Οι συμφωνίες ειρήνης τουλάχιστον βοήθησαν τη λαϊκή διαμαρτυρία
Πέντε χρόνια από τις συμφωνίες ειρήνης στην Κολομβία, μπορεί η κυβέρνηση Ντούκε να μην κάνει απολύτως τίποτα για να τιμήσει τον λόγο της και να επανεντάξει τους πρώην αντάρτες στο κοινωνικό σύνολο, όμως εν τω μεταξύ έχει απενοχοποιηθεί το δικαίωμα στον ξεσηκωμό.
Στο εργαστήρι μπίρας La Trocha, λίγο έξω από την Μπογκοτά, φτιάχνεται η ομώνυμη μοναδική χειροποίητη μπίρα. Μοναδική γιατί αποτελεί προϊόν συνεταιρισμού που ίδρυσαν πρώην μέλη των ανταρτών FARC, έπειτα από τις συμφωνίες ειρήνης που υπογράφηκαν πριν από ακριβώς πέντε χρόνια. Δέκα πρώην μαχητές επένδυσαν τα σχεδόν 2.000 δολάρια που τους έδωσε το κράτος όταν παρέδωσαν τα όπλα τους σε αυτό το εγχείρημα που απαίτησε χρόνια για να καταλήξει σε μια μικρή κερδοφόρα επιχείρηση.
Η La Trocha είναι ένα από τα σχεδόν 100 συλλογικά παραγωγικά σχέδια που γεννήθηκαν μετά την υπογραφή των συμφωνιών ειρήνης του 2016, έλεγε στη France24 ο Αλεξάντερ Μονρόι, μέλος του συνεταιρισμού και άλλοτε των μονάδων αντάρτικου πόλης των FARC. «Στην πράξη όλα έγιναν εφικτά μόνο χάρη στη δική μας σκληρή δουλειά. Εκτός από την αρχική οικονομική βοήθεια, η κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτα για την επανένταξή μας. Αντίθετα δολοφονούνται πρώην μαχητές και συνεχίζονται οι διώξεις όσο εμείς συνεχίζουμε να παραμένουμε στρατευμένοι στην ειρήνη».
Στην επέτειο των πέντε χρόνων της υπογραφής της συμφωνίας ανάμεσα στον τότε πρόεδρο της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος και τον ηγέτη των FARC Ροδρίγο Λοντόνιο, που έδωσε τέλος σε μια σύρραξη 52 χρόνων με 45.000 νεκρούς και 6 εκατ. εκτοπισμένους, κανείς δεν αρνήθηκε τη μικρή πρόοδο που έχει συντελεστεί. Αλλά σχεδόν όλοι, πέραν των εκπροσώπων της κυβέρνησης, συμφώνησαν ότι η εφαρμογή της παραμένει τόσο άνιση ώστε σε κάποιους καίριους τομείς έχει παραλύσει.
«Σε έναν κόσμο γεμάτο συρράξεις, πολλές χωρίς ορατή διέξοδο, μια συμφωνία ειρήνης έπειτα από διαπραγμάτευση για να δοθεί τέλος σε μια σύρραξη που πολλοί θεωρούσαν ανεπίλυτη, είναι κάτι μοναδικό και εξαιρετικά πολύτιμο», τόνισε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, σε μια φορτισμένη τελετή που έγινε στη έδρα του Ειδικού Δικαστικού Συστήματος Ειρήνης (JEP): ενός από τους συμφωνηθέντες θεσμούς εναντίον του οποίου ο νυν συντηρητικός πρόεδρος Ιβάν Ντούκε προσέφυγε ανεπιτυχώς στο Συνταγματικό Δικαστήριο.
Ο πρόεδρος Ιβάν ΝτούκεAP PHOTO
Πολλοί συμφωνούν ότι η στασιμότητα που διέπει την εφαρμογή της συμφωνίας είναι απόρροια της στάσης του Ντούκε, ο οποίος αναδύθηκε από μια συμμαχία δυνάμεων που αντιτάχθηκαν σε αυτή, με προεξάρχοντα τον ακροδεξιό μέντορά του, πρώην πρόεδρο Αλβαρο Ουρίμπε. Ακόμη και στην ομιλία του στη φετινή Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο Ντούκε χαρακτήρισε τις συμφωνίες «εύθραυστες».
Μετέωρα βήματα και βία
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελετών για την Ανάπτυξη και την Ειρήνη (INDEPAZ), από την υπογραφή των συμφωνιών το 2016 έχουν δολοφονηθεί 299 πρώην μαχητές, ενώ φέτος μέχρι τον Νοέμβριο 48 έχασαν τη ζωή τους. Σε αυτά τα χρόνια 1.275 κοινωνικοί ηγέτες έχουν δολοφονηθεί (από τους οποίους οι 872 στην τριετία που κυβερνά ο Ντούκε) και μόνο φέτος ο αριθμός έχει φτάσει τους 161. Περισσότεροι από 250.000 πολίτες εκτοπίστηκαν ξανά λόγω της βίας: φέτος το τρίμηνo Ιουνίου-Αυγούστου οι εκτοπισμένοι αυξήθηκαν κατά 107% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρσι. Μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Νοεμβρίου 2021 έχουν καταγραφεί 179 σφαγές, από τις οποίες οι 88 με 313 θύματα διαπράχθηκαν φέτος.
Ο επικεφαλής του INDEPAZ Καμίλο Γκονσάλες Πόσο μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων χαρακτήρισε «κρίσιμη» την κατάσταση -καθώς η εφαρμογή δεν ξεπερνά το 20% των συμφωνηθέντων, ενώ σε αυτή τη φάση προβλεπόταν να έχει επιτευχθεί τουλάχιστον το 40%- και κατηγόρησε την κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα ότι εμμένουν «σε δυναμικές πολέμου, ρητορική μίσους και αμφισβήτηση της νομιμότητας των συμφωνιών».
Στάσιμο έχει μείνει επίσης ένα άλλο καίριο θέμα από τα συμφωνηθέντα, εκείνο της αγροτικής μεταρρύθμισης και της αναδιανομής γης. Σύμφωνα με τη 10η έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Επαλήθευσης των συμφωνιών, έως τώρα έχει αποδοθεί στους αγρότες μόλις το 7,8% των εδαφών που τους υποσχέθηκαν. Με τον σημερινό ρυθμό, ώς το 2028 που προβλέπεται να λειτουργεί το σχετικό ταμείο, θα έχει διανεμηθεί μόνο το 21% των 3 εκατ. εκταρίων που συμφωνήθηκαν.
Γι’ αυτό και δεν είναι παράδοξο που και η αντικατάσταση των καλλιεργειών κόκας προχωρά σημειωτόν, με την κυβέρνηση πλέον να επιλέγει την καταναγκαστική εξάλειψή τους και να ανακοινώνει την επιστροφή στην απαγορευμένη πρακτική του ψεκασμού με γλυφοσάτη. Σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς Ομάδας Κρίσης, οι καλλιέργειες κόκας έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ στην Κολομβία μετά το 2016, αφού οι προϋποθέσεις για να στραφούν στην αντικατάστασή τους περίπου 200.000 οικογένειες δεν έχουν εφαρμοστεί. Διανομή εδαφών, κρατικές ενισχύσεις, μικροδάνεια, κατάρτιση, υποδομές και κυρίως προστασία από τη βία των ναρκεμπόρων παραμένουν στις καλένδες.
Τελειώνει ο φόβος
Το δυσοίωνο σκηνικό δεν μειώνει τη σημασία αυτών των συμφωνιών και τη θετική συνεισφορά τους. Με σημαντικότερη πολιτικά την απενοχοποίηση της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Οι πολίτες δεν φοβούνται πια να στιγματιστούν ως «τρομοκράτες» ή «συμπαθούντες των ανταρτών» επειδή τολμούν να διαμαρτυρηθούν. Εγινε το 2019 όταν ξεσηκώθηκαν κατά του πακέτου λιτότητας που ετοίμαζε η κυβέρνηση και της μη εφαρμογής των συμφωνιών ειρήνης που οδηγεί στην ακραία βία.
Επαναλήφθηκε πέρσι στον Σεπτέμβριο όταν με αφορμή τη δολοφονία ενός πολίτη όσο ήταν υπό αστυνομική επιτήρηση, βγήκαν ξανά στους δρόμους, μετρώντας 13 νεκρούς. Και επαναλήφθηκε στην εθνική απεργία που ξεκίνησε στα τέλη Απριλίου με αφορμή τη φορολογική μεταρρύθμιση που απαιτούσε το ΔΝΤ, με τραγικό απολογισμό της ακραίας καταστολής ώς τα τέλη Ιουνίου 75 νεκρούς. Εκ των οποίων οι 32 ήταν νέοι 18-25 ετών.
Νέοι που δεν δέχονται πια να σωπαίνουν και θα παίξουν καταλυτικό ρόλο -όπως και η εφαρμογή των συμφωνιών ειρήνης- στις προεδρικές του 2022.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου