Μεϊνιέ Νικολάι
Μέσα σε χρόνο ρεκόρ, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ανακοίνωσε με περίσσεια υπερηφάνεια την απόφασή της να προχωρήσει σε μια ναυτική επιχείρηση με στόχο την καταπολέμηση των διακινητών που μεταφέρουν με πλοία, πρόσφυγες και μετανάστες από τη Λιβύη, στην Ευρώπη. «Έχουμε ανάγκη να βασιστούμε στην υποστήριξή σας για να σώσουμε ζωές», επικαλέστηκε ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Μογκερίνι (Mogherini) προς το Συμβούλιο Ασφαλείας. Εντούτοις, οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης διαφέρουν με τις επιχειρήσεις έρευνας και καταστροφής. Είναι παράλογο να βυθίζεις τις βάρκες που μεταφέρουν πρόσφυγες με σκοπό να τους σώσεις.
Η Ευρώπη επέδειξε άμεσα αντανακλαστικά και εξήγγειλε ομόφωνα τον πόλεμο κατά των διακινητών, την ίδια ώρα που δεν έχει επιδείξει καμία πολιτική βούληση για να προσφέρει άμεσες εναλλακτικές σε αυτά τα επικίνδυνα ταξίδια.
Σύμφωνα με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, οι άνθρωποι που επιχειρούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Ο βασικός τους ισχυρισμός είναι ότι κάποιοι χρήζουν διεθνούς προστασίας περισσότερο από κάποιους άλλους, αν και οι δύο κατηγορίες αντιμετωπίζουν τα ίδια ανυπέρβλητα εμπόδια εισόδου στην Ευρώπη. Άνθρωποι που διαφεύγουν από χώρες με πόλεμο, όπως η Συρία και η Σομαλία, θεωρούνται άξιοι κάποιας νομικής υπόστασης σε περίπτωση που καταφέρουν να ξεπεράσουν όλα τα επικίνδυνα εμπόδια και τελικά να προσεγγίσουν την Ευρώπη. Αυτοί αναφέρονται ως «πρόσφυγες». Άνθρωποι από χώρες που δεν είναι σε πόλεμο και φεύγουν εξαιτίας της οικονομικής κατάρρευσης και της ένδειας όπως για παράδειγμα άνθρωποι από το Μπανγκλαντές και τη Γκάμπια, χώρες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, θεωρούνται λιγότερο άξιοι βοήθειας. Εκείνοι αναφέρονται ως «παράνομοι μετανάστες». Παρόλα αυτά, και οι δύο ομάδες χρησιμοποιούν με απόγνωση τα δίκτυα των διακινητών ως έσχατη λύση. Δεν είναι καθόλου εύκολο να αποφασίσεις να ταξιδέψεις για τη Λιβύη, η οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και μετά να διακινδυνεύσεις τη ζωή σου στη Μεσόγειο, σε ένα υπερφορτωμένο σκάφος όπως εκείνο το αλιευτικό 20 μέτρων από όπου πρόσφατα διασώσαμε 487 ανθρώπους. Δημιουργώντας αυτή την ιεραρχία απόγνωσης, τα ευρωπαϊκά κράτη καλλιεργούν μια λογική, σύμφωνα με την οποία όσοι αναζητούν ασφάλεια αποτελούν παράγοντα κινδύνου και το να τους παρέχεις βοήθεια είναι πράξη φιλανθρωπίας, η οποία έχει ωστόσο τα όρια της.
Σαφώς, δεν υπάρχει η πολιτική βούληση που θα απαιτούνταν ώστε να παρέχεται στην Ευρώπη προστασία και βοήθεια σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο και καλούν σε βοήθεια καθώς πλησιάζουν τις ευρωπαϊκές ακτές. Απεναντίας, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν ομόφωνα επιδείξει την πολιτική βούληση να επικεντρωθούν στις βάρκες και όχι σε αυτούς που βρίσκονται μέσα στις βάρκες.
Στις αρχές Μαΐου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, μετά την απροθυμία των ευρωπαϊκών κρατών να σώσουν ζωές ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο πάνω σε βάρκες. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάλεσαν δυναμικά τα ευρωπαϊκά κράτη να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να παράσχουν τα επαρκή μέσα έρευνας και διάσωσης καθώς επίσης και ασφαλείς εναλλακτικές στους ανθρώπους που εισέρχονται στην Ευρώπη, χωρίς να πρέπει να καταφύγουν στα δίκτυα των διακινητών. Βασισμένοι στην εμπειρία μας από τη διάσωση χιλιάδων ανθρώπων στη θάλασσα τις τελευταίες εβδομάδες, δεν μπορούμε παρά να καταδικάσουμε τη στρεβλή λογική που επιβάλλει στρατιωτική επιχείρηση εναντίων των διακινητών, ενώ δεν υπάρχουν νόμιμες εναλλακτικές και χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται κυριολεκτικά παγιδευμένοι στις ακτές της Ευρώπης θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους, εξαιτίας του πολέμου στη Λιβύη. Πέρα από το γεγονός ότι στη Λιβύη μαίνονται βίαιες συγκρούσεις, η δυνατότητα των οργανώσεων, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια έχει γίνει όλο και πιο δυσχερής. Είναι χαρακτηριστικό πλέον ότι ακόμα και οργανώσεις, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, δεν έχουν καν τη δυνατότητα να φτάσουν σε όλους αυτούς που η Ευρώπη αποφάσισε να αφήσει παγιδευμένους.
Ακολουθώντας αυτή την τακτική, τα ευρωπαϊκά κράτη παίρνουν κι αυτά μέρος σε έναν κύκλο κατάχρησης και βίας, χαρακτηριστικό αυτών των μεγάλων και επίπονων ταξιδιών. Συχνά ακούμε τρομακτικές ιστορίες από τους ασθενείς μας για το τί υπομένουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη. Πολλοί έχουν διαφύγει από πόλεμο. Έφυγαν από τη Συρία γιατί δέχθηκαν επίθεση και καταστράφηκαν τα σπίτια τους. Άλλοι δεν μπορούσαν να ζήσουν την οικογένεια τους, και αναζητούν πλέον μια ευκαιρία να δουλέψουν και να στείλουν χρήματα πίσω στους δικούς τους. Όποιος και να ήταν ο λόγος που άφησαν τα σπίτια τους, η απόφαση δεν ήταν ποτέ εύκολη, ούτε το ταξίδι απλό και ασφαλές. Οι άνθρωποι στους οποίους παρείχα εγώ ιατρική περίθαλψη μετά τη διάσωση, είχαν διασχίσει την έρημο και μου εξηγούσαν ότι το ταξίδι τους διήρκεσε περισσότερους από 2 μήνες, πάνω σε υπερφορτωμένα φορτηγά όπου συχνά τους κακομεταχειρίζονταν. Μια έγκυος οχτώ μηνών διηγούνταν ότι την έσπρωξαν και έπεσε με την κοιλιά της. Ευτυχώς το μωρό επέζησε. Μια μητέρα συνοδευόμενη από τα τέσσερα παιδιά της συνέθλιψε δύο δάχτυλα της, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι περισσότεροι άνδρες από αυτούς που διασώσαμε είχαν μολυνθεί με ψώρα, εξαιτίας της έλλειψης υγιεινής στα κέντρα κράτησης στη Λιβύη. Οι περισσότεροι είχαν φυλακιστεί, σχεδόν χωρίς φαγητό ή νερό, ξυλοκοπηθεί και βιαστεί. Αντί να βρουν ασφάλεια, οι άνθρωποι αυτοί εξαναγκάζονται από τις ευρωπαϊκές πολιτικές να ζήσουν τον εφιάλτη τους ξανά.
Η σκληρή ειρωνεία πίσω από αυτή την απόφαση της Ευρώπης είναι, ότι έχει εξαγγείλει έναν πόλεμο εναντίον των δικτύων των διακινητών, τα οποία όμως δημιουργηθήκαν ως άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης των ευρωπαϊκών κρατών να κλείσουν τα σύνορά τους. Οι διακινητές είναι απλά το σύμπτωμα, ενώ το πρόβλημα παραμένει η έλλειψη ασφαλών και νόμιμων οδών προς την Ευρώπη. Κι ενώ εξαπολύεται μια δυσανάλογη επίθεση στο σύμπτωμα του προβλήματος και όχι στην αιτία του, οι ζωές των ανθρώπων τίθενται σε κίνδυνο με σκοπό να ενδυναμώθουν τα τείχη γύρω από κράτη που ισχυρίζονται ότι επιδεικνύουν κουλτούρα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ευρώπη θα έπρεπε να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους δημιουργήθηκαν αυτά τα καταχρηστικά δίκτυα των διακινητών και να προτείνει ασφαλείς εναλλακτικές. Αυτή θα έπρεπε να είναι η αντίδρασή της.
*H Μεϊνιέ Νικολάι είναι Προέδρος του Βελγικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Πρόσφατα, επέστρεψε από την αποστολή της ως Επικεφαλής Νοσηλεύτρια στο διασωστικό πλοίο «Bourbon Argos». Με δύο διασωστικά πλοία αυτή τη στιγμή, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο με επίκεντρο την Μάλτα. Μέσα στον πρώτο μήνα, έχουν διασωθεί περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι.http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/i-katastoli-den-sozei-anthropines-zoes
Σύμφωνα με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, οι άνθρωποι που επιχειρούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Ο βασικός τους ισχυρισμός είναι ότι κάποιοι χρήζουν διεθνούς προστασίας περισσότερο από κάποιους άλλους, αν και οι δύο κατηγορίες αντιμετωπίζουν τα ίδια ανυπέρβλητα εμπόδια εισόδου στην Ευρώπη. Άνθρωποι που διαφεύγουν από χώρες με πόλεμο, όπως η Συρία και η Σομαλία, θεωρούνται άξιοι κάποιας νομικής υπόστασης σε περίπτωση που καταφέρουν να ξεπεράσουν όλα τα επικίνδυνα εμπόδια και τελικά να προσεγγίσουν την Ευρώπη. Αυτοί αναφέρονται ως «πρόσφυγες». Άνθρωποι από χώρες που δεν είναι σε πόλεμο και φεύγουν εξαιτίας της οικονομικής κατάρρευσης και της ένδειας όπως για παράδειγμα άνθρωποι από το Μπανγκλαντές και τη Γκάμπια, χώρες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, θεωρούνται λιγότερο άξιοι βοήθειας. Εκείνοι αναφέρονται ως «παράνομοι μετανάστες». Παρόλα αυτά, και οι δύο ομάδες χρησιμοποιούν με απόγνωση τα δίκτυα των διακινητών ως έσχατη λύση. Δεν είναι καθόλου εύκολο να αποφασίσεις να ταξιδέψεις για τη Λιβύη, η οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και μετά να διακινδυνεύσεις τη ζωή σου στη Μεσόγειο, σε ένα υπερφορτωμένο σκάφος όπως εκείνο το αλιευτικό 20 μέτρων από όπου πρόσφατα διασώσαμε 487 ανθρώπους. Δημιουργώντας αυτή την ιεραρχία απόγνωσης, τα ευρωπαϊκά κράτη καλλιεργούν μια λογική, σύμφωνα με την οποία όσοι αναζητούν ασφάλεια αποτελούν παράγοντα κινδύνου και το να τους παρέχεις βοήθεια είναι πράξη φιλανθρωπίας, η οποία έχει ωστόσο τα όρια της.
Σαφώς, δεν υπάρχει η πολιτική βούληση που θα απαιτούνταν ώστε να παρέχεται στην Ευρώπη προστασία και βοήθεια σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο και καλούν σε βοήθεια καθώς πλησιάζουν τις ευρωπαϊκές ακτές. Απεναντίας, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν ομόφωνα επιδείξει την πολιτική βούληση να επικεντρωθούν στις βάρκες και όχι σε αυτούς που βρίσκονται μέσα στις βάρκες.
Στις αρχές Μαΐου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, μετά την απροθυμία των ευρωπαϊκών κρατών να σώσουν ζωές ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο πάνω σε βάρκες. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάλεσαν δυναμικά τα ευρωπαϊκά κράτη να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να παράσχουν τα επαρκή μέσα έρευνας και διάσωσης καθώς επίσης και ασφαλείς εναλλακτικές στους ανθρώπους που εισέρχονται στην Ευρώπη, χωρίς να πρέπει να καταφύγουν στα δίκτυα των διακινητών. Βασισμένοι στην εμπειρία μας από τη διάσωση χιλιάδων ανθρώπων στη θάλασσα τις τελευταίες εβδομάδες, δεν μπορούμε παρά να καταδικάσουμε τη στρεβλή λογική που επιβάλλει στρατιωτική επιχείρηση εναντίων των διακινητών, ενώ δεν υπάρχουν νόμιμες εναλλακτικές και χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται κυριολεκτικά παγιδευμένοι στις ακτές της Ευρώπης θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους, εξαιτίας του πολέμου στη Λιβύη. Πέρα από το γεγονός ότι στη Λιβύη μαίνονται βίαιες συγκρούσεις, η δυνατότητα των οργανώσεων, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια έχει γίνει όλο και πιο δυσχερής. Είναι χαρακτηριστικό πλέον ότι ακόμα και οργανώσεις, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, δεν έχουν καν τη δυνατότητα να φτάσουν σε όλους αυτούς που η Ευρώπη αποφάσισε να αφήσει παγιδευμένους.
Ακολουθώντας αυτή την τακτική, τα ευρωπαϊκά κράτη παίρνουν κι αυτά μέρος σε έναν κύκλο κατάχρησης και βίας, χαρακτηριστικό αυτών των μεγάλων και επίπονων ταξιδιών. Συχνά ακούμε τρομακτικές ιστορίες από τους ασθενείς μας για το τί υπομένουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη. Πολλοί έχουν διαφύγει από πόλεμο. Έφυγαν από τη Συρία γιατί δέχθηκαν επίθεση και καταστράφηκαν τα σπίτια τους. Άλλοι δεν μπορούσαν να ζήσουν την οικογένεια τους, και αναζητούν πλέον μια ευκαιρία να δουλέψουν και να στείλουν χρήματα πίσω στους δικούς τους. Όποιος και να ήταν ο λόγος που άφησαν τα σπίτια τους, η απόφαση δεν ήταν ποτέ εύκολη, ούτε το ταξίδι απλό και ασφαλές. Οι άνθρωποι στους οποίους παρείχα εγώ ιατρική περίθαλψη μετά τη διάσωση, είχαν διασχίσει την έρημο και μου εξηγούσαν ότι το ταξίδι τους διήρκεσε περισσότερους από 2 μήνες, πάνω σε υπερφορτωμένα φορτηγά όπου συχνά τους κακομεταχειρίζονταν. Μια έγκυος οχτώ μηνών διηγούνταν ότι την έσπρωξαν και έπεσε με την κοιλιά της. Ευτυχώς το μωρό επέζησε. Μια μητέρα συνοδευόμενη από τα τέσσερα παιδιά της συνέθλιψε δύο δάχτυλα της, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι περισσότεροι άνδρες από αυτούς που διασώσαμε είχαν μολυνθεί με ψώρα, εξαιτίας της έλλειψης υγιεινής στα κέντρα κράτησης στη Λιβύη. Οι περισσότεροι είχαν φυλακιστεί, σχεδόν χωρίς φαγητό ή νερό, ξυλοκοπηθεί και βιαστεί. Αντί να βρουν ασφάλεια, οι άνθρωποι αυτοί εξαναγκάζονται από τις ευρωπαϊκές πολιτικές να ζήσουν τον εφιάλτη τους ξανά.
Η σκληρή ειρωνεία πίσω από αυτή την απόφαση της Ευρώπης είναι, ότι έχει εξαγγείλει έναν πόλεμο εναντίον των δικτύων των διακινητών, τα οποία όμως δημιουργηθήκαν ως άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης των ευρωπαϊκών κρατών να κλείσουν τα σύνορά τους. Οι διακινητές είναι απλά το σύμπτωμα, ενώ το πρόβλημα παραμένει η έλλειψη ασφαλών και νόμιμων οδών προς την Ευρώπη. Κι ενώ εξαπολύεται μια δυσανάλογη επίθεση στο σύμπτωμα του προβλήματος και όχι στην αιτία του, οι ζωές των ανθρώπων τίθενται σε κίνδυνο με σκοπό να ενδυναμώθουν τα τείχη γύρω από κράτη που ισχυρίζονται ότι επιδεικνύουν κουλτούρα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ευρώπη θα έπρεπε να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους δημιουργήθηκαν αυτά τα καταχρηστικά δίκτυα των διακινητών και να προτείνει ασφαλείς εναλλακτικές. Αυτή θα έπρεπε να είναι η αντίδρασή της.
*H Μεϊνιέ Νικολάι είναι Προέδρος του Βελγικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Πρόσφατα, επέστρεψε από την αποστολή της ως Επικεφαλής Νοσηλεύτρια στο διασωστικό πλοίο «Bourbon Argos». Με δύο διασωστικά πλοία αυτή τη στιγμή, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο με επίκεντρο την Μάλτα. Μέσα στον πρώτο μήνα, έχουν διασωθεί περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι.http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/i-katastoli-den-sozei-anthropines-zoes
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου