Ο στρατός που τρώει τα παιδιά του

Πηγή: http://www.tvxs.gr/

Περισσότερες από 60 αυτοκτονίες έχουν σημειωθεί την τελευταία δεκαετία στον ελληνικό στρατό. Το σοκ της μετάβασης από τη σφαίρα του ιδιωτικού βίου σε αυτή του στρατιωτικού, η εντατικοποίηση των υπηρεσιών, τα καψώνια και οι αυθαιρεσίες των υψηλόβαθμων στελεχών του, θεωρούνται από τις οργανώσεις που ασχολούνται με τη θητεία, ως οι βασικότερες αιτίες που οδηγούν κάποιους από τους στρατεύσιμους να πατήσουν τη σκανδάλη.

«Η έκρηξη των αυτοκτονιών έχει ξεκινήσει από τη στιγμή που μετατράπηκε το δόγμα του ελληνικού στρατού από αμυντικό σε αποτρεπτικό. Την περίοδο δηλαδή που πάρθηκε η απόφαση να ενταχθεί ο ελληνικός στρατός σε αποστολές εκτός συνόρων, λόγω της συμμετοχής του στο δόγμα του αντιτρομοκρατικού πολέμου. Η λογική της εντατικοποίησης και της συνολικής αναδιάρθρωσης της λειτουργίας του στρατού που προκύπτει από τα παραπάνω, ευθύνονται σε έναν βαθμό τόσο για την έκρηξη των αυτοκτονιών, όσο και γι’ αυτή πραγμάτων όπως είναι η εκδήλωση ψυχικών νόσων, αλκοολισμού και ατυχημάτων που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στο στρατό» υποστηρίζει ο Νίκος Χαραλαμπόπουλος μέλος της «Επιτροπής Αλληλεγγύης Στρατευμένων». Όπως προσθέτει στη συνέχεια ο κ. Χαραλαμπόπουλος, σε μελέτη η οποία διενεργήθηκε από τους γιατρούς του 411 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Τρίπολης σε δείγμα 1098 νεοσυλλέκτων του 11ου Σώματος Πεζικού και είδε το φως της δημοσιότητας την περασμένη άνοιξη, οι μισοί από τους νεοσύλλεκτους εμφάνισαν κατά τη βασική εκπαίδευση τάσεις αυτοκτονίας ή έκαναν χρήση ναρκωτικών. «Ο ένας στους τέσσερις δήλωσε στο τέλος της βασικής εκπαίδευσης πως η ζωή στο στρατόπεδο δεν έχει κανένα νόημα, παρόλο που, λίγο πριν γίνει η κατάταξη, αυτό δεν το έλεγε ούτε ένας στους οκτώ».

Στην ίδια έρευνα ακόμη αναφέρεται ότι οι αυτοκτονίες σημειώνονται στα κέντρα εκπαίδευσης, στην ΕΛΔΥΚ, στα νησιά και στον Έβρο, ενώ οι περισσότερες αυτοκτονίες καταγράφονται ανάμεσα στο Μάη και τα τέλη Φθινοπώρου – περίοδος που θεωρείται η πιο εντατική από πλευράς ασκήσεων και διαφόρων καθηκόντων των οπλιτών. Τα παραπάνω ωστόσο έρχονται σε πλήρη αντίθεση, ως προς τα συμπεράσματά τους,
με τις επίσημες μελέτες του στρατού, στις οποίες ως πρωταρχικές αιτίες που οδηγούν κάποιον στην αυτοκτονία καταγράφονται η ερωτική απογοήτευση, η διάλυση του οικογενειακού περιβάλλοντος, η χρήση τοξικών ουσιών, τα προβλήματα στο στρατόπεδο κ.ά.

Απειλές και εξαντλητικές υπηρεσίες

Εντός ενός στρατεύματος όπου τα δικαιώματα όσων υπηρετούν αίρονται μπροστά στην ανάγκη να καλυφθούν οι υπηρεσιακές ανάγκες, φαίνεται να βρίσκονται σήμερα χιλιάδες νέοι. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις που παρατηρούνται κατά κύριο λόγο στην παραμεθόριο, και αφορούν στρατευμένους οι οποίοι, ενώ ζητάνε την άδεια από τους διοικητές τους να επισκεφτούν το κοντινότερο στρατιωτικό νοσοκομείο εξαιτίας ενός προβλήματος υγείας που αντιμετωπίζουν, το αίτημά τους αυτό δεν γίνεται δεκτό μπροστά στον κίνδυνο να δημιουργηθούν κενά στο πρόγραμμα των υπηρεσιών και της εκπαίδευσης, στην περίπτωση που τους δοθεί αναρρωτική άδεια. Σε κάποια στρατόπεδα μάλιστα, όπως καταγγέλλουν τα μέλη της «Επιτροπής Αλληλεγγύης Στρατευμένων», υπάρχουν διοικητές που απειλούν ευθέως τους φαντάρους ότι όποιος τολμήσει να πάει σε γιατρό θα έχει κυρώσεις. Ακόμα χειρότερα φαίνεται να είναι τα πράγματα για τους Επαγγελματίες Οπλίτες (ΕΠΟΠ), οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να συμμετάσχουν σε αποστολές εκτός συνόρων –και χωρίς να έχουν μεγάλα περιθώρια άρνησης– με σκοπό να εκτελέσουν διαταγές για την καταστολή εξεγέρσεων σε χώρες όπως είναι το Αφγανιστάν και το Κόσοβο. Κατά την εργασία τους, δε, στα ελληνικά στρατόπεδα καλούνται να ανταποκριθούν σε δέκα και δεκαπέντε υπηρεσίες το μήνα με αποτέλεσμα τη μεγάλη επιβάρυνσή τους. Με βάση τα παραπάνω, ίσως να μην είναι τυχαίο το γεγονός των συνεχώς αυξανόμενων περιστατικών αυτοκτονίας και οι δεκάδες απόπειρες που καταγράφονται ανάμεσα τους το τελευταίο διάστημα.

Αλχημείες με τις ΕΔΕ

Την τακτική της συγκάλυψης επιλέγουν να ακολουθήσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες των ενόπλων δυνάμεων, κατά τον έλεγχο των αιτιών που οδήγησαν κάποιον στρατεύσιμο στην αυτοκτονία. Έτσι, αλλάζουν στα πορίσματα τους πραγματικούς λόγους της αυτοκτονίας, όπως δηλώνει ο απόστρατος του ναυτικού Αντώνης Κακαράς στο tvxs.gr, ώστε να προστατέψουν την υπηρεσία τους. Επίσης, η καθυστέρηση στην παράδοση των φακέλων έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν σήμερα οικογένειες που περιμένουν δεκαπέντε και πλέον χρόνια για να μάθουν τι έχει γίνει στον άνθρωπό τους, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τον κίνδυνο να παραγραφούν οι όποιες ποινικές ευθύνες προκύψουν.

«Μέχρι πριν από κάποια χρόνια, η τυπική διαδικασία που ακολουθούταν μετά από την αυτοκτονία ή τον θανάσιμο τραυματισμό κάποιων μέσα στο στρατό ήταν καταρχήν η περίφημη –και κατάπτυστη πάντα– ανακοίνωση του γραφείου τύπου του ΓΕΣ η οποία περιέγραφε μέσα σε πέντε γραμμές, και με σκληρό γραφειοκρατικό λόγο, την αυτοκτονία. Αυτή πάντα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι τα αίτια θα διερευνηθούν μετά την ένορκη διοικητική εξέταση. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο αντιμετωπίζουμε ακόμα και το εξής γεγονός: Υπάρχουν θάνατοι στρατιωτών οι οποίοι, αν και καταγγέλλονται και δημοσιοποιούνται γράμματα για αυτούς, δεν ανακοινώνονται από το γραφείο Τύπου του ΓΕΣ. Υποτίθεται ότι διενεργούνται ΕΔΕ οι οποίες ποτέ δεν ανακοινώνονται, δεν γίνεται γνωστό ποιος τιμωρείται, τι έφταιξε, αν ήταν ζήτημα του εκάστοτε διοικητή, ζήτημα συνολικά του ελληνικού στρατού ή αν έφταιγε κάτι άλλο» λέει ο Νίκος Χαραλαμπόπουλος.

Μεγάλα ερωτηματικά τέλος προκύπτουν για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που παίρνει η πολιτεία προς την αποφυγή του φαινομένου, καθώς οι ομάδες ψυχοκοινωνικής μέριμνας που λειτουργούν εντός του στρατεύματος δεν καταφέρνουν να ανιχνεύσουν το ιστορικό της ψυχικής νόσου που φέρει ένα ποσοστό αυτοχείρων της τάξεως του 8%, ενώ κατά την περσινή χρονιά γινόταν σχεδόν μια απόπειρα ανά δεκαπέντε μέρες.