Η Γαλλία αποσύρεται ηττημένη από το Μάλι

Γάλλοι στρατιώτες συγκεντρώνονται στο αεροδρόμιο του Μπαμακό στο Μάλι AP Photo / Jerome Delay / ΑΡΧΕΙΟ

Η Γαλλία αποσύρεται ηττημένη από το Μάλι

Μαργαρίτα Βεργολιά

Εννέα χρόνια κράτησε ο πόλεμος κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας στο Μάλι από Γαλλία και Καναδά, κι ενώ η αρχική αποστολή έχει αποτύχει πλήρως, ξεκινά η απόσυρση των στρατευμάτων και η μετεγκατάστασή τους στο Νίγηρα ● Καταλυτικό ρόλο έχει παίξει το πραξικόπημα του 2020 στο Μάλι και η προέλαση των τζιχαντιστών στην κοινωνία

Ούτε έξι μήνες μετά το τελειωτικό φιάσκο των ΗΠΑ και των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων στο Αφγανιστάν –με φόντο τη δυτική οπισθοχώρηση από την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής εν γένει– ήρθε η ώρα του Μάλι.

Ενα από τα επίκεντρα της διευρυνόμενης ισλαμικής απειλής στη δυτική Αφρική και κομβική χώρα στον γεωστρατηγικής και ύψιστης εμπορικής σημασίας χερσαίο διάδρομο του Σαχέλ, στην υποσαχάρια Αφρική: έτερο πεδίο κλιμακούμενης γεωπολιτικής αντιπαλότητας της Δύσης με την Κίνα και πιο πρόσφατα με τη Ρωσία, ενόσω στο σκηνικό μπαίνει μεθοδικά και η Τουρκία ως σφήνα.

Σε αυτό λοιπόν το φόντο, η πρώην αποικιοκρατική Γαλλία, οι Ευρωπαίοι εταίροι της και ο Καναδάς ανακοίνωσαν την έναρξη μιας φαινομενικά αργόσυρτης (διάρκειας 4 έως 6 μηνών, όπως ανακοινώθηκε) στρατιωτικής απόσυρσης από τα εδάφη του Μάλι, έπειτα από εννέα χρόνια μιας ουδόλως καρποφόρας μάχης κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Αν και τώρα οργανώνεται η μετεγκατάσταση των δυνάμεών τους ανατολικότερα, στον γειτονικό Νίγηρα, με ανασχεδιασμό του πεδίου δράσης στη ζώνη του Σαχέλ, πρόκειται για το άδοξο τέλος της –υπό γαλλικό πρόσταγμα και με αμερικανική επιμελητειακή υποστήριξη– Επιχείρησης Μπαρκάν, που είχε περιέλθει εδώ και καιρό σε τέλμα.

Η «αυλαία» επισπεύσθηκε μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2020 στο Μάλι και την καταγγελλόμενη συνεργασία της χούντας με Ρώσους μισθοφόρους της εταιρείας Wagner, εν μέσω προέλασης των τζιχαντιστών και κλιμάκωσης του αντιαποικιακού αισθήματος του πληθυσμού, που υποδαύλισαν οι κούφιες υποσχέσεις της Δύσης.

Η ομάδα στρατιωτικών που πραγματοποίησε το πραξικόπημα το 2020 | AP Photo / Arouna Sissoko

Επισήμως, ως βασική αιτία για την αποχώρηση προτάχθηκε η υπαναχώρηση των πραξικοπηματιών στη δέσμευσή τους για τη διενέργεια εκλογών τον Φεβρουάριο, παρατείνοντας αντίθετα την παραμονή τους στην εξουσία έως το 2025.

«Δεν μπορούμε να παραμείνουμε στρατιωτικά δεσμευμένοι με de facto αρχές, τη στρατηγική και τους κρυφούς στόχους των οποίων δεν συμμεριζόμαστε», τόνισε στις σχετικές ανακοινώσεις ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, πρώτη ημέρα της συνόδου κορυφής Ε.Ε.- Αφρικανικής Ενωσης, στις Βρυξέλλες.

Ερωτηθείς για το αυτονόητο, εάν δηλαδή η αποχώρηση σηματοδοτεί αποτυχία για τη Γαλλία και την πολιτική της στη δυτική Αφρική, η απάντηση ήταν κοφτή: «Απορρίπτω πλήρως αυτόν τον όρο».

Ομως, δύο μήνες πριν από τις αμφίρροπες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία –κατά τη διάρκεια των οποίων ο Μακρόν θέλει να αποφύγει πάση θυσία την επανάληψη εικόνων μιας χαοτικής αποχώρησης, όπως αυτής στο Αφγανιστάν το περασμένο καλοκαίρι– στο Παρίσι πολλοί μιλούν ανοιχτά για ταπεινωτικό φιάσκο.

Το χθεσινό πρωτοσέλιδο της Humanité έχει τη λέξη «αποτυχία». Η Le Monde μιλά για «άδοξο τέλος», η La Croix για «πικρή γεύση» και η Liberation για «υποκρισία».

«Μπορεί να λένε ότι επέλεξαν να φύγουν, όμως στην πραγματικότητα τους διώχνουν», λέει στους New York Times η Χάνα Αρμστρονγκ, ειδική αναλύτρια σε θέμα Σαχέλ.

«Πρόκειται για στρατηγική ήττα, δεδομένου ότι η αποχώρηση ήταν ακριβώς ο στόχος των τζιχαντιστών», επισημαίνει στο πρακτορείο AFP ο Ντένις Τουλ του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Υποθέσεων Ασφάλειας.

Αναλυτές και διπλωμάτες εκφράζουν τώρα φόβους ότι η αποχώρηση των περίπου 2.400 Γάλλων στρατιωτών από το Μάλι θα οδηγήσει σε κλιμάκωση της ισλαμικής τρομοκρατίας, περαιτέρω αποσταθεροποίηση στη δυτική Αφρική (όπου η τρομοκρατική απειλή ανοίγει τον δρόμο σε ανατροπές εκλεγμένων κυβερνήσεων από στρατιωτικά πραξικοπήματα), μαζικό εκτοπισμό πληθυσμών και νέες μεταναστευτικές ροές από την υποσαχάρια Αφρική προς την Ευρώπη.

Ενα κλίμα επικίνδυνης ρευστότητας, το οποίο επιτείνει και η βαθιά αλλαγή στην ισορροπία δυνάμεων στη ζώνη του Σαχέλ που σηματοδοτεί η γαλλική απόφαση. Η Κίνα εδραιώνει εδώ και καιρό την παρουσία της με υποδομές και εμπορικές συμφωνίες στην Αφρική. Το «αποτύπωμα» της Ρωσίας στην περιοχή γίνεται όλο και πιο βαθύ, και μέσω της Wagner. Η δε Τουρκία εντείνει τη στρατιωτική και οικονομική παρουσία της με «όχημα» πολιτιστικούς και ισλαμικούς δεσμούς.

Τρεις χώρες που, κατά τον Πασκάλ Οσέρ του Μεσογειακού Ιδρύματος Στρατηγικών Σπουδών της Γαλλίας, δείχνουν πλέον να αισθάνονται ότι «είναι η κατάλληλη στιγμή για να πάρουν την εκδίκησή τους, γραπώνοντας τους μοχλούς επιρροής και ισχύος της Δύσης».

EFSYN