Oι άνθρωποι μπορούν να διαταράξουν το κλίμα της Γης όχι μόνο με τις οικονομικές δραστηριότητές τους, αλλά και με τους μαζικούς σκοτωμούς τους. Αυτό ακριβώς συνέβη με τον ισπανικό αποικισμό της Αμερικής μεταξύ 1492-1600. Η μαζική εξόντωση των γηγενών έφερε αλυσιδωτές κοινωνικές και περιβαλλοντικές αντιδράσεις, οι οποίες εκτός των άλλων, επηρέασαν σοβαρά και αρνητικά το κλίμα του πλανήτη, όπως υποστηρίζουν Βρετανοί επιστήμονες.
Η μαζική εκκαθάριση -στην ουσία γενοκτονία- των γηγενών προκολομβιανών πληθυσμών από τους κατακτητές Ευρωπαίους αποίκους οδήγησε σε εκτεταμένη εγκατάλειψη γεωργικών γαιών, με αποτέλεσμα μεγάλες περιοχές να καλυφθούν ξανά από δάση και άλλη ψηλή βλάστηση. Τα φυτά αυτά απορρόφησαν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, κάτι που είχε ως συνέπεια ένα αντίστροφο «φαινόμενο του θερμοκηπίου» και την πτώση της θερμοκρασίας στον πλανήτη. Μάλιστα, ήταν μια τόσο κρύα περίοδος για την Ευρώπη, που έχει καταγραφεί στην ιστορία ως η «μικρή εποχή των παγετώνων».
Το ιστορικό πάρκο La Isabela στη Δομινικανή Δημοκρατία, ο πρώτος ευρωπαϊκός οικισμός στην Αμερική από τον Χριστόφορο Κολόμβο το 1494
Η έρευνα
Οι ερευνητές του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), με επικεφαλής τον Αλεξάντερ Κοχ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Quaternary Science Review», σύμφωνα με το BBC και τη «Guardian». Οι επιστήμονες υπολόγισαν πόσοι περίπου άνθρωποι ζούσαν στην Αμερική πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων το 1492 και πόσοι εξαφανίσθηκαν μέσα στον επόμενο αιώνα από εισαγόμενες λοιμώδεις νόσους, τους πολέμους, τη σκλαβιά και την κατάρρευση των ντόπιων κοινωνιών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, στο τέλος του 15ου αιώνα ζούσαν στην Αμερική λίγο περισσότεροι από 60 εκατομμύρια άνθρωποι (γύρω στο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού) και το 1600, μετά το θάνατο περίπου 56 εκατομμυρίων ανθρώπων,είχαν απομείνει μόνο πέντε έως έξι εκατομμύρια. Αυτό είχε ως συνέπεια να εγκαταλειφθούν τεράστιες γεωργικές εκτάσεις (που μετατράπηκαν σε δασικές και σαβάνα) συνολικής έκτασης 560 εκατομμυρίων στρεμμάτων, σχεδόν όσο η σημερινή Γαλλία. Η νέα δασοκάλυψη της περιοχής δέσμευσε μεγάλες ποσότητες ατμοσφαιρικού διοξειδίου.
Η αφαίρεση αυτού του διοξειδίου από την ατμόσφαιρα είχε οδηγήσει τελικά σε μείωση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης, η οποία έχει επιβεβαιωθεί από τα «αρχεία» παγιδευμένου αέρα στους αιωνόβιους πάγους της Ανταρκτικής. Ασφαλώς, η «μικρή εποχή των παγετώνων» οφειλόταν και σε άλλους παράγοντες, όπως η αλλαγή των χρήσεων γης, μια σειρά ισχυρών ηφαιστειακών εκρήξεων και μια παροδική ύφεση στην δραστηριότητα του ήλιου. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ερευνητές, η νέα μελέτη ενισχύει την πεποίθηση των επιστημόνων ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες - φονικές και μη - επηρέαζαν το κλίμα πολύ πριν τη βιομηχανική επανάσταση.
Η ιστορία
Ο αριθμός των ανθρώπων που ζούσαν στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική όταν έφτασε ο Κολόμβος είναι μια ερώτηση που οι ερευνητές προσπαθούν να απαντήσουν εδώ και δεκαετίες. Σε αντίθεση με την Ευρώπη και την Κίνα, δεν υπάρχουν στοιχεία για το μέγεθος των ιθαγενών κοινωνιών στην Αμερική πριν από το 1492.
