Επικίνδυνες κινήσεις στην παγκόσμια «σκακιέρα»

Επικίνδυνες κινήσεις στην παγκόσμια «σκακιέρα»

Το επίκεντρο του πολέμου παραμένει στην Ουκρανία αλλά αυτό της διπλωματίας στρέφεται στην Ασία

Παναγιώτης Ξοπλίδης

Η συνάντηση των προέδρων της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας γνώρισε την υπερπροβολή από τα δυτικά ΜΜΕ, με πλήθος γλαφυρών περιγραφών για το “πολυτελές, θωρακισμένο” τρένο του Κιμ ή το μυστήριο του τόπου συνάντησης που αφορούσε ένα διαστημικό κοσμοδρόμιο της Σιβηρίας. Φυσικά, δεν έλειψαν και οι πολιτικές αναφορές για τους δύο “παρίες” και την απομόνωση τους από τον “δημοκρατικό κόσμο”. Οι ψυχροπολεμικές περιγραφές αντανακλούν τη νέα περίοδο που έχει εισέλθει ο πλανήτης, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μετατρέπεται πλέον σε μια αργόσυρτη, αιματοβαμμένη σύγκρουση που πιθανώς δεν θα κριθεί στο πεδίο των μαχών, αλλά σε αυτό της διπλωματίας με βάση την οικονομική αντοχή ή την ανασυγκρότηση των γεωπολιτικών στρατοπέδων.

Πούτιν και Κιμ Τζονγκ-ουν φαίνεται πως συμφώνησαν στην παράδοση μεγάλου όγκου κορεατικών πυρομαχικών προς τον ρωσικό στρατό, αναγκαίων σε ένα πόλεμο φθοράς, με αντάλλαγμα την παροχή τεχνογνωσίας για την ανάπτυξη του πυρηνικού και διαστημικού προγράμματος της Βόρειας Κορέας. Η στρατηγική συνεργασία των δύο χωρών αφορά, σύμφωνα με τον Κιμ, τον “κοινό αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό” και εδραιώνει ακόμα περισσότερο τον εναγκαλισμό τους με την Κίνα, η οποία είναι το βασικό οικονομικό στήριγμα αμφότερων. Το Πεκίνο, προς το παρόν δεν δίνει στρατιωτική βοήθεια σε Μόσχα και Πιονγιάνγκ, εξασφαλίζει όμως την αντοχή τους απέναντι στις δυτικές κυρώσεις και, άρα, την δυνατότητα συνέχισης των στρατιωτικών επιδιώξεων τους.

Όπως φαίνεται λοιπόν, το επίκεντρο της διπλωματικής μάχης μεταφέρεται στην Ασία και η Σύνοδος των G20, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Νέο Δελχί της Ινδίας φάνηκε πως το γνωρίζει καλά. Οι ηγέτες των 20 σημαντικότερων οικονομιών του κόσμου αξιοποίησαν τη σύνοδο περισσότερο για να οργανώσουν τα υπό διαμόρφωση μπλοκ και να επιταχύνουν εμπορικές και στρατιωτικές συμφωνίες. Ο Μπάιντεν, με προσωπική παρουσία στο Δελχί, προώθησε σε συνεργασία με τον Ινδό πρωθυπουργό Μόντι τη “Συμφωνία Συνεργασίας για τις Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις”, μια κίνηση που στρέφεται ευθέως ενάντια στην Κίνα και της δική της πρωτοβουλία “Μία ζώνη – Ένας δρόμος”. Η απάντηση είναι το σχέδιο για ένα “Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης”, μια σιδηροδρομική γραμμή που θα ενώσει την Ινδία με την Ευρώπη, μέσω Αραβικών Εμιράτων, Σαουδικής Αραβίας, Ιορδανίας και Ισραήλ. Η Ινδία επιδιώκει έτσι να κατοχυρώνει την παρουσία της ως περιφερειακή υπερδύναμη και αντίπαλο δέος της Κίνας, ισορροπώντας ανάμεσα στα δύο βασικά στρατόπεδα. Λίγες εβδομάδες πριν, ο Μόντι συμμετείχε και στη Σύνοδο των BRICS στη Νότια Αφρική, όπου πέτυχε το σχέδιο επέκτασης τους να μην συμπεριλάβει το Πακιστάν, άμεσο ανταγωνιστή στην ινδική υποήπειρο και σύμμαχο της Κίνας κυρίως στο οικονομικό πεδίο.

Οι κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα είναι πλέον συνεχείς και οι στρατιωτικές εξελίξεις στο πεδίο του πολέμου στην Ουκρανία περνούν σε δεύτερη μοίρα. Άλλωστε, η περίφημη ουκρανική αντεπίθεση, για την οποία ξοδεύτηκαν δισεκατομμύρια δυτικού πολεμικού εξοπλισμού και ανάλογος χρόνος προπαγάνδας, έχει μέσα σε 4 μήνες πετύχει την κατάληψη μερικών χωριών, χωρίς να αγγίξει ούτε την πρώτη ρωσική γραμμή άμυνας. Αμερικάνος στρατηγός δήλωσε ότι σε 30-45 μέρες που αρχίζει ο χειμώνας στην Ουκρανία η αντεπίθεση πρακτικά θα ολοκληρωθεί, οδηγώντας σε στρατιωτικό τέλμα. Οι αποστολές βοήθειας από τις δυτικές χώρες συνεχίζονται ωστόσο με στόχο την παράταση ενός πολέμου φθοράς που θα αποδυναμώνει διαρκώς τη Ρωσία.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι όμως πολύ πιο πολύπλοκος και οι στρατηγικές επιδιώξεις των κρατών δεν συμβαδίζουν πάντα με αυτές των συμφερόντων του κεφαλαίου. Είναι ενδεικτικό ότι η Ισπανία, μια χώρα που στηρίζει απόλυτα την Νατοϊκή πολιτική ενάντια στη Ρωσία, ανακοίνωσε ότι η εισαγωγή φυσικού αερίου από αυτή σημείωσε αύξηση 121,8% σε σύγκριση με πέρυσι. Η ισπανική κυβέρνηση έστειλε εδώ και μήνες επιστολή σε εταιρίες-κολοσσούς όπως οι Repsol, Total, BP Iberia κ.α. προτρέποντάς τους να μην υπογράψουν νέα συμβόλαια με τη Ρωσία, ωστόσο η έκκληση δεν είναι δεσμευτική καθώς δεν υπάρχουν κυρώσεις για το ρωσικό αέριο στην ΕΕ.

Την ίδια στιγμή παραμένει σε ισχύ το εμπάργκο σε βάρος των ουκρανικών σιτηρών από χώρες της ανατολικής Ευρώπης και ο Πολωνός πρωθυπουργός, αν και ο πιο στενός σύμμαχος ΗΠΑ και Ουκρανίας με δικές της επιδιώξεις στην περιοχή, δήλωσε πως η Βαρσοβία “δεν θα επιτρέψει στα ουκρανικά σιτηρά να κατακλύσουν την πολωνική αγορά”. Η ακροδεξιά πολωνική κυβέρνηση βάζει πρώτα τα συμφέροντα των αγροτών της χώρας, καθώς η επαρχία αποτελεί εκλογική της βάση ενώ η εγχώρια αγροτική βιομηχανία αναπτύσσεται δυναμικά. «Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η απόφαση των αξιωματούχων των Βρυξελλών, δεν θα ανοίξουμε τα σύνορα», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός, ενώ ανάλογες απαγορεύσεις έχουν θέσει επίσης Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Σλοβακία.

Ο Ζελένσκι κλαψουρίζει περί αποτυχίας της Ε.Ε. και προδοσίας των «ευρωπαϊκών αξιών», ενώ σκοπεύει να ζητήσει διαιτησία σε διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Παράλληλα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για μια νέα διεθνή συμφωνία για τα σιτηρά, με συμμετοχή και της Ρωσίας καθώς μια νέα επισιτιστική κρίση θα έχει πιθανώς νέες συνέπειες σε χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Η Ρωσία από τον Ιούλιο σταμάτησε τη συμμετοχή της στη συμφωνία για τα σιτηρά, η οποία επιτεύχθηκε πριν από ένα χρόνο για να διασφαλιστούν οι ασφαλείς εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και η εξαγωγή γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων από τη Ρωσία. Η Μόσχα είχε αποσυρθεί θεωρώντας ότι το μεγαλύτερο μέρος των σιτηρών από την Ουκρανία είχε αποσταλεί σε ευρωπαϊκές χώρες, ενώ βάσει της συμφωνίας επρόκειτο να πάει στις φτωχότερες χώρες.

Όλα αυτά ελάχιστα αφορούν τους Ουκρανούς αγρότες, καθώς ο “Σιτοβολώνας του κόσμου”, μετά από 30 χρόνια ολοκληρωτικής καπιταλιστικής λεηλασίας, έχει περάσει στον έλεγχο του πολυεθνικού κεφαλαίου. Η μεγάλη πλειοψηφία των ουκρανικών γεωργικών εκτάσεων ελέγχονται από ξένες εταιρίες που διευθύνονται από ντόπιους ολιγάρχες, επιβεβαιώνοντας ότι τελικά, πίσω από τα παιχνίδια στρατηγικής και προπαγάνδας, στον πόλεμο “σκοτώνονται οι λαοί για τ’ αφέντη το φαΐ”.

ΠΡΙΝ