Η Ρωσική επέμβαση
Η Ρωσία διατηρεί από την εποχή της ΕΣΣΔ αεροναυτική βάση στη βόρεια Συρία, κοντά στη Λατάκεια. Η βάση είναι πολύτιμη για την στρατιωτική και γεωπολιτική παρουσία της Ρωσίας στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Και φυσικά μια ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ από σκληρές ισλαμιστικές οργανώσεις (πόσο μάλλον από το ISIS) θα έθετε εν αμφιβόλλω το μέλλον της βάσης.
Πέραν αυτού, η ΕΣΣΔ παλιά και η Ρωσία στη συνέχεια βλέπουν το καθεστώς Άσαντ ώς στήριγμα τους στον αραβικό κόσμο. Μια περιοχή όπου η ΕΣΣΔ είχε πολύ ισχυρές προσβάσεις επί ψυχρού πολέμου τις οποίες έχασε σταδιακά. Αν χάσει και τη Συρία, μένει πλήρως εκτός παιχνιδιού.
Η διπλωματική στήριξη Πούτιν στον Άσαντ ήταν σταθερή από την αρχή του εμφυλίου πολέμου. Η Ρωσία διαφωνεί με την θέση της Δύσης ότι κλειδί για τον τερματισμό του εμφύλιου είναι η απομάκρυνση Άσαντ και έχει εμποδίσει αποφάσεις του ΟΗΕ με αυτό το περιεχόμενο. Η Ρωσική πρόταση είναι τερματισμός του εμφύλιου με συμφωνία των εμπόλεμων πλευρών και στη συνέχεια εκλογές. Ενώ η Σαουδική Αραβία, η Δύση και οι υποστηριζόμενοι από αυτούς αντάρτες ζητούν απομάκρυνση Άσαντ και εκλογές μετά, δηλαδή πλήρη νίκη των ανταρτών.
Η στήριξη του Ιράν και της Σιιτικής Χεζμπολάχ του Λιβάνου στον Άσαντ διευκολύνει γεωπολιτικά τη Ρωσία. Γιατί έχει ήδη αποκτήσει κάποιους διαύλους επικοινωνίας με το Ιράν στη βάση της αντίθεσης του Ιράν με τη Δύση για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οπότε οικοδομείται μια ανεπίσημη συμμαχία Σιιτών – Ρωσίας στη Μέση Ανατολή που ξανακάνει τη Ρωσία σημαντικό παράγοντα στις εξελίξεις.
Η δράση του ISIS στη Συρία έδωσε στη Ρωσία την αφορμή που ζητούσε. Το καθεστώς Άσαντ το καλοκαίρι του 2015 είχε περιοριστεί στο 20-25% των εδαφών της Συρίας (τα οποία βέβαια κατοικούνται από το 50%+ του πληθυσμού της χώρας). Η πιθανότητα κατάρρευσης, δηλαδή απώλειας της Δαμασκού, ήταν μεγάλη.
Η Ρωσία επικαλέστηκε τον κίνδυνο που παρουσιάζει το ISIS για την εθνική της ασφάλεια, λόγω δεσμών με τους ισλαμιστές αντάρτες του Καυκάσου. Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι Τσετσένοι αντάρτες πολεμούν με το ISIS στη Συρία και στο μέλλον θα επιστρέψουν εξοπλισμένοι στον Ρωσικό Καύκασο.
Οι ισχυρισμοί της Ρωσίας δεν είναι μόνον προσχηματικοί, οι κίνδυνοι που αναφέρει είναι πραγματικοί. Ωστόσο ο διακηρυγμένος στόχος της Ρωσικής επέμβασης από την αρχή δεν περιορίζεται στην αντιμετώπιση του ISIS αλλά όλων των “οργανώσεων ισλαμιστικής τρομοκρατίας στη Συρία” που επιτρέπει στη Ρωσία να χτυπά κάθε αντίπαλο του Άσαντ.
Για να το αιτιολογήσει αυτό, η Ρωσία χρησιμοποιεί άλλους χάρτες του μετώπου από ότι η Δύση. Στους Ρωσικούς χάρτες εμφανίζονται μόνον τρείς πλευρές, οι δυνάμεις του Άσαντ, οι “ισλαμιστικές οργανώσεις” και οι Κούρδοι. Δηλαδή η Ρωσία χαρτογραφεί ενιαία τις θέσεις των φιλοδυτικών ανταρτών με αυτές του ISIS και της Αλ Νούσρα και (κατά συνέπεια… ) τις βομβαρδίζει με ενιαίο σχεδιασμό.
Επιχειρηματολογώντας τη στάση της αυτή η Ρωσία αναφέρεται σε “οργανώσεις ισλαμιστών που έχουν σχέσεις ή συμμαχούν με το ISIS”. Επί της ουσίας και πέραν της προπαγάνδας, ξύνει την πληγή των αμερικανών στην οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο σημείο. Τις θολές σχέσεις σαλαφιστικών οργανώσεων που στηρίζει η Σαουδική Αραβία (άρα και οι ΗΠΑ) με την Αλ Κάιντα (Αλ Νούσρα στη Συρία) ή ακόμη και το ISIS.
Το ίδιο ακριβώς επιχείρημα χρησιμοποιεί η Ρωσία και κατά της Τουρκίας. Η Ρωσία μιλά για ανοιχτή Τουρκική στήριξη στο ISIS ενώ η στρατιωτική πραγματικότητα είναι η Τουρκική στήριξη στους Τουρκομάνους αντάρτες που ανήκουν στη φιλοδυτική συμμαχία. Και πάλι όμως η Ρωσική θέση δεν είναι τελείως ανακριβής, γιατί δεσμοί ανάμεσα στους ανθρώπους της Τουρκίας στην περιοχή και το ISIS διευκολύνουν τα λαθρεμπόριο πετρελαίου του ISIS μέσω Τουρκίας. Και επειδή υπάρχει διαπλοκή ανάμεσα στους Τουρκομάνους αντάρτες της Συρίας και τις Τουρκικές υπηρεσίες ασφαλείας, προκύπτουν στο κάδρο ακόμη και πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντος Ερντογάν. Με αυτό όμως τον πλάγιο τρόπο, που στην πράξη σημαίνει ότι υπάρχουν και άμεσες συγκρούσεις ανάμεσα σε φιλικές προς την Τουρκία οργανώσεις και στο ISIS. Τα περί ταύτισης των σχεδίων Ερντογάν με το ISIS είναι υπερβολές της προπαγάνδας. Αναλυτικά γι αυτά σε άλλο σημείο.
Η Ρωσική επέμβαση γίνεται με αεροπορικούς βομβαρδισμούς, με από θαλάσσης πυραυλικούς βομβαρδισμούς και με μεγάλη ενίσχυση των δυνάμεων Άσαντ με στρατιωτικό υλικό. Φημολογείται η παρουσία ρώσων “συμβούλων” δηλαδή χειριστών οπλικών συστημάτων στις συγκρούσεις. Έχουν δημοσιευτεί φωτογραφίες μεμονωμένων Ρώσων εθελοντών (μισθοφόρων λογικά) στις δυνάμεις Άσαντ. Χερσαία ρωσική επέμβαση δεν υπάρχει πάντως.
Η συντριπτική χρήση αεροπορικής ισχύος στα πεδία των μαχών και η συνεχής ενίσχυση των δυνάμεων του Άσαντ με βαρύ οπλισμό άλλαξαν τη ροή των συγκρούσεων. Τους τελευταίους μήνες οι δυνάμεις του Άσαντ και των συμμάχων του βρίσκονται στην αντεπίθεση σε όλα τα μέτωπα και κερδίζουν εδάφη και από τους αντάρτες και από το ISIS.
Τα εδαφικά κέρδη δεν είναι ακόμη σημαντικά. Ο πόλέμος διεξάγεται χωριό χωριό και μόλις οι αντάρτες χάσουν έναν οικισμό οχυρώνονται στον επόμενο. Ωστόσο σταδιακά οι δυνάμεις του Άσαντ χαλάρωσαν τον κλοιό των ανταρτών γύρω από τη Δαμασκό, εκκαθάρισαν περιοχές γύρω από τη Χόμς στην κεντρική Συρία, και προελαύνουν αργά αλλά αταθερά από τη Λατάκεια προς το Χαλέπι στη βόρεια Συρία. Με το ISIS οι συγκρούσεις επικεντρώνονται σε δυο μέτωπα, στην επιχείρηση ανακατάληψης της Παλμύρα στην κεντρική Συρία και ανατολικά του Χαλεπίου στο βορρά.
Οι φιλοδυτικοί αντάρτες καταγγέλουν ότι οι Ρωσικοί βομβαρδισμοί προκαλούν πολλά θύματα μεταξύ των αμάχων, πολλές φορές σε παιδιά. Η ένταση των βομβαρδισμών και το ότι γίνονται σε κατοικημένες περιοχές συνηγορούν στις καταγγελίες αυτές.
Γεωπολιτικά λοιπόν η Ρωσία με την επέμβαση της οικοδόμησε μια εν όπλοις συμπόρευση με τον Σιιτικό άξονα στην περιοχή (Ιράν, Χεζμπολάχ του Λιβάνου, Άσαντ) και μια ισχυρή αντίθεση με τον Σουνιτικό κόσμο που την κατηγορεί για εγκλήματα πολέμου.
Ο στρατηγικός στόχος της Ρωσίας στην περιοχή παραμένει ένα ερωτηματικό. Η νίκη απέναντι στο ISIS ίσως να είναι το εύκολο μέρος της εκστρατείας. Υπό την συνδυασμένη πίεση Ρωσίας και Άσαντ, ΗΠΑ – Κούρδων της Συρίας – Κούρδων του Ιράκ και Ιρακινής κυβέρνησης, το ISIS όχι μόνον χάνει εδάφη αλλά αποδυναμώνεται στρατιωτικά. Η ικανότητα του να πραγματοποιεί τρομοκρατικές επιθέσεις στο εξωτερικό, όπως παλιότερα η Αλ Κάιντα, είναι μια άλλη υπόθεση. Αλλά το Ισλαμικό Κράτοςε χάνει εδάφη και μαχητές όλο και ταχύτερα.
Ωστόσο, μια νίκη του Άσαντ και των συμμάχων του ενάντια και στο ISIS και στους φιλοδυτικούς αντάρτες είναι στρατιωτικά πολύ δύσκολη. Με το ρυθμό που εξελίσσονται οι επιχειρήσεις θα απαιτούσε χρόνια και όχι μήνες. Πιθανότερη εξέλιξη, και αυτό σίγουρα το γνωρίζει ο Πούτιν, είναι μια συμφωνία μεταξύ φιλοδυτικών ανταρτών και καθεστώτος Άσαντ για τερματισμό των συγκρούσεων, συμφωνία χωρίς το ISIS και την Αλ Κάιντα.
Στο φως ενός τέτοιου ενδεχόμενου, ο Πούτιν αλλά και όλες οι πλευρές ασκούν την πρακτική της “ένοπλης διαπραγμάτευσης”. Διεκδικούν με τα όπλα καλύτερους όρους στην ειρηνευτική συμφωνία. Που πιθανόν θα διαιωνίσει τις γραμμές του μετώπου ως ντε φάκτο διαίρεση της Συρίας μεταξύ καθεστώτος Άσαντ, Σουνιτών ανταρτών και Κούρδων της Συρίας, ενώ θα συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για εκλογές. Και ο πόλεμος όλων κατά του ISIS με σκοπό την κατοχύρωση των εδαφών που κατέχει σήμερα υπέρ της κάθε πλευράς.
Σενάριο δύσκολο κι αυτό σήμερα. Γιατί οι αντάρτες επιμένουν να φύγει πρώτα ο Άσαντ και το καθεστώς του Μπάαθ με τους συμμάχους του το αρνούνται κατηγορηματικά.
Ενώ δεν πρέπει να χάνουμε από τα μάτια μας την παγκόσμια εικόνα. Τα στρατηγικά συμφέροντα της Ρωσίας βρίσκονται πρώτιστα στην Ουκρανία και στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες και πολυ λιγότερο στις ερήμους της Μέσης Ανατολής. Όλη η επέμβαση στη Συρία είναι μέρος του συνολικού παιχνιδιού του Πούτιν για να πετύχει τους στόχους του στην αντιπαράθεση που έχει ανοίξει με τη Δύση. Μια συνολική διαπραγμάτευση είναι αυτό που επιδιώκει ο Πούτιν και μέχρι να την επιτύχει δημιουργεί τετελεσμένα εδώ και κει στον παγκόσμιο χάρτη. Δεν σημαίνει αυτό ότι θα γαντζωθεί σε όλα τα μέτωπα μέχρι τέλους.
Η μάχη για τα σύνορα με την Τουρκία
Το μέτωπο του πολέμου όπου υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις είναι στο βορρά, βόρεια – ανατολικά από το Χαλέπι (ALEPPO), στο τμήμα των συνόρων με την Τουρκία που ακόμη κατέχει το ISIS.
Ο έλεγχος της περιοχής αυτής είναι τεμαχισμένος στα 4 (βλέπε χάρτη 1 που δημοσιοποίησαν οι ΗΠΑ).
Ένα μέρος από το Χαλέπι και την περιοχή γύρω από αυτό και νότια από αυτό κατέχουν οι δυνάμεις του Άσαντ.
Τις ανατολικές συνοικίες του Χαλεπιού και την περιοχή προς το βορρά – βορειοδυτικά μέχρι τα σύνορα κατέχουν οι φιλοδυτικοί αντάρτες, μεταξύ αυτών και Τουρκμένοι.
Βορειανατολικά από to Χαλέπι μέχρι τα σύνορα κατέχει εδάφη το ISIS.
Ακόμη πιο ανατολικά στο Βορρά, από τον Εφράτη ποταμό και πέρα, είναι οι περιοχές των Κούρδων της Συρίας (YPG). Όπως υπό Κουρδικό έλεγχο είναι μια περιοχή στην αντίθετη κατεύθυνση, στο βορειοδυτικό άκρο της Συρίας. Άρα οι δυο Κουρδικοί θύλακες χωρίζονται από περιοχές των ανταρτών και περιοχή του ISIS.
Χάρτης 1.
Βόρεια Συρία, σύνορα με Τουρκία. Διακρίνονται:
οι περιοχές των Κούρδων στα βόρεια, ανατολικά γύρω από το Κομπάνι και δυτικά γύρω από το Αφρίν, και η Κουρδική προέλαση από ανατολικά προς τα δυτικά, προς την Μανμπίζ,
η περιοχή που ελέγχουν οι δυνάμεις του Άσαντ γύρω από το Χαλέπι (ALEPPO) και προωθούνται βορειοανατολικά προς το Αλ Μπαμπ,
με πράσινο οι αντάρτες ανάμεσα στο ALEPPO και στους Κούρδους του Αφρίν και γενικά δυτικά του ALEPPO ,
και ανάμεσα σε όλους η περιοχή που ελέγχει το ISIS σ αυτό το μέτωπο, με βασικές πόλεις την Αλ Μπαμπ και την Μανμπίζ.
Η κρίσιμη εξέλιξη είναι οι Κούρδοι πέρασαν τον Εφράτη και κινούνται προς τα δυτικά, αποσπώντας εδάφη από το ISIS. Την ίδια στιγμή οι δυνάμεις του Άσαντ επιτίθενται στο ISIS από το Χαλέπι προς τα βορειοανατολικά. Δηλαδή Κούρδοι και δυνάμεις του Άσαντ κινούνται ο ένας προς τον άλλον. Αν συναντηθούν, το ISIS χάνει την πρόσβαση στα Τουρκικά σύνορα. Βλέποντας αυτό, οι Τουρκμένοι ( που ανήκουν στη φιλοδυτική συμμαχία ανταρτών έχοντας προνομιακή στήριξη από την Τουρκάι) επιτέθηκαν κι αυτοί στο ISIS από τη δική τους μεριά αποσπώντας χωριά στη μεθόριο (βλέπε χάρτη 2 που δημοσιοποίησαν οι Τουρκμένοι). Οπότε το ISIS βάλλεται στην περιοχή από 3 στρατούς και 2 αεροπορίες, ΗΠΑ και Ρωσίας.
Χάρτης 2, τον δημοσιοποίησαν οι Τουρκμένοι στο διαδίκτυο. Με πράσινο οι περιοχές που ήδη κατείχαν, με μαύρο η περιοχή του ISIS, με μπλέ η προώθηση των Τουρκμένων ενάντια στο ISIS, ακριβώς στα σύνορα με Τουρκία. Ο χάρτης είναι μικρό τμήμα της περιοχής του παραπάνω χάρτη 1.
Γύρω από το Χαλέπι
Οι αντάρτες έχουν τον έλεγχο των ανατολικών συνοικιών του Χαλεπίου εδώ και χρόνια. Το 2013 προσπάθησαν να περικυκλώσουν την υπόλοιπη πόλη και απέτυχαν. Το 2014 οι δυνάμεις του Άσαντ προσπάθησαν με τη σειρά τους να αποκόψουν τον ανεφοδιασμό των ανταρτών (που γίνεται μόνον από το βορρά) και απέτυχαν.
Μετά τη Ρωσική επέμβαση οι δυνάμεις του Άσαντ κέρδισαν έδαφος στην περιοχή, εις βάρος όχι των ανταρτών αλλά του ISIS. Σχηματίστηκε ο θύλακας από τις γραμμές τους μέσα στις θέσεις του ISIS, που φαίνεται στο χάρτη 1 ανατολικά του Χαλεπίου. Στόχος αυτού του θύλακα δυνάμεων που προελαύνουν είναι η πόλη Αλ Μπάμπ πιο βόρεια. Στην πόλη αυτή έχει οχυρωθεί το ISIS (βλέπε χάρτη 1 αλλά και χάρτη 3 που δημοσιοποίησαν οι Ρώσοι).
Αν το ISIS χάσει το υψίπεδο του Αλ Μπαμπ, χάνει το ένα μέρος της περιοχής που ελέγχει στο Βορρά.
Χάρτης 3 που δημοσιοποίησε το Ρωσικό Υπουργείο Άμυνας. Απεικονίζει την περιοχή γύρω από το ALEPPO, τον θύλακα των δυνάμεων του Άσαντ και την προώθηση τους προς Αλ Μπαμπ. Με κόκκινο οι γραμμές του Άσαντ, με μπλέ οι δυνάμεις και του ISIS και των φιλοδυτικών ανταρτών.Όπως έχουμε αναφέρει οι ρωσικοί χάρτες δεν κάνουν διάκριση. Η κόκκινη κουκίδα περικυκλωμένη από μπλέ δυνάμεις είναι πολιορκημένο από τους αντάρτες σιιιτκό χωριό.
Η προέλαση των Κούρδων
Αφού πέρασαν τον Εφράτη, οι Κούρδοι (με τη συμμαχία λίγων ντόπιων Αράβων όπως έχουμε αναφέρει) κινούνται δυτικά με στόχο την πόλη Μανμπίζ. Έχουν φτάσει 10 χιλιόμετρα από την πόλη. Αν πάρουν τον έλεγχο της Μανμπίζ, πρακτικά συναντιώνται με τις δυνάμεις του Άσαντ εφόσον αυτές πάρουν την Αλ Μπαμπ. Και το ISIS αποκόπτεται από τα σύνορα με την Τουρκία.
Μια τέτοια εξέλιξη θα στερήσει από το ISIS την βασική πύλη εισόδου ξένων εθελοντών και εξοπλισμού στη Συρία. Η Τουρκία όπως είπαμε στηρίζει μεν τους Τουρκμένους αντάρτες που είναι αντίπαλοι του ISIS αλλά δεν έχει εμποδίσει τελείως τον ανεφοδιασμό του. Το πρόβλημα για το ISIS είναι στρατηγικής σημασίας. Άλλωστε στο παρελθόν το ISIS έδωσε μεγάλη μάχη (και απέτυχε) για να πάρει από τους Κούρδους το Κομπάνι ώστε να διευρύνει τα σύνορα του με την Τουρκία. Έτσι και τώρα κάνει ότι μπορεί για να υπερασπιστεί τη Μανμπίζ και την Αλ Μπαμπ.
Η κατάσταση για το ISIS είναι πολύ δύσκολη γιατί ειδικά στο μέτωπο αυτό, η αμερικανική και η ρωσική αεροπορία πρακτικά συνεργάζονται. Οι αμερικανοί στηρίζουν με κάθε μέσο τους Κούρδους που πέρασαν τον Εφράτη, όχι μόνον με βομβαρδισμούς αλλά και με εξοπλισμό. Οι ρώσοι βομβαρδίζουν το ISIS και στην Αλ Μπαμπ και στην Μανμπίζ.
Ο ρόλος της Τουρκίας. Η σχέση του μετώπου στη Συρία με τα γεγονότα στην Νοτιοανατολική Τουρκία
Η Τουρκία είχε μόνιμα αντίρρηση σε μια προέλαση των Κούρδων του YPG δυτικά του Εφράτη, Η συμμαχία των Κούρδων με λίγους ντόπιους άραβες έδωσε πρόσφατα τη δικαιολογία στην Τουρκική κυβέρνηση να υποχωρήσει. Η πολιτική πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση Ομπάμα προκειμένου να επιτύχει μια ήττα του ISIS (και να μην είναι μόνον οι δυνάμεις του Άσαντ που προελαύνουν) αποφάσισε την πλήρη στήριξη των Κούρδων και η Τουρκία συμβιβάστηκε.
Ο φόβος της Τουρκίας μήπως ενωθούν οι δυο Κουρδικοί θύλακες στα σύνορα της παραμένει. Η απάντηση της κυβέρνησης Ερντογάν ήταν διπλή.
Μια πλευρά της απάντησης είναι το πογκρόμ κατά του ΡΚΚ και των Κούρδων πολιτών που έχει εξαπολύσει ο Ερντογάν στην Νοτιοανατολική Τουρκία. Ο Ερντογάν επιδιώκει να συντρίψει στρατιωτικά το ΡΚΚ και να βγάλει εκτός νόμου το HDP πριν μια νίκη των Κούρδων της Συρίας. Ώστε να μην υπάρξει αντανάκλαση των γεγονότων στη βόρεια συρία στις Κουρδικές περιοχές της Τουρκίας.
Η άλλη κίνηση είναι η επίθεση που εξαπέλυσαν οι Τουρκομάνοι αντάρτες κατά του ISIS, με άμεση ενίσχυση από Τουρκικό πυροβολικό μέσα από το Τουρκικό έδαφος. Στόχος των Τουρκομάνων είναι να διασφαλίσουν όσο μεγαλύτερο μέρος της μεθορίου Συρίας – Τουρκίας οι ίδιοι, μπαίνοντας φραγμός σε μια συνένωση των δυο Κουρδικών θυλάκων. Αυτός ο στόχος φαίνεται και στο χάρτη που δημοσιοποίησαν.
Ένα αναπάντητο ερώτημα είναι τι θα συμβεί εφόσον δυνάμεις του Άσαντ, Κουρδοι, Τουρκομάνοι και λοιποί φιλοδυτικοί αντάρτες διώξουν το ISIS από την περιοχή και συναντηθούν σε όλα τα μέτωπα μεταξύ τους. Θα έχουμε de facto τριχοτόμηση της περιοχής στις γραμμές του μετώπου ή θα αρχίσουν να συγκρούονται μεταξύ τους; Ερώτημα πολύ σημαντικό γιατί όπως είπαμε σε άλλο σημείο, αφορά τελικά όλο τον πόλεμο στη Συρία.
http://enter4news.gr/?p=8641
