Κύπρος, «καθρέφτης» του παρασιτικού ολοκληρωτικού καπιταλισμού της εποχής μας

Γιώργος Ξοπλίδης

▸ Αποκαλύπτονται όλες οι πτυχές του «κυπριακού οικονομικού θαύματος». Η σύνδεση του κεφαλαίου με πρακτικές μαφίας δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας, είναι η ίδια η φύση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Η δε κυβερνώσα Αριστερά δεν έχει καμιά σχέση με τον εργαζόμενο λαό, ενώ το συνδικαλιστικό κίνημα που ελέγχεται από το ΑΚΕΛ έχει κηρύξει ταξική ανακωχή

Το σκάνδαλο με τα “χρυσά διαβατήρια” και το επενδυτικό πρόγραμμα που παραχωρεί την κυπριακή ιθαγένεια σε ξένους επενδυτές προκάλεσε πολιτικό σεισμό στην Κύπρο. Έρευνα του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera αποκάλυψε τον ρόλο δύο μελών της κυπριακής Βουλής, του πρόεδρου της, Δημήτρη Συλλούρη, και του βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χρήστου Τζιοβάννη, οι οποίοι εμφανίζονται να μεσολαβούν για να αποκτήσουν διαβατήρια Κινέζοι «επενδυτές» που έχουν προβλήματα με το νόμο. Το ντοκιμαντέρ είναι μέρος μιας σειράς του καναλιού με τον τίτλο «The Cyprus Papers Undercover» που αποκαλύπτουν τον συστημικό χαρακτήρα της διαφθοράς στην Κύπρο, όπου ένα πλέγμα πολιτικών, εργολάβων, δικηγόρων βοηθούν καταδικασμένους εγκληματίες να αποκτήσουν κυπριακή ιθαγένεια, παρέχοντάς τους πρόσβαση στις αγορές της EE. Σε βίντεο παρουσιάζεται ο βουλευτής του ΑΚΕΛ να συνομιλεί με έναν δημοσιογράφο και να απαντά σε ερώτηση αν μπορεί να αλλάξει το όνομα του ενδιαφερόμενου για διαβατήριο ότι «φυσικά μπορούμε να το κάνουμε αυτό, εδώ είναι Κύπρος».

Εδώ, λοιπόν, είναι η χώρα στην οποία, μετά την οικονομική κρίση του 2012-’13 με το ευρω-μνημόνιο και το κούρεμα των καταθέσεων, ξεκίνησε το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (CIP) για να αναθερμάνει την οικονομία της. Σύμφωνα με αυτό, η κυπριακή υπηκοότητα μπορεί να αποκτηθεί σε όποιον επενδύει τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια δολάρια στη χώρα, συνήθως μέσω επενδύσεων σε ακίνητα. Από το 2013, όταν ξεκίνησε η χορήγηση διαβατηρίων, στα ταμεία της έχουν μπει περισσότερα από επτά δισ. ευρώ. «Όσο περισσότερο επενδύετε, τόσο το πιθανότερο να έχετε πιο ευνοϊκούς όρους. Μπορείτε να παραλείψετε τη λίστα αναμονής για την έκδοση των διαβατηρίων», ακούγεται σε άλλο σημείο του ντοκιμαντέρ, καθώς η λίστα για την παροχή ιθαγένειας είναι μεγάλη, κυρίως με «επενδυτές» από χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Ουκρανία, που επιθυμούν πρόσβαση σε ευρωπαϊκές αγορές και δυνατότητα αποθήκευσης χρημάτων σε offshore περιοχές. Το πρόγραμμα εξυπηρετεί πρακτικά «ξέπλυμα χρήματος» ακόμα και από εγκληματικές δραστηριότητες.

Σημειώνεται πως μετά την τραπεζική κρίση, ιδρύθηκαν στην Κύπρο πολλές επιχειρήσεις real estate, όπως ο Όμιλος Giovani του προαναφερθέντος βουλευτή του ΑΚΕΛ, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του για να «μην πλήγει το κύρος της χώρας, αλλά και του επενδυτικού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας». Κάτι ανάλογο έπραξε και ο πρόεδρος της βουλής. Το δε πρόγραμμα αποσύρθηκε, αν και εμπλεκόμενος δικηγόρος και συνεργάτης του Τζιοβάννη διαβεβαίωσε κάποιους επενδυτές ότι η υπόθεση τους θα προχωρήσει και πως τίποτα δεν έχει αλλάξει. Το πρόγραμμα, άλλωστε, ήταν νόμιμο σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους της αγοράς. Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι το πρόβλημα ήταν απλά «οι καταχρήσεις».

Είναι φανερό ότι οι εμπλεκόμενοι θέλουν να ξεπεράσουν το σκάνδαλο με μικροαλλαγές, γνωρίζοντας ότι αυτό αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Έτσι, όμως, αποκαλύπτονται όλες οι πτυχές του «κυπριακού οικονομικού θαύματος», αλλά και συνολικότερα ο παρασιτικός χαρακτήρας του σύγχρονου καπιταλισμού. Η σύνδεση του κεφαλαίου με πρακτικές μαφίας δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας, είναι η ίδια η φύση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Αποκαλύπτεται, ταυτόχρονα, και η αδυναμία της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος να δώσουν απαντήσεις και αγωνιστική διέξοδο, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου ο «πραγματισμός», η ταξική ανακωχή και ο κυβερνητισμός κυριαρχούν.

Στην Κύπρο του «οικονομικού θαύματος», το φαγοπότι συνεχίζεται παρά την βαρβαρότητα των μνημονίων διάσωσης των τραπεζών. Η επανεκκίνηση της οικονομίας πληρώθηκε από τον λαό με ανεργία, ημι-απασχόληση, απελευθέρωση ωραρίων και κατάργηση εργατικών δικαιωμάτων, που είχαν κατακτηθεί από την εργατική τάξη της Κύπρου σε μια μακρινή πλέον εποχή. Το πλέγμα του πολιτικού συστήματος και της κρατικής γραφειοκρατίας με το χρηματιστικό, τραπεζιτικό, κατασκευαστικό και τουριστικό κεφάλαιο είναι στεγανοποιημένο ανεξάρτητα από τις κυβερνητικές εναλλαγές, ακόμα κι όταν αυτές αφορούν το ΑΚΕΛ, το μεγαλύτερο (κατ’ αναλογία πληθυσμού) αριστερό κόμμα της δυτικής Ευρώπης με διατήρηση μάλιστα της κομμουνιστικής αναφοράς διακηρυκτικά και σε επίπεδο διεθνών επαφών και συμμαχιών.

Η Κύπρος είναι σήμερα πιο ενταγμένη από ποτέ στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, όχι μόνο μέσω της ένταξης της στην ΕΕ, αλλά και με την επιλογή στρατηγικής συμμαχίας της με το Ισραήλ. Αυτή η πορεία παρουσιάζεται στον κυπριακό λαό ως μονόδρομος και το γεωστρατηγικό παιχνίδι των ΑΟΖ και της εκμετάλλευσης φυσικού αερίου και πετρελαίου και έχει σήμερα μεγαλύτερο πολιτικό βάρος από το εθνικό ζήτημα. Μονόδρομος γίνονται, έτσι, οι ιδιωτικοποιήσεις και οι στρατιωτικές δαπάνες, που εξυπηρετούν συμφέροντα του δυτικού ιμπεριαλισμού.

Η ένταξη στην ΕΕ όχι μόνο δεν έδωσε λύση στη διχοτόμηση του νησιού, όπως υποστήριζε το πολιτικό κατεστημένο, αλλά σφράγισε την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Η γκρίνια της Κομισιόν αφορούσε περισσότερο την εξυπηρέτηση Ρώσων και Κινέζων επενδυτών ενώ είναι γνωστό ότι παρόμοιες «διευκολύνσεις» γίνονται και μέσω Μάλτας και Λετονίας. Η διαφθορά βρίσκεται στον πυρήνα της «ενωμένης Ευρώπης», με ανάλογα σκάνδαλα να καταγράφονται στη Γερμανία, τη Γαλλία και σε όλη την επικράτεια της ΕΕ, ενώ ολόκληρες χώρες όπως το Λουξεμβούργο και το Λιχτενστάιν, έχουν δομηθεί μόνο ως «πλυντήρια» του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που δημιουργεί τον παρασιτισμό, τον ηθικό αμοραλισμό και την παρακμή του. Για αυτό και καταφεύγει ξανά στην ακροδεξιά και τον φασισμό που σηκώνει κεφάλι και στην Κύπρο με την ενίσχυση του ΕΛΑΜ, αδελφής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής.

Η αριστερά και το εργατικό κίνημα στην Κύπρο δυστυχώς απουσιάζουν σε αυτό το καταθλιπτικό τοπίο. Ακόμα και οι λιγοστές δυνάμεις εκτός του ΑΚΕΛ περιστρέφονται γύρω από αυτό αν και είναι ξεκάθαρο ότι εδώ και δεκαετίες το Ανορθωτικό Κόμμα του Εργαζόμενου Λαού πολύ μεγαλύτερη σχέση έχει με το κυπριακό κεφάλαιο. Ο εργολάβος Τζιοβάννης ήταν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του και όταν παραιτήθηκε δήλωσε ότι «κοιτώντας στα μάτια όλους όσοι με τίμησαν με τη ψήφο τους και τον κόσμο της Αριστεράς, όλα τα στοιχεία είναι στη διάθεση των αρχών για να λάμψει η αλήθεια». Η αλήθεια είναι ότι η κυβερνώσα Αριστερά δεν έχει καμιά σχέση με τον εργαζόμενο λαό καθώς και το συνδικαλιστικό κίνημα που ελέγχεται από το ΑΚΕΛ έχει κηρύξει ταξική ανακωχή.

Η κυβερνώσα Αριστερά δεν έχει καμιά σχέση με τον εργαζόμενο λαό

Η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης στην Κύπρο είναι δυστυχώς εντελώς αόρατη με ευθύνη και της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας. Είναι οι δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που εργάζονται στις κατασκευές, στον τουρισμό, στις υπηρεσίες. Πολλοί από αυτούς ζουν χωρίς χαρτιά. Στην Κύπρο είναι πολύ εύκολο να αγοράσει διαβατήριο ένας εγκληματίας επενδυτής, αλλά σχεδόν αδύνατο να αποκτήσει πλήρη χαρτιά και δικαιώματα ένας μετανάστης εργάτης. Αυτή η «αορατότητα» της εργατικής τάξης και των μεταναστών ήρθε στο προσκήνιο με δραματικό τρόπο μετά την υπόθεση των μαζικών δολοφονιών γυναικών μεταναστριών που εργάζονταν ως οικιακές βοηθοί. Η «εξαφάνισή» τους δεν απασχόλησε ποτέ την κυπριακή κοινωνία, κανένας δεν τις έψαξε μέχρι την τυχαία αποκάλυψη των φριχτών εγκλημάτων.

Αυτές οι δύο υποθέσεις είναι οι δίδυμες κορυφές του ίδιου παγόβουνου σε μια χώρα που έχει εθιστεί στην κερδοσκοπία και την εκμετάλλευση. Είναι ζητούμενο αν ο τωρινός πολιτικός σεισμός θα αφυπνίσει τους εργαζόμενους και τη νεολαία της Κύπρου να αμφισβητήσουν την σήψη και την βαρβαρότητα. Απαιτείται σύνδεση με τους μετανάστες εργάτες και κοινός αγώνας που θα διεκδικήσει να μπει ένα τέλος σε αυτό το σάπιο πολιτικό και οικονομικό σύστημα.