Προσχέδιο Θέσεων του Γιούνιους[1]

της Ρόζας Λούξεμπουργκ

1. Ο παγκόσμιος πόλεμος εκμηδένισε τα αποτελέσματα της σαραντάχρονης δουλειάς του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού, καταστρέφοντας την έννοια της επαναστατικής εργατικής τάξης ως έναν πολιτικό παράγοντα δύναμης, και το ηθικό κύρος του σοσιαλισμού, διαλύοντας την προλεταριακή Διεθνή, οδηγώντας τα τμήματά της σε αδελφοκτόνο πόλεμο μεταξύ τους, και αλυσοδένοντας τις επιθυμίες και τις ελπίδες των λαϊκών μαζών των πιο σημαντικών χωρών της καπιταλιστικής ανάπτυξης, στο πλοίο του ιμπεριαλισμού.

2. Με τη συγκατάθεση στις πολεμικές πιστώσεις και τη διακήρυξη της εκεχειρίας, οι επίσημοι ηγέτες των σοσιαλιστικών κομμάτων στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία, ενίσχυσαν τις πλάτες του ιμπεριαλισμού, παρακίνησαν τις λαϊκές μάζες να υπομένουν υπομονετικά την αθλιότητα και το φόβο του πολέμου, και μ΄ αυτό τον τρόπο συνεισέφεραν στην ασυγκράτητη αποχαλίνωση της ιμπεριαλιστικής εξαλλοσύνης, στην παράταση της γενοκτονίας και στην αύξηση των θυμάτων του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τον πόλεμο και τις συνέπειές του.

3. Αυτή η τακτική των επίσημων κομματικών οργάνων των χωρών που ηγεμονεύουν στον πόλεμο, πρώτα απ΄ όλα στη Γερμανία, την μέχρι τώρα ηγέτιδα χώρα μέσα στη Διεθνή, σημαίνει προδοσία των στοιχειωδών αρχών του διεθνούς σοσιαλισμού, των ζωτικών συμφερόντων των λαϊκών μαζών, των φιλελεύθερων και δημοκρατικών συμφερόντων των χωρών τους. Μ΄ αυτό τον τρόπο η σοσιαλιστική πολιτική καταδικάστηκε σε αδυναμία και σ΄ εκείνες τις χώρες, όπου οι καθοδηγητές των κομμάτων παρέμειναν πιστοί στο καθήκον τους: στη Ρωσία, στη Σερβία και την Ιταλία.

4. Η διεθνής σοσιαλδημοκρατία των ηγεμονικών χωρών παραιτούμενη απ΄ την ταξική πάλη στο πόλεμο και μετατοπίζοντάς την μετά τον πόλεμο, στη περίοδο της ειρήνης, έδωσε στον εχθρό, στις κυρίαρχες τάξεις όλων των χωρών, χρόνο, για να ενισχύσει ιδιαίτερα τις θέσεις του οικονομικά, πολιτικά και ηθικά, σε βάρος του προλεταριάτου.

5. Ο παγκόσμιος πόλεμος δεν χρησιμεύει ούτε στην εθνική άμυνα ούτε στα οικονομικά ή τα πολιτικά συμφέροντα οποιωνδήποτε λαϊκών μαζών, [αλλά] αποτελεί απλά ένα έκτρωμα των ιμπεριαλιστικών αντιπαλοτήτων ανάμεσα στις αστικές τάξεις των διάφορων χωρών για την παγκόσμια κυριαρχία και το μονοπώλιο στο ξεζούμισμα και την εκμετάλλευση των τελευταίων υπολειμμάτων του κόσμου, που δεν κυριαρχείται ακόμη από το κεφάλαιο. Στην εποχή αυτού του αχαλίνωτου ιμπεριαλισμού δεν μπορούν να υπάρξουν πλέον εθνικοί πόλεμοι. Τα εθνικά συμφέροντα χρησιμεύουν μόνο ως μέσα ξεγελάσματος για να κάνουν δουλοπρεπείς τις λαϊκές μάζες στο θανάσιμο εχθρό τους, τον ιμπεριαλισμό.