Για να προσδιορίσουν τον αριθμό των πληθυσμών, οι ερευνητές βασίζονται στους πρώτους υπολογισμούς από τους ευρωπαίους αυτόπτες μάρτυρες, σε αρχεία μετά την καθιέρωση της αποικιοκρατίας, καθώς και στις πληρωμές φόρου γνωστές ω «encomienda». Βέβαια, αυτό το φορολογικό σύστημα δημιουργήθηκε αφού οι ευρωπαϊκές επιδημίες είχαν καταστρέψει την Αμερική, έτσι δεν μας λέει τίποτα για το μέγεθος των προ-αποικιακών πληθυσμών. Οι πρώτοι υπολογισμοί, επίσης, των Ευρωπαίων αποίκων είναι πιθανό να έχουν υπερεκτιμήσει τα μεγέθη των οικισμών και τον πληθυσμό για να διαφημίσουν τα πλούτη των πρόσφατα ανακαλυφθέντων εδαφών τους στους φεουδαρχικούς χορηγούς τους στην Ευρώπη.
Σύμφωνα και με δημοσίευμα του Conversation, η νέα μελέτη των Βρετανών επιστημόνων διευκρινίζει το μέγεθος των προ-Κολομβιανών πληθυσμών και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον τους. Συνδυάζοντας όλες τις δημοσιευμένες εκτιμήσεις από τους πληθυσμούς σε ολόκληρη την Αμερική, βρίσκουμε πιθανό αυτόχθονα πληθυσμό των 60 εκατομμυρίων το 1492. Την ίδια εποχή ο πληθυσμός της Ευρώπης ήταν 70-88 εκατομμύρια.
Ο μεγάλος προ-Κολομβιανός πληθυσμός διατηρήθηκε μέσω της καλλιέργειας και υπάρχει πλήθος αρχαιολογικών στοιχείων και ευρημάτων για τη γεωργία. Περίπου 62 εκατομμύρια εκτάρια γης, ή περίπου το 10% της ξηράς της Αμερικής, χρησιμοποιούνταν για ανθρώπινη χρήση όταν έφτασε ο Κολόμβος. Αντίστοιχα, στην Ευρώπη χρησιμοποιούνταν από τους ανθρώπους το 23% και στην Κίνα το 20% της γης. Οι Ευρωπαίοι έφερναν ιλαρά, ευλογιά, γρίπη, συγκρούσεις, πόλεμο, πείνα και αποικιακές θηριωδίες, με καταστροφικές συνέπειες για τους ιθαγενείς πληθυσμούς. Σύμφωνα με τη νέα εκτίμηση δεδομένων ο αριθμός των νεκρών έφτασε τα 56 εκατομμύρια στις αρχές του 16ου αιώνα - το 90% του προ-Κολομβιανού πληθυσμού και περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού τότε.
Παγκόσμιες επιπτώσεις
Αυτή η ανθρώπινη τραγωδία σήμαινε ότι δεν υπήρχαν αρκετοί για να εργαστούν και να διαχειριστούν τα χωράφια και τα δάση. Χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, τα προηγουμένως διαχειριζόμενα τοπία επέστρεψαν στις φυσικές τους καταστάσεις, απορροφώντας έτσι άνθρακα από την ατμόσφαιρα, ικανό για να ψύξει τον πλανήτη.
Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες προκάλεσαν ανατροφοδότηση στον κύκλο του άνθρακα. Αυτό εξηγεί την πτώση του CO₂ στο 1610 που παρατηρείται στους πυρήνες πάγου της Ανταρκτικής, επιλύοντας ένα αίνιγμα για το γιατί ολόκληρος ο πλανήτης ψύχθηκε σύντομα στη δεκαετία του 1600. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ακραία καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν λιμούς και εξεγέρσεις από την Ευρώπη έως την Ιαπωνία.
«Ήταν μια δραστική αλλαγή στο οικοσύστημα της γης», δήλωσε, στους New York Times, ο Alexander Koch, ο επικεφαλής της μελέτης και καθηγητής στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Η προσέγγιση ενδεχομένως να είναι ατελής, αλλά αρκετοί επιστήμονες που μελετούν παρελθόντα κλίματα υπογράμμισαν ότι πρόκειται για μια αρκετά προσεκτική και συναρπαστική μελέτη. Οι επικριτές επισήμαναν πως η «Μικρή Εποχή των Παγετώνων» προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό κι από παράγοντες όπως η εξασθενημένη ηλιοφάνεια και η αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Απαντώντας, η ερευνητική ομάδα αναγνωρίζει ότι οι παράγοντες αυτοί αποτελούν το ήμισυ της τότε πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής, αλλά επιμένουν ότι για το άλλο ήμισυ ένοχη είναι η βλάστηση που γέμισε με την παρουσία της το κενό που άφησαν τα θύματα της αποικιοκρατίας.
Τα συμπεράσματα της έρευνας όχι μόνο ενισχύουν την διαπίστωση ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει το κλίμα, αλλά δείχνουν επίσης ότι υπάρχουν φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης του σύγχρονου προβλήματος της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο σύγχρονος αναγεννημένος κόσμος ξεκίνησε με μια καταστροφή που είχε σχεδόν ανυπολόγιστες διαστάσεις. Πάγωσε τον πλανήτη πολύ πριν ο ανθρώπινος πολιτισμός ασχοληθεί με την ιδέα της κλιματικής αλλαγής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου