Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει “χάπι εντ” στη Μέση Ανατολή! Δεν κάνουν μόνο οι ΗΠΑ λάθη

Του Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ*

Οι ηγέτες αλλάζουν και η Μέση Ανατολή επιφυλάσσει πάντα εκπλήξεις. Υπάρχουν όμως ορισμένες αλήθειες που θα καταδιώκουν όποιον εκλεγεί Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών – όπως καταδίωκαν τον Μπαράκ Ομπάμα και τους προκατόχους του.

1) Αν θέλετε χάπι-εντ, καλύτερα να πάτε σινεμά. Προκαλώ οποιονδήποτε να αναφέρει έστω κι ένα πρόβλημα στην περιοχή που να οδεύει προς λύση. Από τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία μέχρι τις πολιτικές εξελίξεις στο Ιράκ, κι από τον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους μέχρι την ισραηλο- παλαιστινιακή σύγκρουση, όλα τα προβλήματα είναι πιθανότερο να διευθετηθούν με κάποιον τρόπο παρά να λυθούν. Ακόμη και η πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, για την οποία υπερηφανεύεται ο Ομπάμα, έχει περιορισμένο εύρος και δεν εγγυάται την καλή συμπεριφορά της ισλαμικής δημοκρατίας στο μέλλον.

2) Βάλτε τα με την Αμερική, αλλά βάλτε τα ακόμη περισσότερο με τους ντόπιους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κάνει πολλά λάθη στην περιοχή, με μεγαλύτερο την εισβολή του 2003 στο Ιράκ. Ακολούθησαν κι άλλα λάθη, όπως η υποστήριξη προς τη διεφθαρμένη κυβέρνηση του Νούρι αλ-Μαλίκι και η εσπευσμένη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα. Η μεγαλύτερη ευθύνη όμως για τη σημερινή διαλυμένη, οργισμένη και δυσλειτουργική Μέση Ανατολή ανήκει στα τοπικά καθεστώτα. Για να υπάρξει πραγματική αλλαγή, χρειάζονται ηγέτες που να σταθούν πάνω από τις πολιτικές ή θρησκευτικές συγκρούσεις, χρειάζονται αποτελεσματικοί θεσμοί, ελευθερία του Τύπου, ισότητα των φύλων κλπ. Τίποτα τέτοιο δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή.

3) Τα δόγματα είναι καταστροφικά. Είναι επικίνδυνο για μια μεγάλη δύναμη που δρα στη Μέση Ανατολή να «ντύνει» τις αξίες της και τα συμφέροντά της σε ένα δόγμα. Υποστηρίξαμε την Αραβική Άνοιξη στην Αίγυπτο και στην Τυνησία. Γιατί δεν κάναμε το ίδιο στη Σαουδική Αραβία και στο Μπαχρέιν; Εισβάλαμε και καταλάβαμε το Ιράκ με καταστροφικά αποτελέσματα, υποτίθεται για να απομακρύνουμε ένα κακό καθεστώς. Δεν θα έπρεπε να έχουμε επαναλάβει την άσκηση στη Λιβύη και στη Συρία; Οι μεγάλες δυνάμεις συμπεριφέρονται με αντιφατικούς τρόπους, υποκινούμενες άλλοτε από καθαρή υποκρισία, άλλοτε από την εγχώρια πολιτική τους κι άλλοτε από τα συμφέροντά τους. Σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή, δύσκολα θα ξαναδούμε τα αμερικανικά συμφέροντα να ευθυγραμμίζονται με τις αμερικανικές αξίες.

4) Θέλετε έναν τέλειο φίλο; Πάρτε ένα σκυλί. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θέλουν να δρουν μόνες σε μια περιοχή όπου έχουν ζωτικά συμφέροντα, τεράστιες προκλήσεις να αντιμετωπίσουν και πολλούς εχθρούς, πρέπει να αρκεστούν στους φίλους που έχουν. Και οι φίλοι αυτοί είναι κάθε άλλο παρά τέλειοι. Σε μερικές περιπτώσεις – όπως με τη Σαουδική Αραβία – η Ουάσινγκτον μοιράζεται ελάχιστες αξίες. Παρ΄ όλα αυτά, ορισμένα συμφέροντα είναι κοινά. Σε άλλες περιπτώσεις -όπως με το Ισραήλ- υπάρχουν τόσο κοινές αξίες όσο και κοινά συμφέροντα, αλλά παραμένουν σοβαρές διαφορές σε ό,τι αφορά τους ισραηλινούς οικισμούς, τους όρους για την επίλυση της ισραηλο- παλαιστινιακής σύγκρουσης και τα πρόσφατα αμερικανικά ανοίγματα στο Ιράν. Οι πιθανότητες να αναγκάσουμε αυτούς τους φίλους να δουν τα πράγματα όπως εμείς είναι ισχνές. Καλή τύχη σε όποιον προσπαθήσει να επιβάλει στους Ισραηλινούς μία συμφωνία με τους Παλαιστίνιους ή να πει στους Αιγύπτιους ή τους Σαουδάραβες να εκδημοκρατιστούν.

5) Μην αφήνετε τη ρητορική να εκτοπίζει την πραγματικότητα ή την ικανότητα. Δυστυχώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν συχνά ακριβώς αυτό. Τα λόγια έχουν σημασία και η Ουάσινγκτον πολύ συχνά δεν τα κάνει πράξη. Η Αμερική έχει πει πάρα πολλά και έχει εξηγήσει πολύ λίγα για το τι θέλει να κάνει στην περιοχή. Πάρτε τη Συρία. Η Ουάσινγκτον έχει ζητήσει επανειλημμένα την αποχώρηση του Άσαντ, αλλά τώρα φαίνεται να δέχεται ότι ο Σύρος δικτάτορας μπορεί να είναι μέρος μιας παρατεταμένης μεταβατικής λύσης. Ο Ομπάμα χαρακτήρισε κόκκινη γραμμή τη χρήση χημικών όπλων από τη Δαμασκό: Η κόκκινη γραμμή παραβιάστηκε. Προειδοποιήσαμε τους Ρώσους να μην υποστηρίξουν τον Άσαντ, αλλά δεν είχαμε τρόπο να τους σταματήσουμε. Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Ας ελέγξουμε τουλάχιστον τη ρητορική μας.

6) Ξεχάστε τη μεταμόρφωση της περιοχής. Αρκεστείτε στην όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείρισή της. Το γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι μπορούν να επιβάλουν τα όνειρά τους σε μικρές φυλές, ενώ άλλες μεγάλες δυνάμεις έχουν αποτύχει, δεν ήταν ποτέ σαφές. Δεν μπορούμε να δώσουμε τέλος στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας ούτε να ξανακάνουμε το Ιράκ κανονική χώρα. Δεν μπορούμε να εκδημοκρατίσουμε τον αραβικό κόσμο ούτε να λύσουμε το Παλαιστινιακό. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να διατηρούμε την Αμερική ασφαλή. Δεν είναι τέλειο, ούτε ηρωικό. Είναι όμως αρκετά έξυπνο για μια περιοχή που η Αμερική δεν μπορεί ούτε να διορθώσει ούτε να εγκαταλείψει.

ΠΗΓΗ RealClearWorld-ΑΠΕ

* Ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ είναι αντιπρόεδρος του Woodrow Wilson Center. Χρημάτισε διαπραγματευτής στη Μέση Ανατολή, καθώς και σύμβουλος τόσο Ρεπουμπλικανικών όσο και Δημοκρατικών κυβερνήσεων σε αραβο- ισραηλινές διαπραγματεύσεις (1978- 2003).

http://www.militaire.gr