ΗΠΑ-ΝΑΤΟ: Ψυχρή ειρήνη με Ρωσία, «πολεμικοί» τόνοι κατά της Κίνας

Γιώργος Κρεασίδης

▸ «Συστημική πρόκληση» χαρακτηρίζει το ΝΑΤΟ την Κίνα, «σκοτσέζικο ντους» από τις ΗΠΑ στη Ρωσία

Το πέρασμα σε μια νέα εποχή διπολισμού, με την Κίνα να αναγορεύεται στο μεγάλο αντίπαλο των ΗΠΑ, σηματοδότησε η συμμετοχή Μπάιντεν σε απανωτές διεθνείς συναντήσεις κορυφής τις προηγούμενες μέρες. Τόσο η τριήμερη σύνοδος κορυφής των G7 στη Βρετανία που ολοκληρώθηκε την Κυριακή, όσο και η σύνοδος του ΝΑΤΟ που πραγματοποιήθηκε την επόμενη μέρα στις Βρυξέλες, σφραγίστηκαν από την παρέμβαση του νέου προέδρου των ΗΠΑ, που με ξεκάθαρο τρόπο έβαλε τέλος στην αποστασιοποίηση της περιόδου Τραμπ και έφερε στο προσκήνιο τον ανταγωνισμό με την Κίνα. Σε αυτό τον ανταγωνισμό επιδίωξε να στρατεύσει τους Ευρωπαίους συμμάχους του ο Τζο Μπάιντεν. Αντίστοιχη ήταν και η στάση του απέναντι στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο συνάντησε στη Γενεύη μετά από δική του πρωτοβουλία την Τετάρτη. Στη συνάντηση ήταν φανερή η προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι, όπως δείχνει η γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι δυο πλευρές, αλλά και συμβολικές κινήσεις όπως η επιστροφή των πρεσβευτών που οι δυο χώρες είχαν ανακαλέσει το προηγούμενο διάστημα.

Η 41η σύνοδος του G7 στην Κορνουάλη της Βρετανίας ήταν η πρώτη που έγινε με φυσική παρουσία μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού και θεωρητικά είχε ψηλά στην ατζέντα της την αντιμετώπισή της. Τίποτα ουσιαστικό δεν προέκυψε καθώς η κερδοφορία των πολυεθνικών είναι η αυστηρή προτεραιότητα όλων όσων συμμετείχαν, ενώ οι ανταγωνισμοί μεταξύ τους είναι ένα άκαμπτο πλαίσιο που δε χωράει τις ανάγκες της ανθρωπότητας. Έτσι ακούστηκαν πάλι ευχολόγια για τις πατέντες των εμβολίων, με τη Γερμανία να επιμένει κυνικά ότι λύση που θα θίγει τα επιχειρηματικά δεν μπαίνει σε συζήτηση. Οι δωρεές εμβολίων για τον Τρίτο Κόσμο που ανακοινώθηκαν είναι σταγόνα στον ωκεανό, ίσα για να συγκαλυφτεί επικοινωνιακά η ωμή πραγματικότητα ότι το φτωχότερο κομμάτι του πλανήτη και ειδικά η Αφρική δεν εμβολιάζεται, με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται για τους κατοίκους της και την ανθρωπότητα. Αυτό που κυρίως απασχόλησε τις βασικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που συμμαχούν με τις ΗΠΑ ήταν η επίμονη απαίτησή τους να στρατευθούν σε μια συνολική αντιπαράθεση με την Κίνα σε όλα τα επίπεδα.

Αυτή ήταν η εικόνα και στη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Φυσικά η Ρωσία συνεχίζει να περιγράφεται σαν «απειλή» στις αποφάσεις, κάτι που είναι στοιχείο συνοχής για το ΝΑΤΟ ειδικά σε σχέση με τις χώρες μέλη από πρώην ΕΣΣΔ, σε Αν. Ευρώπη και Βαλκάνια. Όμως για πρώτη φορά στο στόχαστρο μπήκε και η Κίνα που αναφέρεται σαν «συστημική πρόκληση» για την ασφάλεια της Δύσης. Αυτό συνέβη μετά από επιμονή της αμερικανικής πλευράς, η οποία για να αντιμετωπίσει τους δισταγμούς των Ευρωπαίων προχώρησε και σε έμπρακτα ανταλλάγματα, συμφωνώντας να μπει ένα τέλος στους τιμωρητικούς δασμούς για τις κατασκευάστριες εταιρίες αεροσκαφών. Εξάλλου όπως εξήγησε η Κάθριν Τάι, εκπρόσωπος των ΗΠΑ σε θέματα εμπορίου, «αντί να βρισκόμαστε σε διαμάχη με έναν από τους στενότερους συμμάχους μας, βρισκόμαστε τελικά μαζί απέναντι σε μια κοινή απειλή», υπονοώντας σαφώς την Κίνα. Βέβαια η γραμμή των ΗΠΑ και η προσπάθεια να μετατοπιστεί το βάρος στον Ειρηνικό ωκεανό δεν ενθουσιάζει τους βασικούς ιμπεριαλιστές της ΕΕ. Η Γερμανίδα πρωθυπουργός Α. Μέρκελ θύμισε με δηλώσεις της ότι η Κίνα είναι ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος της χώρας της, ενώ ο πρόεδρος της Γαλλίας Ε. Μακρόν πιο διακριτικά ανέφερε πως «δεν πρέπει να έχουμε προκαταλήψεις στις σχέσεις μας με αυτήν τη χώρα», εκτιμώντας πως για το ΝΑΤΟ υπάρχουν πιο πιεστικά προβλήματα. Τα υπόλοιποα θέματα της ημερήσιας διάταξης αντιμετωπίστηκαν σαν δευτερεύοντα, σε αντίθεση με την εικόνα των ελληνικών ΜΜΕ που ήθελε στο επίκεντρο τα ελληνοτουρκικά, την παρουσία του Μητσοτάκη και την αναζήτηση ενδείξεων δυσαρέσκειας του Μπάιντεν για τον Ερντογάν.

Η συνάντηση Μπάιντεν και Πούτιν δεν είχε καμία σχέση με το κλίμα έντασης του προηγούμενου διαστήματος, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήριζε τον Μάρτη τον Ρώσο ομόλογό του «δολοφόνο χωρίς ψυχή». Ο νέος ψυχρός πόλεμος που ετοιμάζουν οι ΗΠΑ δεν μπορεί να είναι διμέτωπος.