ΤΟ ΒΗΜΑ
Να λοιπόν που οι Ευρωπαίοι είναι «από τον Αρη» και οι Αμερικανοί «από την Αφροδίτη». Μόνο που τέτοια στερεότυπα είναι τόσο παραπλανητικά σήμερα όσο ήταν και την εποχή του πολέμου στο Ιράκ. Τώρα, όπως και τότε, οι Αμερικανοί είναι διχασμένοι - και οι Ευρωπαίοι ακόμη περισσότερο.
Η Γαλλία και η Βρετανία ηγήθηκαν αυτής της εκστρατείας για την επιβολή μιας Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων και για τη λήψη «όλων των απαραίτητων μέτρων» για την προστασία των αμάχων στη Λιβύη.
Η Γερμανία κράτησε με επιδεικτικό τρόπο τις αποστάσεις της. Η κυβέρνηση Ομπάμα έδειξε στην αρχή σχεδόν «γερμανικά» επίπεδα διστακτικότητας, αλλά άλλαξε στάση μετά τις θηριωδίες του Καντάφι, την εμπλοκή του Αραβικού Συνδέσμου και πιέσεις από πολλούς Αμερικανούς.
Ως προς τη Γαλλία, δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις για τα προσωπικά κίνητρα του Νικολά Σαρκοζί. Ελπίζει ότι ο πρωταγωνιστικός ρόλος στη διεθνή σκηνή θα αυξήσει τη δημοτικότητά του και τις πιθανότητες να επανεκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας το 2012.
Η αποφασιστική δράση του για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Αράβων υποτίθεται ότι θα συγκαλύψει τις αποτρόπαιες επιδόσεις της κυβέρνησής του που διατηρούσε στενές σχέσεις με τους άραβες ηγέτες, οι οποίοι ποδοπατούσαν ακριβώς αυτά τα δικαιώματα. Ανάμεσά τους ο Χόσνι Μουμπάρακ, μέχρι πρόσφατα συμπρόεδρος της «Ενωσης για τη Μεσόγειο» με τον Σαρκοζί, ο Μπεν Αλι της Τυνησίας, και, ναι, ακόμη και ο ίδιος ο Μοαμάρ Καντάφι.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον βρίσκεται σε διαφορετική πολιτική θέση, αλλά κατέληξε σε ένα παρόμοιο συμπέρασμα.
Τα κίνητρα των ανθρώπων είναι πάντοτε ανάμεικτα. Αυτό που έχει σημασία είναι τα υπέρ και τα κατά της υπόθεσης, και η πραγματικότητα στο έδαφος.
Δεν ήταν οι ψευδαισθήσεις μεγαλείου του Σαρκοζί αυτές που έπεισαν τον Αραβικό Σύνδεσμο να στηρίξει και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να εγκρίνει τέτοια δράση. Ο Καντάφι που σκοτώνει τον λαό του- και απειλεί να εξοντώσει πολλούς ακόμη- ήταν αυτό που τους έπεισε. Ο δρ Σαΐφ αλ-Ισλάμ Καντάφι (με αμφιλεγόμενο διδακτορικό από τη London School of Εconomics) που παραληρούσε επάνω σε ένα τανκ ήταν αυτό που τους έπεισε. Η απόφαση υπέρ της επέμβασης, που ελήφθη νηφάλια και χωρίς ψευδαισθήσεις, βασίζεται σε μία υπόθεση: πολύ σύντομα τα πράγματα θα γίνονταν πολύ χειρότερα, θανάσιμα χειρότερα για πολλούς, αν δεν παρεμβαίναμε.
Αυτή ήταν η λογική που έπεισε την πλειοψηφία του Συμβουλίου Ασφαλείας να εγκρίνει το ψήφισμα του 1973. Αλλά δεν έπεισε τη Ρωσία, την Κίνα, τη Βραζιλία και την Ινδία. Δεν έπεισε ούτε τη Γερμανία.
Αντί να είναι το «αχώριστο ζευγάρι» στην καρδιά της Ευρώπης, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας, ο Αλέν Ζιπέ και ο Γκίντο Βεστερβέλε, βρίσκονται σε ανοιχτή διαφωνία. «Εγώ λέω απλώς αυτό που σκέφτομαι και εκείνος κάνει το ίδιο» είπε ο Ζιπέ, έπειτα από έναν διαξιφισμό τους την περασμένη Δευτέρα στις Βρυξέλλες. Και η εφημερίδα «Le Μonde» γράφει ότι ο Ζιπέ χαρακτήρισε «νεκρή» την κοινή πολιτική ασφαλείας και άμυνας της Ευρώπης.
Το ζήτημα εδώ δεν είναι η άμεση στρατιωτική συμμετοχή της Γερμανίας. Οι πάντες θα είχαν δείξει κατανόηση αν κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν. Αλλά πώς μπόρεσε η Γερμανία να μη στηρίξει ένα ψήφισμα του ΟΗΕ που το στήριζαν οι ευρωπαίοι εταίροι της, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Αραβικός Σύνδεσμος;
Ακόμη χειρότερα, ο Βεστερβέλε επικαλέστηκε προσφάτως τις αμφιβολίες που εκφράστηκαν για την έκταση της στρατιωτικής δράσης από τον Αραβικό Σύνδεσμο για να υπερασπιστεί την γερμανική αποχή. «Υπολογίσαμε τους κινδύνους. Βλέποντας ότι τρεις ημέρες αφότου άρχισε αυτή η επέμβασηο Αραβικός Σύνδεσμος ήδη την επικρίνει,πιστεύω ότι είχαμε σοβαρούς λόγους» είπε. Την ώρα που γάλλοι και βρετανοί πιλότοι βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους, ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών ενθαρρύνει τον Αραβικό Σύνδεσμο να επικρίνει την επιχείρηση.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτή τη στάση της Γερμανίας. Ο Βεστερβέλε είναι ένας από τους πιο ανίσχυρους υπουργούς Εξωτερικών που είχε το Βερολίνο εδώ και πολύ καιρό. Ως ηγέτης των Ελεύθερων Δημοκρατών, φοβάται κάποιες σημαντικές τοπικές εκλογές στα κρατίδια, το ίδιο και η Ανγκελα Μέρκελ. Οπως τόσοι άλλοι σύγχρονοι ευρωπαίοι πολιτικοί, ακολουθούν την κοινή γνώμη αντί να ηγούνται αυτής.
Ακόμη και αν πιστεύετε ότι η στάση της Γερμανίας στο ζήτημα της Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων ήταν σωστή και της Γαλλίας λανθασμένη, πρέπει να ομολογήσετε ότι αυτός ο διχασμός διαψεύδει τους ισχυρισμούς της Ευρώπης ότι διαθέτει κοινή εξωτερική πολιτική.
Μη με παρεξηγήσετε: η κριτική μου απέναντι στη γερμανική στάση δεν σημαίνει ότι δεν έχω αμφιβολίες για αυτή την επιχείρηση. Εχω πολλές αμφιβολίες, όπως όλοι όσοι γνωρίζω. Είμαι, φυσικά, πεπεισμένος ότι το σχεδόν βέβαιο αποτέλεσμα μιας συνεχιζόμενης αδράνειας θα ήταν τρομακτικό για τους αμάχους που δέχονται επίθεση από τις δυνάμεις του Καντάφι. Οτι τα πράγματα θα είχαν εξελιχθεί χειρότερα αν δεν είχαμε αναλάβει δράση. Αλλά τώρα πρέπει να αποδείξουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ακριβώς επειδή αναλάβαμε.
Η Γερμανία κράτησε με επιδεικτικό τρόπο τις αποστάσεις της. Η κυβέρνηση Ομπάμα έδειξε στην αρχή σχεδόν «γερμανικά» επίπεδα διστακτικότητας, αλλά άλλαξε στάση μετά τις θηριωδίες του Καντάφι, την εμπλοκή του Αραβικού Συνδέσμου και πιέσεις από πολλούς Αμερικανούς.
Ως προς τη Γαλλία, δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις για τα προσωπικά κίνητρα του Νικολά Σαρκοζί. Ελπίζει ότι ο πρωταγωνιστικός ρόλος στη διεθνή σκηνή θα αυξήσει τη δημοτικότητά του και τις πιθανότητες να επανεκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας το 2012.
Η αποφασιστική δράση του για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Αράβων υποτίθεται ότι θα συγκαλύψει τις αποτρόπαιες επιδόσεις της κυβέρνησής του που διατηρούσε στενές σχέσεις με τους άραβες ηγέτες, οι οποίοι ποδοπατούσαν ακριβώς αυτά τα δικαιώματα. Ανάμεσά τους ο Χόσνι Μουμπάρακ, μέχρι πρόσφατα συμπρόεδρος της «Ενωσης για τη Μεσόγειο» με τον Σαρκοζί, ο Μπεν Αλι της Τυνησίας, και, ναι, ακόμη και ο ίδιος ο Μοαμάρ Καντάφι.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον βρίσκεται σε διαφορετική πολιτική θέση, αλλά κατέληξε σε ένα παρόμοιο συμπέρασμα.
Τα κίνητρα των ανθρώπων είναι πάντοτε ανάμεικτα. Αυτό που έχει σημασία είναι τα υπέρ και τα κατά της υπόθεσης, και η πραγματικότητα στο έδαφος.
Δεν ήταν οι ψευδαισθήσεις μεγαλείου του Σαρκοζί αυτές που έπεισαν τον Αραβικό Σύνδεσμο να στηρίξει και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να εγκρίνει τέτοια δράση. Ο Καντάφι που σκοτώνει τον λαό του- και απειλεί να εξοντώσει πολλούς ακόμη- ήταν αυτό που τους έπεισε. Ο δρ Σαΐφ αλ-Ισλάμ Καντάφι (με αμφιλεγόμενο διδακτορικό από τη London School of Εconomics) που παραληρούσε επάνω σε ένα τανκ ήταν αυτό που τους έπεισε. Η απόφαση υπέρ της επέμβασης, που ελήφθη νηφάλια και χωρίς ψευδαισθήσεις, βασίζεται σε μία υπόθεση: πολύ σύντομα τα πράγματα θα γίνονταν πολύ χειρότερα, θανάσιμα χειρότερα για πολλούς, αν δεν παρεμβαίναμε.
Αυτή ήταν η λογική που έπεισε την πλειοψηφία του Συμβουλίου Ασφαλείας να εγκρίνει το ψήφισμα του 1973. Αλλά δεν έπεισε τη Ρωσία, την Κίνα, τη Βραζιλία και την Ινδία. Δεν έπεισε ούτε τη Γερμανία.
Αντί να είναι το «αχώριστο ζευγάρι» στην καρδιά της Ευρώπης, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας, ο Αλέν Ζιπέ και ο Γκίντο Βεστερβέλε, βρίσκονται σε ανοιχτή διαφωνία. «Εγώ λέω απλώς αυτό που σκέφτομαι και εκείνος κάνει το ίδιο» είπε ο Ζιπέ, έπειτα από έναν διαξιφισμό τους την περασμένη Δευτέρα στις Βρυξέλλες. Και η εφημερίδα «Le Μonde» γράφει ότι ο Ζιπέ χαρακτήρισε «νεκρή» την κοινή πολιτική ασφαλείας και άμυνας της Ευρώπης.
Το ζήτημα εδώ δεν είναι η άμεση στρατιωτική συμμετοχή της Γερμανίας. Οι πάντες θα είχαν δείξει κατανόηση αν κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν. Αλλά πώς μπόρεσε η Γερμανία να μη στηρίξει ένα ψήφισμα του ΟΗΕ που το στήριζαν οι ευρωπαίοι εταίροι της, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Αραβικός Σύνδεσμος;
Ακόμη χειρότερα, ο Βεστερβέλε επικαλέστηκε προσφάτως τις αμφιβολίες που εκφράστηκαν για την έκταση της στρατιωτικής δράσης από τον Αραβικό Σύνδεσμο για να υπερασπιστεί την γερμανική αποχή. «Υπολογίσαμε τους κινδύνους. Βλέποντας ότι τρεις ημέρες αφότου άρχισε αυτή η επέμβασηο Αραβικός Σύνδεσμος ήδη την επικρίνει,πιστεύω ότι είχαμε σοβαρούς λόγους» είπε. Την ώρα που γάλλοι και βρετανοί πιλότοι βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους, ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών ενθαρρύνει τον Αραβικό Σύνδεσμο να επικρίνει την επιχείρηση.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτή τη στάση της Γερμανίας. Ο Βεστερβέλε είναι ένας από τους πιο ανίσχυρους υπουργούς Εξωτερικών που είχε το Βερολίνο εδώ και πολύ καιρό. Ως ηγέτης των Ελεύθερων Δημοκρατών, φοβάται κάποιες σημαντικές τοπικές εκλογές στα κρατίδια, το ίδιο και η Ανγκελα Μέρκελ. Οπως τόσοι άλλοι σύγχρονοι ευρωπαίοι πολιτικοί, ακολουθούν την κοινή γνώμη αντί να ηγούνται αυτής.
Ακόμη και αν πιστεύετε ότι η στάση της Γερμανίας στο ζήτημα της Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων ήταν σωστή και της Γαλλίας λανθασμένη, πρέπει να ομολογήσετε ότι αυτός ο διχασμός διαψεύδει τους ισχυρισμούς της Ευρώπης ότι διαθέτει κοινή εξωτερική πολιτική.
Μη με παρεξηγήσετε: η κριτική μου απέναντι στη γερμανική στάση δεν σημαίνει ότι δεν έχω αμφιβολίες για αυτή την επιχείρηση. Εχω πολλές αμφιβολίες, όπως όλοι όσοι γνωρίζω. Είμαι, φυσικά, πεπεισμένος ότι το σχεδόν βέβαιο αποτέλεσμα μιας συνεχιζόμενης αδράνειας θα ήταν τρομακτικό για τους αμάχους που δέχονται επίθεση από τις δυνάμεις του Καντάφι. Οτι τα πράγματα θα είχαν εξελιχθεί χειρότερα αν δεν είχαμε αναλάβει δράση. Αλλά τώρα πρέπει να αποδείξουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ακριβώς επειδή αναλάβαμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου