είναι η πηγή των δύο τρίτων της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. και κατεξοχήν τροφοδότης της κινεζικής ανάπτυξης. Το 80% των ιδιωτικών ορυχείων της χώρας είναι παράνομα ακόμη και για την κινέζικη νομοθεσία. Οι αρχές παρά τα διαρκώς εξαγγελλόμενα μέτρα για τις συνθήκες εργασίας, όχι μόνο ανέχονται το έγκλημα αλλά και συμπράττουν σε αυτό τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο αφού πολλά από τα ορυχεία είναι …ΣΔΙΤ.
Στην επέτειο των 50 χρόνων από την Επανάσταση και των 20 από την εξέγερση της Τιεν Αν Μεν, οι κοινωνικές αντιθέσεις στην Κίνα είναι πιο κραυγαλέες από ποτέ. Απ’ τη μια η νεόπλουτη και προκλητικά διαβιούσα αστική τάξη και τα μεσαία στρώματα των πόλεων της ακτής κι απ’ την άλλη το εξαθλιωμένο παλιό και νέο προλεταριάτο. Ο συνδυασμός μοιάζει εκρηκτικός παρά τις διακηρύξεις της κυβέρνησης και του ΚΚΚ για την οικοδόμηση μιας «αρμονικής κοινωνίας». Το ερώτημα είναι πότε και με ποιο τρόπο θα εκραγεί.
κάθε χρόνο στην Κίνα
σε εργατικά ατυχήματα
Στις 21 Νοεμβρίου στη βορειοανατολική Κίνα, πάνω από εκατό εργάτες σκοτώθηκαν σε ορυχείο της περιοχής. Τα θύματα ήλθαν να προστεθούν στο μακρύ κατάλογο των εργατών που σκοτώνονται κάθε χρόνο στα ορυχεία (κυρίως άνθρακα) της Κίνας.
Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο άλλοι 70 εργάτες σκοτώθηκαν σε ανθρακωρυχείο της επαρχίας Σανξί. Την τελευταία πενταετία έχουν καταγραφεί οι πιο πολύνεκρες καταστροφές των τελευταίων 50 ετών. Το Νοέμβριο του 2004 σε ορυχείο της επαρχίας Σαανξί 166 νεκροί, το 2005 το Φεβρουάριο και το Νοέμβριο 210 και 171 νεκροί στα αντίστοιχα περιστατικά, ενώ το 2007 σε ορυχείο της επαρχίας Σαντόνγκ 181 νεκροί και λίγους μήνες αργότερα, 105 νεκροί εργάτες σε ορυχείο στην επαρχία Σανξί. Τα στοιχεία –ακόμη και τα επίσημα– είναι συντριπτικά και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο: Πρόκειται για εγκλήματα εκ προμελέτης.
Την τελευταία δεκαετία κατά μέσο όρο πάνω από 4.000 εργάτες χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στα ορυχεία της Κίνας, ενώ πάνω από 100.000 άνθρωποι κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους στα χαρακτηριζόμενα από τις αρχές ως εργατικά «ατυχήματα». Kάθε άλλη επιχειρηματολογία περιττεύει μπροστά στις ετήσιες εκατόμβες των θυμάτων στο βωμό της κερδοφορίας και της ανάπτυξης του κινέζικου καπιταλισμού.
Στα 30 περίπου χρόνια από τότε που δρομολογήθηκε από την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος η καπιταλιστική παλινόρθωση (αυτό που η ίδια αποκαλούσε «σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς») η κινεζική οικονομία και συνακόλουθα η κινεζική κοινωνία, μεταμορφώθηκαν ριζικά. Το μερίδιο της ιδιωτικής οικονομίας όσον αφορά π.χ. τα καταναλωτικά προϊόντα ανερχόταν το 2003 στο 96% σε τιμές αγοράς από το 3% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 1978. Επίσης, ήδη από το 2003 γίνεται ξεκάθαρο ότι η ιδιωτική παραγωγή είναι η κυρίαρχη όσον αφορά τη βιομηχανική παραγωγή συνολικά, αφού αντιπροσωπεύει το 52% της συνολικής προστιθέμενης αξίας. Ταυτόχρονα αυξάνει διαρκώς ο ρόλος των ξένων κεφαλαίων. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέσα σε μια δεκαετία από το 1990 έως το 2000, το μερίδιό τους στις συνολικές πωλήσεις βιομηχανικών προϊόντων στην Κίνα εξακοντίζεται από το 2% στο 30%.
Στο διάστημα των τελευταίων δεκαετιών η Κίνα από μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία μεταμορφώνεται σε μια οικονομία που την κυβερνούν οι νόμοι του κέρδους. Η οικονομία της παρουσιάζει ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης, με τη βιομηχανική παραγωγή να αυξάνεται π.χ. το 2003 κατά 16% ενώ οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ την ίδια περίοδο ανέρχονται στο 9% ετησίως.
Η μεταμόρφωση αυτή έχει φυσικά ένα ασύλληπτο σε ό,τι αφορά τα μεγέθη κοινωνικό κόστος. Τριάντα εκατομμύρια εργάτες απολύθηκαν την περίοδο 1998-2004 από τις μέχρι πρότινος κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις. Τα πρώτα θύματα του πογκρόμ ήταν οι γυναίκες που στο πρώτο κύμα μεταρρυθμίσεων του Ντενγκ Xσιάο Πινγκ αντιπροσώπευαν το 64% των απολύσεων. Η εργατική τάξη των πόλεων που άλλοτε διακηρυκτικά και στα χαρτιά χαρακτηριζόταν ως η καθοδηγήτρια τάξη της χώρας, μεταβλήθηκε σε μια οικονομικά εξαθλιωμένη μάζα δευτεροκλασάτων πολιτών.
Στο τιμόνι του κόμματος και του κράτους βρισκόταν πια μια νέα αναδυόμενη τάξη επιχειρηματιών, προερχόμενη στο σύνολό της από τα ανώτατα και ανώτερα κλιμάκια των στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Οι ανάγκες των νέων επιχειρηματιών για κερδοφορία («πλουτίστε!» ήταν το σύνθημα που λάνσαρε το ΚΚ την περασμένη δεκαετία) καλύπτονται από την τεράστια δεξαμενή των εξαθλιωμένων χωρικών. Οι τελευταίοι, αν και η αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας, συνιστούσαν πάντοτε μια ιδιαίτερη κατηγορία, καθότι σύμφωνα με μια παλιά αυτοκρατορική ρύθμιση που διατηρήθηκε και στη μαοϊκή Κίνα, δεν είχαν δικαίωμα παραμονής στις πόλεις. Το καθεστώς έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε μαζικό και βίαιο ξεριζωμό τους από την αγροτική επαρχία. Έναντι συμβολικής αποζημίωσης, η χρήση γης αλλάζει εις βάρος των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και προς όφελος των κατασκευαστικών εταιρειών των ριάλ εστέιτ και της εγκατάστασης βιομηχανικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, μάζες χωρικών εξαθλιώνονται μαζικά εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού στα αγροτικά προϊόντα (κυρίως της σόγιας). Την περίοδο 1995-2003, 150 εκατομμύρια χωρικών εγκατέλειψαν τη γη προκειμένου να αναζητήσουν εργασία ως εσωτερικοί - παράνομοι μετανάστες στις βιομηχανικές επιχειρήσεις των πόλεων. Αυτοί αποτελούν το νέο προλεταριάτο που χωρίς κοινωνικά αλλά και πολιτικά δικαιώματα, προμηθεύει με πάμφθηνα εργατικά χέρια τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το καθεστώς τους παρομοιάζεται από ευρωπαίους αρθογράφους με αυτό των μεταναστών χωρίς χαρτιά στην Ευρώπη.
Η πλήρης απουσία οργάνωσης της τάξης είναι ιδιαίτερα επικερδής για τις επιχειρήσεις. Το σχεδόν θεσμοποιημένο εργοστάσιο - στρατόπεδο (ή φυλακή αν προτιμάτε) θεωρείται βασικό προσόν της Κίνας όσον αφορά τους ξένους και ντόπιους επενδυτές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο εσωτερικός κανονισμός εργοστασίου που προέβλεπε την ποινή της απόλυσης για τη μη τήρηση της «ουράς» στην καντίνα σίτισης. Η συγκεκριμένη επιχείρηση θεωρείται ιδιαίτερα παραγωγική. Η απρόσμενη και μαχητική απεργία των εργατών το 2008 κατεστάλη άγρια από τις αρχές.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι εργάτες δουλεύουν εξαντλητικά ωράρια συνήθως 12 με 15 ώρες την ημέρα, χωρίς κανόνες ασφάλειας και υγιεινής στους χώρους εργασίας. Ιδιαίτερα στα ανθρακωρυχεία, οι συνθήκες είναι ακόμη πιο άθλιες, καθώς η πίεση για ακόμη μεγαλύτερη παραγωγή είναι ασφυκτική: O άνθρακας είναι η πηγή των δύο τρίτων της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. και κατεξοχήν τροφοδότης της κινεζικής ανάπτυξης. Το 80% των ιδιωτικών ορυχείων της χώρας είναι παράνομα ακόμη και για την κινέζικη νομοθεσία. Οι αρχές παρά τα διαρκώς εξαγγελλόμενα μέτρα για τις συνθήκες εργασίας, όχι μόνο ανέχονται το έγκλημα αλλά και συμπράττουν σε αυτό τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο αφού πολλά από τα ορυχεία είναι …ΣΔΙΤ.
Στην επέτειο των 50 χρόνων από την Επανάσταση και των 20 από την εξέγερση της Τιεν Αν Μεν, οι κοινωνικές αντιθέσεις στην Κίνα είναι πιο κραυγαλέες από ποτέ. Απ’ τη μια η νεόπλουτη και προκλητικά διαβιούσα αστική τάξη και τα μεσαία στρώματα των πόλεων της ακτής κι απ’ την άλλη το εξαθλιωμένο παλιό και νέο προλεταριάτο. Ο συνδυασμός μοιάζει εκρηκτικός παρά τις διακηρύξεις της κυβέρνησης και του ΚΚΚ για την οικοδόμηση μιας «αρμονικής κοινωνίας». Το ερώτημα είναι πότε και με ποιο τρόπο θα εκραγεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου