Μόρια: Συστηματικά αδιευκρίνιστοι θάνατοι
Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων εκείνης της ημέρας ακόμη παραμένει «ασαφής».
Στην πυρκαγιά που ξέσπασε στις 29 Σεπτεμβρίου στο ΚΥΤ της Μόριας, οι αρχές επιβεβαίωσαν το θάνατο μιας 49χρονης Αφγανής γυναίκας που απανθρακωμένη ανασύρθηκε μέσα από ένα κοντέινερ που κάηκε ολοσχερώς. Τις επόμενες ημέρες τα media και οι αρμόδιες αρχές επιδόθηκαν σε ένα κρεσέντο παραπληροφόρησης που ξεκίνησε από τον πρόεδρο της Ένωσης Πυροσβεστών Βορείου Αιγαίου, ο οποίος πριν καν προηγηθεί κάποια έρευνα απέδωσε την φωτιά σε εμπρησμό από τους ίδιους τους πρόσφυγες. Μετά την κατακραυγή, διαψεύστηκε από τον ίδιο τον Υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη, Ελευθέριο Οικονόμου. Παράλληλα το ξέσπασμα των διαμενόντων του ΚΥΤ αργότερα προς τις δυνάμεις της Πυροσβεστικής παρουσιάστηκε σαν μια ενέργεια που αποδόθηκε στη «βαρβαρότητα» των προσφύγων.
Ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Ελευθέριος Οικονόμου, στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που έδωσε στη Μυτιλήνη την επόμενη ημέρα της πυρκαγιάς, ανέφερε επί λέξει: «Με τα μέχρι τώρα στοιχεία δεν φαίνεται να υπάρχει άλλος νεκρός, η έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός ολίγου. Αυτοί που κατοικούσαν στα 8 κοντέινερ που έχουν καεί, έχουν βρεθεί. Μια γυναίκα ουσιαστικά αγνοείται και έχουμε ένα πτώμα απανθρακωμένο. Σύμφωνα με τον ιατροδικαστή ανήκει σε γυναίκα, κατά συνέπεια οδηγούμαστε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι το απανθρακωμένο πτώμα ανήκει σε αυτή τη γυναίκα». Με τη σειρά του ο ιατροδικαστής σε μια δήλωσή του ανέφερε πως εξέτασε μια κουβέρτα με ανθρώπινο ιστό, όμως ξεκαθάρισε πως δεν υπάρχουν κόκκαλα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για δεύτερη σορό.
Αργότερα ωστόσο επικράτησε σιωπή. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ξέσπασε η φωτιά δεν δημοσιοποιήθηκαν, αλλά ούτε και οι ιατροδικαστικές εξετάσεις. Οι πρόσφυγες εντός του ΚΥΤ της Μόριας έδωσαν μια εντελώς διαφορετική περιγραφή απ’ αυτή που μεταδόθηκε από τις αρμόδιες αρχές, ενώ καταγγέλλουν πως οι νεκροί εκείνης της ημέρας ήταν περισσότεροι.
«Φώναζε ότι δεν θα αφήσει το παιδί της»
«Η φωτιά ξεκίνησε από μια κολώνα που βρίσκεται δυο με τρία μέτρα μακριά από τα κοντέινερ. Ξεκίνησε να πετάει σπίθες από τα καλώδια. Τα καλώδια εδώ βρίσκονται παντού και αυτά ενώνονταν με το κοντέινερ. Για ώρα έβγαζαν σπίθες και η Αστυνομία το είδε γιατί βρίσκεται εδώ απέναντι», λέει διαμένοντας του ΚΥΤ που ήταν παρών στο ξεκίνημα της φωτιάς και παράλληλα δείχνει την καμένη κολώνα και την υπηρεσία ασύλου που βρίσκεται κυριολεκτικά 3 λεπτά με τα πόδια από το καμένο κοντέινερ. Ορατότητα υπάρχει όντως από τη συγκεκριμένη υπηρεσία, οι αρμόδιοι θα μπορούσαν να έχουν ενεργήσει άμεσα αν υπήρχε το ελάχιστο σύστημα πυρασφάλειας και η φωτιά θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί.
Εκείνη η μέρα, λένε όσοι προσπαθούν να περιγράψουν την κατάσταση, ήταν εφιαλτική:
Οι πόρτες δεν άνοιξαν, η πυροσβεστική δεν ερχόταν και προσπαθούσαμε μόνοι μας με ένα λάστιχο και με μπουκάλια νερού να σβήσουμε ό,τι μπορούμε. Αρκετή ώρα μετά, όταν όλα είχαν πάρει φωτιά ήρθε η Αστυνομία και πέταξε δακρυγόνα. Ο κόσμος εγκλωβίστηκε μέσα στο camp, άλλοι λιποθυμούσαν και πολλοί δεν έβλεπαν που να πάνε εξαιτίας του καπνού και του δακρυγόνου. Όταν ήρθε η πυροσβεστική όλα είχαν καεί. Οι άνθρωποι εξαγριώθηκαν γιατί μας έκλεισαν εδώ μέσα και φοβήθηκαν ότι θα πεθάνουν.
Η κεντρική πόρτα του ΚΥΤ της Μόριας, βρίσκεται και αυτή σε πολύ κοντινή απόσταση από τα κοντέινερ. Αν η πυροσβεστική είχε φτάσει έγκαιρα, θα μπορούσε να προσεγγίσει το σημείο με ευκολία, καθώς τα κοντέινερ που κάηκαν βρίσκονται δίπλα στην πύλη εισόδου.
Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ πως, αν αντίστοιχο περιστατικό σημειωθεί στο πίσω μέρος της δομής, θα είναι πραγματικά και πρακτικά αδύνατο για την πυροσβεστική να επέμβει καθώς εντός του ΚΥΤ υπάρχουν παντού μικρά, στενά δρομάκια και αυτοσχέδια παραπήγματα που έχουν δημιουργήσει άνθρωποι για να τα χρησιμοποιήσουν σαν προσωρινά καταλύματα. Το σημείο που ξέσπασε όμως η φωτιά, δεν είναι διόλου δυσπρόσιτο καθώς βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την πύλη εισόδου και δίπλα σε ένα πολύ ανοιχτό χώρο, απ’ τον οποίο μπορεί με ευκολία να περάσει όχημα.
Μαρτυρίες για περισσότερους νεκρούς
Όλοι όσοι δέχτηκαν να μιλήσουν για την ημέρα της φωτιάς, αναφέρουν πως οι νεκροί ήταν περισσότεροι. Για την ακρίβεια δεν γνώριζαν πως οι αρχές κάνουν λόγο μόνο για μια νεκρή, όπως δεν γνωρίζουν σχεδόν τίποτα απ’ αυτά που αναφέρουν οι ειδήσεις που βγαίνουν προς τα έξω από τους αρμόδιους φορείς. Η 49χρονη Αφγανή που επιβεβαιωμένα έχασε τη ζωή της εκείνη τη μέρα, τονίζουν πως είχε χρόνο να βγει από το κοντέινερ «Είχε βγει στο παράθυρο και ζητούσε βοήθεια. Της λέγαμε να πηδήξει για να την πιάσουμε από κάτω, αλλά φώναζε πως στην άλλη άκρη του κοντέινερ έχει εγκλωβιστεί το παιδί της και ότι δεν μπορεί να το αφήσει».
Σε ένα βίντεο που παραχωρήθηκε στο omniatv, όντως φαίνεται ένας άνδρας να βρίσκεται κάτω από το παράθυρο του κοντέινερ και να κάνει κινήσεις με τα χέρια του για να της δείξει ότι πρέπει να πηδήξει. Παρόλα αυτά επιμένουν πως δεν το έκανε, επειδή φώναζε πως δεν μπορεί να πάρει το παιδί της από την άλλη πλευρά του κοντέινερ.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα κοντέινερ στη Μόρια δεν είναι ένας ενιαίος χώρος. Λόγω του υπερπληθυσμού της «δομής», σε όλα τα κοντέινερ μένουν από 12 έως 18 άνθρωποι, ενώ μέσα χωρίζονται με αυτοσχέδια παραβάν συνήθως σεντόνια ή κουβέρτες, έτσι ώστε η κάθε οικογένεια να εξασφαλίζει μια κάποια «ιδιωτικότητα».
Και το συγκεκριμένο κοντέινερ δεν διέφερε. Ήταν έτσι ακριβώς φτιαγμένο. Η γυναίκα φώναζε πως το παιδί ήταν στην άλλη άκρη και εξαιτίας των καπνών αλλά και των χωρισμάτων εντός του, αν το παιδί της ήταν όντως μέσα, θα ήταν και αδύνατον να το εντοπίσει έγκαιρα. Ακόμη μια γυναίκα που διέμενε στο συγκεκριμένο κοντέινερ και τώρα έχει μεταφερθεί αλλού, λέει πως συνολικά τα θύματα ήταν περισσότερα. Εκείνη και άλλοι αιτούντες άσυλο που ήταν παρόντες όταν μεταφέρθηκαν οι τραυματίες, μιλούν και για άλλους απανθρακωμένους. «Δεν ήταν τραυματισμένοι. Το δέρμα τους δεν το έβλεπες. Έβλεπες μόνο τη σάρκα. Ήταν δυο γυναίκες και τρία παιδιά ακόμη. Ξέρουμε ποιοι ήταν οι τραυματισμένοι, αλλά ξέρουμε ότι αυτοί ήταν νεκροί. Τους είδαμε. Όταν ζητήσαμε να μάθουμε πού πήγαν τους νεκρούς για να μπορέσουμε να τους θάψουμε δεν μας απάντησαν, και τα μέλη των οικογενειών τους. Τους μετέφεραν αλλού την ίδια μέρα και δεν γνωρίζουμε πού είναι. Τους ψάξαμε στο camp και δεν βρίσκονται εδώ. Γι’ αυτό διαδηλώσαν κάποιοι εκείνη τη μέρα και τις επόμενες», λένε.
Οι θάνατοι στη Μόρια είναι ένα φαινόμενο καθημερινό. Όχι σήμερα, αλλά από τότε που αυτό το μέρος ξεκίνησε να λειτουργεί. «Υπάρχουν θάνατοι που δεν γίνονται γνωστοί» επισημαίνουν όσοι βρίσκονται εκεί εγκλωβισμένοι. Δεν γίνονται οι απαραίτητες έρευνες, δεν γίνονται οι προβλεπόμενες διαδικασίες, συγγενείς δεν ενημερώνονται, ενώ το ιατροδικαστικό πόρισμα μπορεί να καθυστερήσει μήνες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση του 46χρονου Μουσταφά Μουσταφά, Σύρου πρόσφυγα που έχασε τη ζωή του στη Μόρια τον Ιανουάριο του 2017. Η οικογένεια του ενημερώθηκε από ανάρτηση στο Facebook, ενώ όπως είχε αποκαλύψει ρεπορτάζ της Καθημερινής, όταν προσπάθησαν να μάθουν από τους υπεύθυνους της Μόριας τι ακριβώς συνέβη, συνάντησαν μόνο κλειστές πόρτες.
Εκείνο το διάστημα, 3 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους με παρόμοιο τρόπο μέσα σε μια εβδομάδα, όταν εισέπνευσαν μονοξείδιο του άνθρακα από τα αυτοσχέδια μαγκάλια που είχαν φτιάξει για να ζεσταθούν. Τραγική ειρωνεία είναι πως στην ίδια σκηνή που βρέθηκε νεκρός ο Μουσταφά Μουσταφά, είχε βρεθεί νεκρός τέσσερις ημέρες πριν άλλος ένας 20χρονος Αιγύπτιος. Ο Μουσταφά Μουσταφά ήταν ο μόνος που είχε καταθέσει για το θάνατο του, αλλά κανείς δεν τον ενημέρωσε για τις θανατηφόρες συνέπειες των μαγκαλιών και για την επικινδυνότητα του μονοξειδίου του άνθρακα. Οι υπεύθυνοι του καταυλισμού έβλεπαν να τα χρησιμοποιούν και δεν τους αποθάρρυναν, ούτε τους προειδοποίησαν. Στους πρόσφυγες εκείνο το χειμώνα είχε παρασχεθεί μόνο μια κουβέρτα και ένα αδιάβροχο. Όταν ο 46χρονος Σύρος βρέθηκε νεκρός, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Καθημερινής, φορούσε δύο φούτερ, ένα γιλέκο και μια ζακέτα με φερμουάρ στο πάνω μέρος του σώματός του, και στο κάτω μέρος δύο φόρμες πάνω από ένα λαδί παντελόνι. Το κρύο ήταν τέτοιο που τα μαγκάλια ήταν μονόδρομος. Στο ιατροδικαστικό πόρισμα δεν αναγραφόταν ούτε η αιτία θανάτου του, ενώ η ιατροδικαστική έκθεση καθυστέρησε να συνταχθεί δέκα μήνες.
Χωρίς ιατροδικαστική έκθεση κανείς δεν μπορεί κανείς να αποδώσει ευθύνες, όμως στην ουσία ευθύνες στον κρατικό μηχανισμό δεν αποδόθηκαν ποτέ. Το μόνο που συνέβη ήταν να υποβάλουν αγωγές για αποζημιώσεις στο Ελληνικό Δημόσιο οι συγγενείς των θυμάτων. Η δήλωση του προέδρου της Ένωσης Πυροσβεστών, ότι η φωτιά οφείλεται σε εμπρησμό, θα έκανε ευκολότερη αυτή τη μη απόδοση ευθυνών.
Αντίθετα, τα διάσπαρτα καλώδια που βραχυκυκλώνουν είναι ευθύνη εκείνων που έχουν εγκλωβίσει 13.000 ανθρώπους σε μια δομή, και το λιγότερο που αναμένεται είναι να γίνουν τα προβλεπόμενα: Να συνταχθεί το πόρισμα της Πυροσβεστικής, το πόρισμα του ιατροδικαστή, να αποδοθούν ευθύνες στους αρμόδιους και να ανακοινωθεί ο ακριβής αριθμός των θυμάτων εκείνης της ημέρας, ο οποίος ακόμη παραμένει «ασαφής».
Τα ονόματα των προσφύγων που μίλησαν για την πυρκαγιά στο κοντέινερ δεν αναφέρονται για την προστασία τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου