Το κοινό πολεμικό δόγμα ΗΠΑ-Ρωσίας

Το νέο στρατιωτικό δόγμα των ΗΠΑ απασχόλησε πολλαπλά τα διεθνή και τα ελληνικά ΜΜΕ από τη στιγμή της δημοσίευσής του¹, πράγμα που δεν συνέβη από το 2014 μέχρι σήμερα με το νέο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα.

 Ίσως γιατί ο «στόχος της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας είναι οι ΗΠΑ να παραμείνουν η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο», γεγονός που οδηγεί τις ΗΠΑ προκλητικά να στοχοποιούν την σταθεροποιούμενη Ρωσία, την αναπτυσσόμενη Κίνα και τα υπόλοιπα κράτη του “άξονα του κακού”, με τρόπο που μοιάζει ξένος με το προφίλ του Ομπάμα ή με την οπτική της ρωσικής ή της κινεζικής κρατικής στρατηγικής.

Ίσως γιατί, επιπλέον, το νέο αμερικανικό δόγμα περιλαμβάνει μια φαινομενικά νέα στρατηγική χρήσης των πυρηνικών όπλων². Όλες αυτές οι “ριζικές αλλαγές” στο στρατιωτικό δόγμα των ΗΠΑ, παρουσιάζονται, φυσικά, ως επιλογή της ακροδεξιάς, φιλοπόλεμης κυβέρνησης Τράμπ. Έτσι, υπερτονίζεται η σημασία της εναλλαγής κυβερνήσεων, και υποβαθμίζεται η συνέχεια της πολιτικής του αμερικανικού κράτους.

  Σε αντίθεση με τα κυρίαρχα ΜΜΕ, εμείς θα θέλαμε να τονίσουμε τη συνέχεια του αμερικανικού καπιταλιστικού κράτους ως προς το ταξικό περιεχόμενο και την υβριδική μορφή του σύγχρονου πολέμου, είτε με Ομπάμα, είτε με Τράμπ. Μπορεί λοιπόν να διαφέρουν οι διατυπώσεις, όμως η ουσία παραμένει ίδια. Και επί Τράμπ και επί Ομπάμα το αμερικανικό κράτος θεωρεί, παρά την όποια συνεργασία του με Ρωσία και Κίνα, κάθε άλλο κρατικό δρώντα με αναθεωρητικές βλέψεις απειλή για την αμερικανική ηγεμονία, σε ένα διεθνές πλαίσιο παγκοσμιοποίησης που δεν αναιρεί όμως το έθνος-κράτος ως βασικό παίκτη και φορέα ισχύος. Ως προς αυτές τις βασικές ορίζουσες, δεν υπάρχει ποιοτική διαφορά ανάμεσα στο “νέο δόγμα” των ΗΠΑ και στο προηγούμενο, παρά μόνο ανώτερο βαθύτερη συνειδητοποίηση του επιθετικού ρόλου που καλούνται να παίξουν οι ΗΠΑ για να προασπιστούν τον πρώτη θέση στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Ποιοτική διαφορά δεν υπάρχει επί του πρακτέου ούτε στο ζήτημα αλλαγής της πυρηνικής πολιτικής των ΗΠΑ με το νέο στρατιωτικό δόγμα. Για να πάρουμε το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα,ήδη η κυβέρνηση Μπους, στην Αναθεώρηση Πυρηνικής Πολιτικής της το 2001, γνωστοποίησε τη μορφή ενός νέου δόγματος “προληπτικού” πολέμου μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, δηλαδή ότι τα πυρηνικά όπλα θα μπορούσαν αν χρησιμοποιηθούν ως όργανο “αυτοάμυνας” εναντίον μη πυρηνικών κρατών. Στην Έκθεση του Πενταγώνου σχετικά με τη Χρήση Πυρηνικών που παρουσιάστηκε στην Αμερικανική Γερουσία στις αρχές του 2002, η κυβέρνηση Μπους παρουσίασε “έκτακτα μέτρα” για ένα επιθετικό “πρώτο χτύπημα” με πυρηνικά, όχι μόνο απέναντι στον “άξονα του κακού” (Ιράκ, Ιράν, Λιβύη, Συρία και Βόρεια Κορέα), αλλά και ενάντια στη Ρωσία και στην Κίνα. Και από την κυβέρνηση Ομπάμα, το δόγμα χρήσης πυρηνικών όπλων προβλέπει “πρώτο χτύπημα” με πυρηνικά ακόμα και σε χώρες που δεν κατέχουν τέτοια όπλα³.

  Επομένως, στο ντοκουμέντο του 2015 μπορούμε να αναζητήσουμε τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του πολέμου που παραμένουν ενεργά για την αμερικανική πολεμική μηχανή και σήμερα, ξεφεύγοντας από τη φετιχοποίηση του προσώπου του Τράμπ ως αιτίας των δεινών.

  Στις ΗΠΑ, ο όρος υβριδικός πόλεμος δεν εμφανίζεται στις τρεις τελευταίες Εθνικές Στρατηγικές Ασφαλείας (2006, 2010, 2015). Στο κείμενο του 2015⁴, όμως, εμφανίζεται ο όρος υβριδικές συγκρούσεις. Το κείμενο εκείνο περιέγραφε ένα περιβάλλον παγκοσμιοποίησης αγαθών, τεχνολογίας, πληροφορίας, με τεράστιες δημογραφικές αλλαγές (γήρανση δυτικού πληθυσμού, πληθυσμιακή έκρηξη του μη δυτικού κόσμου). Το έθνος-κράτος παραμένει ο κύριος φορέας ισχύος, και υπ’αυτή την έννοια, η διακρατική συνεργασία των ΗΠΑ με τη Ρωσία στο πεδίο κυρίως της αντιτρομοκρατίας εκστρατείας δεν μπορεί να αναιρέσει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Βόρεια Κορέα και Ιράν αναφέρονται ως παράγοντες αστάθειας λόγω των πυρηνικών τους προγραμμάτων, ενώ η Κίνα υποστηρίζεται ως συμμέτοχος στη διεθνή ασφάλεια, ωστόσο διαπιστώνεται ότι οι ενέργειές της δημιουργούν ένταση στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, καθώς αυτή αξιώνει σχεδόν όλη τη νότια κινεζική θάλασσα παράτυπα. Κανένα από τα παραπάνω κράτη δεν θεωρείται ότι σχεδιάζει ή μπορεί να πραγματοποιήσει ευθεία επιθετική στρατιωτική ενέργεια ενάντια στις ΗΠΑ. Ωστόσο, το ντοκουμέντο δεν βλέπει να επίκειται κάποια “καθαρή” σύγκρουση κράτους εναντίον κράτους, αντίθετα, προβλέπει τον πολλαπλασιασμό των “υβριδικών συγκρούσεων”, με χαρακτηριστικά παραδείγματα είτε τη δράση κρατών, όπως της Ρωσίας στη Κριμαία, είτε του ISIS στη Μέση Ανατολή, στο Ιράκ και τη Συρία. Όσον αφορά τους μη κρατικούς δρώντες, με επίκεντρο τις εξτρεμιστικές οργανώσεις, η ικανότητά τους να ριζοσπαστικοποιούν πληθυσμούς, να διαδίδουν τη βία, να χρησιμοποιούν το τρόμο και να προβάλλουν τη δική τους αντίληψη της κοινωνικής οργάνωσης. Ήδη από το 2015 το κείμενο προτείνει πως το κέντρο βάρους πρέπει να μετατοπιστεί από την αντιμετώπιση των βίαιων εξτρεμιστικών δικτύων (αντιτρομοκρατία) στις προκλήσεις από τους κρατικούς δρώντες που έχουν αναθεωρητικές τάσεις στο διεθνές σύστημα, οι οποίοι αναπτύσσουν όπλα εξειδικευμένα στο να υπερφαλαγγίζουν τη στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ-ό,τι ακριβώς προτείνει και το “δόγμα Τράμπ” ως “στροφή στη ρεαλιστική πολιτική” σήμερα. Υβριδικές συγκρούσεις επίσης μπορεί να αποτελούνται από κρατικούς και μη κρατικούς δρώντες που συνεργάζονται για την επίτευξη κοινών στόχων, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο εύρος όπλων όπως είδαμε στην ανατολική Ουκρανία. Οι υβριδικές συγκρούσεις χρησιμεύουν για να αυξήσουν την ασάφεια, να καταστήσουν πιο πολύπλοκη τη λήψη αποφάσεων, και να επιβραδύνουν τη συνέργεια αποτελεσματικών απαντήσεων.

  Στόχος τόσο του κειμένου του 2015 όσο και του κειμένου του 2017 είναι η ασφάλεια του κράτους και των πολιτών, των συμμάχων και των συνεργατών των ΗΠΑ, η ανάπτυξη των ΗΠΑ σε ένα ανοιχτό διεθνές οικονομικό σύστημα, ο “σεβασμός στις παγκόσμιες αξίες”, η “σύμφωνα με κανόνες διεθνής τάξη υπό την εγγύηση της ηγεμονίας των ΗΠΑ που παρέχει ειρήνη, ασφάλεια” κ.α. Ως προς τις στρατιωτικές αποστολές που ιεραρχούνται ψηλότερα, αυτές εκτείνονται από τις παραδοσιακές στρατιωτικές επιχειρήσεις φύλαξης των συνόρων μέχρι τις αποστολές αντιεξέγερσης, αντιμετώπισης κρίσεων και έκτακτης ανάγκης, ανθρωπιστικής βούλησης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.

Σίγουρα η καταγγελία των ΗΠΑ δεν είναι αυτονόητη, αντίθετα, στη δυτική δημόσια σφαίρα συνηθίζεται να υπερπροβάλλεται η επιθετικότητα της Ρωσίας ως άλλοθι των “ειρηνευτικών” αμερικανικών επεμβάσεων και προβολών ισχύος. Ωστόσο, από τη στιγμή που ο αμερικανορωσικός ανταγωνισμός αφορά πάνω από το 90% των παγκόσμιων πυρηνικών κεφαλών, ίσως δεν μπορεί κανείς να θεωρήσει πως με την καταγγελία των ΗΠΑ έχει κάνει το ιδεολογικό αντιπολεμικό του καθήκον, πριν καταπιαστεί και με τη ρωσική πολεμική λογική.

Το Δόγμα

  Οι μεταβαλλόμενες γεωπολιτικές νέες συνθήκες ορίζουν την πολιτική του ρωσικού κράτους

σήμερα και νοηματοδοτούν το σύγχρονο στρατιωτικό της δόγμα. Τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία προσπάθησε να δημιουργήσει –στην καλύτερη περίπτωση- ένα ρήγμα μεταξύ των δύο οργανισμών (ΕΕ και ΝΑΤΟ) ή έναν διχασμό ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ αναφορικά με τις σχέσεις που θα ήθελαν να διατηρεί η Μόσχα με την ΕΕ, καθώς η Ε.Ε εξαρτάται κατά 37,4% (2017) από το ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ το 2016, η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ καλύφθηκε από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά 39,5% . Η ρωσική διπλωματία είχε αποτελέσματα, και στην Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι (2008) η Ουκρανία, η Γεωργία και η ΠΓΔΜ (Δημοκρατία της Μακεδονίας) δεν έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ παρά το γεγονός οτι οι ΗΠΑ επιθυμούσαν την διεύρυνση της Συμμαχίας με τις παραπάνω χώρες-στόχο που ενδεχομένως εν μέρει πετύχουν. Στα Βαλκάνια, η Ρωσία ακολουθεί μια πολιτική προβολής ισχύος έναντι των ΗΠΑ, με ενεργειακό και πολιτικό αντίκρισμα, η οποία ωστόσο δεν έχει αποδώσει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα⁵. Διατηρώντας μια ενεργητική εξωτερική πολιτική που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις αντιφάσεις του δυτικού μπλοκ δυνάμεων, ο ρωσικός καπιταλισμός κινείται με αποφασιστικές κινήσεις απέναντι στους ανταγωνιστές του, από την Ουκρανία μέχρι τη Συρία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. “Με την ουκρανική κρίση η Ρωσία κινδύνευε να απωλέσει την χρήση της «καρδιάς» του ενεργειακού δικτύου της Gazprom και, ταυτόχρονα, να χάσει τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας που της εξασφαλίζει την ζωτική για το Κρεμλίνο, έξοδο στην Μεσόγειο Θάλασσα. Η προσάρτηση της Κριμαίας ήταν η πρώτη πράξη προάσπισης των συμφερόντων της Μόσχας. Η δεύτερη πράξη ήταν η στρατιωτική παρέμβαση της Ρωσίας στην Συρία, όπου η Ρωσία υπεραμύνθηκε της παρουσίας της στη μεσογειακή χώρα, κατοχυρώνοντας την χρήση της βάσης στην Ταρτούς και στην Λαττάκεια, και ανέβαλε επ’ αόριστον την κατασκευή του αγωγού που θα ξεκινούσε από το Κατάρ και θα μείωνε την ενεργειακή και πολιτική αξία της Μόσχας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου⁶

  Το 2014 δημοσιεύεται επικαιροποιημένο το στρατιωτικό δόγμα του ρωσικού κράτους, υπογεγραμμένο από τον Βλαντιμίρ Πούτιν⁷.Το ντοκουμέντο αυτό θεωρείται μέχρι σήμερα (αρχές του 2018) από φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, το βασικό δημόσιο κείμενο έκθεσης της στρατιωτικοπολιτικής αντίληψης του ρωσικού κράτους⁸. Το δόγμα αυτό

συμπυκνώνει τις βασικές αρχές που διέπουν τους σχεδιασμούς του ρωσικού κράτους στον τομέα της άμυνας/ασφάλειας καθώς και την γενικότερη αντίληψη και ανάλυσή του για τη μορφή του σύγχρονου πολέμου, και έρχεται να συνοψίσει τη πρόσφατη εμπειρία της ρωσικής πολύμορφης εμπλοκής στρατιωτικών δυνάμεων κυρίαρχα στη Γεωργία (2008), στην Ουκρανία (2014), και στη Συρία (2015) κατά την αντιπαράθεση της Ρωσίας με τη “Δύση”. Σε μεγάλο βαθμό, όμως, το κείμενο αυτό αποκαλύπτει και την κοινή πολεμική και ταξική επίθεση την οποία οργανώνει το ρωσικό κράτος μαζί με τους κεφαλαιοκρατικούς ανταγωνιστές του. Παρά τις όποιες διαφορές, η σύγκλιση με τα αντίστοιχα δόγματα των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών είναι εμφανής τόσο στην περιγραφή του χαρακτήρα του πολέμου όσο και στην ξεχωριστή έμφαση που δίνεται στην υλοποίηση ενός σχεδιασμού που στοχεύει στην προσαρμογή του στρατού, της κρατικής πολιτικής και της πολεμικής βιομηχανίας στις νέες συνθήκες. Ειδικό χαρακτηριστικό του ρωσικού δόγματος συγκεκριμένα, είναι η ιδεολογική-πολιτισμική επιθετικότητά του απέναντι στις παρεκκλίσεις από το κυρίαρχο εθνικό καπιταλιστικό πρότυπο εκεί σήμερα, η έμφαση στην εσωτερική κοινωνικοπολιτική συνοχή του ρωσικού καπιταλισμού, και η στρατιωτική αντιμετώπιση των, ασαφώς οριζόμενων, απειλών με ιδιαίτερα προληπτικό τρόπο, πριν αυτές εκδηλωθούν άμεσα.

  Αρχικά, το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα εισάγει τις βασικές στρατιωτικές έννοιες της εθνικής ασφάλειας, των απειλών και των συγκρούσεων (θέση 8). Ως στρατιωτική ασφάλεια της Ρωσικής ομοσπονδίας ορίζεται ‘’μία κατάσταση προστασίας των ζωτικών συμφερόντων των ατόμων, της κοινωνίας και του κράτους από εξωτερικές και εσωτερικές στρατιωτικές απειλές που συνδέονται με τη χρήση στρατιωτικής ισχύος ή απειλής βίας’’. Η ασφάλεια ταυτίζεται λοιπον με τα εθνικά συμφέροντα.

Για την έννοια της στρατιωτικής απειλής δίνεται ένα πλήθος γενικών ορισμών ’’μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την υψηλή πιθανότητα ένοπλης σύγκρουσης και την ετοιμότητα ενός άλλου κράτους ή ενός μη κρατικού δρώντος (όπως μια τρομοκρατική οργάνωση) να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία’’ ή ακόμα ‘’ μια κατάσταση στο εσωτερικό του κράτους ή μεταξύ των κρατών που κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να οδηγήσει σε ένοπλη σύγκρουση (ή να καταστει στρατιωτική απειλή)’’. Στη συνέχεια, το δόγμα θα προσδιορίσει συγκεκριμένα τους παράγοντες εκείνους που συνιστούν στρατιωτική απειλή στο εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας.

Οι στρατιωτικές απειλές (θέσεις 9-14)

Το ρωσικό δόγμα αναγνωρίζει την ύπαρξη μιας νεας πραγματικοτητας στο διεθνές πεδίο που χαρακτηρίζεται από την αστάθεια του εδραιωμένου συσχετισμού δυνάμεων και την ανάδυση νέων παικτών, κρατικών ή μη, στη γεωπολιτική σκακιέρα ως αποτέλεσμα της όξυνσης πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών αντιθέσεων, των διακρατικών και των ενδοκρατικών ανταγωνισμών (θέση 9). Ταυτόχρονα, επισημαίνεται πως ακόμα και αν η πιθανότητα ενός πολέμου μεγάλης κλίμακας ενάντια στη Ρωσία δεν διαφαίνεται, ο πολεμικός κίνδυνος έχει σε ορισμένες περιοχές αυξηθεί.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, προκύπτει ένα σύνολο πολύμορφων, στρατιωτικών απειλών για το ρωσικό κράτος που διακρίνονται σε εξωτερικές (θέση 12) και εσωτερικές (θέση 13).

Οι εξωτερικοί στρατιωτικοί κίνδυνοι

  Η αύξηση της στρατιωτικής ισχύος του ΝΑΤΟ, κατά παραβίαση του διεθνούς κώδικα, η επέκταση των στρατιωτικών υποδομών του στις χώρες-μέλη της συμμαχίας που συνορεύουν με τη Ρωσία αλλά και ο προσεταιρισμός (ή ένταξη) κρατών της ευρύτερης αυτής περιοχής στην σφαίρα επιρροής του συνιστούν μια κύρια εξωτερική απειλή για το ρωσικό κράτος. Επίσης αναφέρονται η πραξικοπηματική ανατροπή κυβερνήσεων σε γειτονικές της Ρωσίας χώρες και η εγκαθίδρυση καθεστώτων που αντιτίθενται στα συμφέροντά της, αλλα και η χρήση στρατιωτικής βίας, κατά παράβαση των κανονισμών του ΟΗΕ, ενάντια σε συμμάχικα με τη Ρωσία κράτη η σε περιοχές κοντά στα σύνορα της. Σε ένα πιο γενικό πλαίσιο, ως στρατιωτικός κίνδυνος αναγνωρίζεται ακόμα η αποσταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης σε μια χώρα και η υπονόμευση.

 Πολλά σημεία τονίζουν ιδιαίτερα τους κινδύνους που εγκυμονούν η ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός όπλων μαζικής καταστροφής, πυραυλικής τεχνολογίας, οπλικών συστημάτων ακρίβειας, οπλικά συστήματα αεροδιαστημικής τεχνολογίας, αλλά και η ανατροπή της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων στον τομέα των πυρηνικών εξοπλισμών.

 Ως πηγή υπερεθνικού στρατιωτικού κινδύνου προβάλεται και μια σειρά μη συμβατικών στρατιωτικών απειλών όπως η άνοδος του εξτρεμισμού και της διεθνούς τρομοκρατίας, το οργανωμένο έγκλημα (λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών), η κλιμάκωση εμφύλιων και θρησκευτικών συγκρούσεων ανά τον κόσμο, η παρουσία ξένων ‘’ιδιωτικών στρατών’’ στα σύνορα της Ρωσίας και ο ηλεκτρονικός πόλεμος.

Ο εσωτερικός εχθρός

 Το δόγμα απαριθμεί τέσσερις βασικούς στρατιωτικούς κινδύνους που προέρχονται από το εσωτερικό της χώρας: α) ενέργειες που στοχεύουν στην ανατροπή της συνταγματικής (ή έννομης) τάξης, στην αποσταθεροποίηση της κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης, στη παρεμπόδιση της λειτουργίας του κρατικου μηχανισμου, και των πληροφοριακών υποδομών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. β) ενέργειες τρομοκρατικών οργανώσειων ή μεμονομένων ατόμων, με σκοπό την υπονόμευση της εθνικής κυριαρχίας, της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσίας. γ) η άσκηση επιρροής στον πληθυσμό, ιδιαίτερα στους νέους, μέσα από τη διασπορά πληροφοριών που εναντιώνονται στις ιστορικές και πνευματικές παραδόσεις της ‘’μητέρας-πατρίδας’’ δ) η υποδαύλιση του εξτρεμισμού, του εθνικού και του θρησκευτικού μίσους.

Η φύση της σύγχρονης πολεμικής σύγκρουσης

Στη θέση 15 το δόγμα εκθέτει την αντίληψη του ρωσικού στρατού για τη μορφή του σύγχρονου πολέμου. Παρόλο που ο πόλεμος δεν ορίζεται ρητά και συγκεκριμένα ως "υβριδικός", τα χαρακτηριστικά του περιγράφονται καθαρά:

α) η αξιοποίηση ενός συνδυασμού στρατιωτικής ισχύος με πολιτικά, οικονομικά και πληροφοριακά μέσα και την προσπάθεια κινητοποίησης του πληθυσμού της περιοχής σε βάρος του εχθρού.

β) η μαζική χρήση τεχνολογικά εξελιγμένων οπλικών συστημάτων όπως τα όπλα ακρίβειας, τα υπερηχητικά όπλα, τα μέσα του ηλεκτρονικού πολέμου, όπλα βασισμένα σε νέες φυσικές ιδιότητες, συγκρίσιμα ως προς την αποτελεσματικότητά τους με τα πυρηνικά όπλα αλλά και ορισμένα πλήρως αυτοματοποιημένα οπλικά συστήματα (μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οχήματα) γ) η εξάπλωση του πεδίου των επιχειρήσεων από τις συμβατικές διαστάσεις της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα ως το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα και το διάστημα με στόχο την πρόκληση πληγμάτων σε όλο το βάθος της περιοχής του εχθρού. δ) η χρήση ευέλικτων μονάδων για την επίτευξη στοχευμένων και αιφνιδιαστικών χτυπημάτων που αποσυντονίζουν τον εχθρό. ε) η μείωση των κενών χρονικών διαστημάτων που επιτρέπουν στον εχθρό να αντεπιτεθεί ζ) μετάβαση από μια αυστηρά κάθετη μορφή οργάνωσης του στρατού σε ένα πιο αποκεντρωμένο, ευέλικτο σύστημα διαχείρησης των δυνάμεων.η) συμμετοχή σε εχθροπραξίες με ετεροκανονικά εξοπλισμένες ομάδες και ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες θ) χρήση έμμεσων και ασύμμετρων μεθόδων δράσης. ι) χρήση εξωτερικά χρηματοδοτούμενων και διευθυνόμενων πολιτικών δυνάμεων και κοινωνικών κινημάτων. κ) η μετατροπή της περιοχής του εχθρού σε διαρκή εμπόλεμη ζώνη.

Οι ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την αποτροπή των ένοπλων συγκρούσεων (θέσεις 19-21)

Μια από τις όψεις της στρατηγικής του ρωσικού κράτους για την άμυνα/ασφάλεια είναι η πρόληψη και η αδρανοποίηση των μελλοντικών πολεμικών απειλών. Το φάσμα των αναγκαίων, για το σκοπό αυτό, πολιτικών και στρατιωτικών ενεργειών εκτείνεται από την αξιοποίηση πολιτικών και διπλωματικών μέσων για την αντιμετώπιση της απειλής ως τη διασφάλιση της τήρησης των διεθνών συμβάσεων για τον περιορισμό των πυρηνικών εξοπλισμών και τον έλεγχο των συμβατικών όπλων. Ωστόσο, ήδη από το δημοσιευμένο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα του 2010⁹, το ρωσικό κράτος έχει πάρει θέση υπέρ του δικαιώματος χρήσης πυρηνικών όπλων όχι μόνο απέναντι σε πυρηνικά όπλα που μπορεί να στραφούν εναντίον της, αλλά απέναντι και σε “άλλα όπλα μαζικής καταστροφής”, δηλαδή θανατηφόρα χημικά, βιολογικά όπλα ή όπλα με συγκρίσιμα καταστροφικά αποτελέσματα, ακόμα και απέναντι σε συμβατικά όπλα στο βαθμό που αυτά θα απειλούν την κρατική της υπόσταση. Υπό αυτό το πρίσμα, η δηλωμένη πρόθεση των ΗΠΑ (πολλά χρόνια πριν το πυρηνικό τους δόγμα του 2018) για χρήση πυρηνικών όπλων ενάντια και σε μη πυρηνικές απειλές, δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ αλλά τη λογική στην οποία κινούνται οι μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις γενικά.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον (για την ανάλυση μας) παρουσιάζουν ορισμένα σημεία τα οποία έχουμε ομαδοποιήσει ανάλογα με το περιεχόμενο τους:

α) Η διατήρηση του αξιόμαχου των ενόπλων δυναμεων και η ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού και της οικονομιας για το ενδεχόμενο του πολέμου. Στην πολεμική προετοιμασία της χώρας εντάσσεται επίσης η γαλούχηση των πολιτών με πατριωτικά ιδεώδη και η στρατιωτική θητεία.

β) Η επέκταση της συνεργασίας της Ρωσίας με άλλα κράτη στη βάση των κοινών συμφερόντων τους για την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας σε συμφωνία με τις διεθνείς συμβάσεις και τις προβλέψεις της Χάρτας του ΟΗΕ. Η ενίσχυση του συλλογικού συστήματος ασφάλειας στα πλαίσια του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), αναβάθμιση της συνεργασίας στο πεδίο της διεθνούς ασφάλειας στο πλαίσιο της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (CIS), του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE), του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), προώθηση των επαφών με τη Δημοκρατία της Αμπχαζίας και τη Δημοκρατία της Νότιας Οσσετίας με στόχο τη διασφάληση της κοινής άμυνας και ασφάλειας αλλά και διατήρηση ενός ισότιμου διαλόγου με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, βοηθώντας στην οικοδόμηση ενός νέου μοντέλου ασφάλειας στην Ανατολική Ασία (“περιοχή Ασίας-Ειρηνικού”.

γ) η συμμετοχή σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και στα πλαίσια της συνεργασίας με άλλους διεθνείς οργανισμούς· η συμμετοχή στον πόλεμο ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία· δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την μείωση του κινδύνου της χρήσης του διαδικτύου για πολιτικούς και στρατιωτικούς σκοπούς που υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία, την πολιτική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ρωσίας, απειλώντας την παγκόσμια σταθερότητα και ειρήνη.

Ενάντια στις ΗΠΑ, όχι με τη Ρωσία

  Ίσως είναι αδιανόητο για τους περισσότερους παρατηρητές το να ασκήσουν κριτική στις πολεμικές διαθέσεις τόσο των ΗΠΑ και της Ε.Ε όσο και της Ρωσίας και της Κίνας. Ακόμη και όταν αναγνωρίζουν, όπως εμείς, την ασύμμετρη, επιθετική-πολεμική πρωτοβουλία του δυτικού καπιταλιστικού κέντρου που βρίσκεται σε παρακμή, στο οποίο μετέχει από ημιπεριφερειακή θέση ο ελληνικός καπιταλισμός, απέναντι στους εν ενεργεία και εν δυνάμει κεφαλαιοκρατικούς ανταγωνιστές του, και προσπαθεί να διατηρήσει βίαια την ιστορική ηγεμονία του προλαμβάνοντας στρατιωτικά την περαιτέρω ανάπτυξη κάθε πολιτικής και κρατικής οντότητας με “αναθεωρητικές βλέψεις στη νέα (διακρατική) διεθνή τάξη”. Η πρωτοβουλία των κινήσεων, με όρους καπιταλιστικών συμφερόντων και ισχύος, ανήκει στη συνομοταξία που οργανώνει τον πόλεμο με σφραγίδα το ΝΑΤΟ¹⁰, στις ΗΠΑ και τις κορυφαίες πολεμικές βιομηχανίες του κόσμου-που είναι αμερικανικές. Η Ελλάδα συμμετέχει στις ιμπεριαλιστικές αποστολές με δυνάμεις αυτού του άξονα, ενώ η άμυνα/ασφάλεια του κεφαλαίου στον ελλαδικό χώρο παρέχεται, πέρα από τα εγχώρια όργανα της Τάξης, και από ευρωπαικούς και νατοικούς μηχανισμούς ασφαλείας. Επομένως, στόχος του αντιπολεμικού-διεθνιστικού κινήματος στην Ελλάδα πρέπει να είναι η αποτροπή του πολέμου που διεξάγεται ο ελληνικός καπιταλισμός και οι στρατηγικά σύμμαχές του δυνάμεις εντός και εκτός των συνόρων. Η θέση αυτή δεν δίνει στον ρωσικό καπιταλισμό, που αναπτύχθηκε πάνω στα συντρίμμια της οκτωβριανής επανάστασης, πιο ανθρώπινο πρόσωπο, πολύ περισσότερο, δεν του δίνει το δικαίωμα να επικαλείται και να εκπροσωπεί την αντίσταση της ανθρωπότητας στον πυρηνικό όλεθρο. Από τη δική μας σκοπιά, η κατανόηση της πραγματικότητας είναι αναγκαία για να την αλλάξουμε, όμως αυτή η πολεμική πραγματικότητα περιλαμβάνει τόσο τις “δυτικές” πολεμικές καπιταλιστικές μηχανές, στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα, όσο και τις “μη δυτικές” πολεμικές μηχανές, ενώ τα θύματα, πάντοτε και ανεξαρτήτως εθνικής σημαίας, είναι τα ίδια-οι φτωχοί που δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν τον πόλεμο. Η διαπίστωση του καθόλου προοδευτικού, αντιδραστικού ρόλου της Ρωσίας-Κίνας στο διεθνές σκηνικό, είναι αναγκαία προϋπόθεση της ανάπτυξης του αντιπολεμικού, διεθνιστικού κινήματος των καταπιεσμένων, που δεν θα θελήσει στρατηγικά να εκπροσωπηθεί από τη ρωσοκινεζική “αντιπολίτευση” στην αμερικανική, δυτικοκεντρική ηγεμονία, γιατί θα ξέρει ότι, σε τελική ανάλυση, όλες οι μεγάλες δυνάμεις θα το πολεμήσουν με λυσσαλέο, όσο και υπερσύγχρονο τρόπο¹¹

Η διπλή αυτή άρνηση στρατηγικής πρόσδεσης με τους μεγάλους καπιταλιστικούς παίκτες γίνεται πιο επίκαιρη στο βαθμό που, και στην Ελλάδα, τα αντιδυτικά αισθήματα επιχειρείται να εκπροσωπηθούν από το ρωσικό παράγοντα, σε συνεργασία με ελληνικές, αριστερές και δεξιές “πατριωτικές δυνάμεις”, που προβάλλουν ως αξιόπιστο εταίρο της Ελλάδας τη Ρωσία, με τη προοπτική κατασκευής ενός ελληνορωσικού ορθόδοξου πολιτισμικού και οικονομικού τόξου, που θα χαρίσει κάποιους βαθμούς αυτονομίας στον ελληνικό καπιταλισμό σε σχέση με την Ε.Ε και τις ΗΠΑ. Μια τέτοια πρόταση του Σεργκέι Γκλαζίεφ για την Ελλάδα, γνωστού Ρώσου ακαδημαϊκού και συμβούλου του Πούτιν σε θέματα ευρωσιατικής ολοκλήρωσης, μπορεί να κωδικοποιηθεί ως εξής: α) αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ, και εμβάθυνση των διμερών της σχέσεων με τη Ρωσία, αλλά και με τη ζώνη της ευρασιατικής ολοκλήρωσης και των χρηματοδοτικών μηχανισμών των BRICKS, με τη μορφή εξωτερικής συνεργασίας β) αποχώρηση της Ελλάδας και από την Ε.Ε, και ένταξή της στην ευρασιατική ολοκλήρωση, η οποία, σύμφωνα με τον Γκλαζίεφ, παρουσιάζει για την Ελλάδα δύο πλεονεκτήματα: είναι πιο δημοκρατική από την Ε.Ε, με ισοτιμία των εθνών-κρατών, και είναι πιο ευνοϊκό για την Ελλάδα περιβάλλον ανταγωνιστικότητας σε σύγκριση με τις ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες της Ε.Ε γ) αναδιαμόρφωση του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού στο πρότυπο του πλέον δυναμικά αναδυόμενου μοντέλου διακυβέρνησης, του “ασιατικού μοντέλου” της “εναρμόνισης συμφερόντων” μεταξύ οικονομικών παραγόντων, ιδιωτικού και δημοσίου τομέα. 

  Η γεωστρατηγική αυτή στροφή, πέραν δηλαδή του επιπέδου των διμερών βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων σχέσεων, προτείνεται στην Ελλάδα από τον Γκλαζίεφ μέσα σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, το οποίο ο Ρώσος καθηγητής αναλύει ως εξής: 

ο δυτικός ηγεμονικός συνασπισμός συσσώρευσης κεφαλαίου και ισχύος, με κέντρο ΗΠΑ-Ε.Ε και FED-EKT, αποτελεί τη Δυτική Αυτοκρατορία που βρίσκεται σε παρακμή και επιτίθεται, εξαπολύοντας πολύμορφο, “υβριδικό πόλεμο” απέναντι στον αναδυόμενο αντιηγεμονικό “ασιατικό” συνασπισμό συσσώρευσης κεφαλαίου και ισχύος. “Ο τωρινός πόλεμος είναι πολύ πιο περίτεχνος, ιδίως γιατί η ηγετική δύναμη δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα όπλα μαζικής καταστροφής χωρίς κίνδυνο για την ίδια. ‘Εχουμε λοιπόν ένα νέο είδος πολέμου σε όρους μεθόδων και τεχνολογιών. Είναι ένας νέος τύπος πολέμου, όπως γίνεται ήδη όλο και πιο σαφές, ένας «υβριδικός πόλεμος», που περιλαμβάνει επικοινωνιακό πόλεμο, χρηματιστικό πόλεμο, οικονομικό πόλεμο και μόνο τελικά βλέπουμε τις στρατιωτικές μάχες, που έρχονται να αποτελειώσουν τον αντίπαλο, όταν έχει ήδη ηττηθεί.Το είδαμε αυτό στη Γιουγκοσλαβία, στα Βαλκάνια, το είδαμε στο Ιράκ, στη Βόρειο Αφρική και το βλέπουμε τώρα στην Ουκρανία. Στην Ουκρανία η στρατιωτική ισχύς χρησιμοποιείται κυρίως για εσωτερικούς λόγους, για να προστατέψει το φιλο-αμερικανικό καθεστώς από τον πληθυσμό του. Η στρατιωτική ισχύς χρησιμοποιείται μόνο σε κρίσιμες καταστάσεις. Η αμερικανική στρατηγική είναι η δημιουργία χάους. Δεν χρειάζονται άμεσο έλεγχο σε όλη την επικράτεια"¹².

  Όπως ακριβώς και οι ΗΠΑ, έτσι και η Ρωσία βλέπουν τον “υβριδικό”, δηλαδή ακήρυκτο, ύπουλο, ανεπίσημο πόλεμο να διεξάγεται εναντίον τους από όλους τους άλλους. Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει καπιταλιστική δύναμη σήμερα που να σέβεται τον εαυτό της και να μην υιοθετεί τέτοιες “υβριδικές” μεθόδους στον διακρατικό και κοινωνικοταξικό της ανταγωνισμό. Ο κοινός τους εχθρούς είναι ο “εχθρός-λαός” που διαταράσσει το πλαίσιο της κερδοφορίας, και αυτό το αποδεικνύουν καθημερινά. Η μελέτη της πολεμικής θεωρίας του ρωσικού κράτους επαληθεύει την βασική θέση μας. Ο κοινωνικο-ταξικός πόλεμος προσλαμβάνει όλο και περισσότερο “υβριδική”, βιοπολιτική λογική και επιχειρησιακή μορφή, καθιστώντας όλο και πιο δυσδιάκριτα τα όρια οικονομίας, πολιτικής, πολιτισμού, πληροφορίας, αλλά και εσωτερικής-εξωτερικής κυριαρχίας, εσωτερικού-εξωτερικού εχθρού, κρατικού-μη κρατικού πολέμου. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων κρατικών δυνάμεων εντείνεται, πάντοτε όμως περνάει μέσα από τη συνεργασία τους στην καταστολή του κοινού, ταξικού εχθρού και στην οικοδόμηση συστημάτων άμυνας/ασφάλειας υπέρ των γενικών όρων κερδοφορίας και ενάντια στους “πλεονάζοντες πληθυσμούς”, τους “εγκληματίες-μετανάστες-τρομοκράτες”.

ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

1. Για μια αποδελτίωση αποσπασμάτων στα ελληνικά, βλ. https://www.kommon.gr/diethni/item/1841-diethnis-stratigiki-polemou. Για μια σύντομη ανάλυση ενός “ειδικού”, βλ. http://www.liberal.gr/arthro/182278/amyna—diplomatia/2017/H-nea-stratigiki-ethnikis-asfaleias-National-Security-Strategy-ton-ipa.html.

2. Για μια αποδελτίωση βασικών σημείων στα ελληνικά, βλ. . http://pandiera.gr/%CE%BF-%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82-%CE%B9%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CF%8E/.

3. Michel Chossdovsky-Global Research, Η Παγκοσμιοποίηση του Πολέμου, εκδ. Πιρόγα, σ. 40, 119 κ.α. Εξ αρχής, η επιχειρησιακή αυτή δυνατότητα βασιζόταν στη χρήση πυρηνικών ...“χαμηλής έντασης”.

4. http://www.jcs.mil/Portals/36/Documents/Publications/2015_National_Military_Strategy.pdf

5. http://www.defence-point.gr/news/ipa-rosia-energia-ke-geopolitiki-sti-gitonia-tis-elladas

6. http://www.foreignaffairs.gr/articles/71633/aleksandros-th-dribas-kai-dimitrios-tsailas/i-rosiki-politiki-sti-mesi-anatoli?page=show

7. Ολόκληρο το κείμενο εδώ https://www.offiziere.ch/wp-content/uploads-001/2015/08/Russia-s-2014-Military-Doctrine.pdf

8.

9. http://www.kremlin.ru/supplement/461, "in response to the use of nuclear and other types of weapons of mass destruction against it or its allies, and also in case of aggression against Russia with the use of conventional weapons when the very existence of the state is threatened" https://www.google.gr/search?q=russia+nuclear+weapons&rlz=1C1AOHY_enGR752GR752&oq=russia+nuclear+weapons&aqs=chrome..69i57j0l5.7244j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8 .

10. Για τον “υβριδικό πόλεμο” όπως τον ορίζει το ΝΑΤΟ, βλ. http://diktiospartakos.blogspot.gr/2017/07/to-nato.html.

11. Με αυτή τη διατύπωση, θα παρακάμψουμε εδώ το δύσκολο και συγκεκριμένο ζήτημα των ΄δύσκολων τακτικών επιλογών που επωμίζονται πάντοτε οι αγωνιζόμενοι, όπως συμβαίνει με τα πλειοψηφικά κομμάτια της κουρδικής αντίστασης σήμερα.

12. Βλ. τη συνέντευξη του Γκλαζίεφ http://diktiospartakos.blogspot.gr/2017/01/blog-post_185.html