6. Απ΄ τη πολιτική των ιμπεριαλιστικών κρατών και απ΄ τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους δεν μπορεί να βλαστήσει ελευθερία και ανεξαρτησία για κανένα καταπιεσμένο έθνος. Τα μικρά έθνη είναι απλά πιόνια στο ιμπεριαλιστικό παιχνίδι των μεγάλων δυνάμεων, και, όπως οι εργαζόμενες λαϊκές μάζες όλων των χωρών που συμμετέχουν, κατά τη διάρκεια του πολέμου τούς εκμεταλλεύονται ως εργαλείο, για να τους θυσιάσουν μετά τον πόλεμο στο βωμό των καπιταλιστικών συμφερόντων.

7. Ο σημερινός παγκόσμιος πόλεμος σημαίνει υπό αυτές τις συνθήκες, σε κάθε ήττα και σε κάθε νίκη, μια ήττα του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας. Ο παγκόσμιος πόλεμος σε κάθε κατάληξη οδηγεί απλά –με εξαίρεση την επαναστατική παρέμβαση του διεθνούς προλεταριάτου- στην ενίσχυση του μιλιταρισμού και του μαρινισμού[2], των ιμπεριαλιστικών ορέξεων, των διεθνών αντιθέσεων, των παγκόσμια οικονομικών αντιπαλοτήτων και της αντίδρασης στο εσωτερικό (των μεγαλογαιοκτημόνων, των υποκινητών, της βιομηχανίας των καρτέλ, του κληρικαλισμού, του σοβινισμού, του μοναρχισμού), και αντιστρόφως, στο αδυνάτισμα του δημοσίου ελέγχου της αντιπολίτευσης, όπως επίσης στην πίεση προς τα κάτω των κοινοβουλίων, για να γίνουν υπάκουα εργαλεία του μιλιταρισμού σε όλες τις χώρες. Ο σημερινός παγκόσμιος πόλεμος εργάζεται σε τελική ανάλυση, αποβλέποντας απλά σ΄ ένα νέο ξέσπασμα του πολέμου μετά από ένα συντομότερο ή ένα μεγαλύτερο διάλειμμα ειρήνης.

8. Η παγκόσμια ειρήνη δεν μπορεί να εξασφαλιστεί ούτε από τα διεθνή διαιτητικά δικαστήρια των αστών διπλωματών ούτε με διπλωματικές συμφωνίες για «αφοπλισμό», για τη λεγόμενη «ελευθερία των θαλασσών», ούτε με «ευρωπαϊκές κρατικές ενώσεις για δασμούς», «εθνικών ουδέτερων κρατών» και παρόμοιων ουτοπικών ή στην ουσία τους αντιδραστικών σχεδίων. Ο ιμπεριαλισμός, ο μιλιταρισμός και οι πόλεμοι δεν μπορούν να εξαλειφθούν και να περιοριστούν, όσο διάστημα οι αστικές τάξεις ασκούν αναμφισβήτητα την ταξική κυριαρχία τους. Η μοναδική εξασφάλιση και το μοναδικό στήριγμα της παγκόσμιας ειρήνης είναι η επαναστατική βούληση και η πολιτική ικανότητα δράσης του διεθνούς προλεταριάτου.

9. Ο ιμπεριαλισμός σαν τελευταία φάση ζωής και ανώτατη ανάπτυξη της παγκόσμιας πολιτικής κυριαρχίας του κεφαλαίου, αποτελεί τον κοινό θανάσιμο εχθρό του προλεταριάτου όλων των χωρών, και ενάντια σ΄ αυτόν πρέπει να συγκεντρωθεί κατά κύριο λόγο η προλεταριακή ταξική πάλη, τόσο κατά την περίοδο της ειρήνης όσο και κατά την περίοδο του πολέμου. Η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό είναι για το διεθνές προλεταριάτο ταυτόχρονα πάλη για την πολιτική εξουσία στο κράτος, η αποφασιστική αντιπαράθεση μεταξύ σοσιαλισμού και καπιταλισμού. Οι τύχες του σοσιαλιστικού τελικού στόχου εξαρτώνται από το εάν το διεθνές προλεταριάτο αποφασίσει να ανοίξει μέτωπο σε όλη τη γραμμή, ενάντια στον ιμπεριαλισμό, και καταβάλλοντας όλη τη δύναμη και όλο το θάρρος για θυσίες, κάνει το σύνθημα «πόλεμος στον πόλεμο!» κατευθυντήριο νήμα της πρακτικής πολιτικής του.

10. Για το σκοπό αυτό, το βασικό καθήκον του σοσιαλισμού σήμερα κατευθύνεται, στο να ενώσει το προλεταριάτο όλων των χωρών σε μια ζωντανή επαναστατική δύναμη, κάνοντάς το αποφασιστικό παράγοντα της πολιτικής ζωής, μέσω μιας ισχυρής διεθνούς Οργάνωσης, με ενιαία αντίληψη των συμφερόντων και των καθηκόντων του, με ενιαία τακτική και πολιτική ικανότητα δράσης, τόσο κατά την περίοδο της ειρήνης όσο και κατά την περίοδο του πολέμου, για το ρόλο του οποίου είναι προορισμένο από την Ιστορία.

11. Η Δεύτερη Διεθνής διαλύθηκε από τον πόλεμο. Η ανεπάρκεια της οργάνωσής της αποδείχτηκε από την ανικανότητά της να σηκώσει ένα αποτελεσματικό ηθικό ανάχωμα ενάντια στον εθνικό κατακερματισμό κατά την περίοδο του πολέμου και να διατηρήσει μια κοινή τακτική και δράση του προλεταριάτου σε όλες τις χώρες.

12. Εν όψει της προδοσίας των στόχων και των συμφερόντων της εργατικής τάξης από τις επίσημες αντιπροσωπείες των σοσιαλιστικών κομμάτων των ηγετικών χωρών, εν όψει της παρεκτροπής από το έδαφος της προλεταριακής Διεθνούς στο έδαφος της αστικής-ιμπεριαλιστικής πολιτικής, αποτελεί ζωτικό ζήτημα για το σοσιαλισμό να ιδρυθεί μια νέα εργατική Διεθνής, η οποία πρέπει να αναλάβει την καθοδήγηση και την συγκέντρωση της επαναστατικής ταξικής πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό σε όλες τις χώρες.

Η Διεθνής οικοδομείται στις ακόλουθες βάσεις:

1. Η ταξική πάλη στο εσωτερικό των αστικών κρατών ενάντια στις κυρίαρχες τάξεις και η διεθνής αλληλεγγύη των προλετάριων όλων των χωρών, είναι δυό αξεχώριστοι ζωτικοί κανόνες της εργατικής τάξης στην παγκόσμια απελευθερωτική πάλη της. Δεν υπάρχει σοσιαλισμός έξω από τη διεθνή αλληλεγγύη του προλεταριάτου, και δεν υπάρχει σοσιαλισμός έξω από την ταξική πάλη. Το σοσιαλιστικό προλεταριάτο δεν μπορεί να παραιτηθεί από την ταξική πάλη ούτε κατά την περίοδο της ειρήνης ούτε και κατά την περίοδο του πολέμου, αν δε θέλει να αυτοκτονήσει.

2. Η ταξική δράση του προλεταριάτου όλων των χωρών ως βασικός στόχος της, πρέπει, τόσο κατά την περίοδο της ειρήνης όσο και κατά την περίοδο του πολέμου, να κατευθυνθεί στην καταπολέμηση του ιμπεριαλισμού και την εμπόδιση του πολέμου. Η κοινοβουλευτική δράση, η συνδικαλιστική δράση, όπως και η συνολική δράση του εργατικού κινήματος, πρέπει να υποταχτούν στο σκοπό, το προλεταριάτο σε κάθε χώρα να αντιτάξει με τον πιο έντονο τρόπο απέναντι στην εθνική αστική τάξη, την πολιτική και πνευματική αντίθεση ανάμεσα σ΄ αυτές τις δυό, σε κάθε βήμα, και ταυτόχρονα να ωθήσει και να αναπτύξει σε πρώτο πλάνο τη διεθνή ενότητα των προλετάριων όλων των χωρών.

3. Στη Διεθνή βρίσκεται το κέντρο βάρους της ταξικής οργάνωσης του προλεταριάτου. Η Διεθνής αποφασίζει για την τακτική των εθνικών τμημάτων κατά την περίοδο της ειρήνης αναφορικά με τα ζητήματα του μιλιταρισμού, της αποικιακής πολιτικής, της πολιτικής για το εμπόριο, της γιορτής του Μάη, παραπέρα, για τη συνολική τακτική που πρέπει να κρατηθεί κατά την περίοδο του πολέμου.

4. Το καθήκον της πειθαρχίας απέναντι στις αποφάσεις της Διεθνούς προέχει απ΄ όλα τα άλλα οργανωτικά καθήκοντα. Τα εθνικά τμήματα [της Διεθνούς], τα οποία παραβιάζουν τις αποφάσεις της κατά την περίοδο του πολέμου, θέτουν μ΄ αυτό τον τρόπο τον εαυτό τους έξω από το διεθνές προλεταριάτο και αποδεσμεύουν τα μέλη τους απ΄ όλες τις υποχρεώσεις.

5. Στους αγώνες ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο μπορεί να ριχτεί η αποφασιστική επίδραση στη ζυγαριά, μόνο από τις συμπαγείς μάζες του προλεταριάτου όλων των χωρών. Η κύρια προσοχή των εθνικών τμημάτων [της Διεθνούς] πρέπει επομένως να στραφεί στη διαπαιδαγώγηση των πλατιών μαζών για πολιτική ικανότητα δράσης, στην εξασφάλιση της διεθνούς συνάφειας αυτών των μαζικών δράσεων, στην οικοδόμηση πολιτικών και συνδικαλιστικών Οργανώσεων, ώστε με τη μεσολάβησή τους να εφαρμόζουν οποτεδήποτε στη πράξη, με τον πιο γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο, τη βούληση και τις αποφάσεις της Διεθνούς στις πλατιές εργατικές μάζες όλων των χωρών.

6. Το δεύτερο επείγον καθήκον του σοσιαλισμού είναι η πνευματική απελευθέρωση του προλεταριάτου από την κηδεμονία της αστικής τάξης, η οποία εκφράζεται στην επιρροή της εθνικιστικής ιδεολογίας. Τα εθνικά τμήματα [της Διεθνούς] πρέπει να κατευθύνουν την αγκιτάτσια τους στα κοινοβούλια όπως και στον Τύπο, για να καταγγείλουν την μεταδιδόμενη φρασεολογία του εθνικισμού σαν αστικό όργανο κυριαρχίας. Η μοναδική υπεράσπιση όλης της αληθινής ελευθερίας είναι σήμερα η επαναστατική ταξική πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Η πατρίδα των προλετάριων, στην υπεράσπιση της οποίας πρέπει να υποταχθούν όλα τα άλλα, είναι η σοσιαλιστική Διεθνής.

Δημοσιεύτηκε στο Unter dem Banner des Marxismus (Βερολίνο / Βιέννη), έτος Ι, τεύχος 2, Ιούλιος 1925, σ. 417-419.

Πηγή: Rosa Luxemburg, Gesammelte Werke, τομ. 4, σ. 43-47

Μετάφραση – Επιμέλεια: Παναγιώτης Γαβάνας

_________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Οι Θέσεις αυτές εγκρίθηκαν βασικά με μερικές προτεινόμενες τροποποιήσεις του Καρλ Λήμπκνεχτ μετά από συζήτηση στη Διάσκεψη της ομάδας «Διεθνής» την 1^η Ιανουαρίου 1916, και μετά από συντακτική επεξεργασία μοιράστηκαν παράνομα ως «Βασικές αρχές για τα καθήκοντα της διεθνούς σοσιαλδημοκρατίας», μεταξύ των άλλων σαν φυλλάδιο στις «Πολιτικές Επιστολές», Αρ. 14, στις 3 Φεβρουαρίου 1916, καθώς και σαν παράρτημα της μπροσούρας-Γιούνιους.

[2] Στο έργο του «Μιλιταρισμός και Αντιμιλιταρισμός», που γράφτηκε το 1907, ο Καρλ Λήμπκνεχτ χαρακτηρίζει τον μαρινισμό ως εξής: «Ο μαρινισμός είναι ο μιλιταρισμός του στόλου, γνήσιος αδερφός του μιλιταρισμού στη ξηρά, και φέρει όλα τα αποκρουστικά και κακόβουλα χαρακτηριστικά του τελευταίου. Αυτός είναι, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό απ΄ ό,τι σημερινός μιλιταρισμός στη ξηρά, όχι μόνο συνέπεια, αλλά και αιτία των διεθνών κινδύνων, του κινδύνου για έναν παγκόσμιο πόλεμο». (ΣτΜ)