Ατύχημα στη Λιβύη: Η αστική ευθύνη του Δημοσίου εγείρει αξιώσεις

Από Armyvoice News

Ατύχημα στη Λιβύη: Η αστική ευθύνη του Δημοσίου εγείρει αξιώσεις από τους στρατιωτικούς και τους πολίτες που υπέστησαν ζημία, υποστηρίζει νομικός

Όλα δείχνουν ότι τα θύματα του δυστυχήματος με τους Έλληνες στρατιωτικούς στην Λιβύη θα διεκδικήσουν αποζημιώσεις καθώς υπάρχει νομική βάση για κάτι τέτοιο. Αυτό υποστηρίζει ο Δικηγόρος Δημήτρης Σπυρόπουλος που εξηγεί πώς προκύπτει η αστική ευθύνη του Δημοσίου.

Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΘΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΖΗΜΙΑ, ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ.

Του Δημητρίου Σπυροπούλου, δικηγόρου Αθηνών*

Κατ’ αρχάς, ξεκινώντας το παρόν άρθρο, θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συλλυπητήρια και την βαθύτατη συμπάθεια στις οικογένειες των θυμάτων, που έχασαν τη ζωή τους, δύναμη και κουράγιο να αντέξουν την μεγάλη απώλεια, επιπλέον δε, να ευχηθώ περαστικά στους τραυματισμένους και ταχεία ανάρρωση!

Η απώλεια των αγαπημένων προσώπων, συνιστά απώλεια και για όλους μας, οι οποίοι τιμούμε τους ΄Ελληνες στρατιωτικούς, οι οποίοι αναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στην πατρίδα μας.

Διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στην άμυνα της χώρας μας και στην προστασία της εθνικής κυριαρχίας!

Με τον απεριόριστο σεβασμό και την βαθύτατη θλίψη, που αρμόζει σε τέτοιες περιπτώσεις, θα ήθελα να επισημάνω ορισμένες νομικές πτυχές τού συγκεκριμένου τραγικού συμβάντος, το οποίο στοίχισε τη ζωή σε τρεις στρατιωτικούς και δύο πολίτες.

1]. Μοιραία Σφάλματα και τραγικές παραλείψεις στον επιχειρησιακό σχεδιασμό.

Από τις συνθήκες, υπό τις οποίες συνέβη το τραγικό περιστατικό, προκύπτουν σοβαρότατα σφάλματα και παραλείψεις από την ελληνική πολιτεία, και συγκεκριμένα από το εμπλεκόμενο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, τα βασικότερα των οποίων εντοπίζονται στα εξής :

1]. Δεν έπρεπε να δημοσιοποιηθούν τα πλήρη στοιχεία της αποστολής και να αναρτηθούν φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και μάλιστα από το ίδιο το ΓΕΕΘΑ, σα να επρόκειτο για σχολική εκδρομή!Ατύχημα στη Λιβύη: Η αστική ευθύνη του Δημοσίου εγείρει αξιώσεις

2] Από την εν γένει προετοιμασία της αποστολής, διακρίνεται βιασύνη, προχειρότητα και ελλιπής σχεδιασμός αυτής.

Δεν ελήφθησαν υπ’όψιν οι ειδικές συνθήκες της συγκεκριμένης περιοχής, ημεγάλη απόσταση, που έπρεπε να διανυθεί από το αεροδρόμιο της Βεγγάζης, όπου τελικώς προσγειώθηκε το ελληνικό μεταγωγικό αεροσκάφος, ηοποία ήταν 300 χιλιόμετρα από την πόλη Ντέρνα, στην οποία μετέβησαν οδικώς τα μέλη της αποστολής, χωρίς να φτάσουν εκεί ποτέ!

3]. Δεν ελήφθη υπ’όψιν η αλλαγή του αεροδρομίου προσγείωσης.

Η αλλαγή αυτή είχε ως συνέπεια να απαιτηθεί να διανυθούν 300 χιλιόμετρα σε οδικό δίκτυο, το οποίο, λόγω της εν γένει κατάστασης στην περιοχή, δεν πληρούσε τις προδιαγραφές μιας ασφαλούς διαδρομής, με αποτέλεσμα το προσωπικό να είναι εκτεθειμένο στον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος!Κάθε είδους ατυχήματος!

4] Δεν έπρεπε να επιβιβαστούν όλα τα μέλη τής αποστολής σε ένα λεωφορείο, αλλά να υπάρχει διασπορά της δύναμης για προφανείς λόγους ασφαλείας.

5] Η ορθότερη και ασφαλέστερη διαδρομή θα ήταν η απευθείας μετάβαση στην Derna, είτε με εναέρια, είτε με πλωτά μέσα, είτε με συνδυασμό των δύο, ούτως ώστε να υπάρξει σύντομη μετάβαση στην πόλη, όπου θα κατέληγε η ανθρωπιστική βοήθεια.

Επομένως, αφού δεν υπήρχε η δυνατότητα απευθείας μετάβασης στην Derna από αέρος, η φάλαγγα θα έπρεπε να καλύπτεται με θωρακισμένα οχήματα εμπρός και πίσω από αυτή [ προπομπός και οπισθοφυλακή].

Συζητείται εντόνως αν ήταν ορθή η αρχική συγκρότηση της συμμετέχουσας δύναμης. Αυτό, εξαρτάται και μόνο από την αποστολή.

Πληροφορίες αναφέρουν πως είχε τεθεί όρος από τις Αρχές της Ανατολικής Λιβύης, πως κανείς δεν έπρεπε να φέρει οπλισμό και πως η ασφάλεια της φάλαγγας θα παρέχονταν από λιβυκές δυνάμεις, κάτι πολύ λογικό από την πλευρά της Λιβύης, καθώς κανένα κράτος δεν θα δεχόταν την ύπαρξη και τη δράση ξένων οπλισμένων τμημάτων εντός της επικράτειάς του.

Ατύχημα στη Λιβύη: Η αστική ευθύνη του Δημοσίου εγείρει αξιώσεις

Εάν ισχύουν αυτές οι πληροφορίες, τότε θα έπρεπε οι συμμετέχοντες Στρατιωτικοί να μην φέρουν στολή παραλλαγής, αλλά πολιτική ενδυμασία και επιπλέον θα έπρεπε να απαιτηθούν συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφαλείας από την πλευρά των λιβυκών αρχών.

Στην πράξη, αποδείχθηκε ότι το προπορευόμενο όχημα, που φέρεται να υπήρχε, δεν λειτούργησε όπως θα έπρεπε.

Αντιθέτως, πραγματοποίησε ελιγμούς αποφυγής κατά του υπόπτου οχήματος, το οποίο είτε ήταν εκτός ελέγχου, είτε κινούνταν απειλητικά προς τη φάλαγγα, με αποτέλεσμα να καρφωθεί βιαίως στο λεωφορείο, με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα.

Η ευθύνη του ελληνικού δημοσίου για το ατύχημα και τις ανθρώπινες απώλειες

Οι πράξεις και οι παραλείψεις τής ελληνικής πολιτείας, συνέβησαν εντός της ελληνικής επικράτειας, αλλά το ζημιογόνο αποτέλεσμα επήλθε σε ένα άλλο κράτος. Οι πράξεις και οι παραλείψεις της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης, η οποία ευθυνόταν για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση τής επιχείρησης, συνετέλεσαν αιτιωδώς στην τραγική κατάληξη της ελληνικής αποστολής και οδήγησαν στο θάνατο, πέντε ανθρώπους.

Το ζημιογόνο αποτέλεσμα οφείλεται σαφέστατα στην έλλειψη ενός σοβαρού, συνετού και ρεαλιστικού επιχειρησιακού σχεδιασμού, με εναλλακτικά σενάρια ενεργειών, σε μια ουσιαστικά, στρατιωτική αποστολή, σε μια χώρα, η οποία κάθε άλλο παρά ασφαλής μπορεί να χαρακτηριστεί.

Αν και υπερτονίστηκε ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας της αποστολής, και επιχειρήθηκε αρχικά, να δοθεί η εντύπωση, ότι επρόκειτο για μια ακίνδυνη ανθρωπιστική αποστολή, αποδείχθηκε ότι ήταν μια αποστολή υψηλού κινδύνου, ο οποίος δεν είχε εκτιμηθεί δεόντως ή και καθόλου, ενώ δυστυχώς, η επικινδυνότητα κρίθηκε εκ των υστέρων με το γνωστό σε όλους μας, τραγικό αποτέλεσμα.

Ατύχημα στη Λιβύη: Η αστική ευθύνη του Δημοσίου εγείρει αξιώσεις

Ομολογία – εκ των υστέρων- της ελληνικής πολιτείας για τον αυξημένο κίνδυνο της αποστολής.

Να επισημάνουμε, στο σημείο αυτό, ότι, τα προεδρικά διατάγματα, με τα οποία αποδόθηκε ο ανώτατος βαθμός στα τρία αποβιώσαντα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, αναφέρουν στο περιεχόμενό τους, για καθέναν εκ των στρατιωτικών, επί λέξει ότι «απεβίωσε κατά την εκτέλεση υπηρεσίας που συνεπαγόταν αυξημένο κίνδυνο και προδήλως και αναμφισβήτητα λόγω αυτού».

Η εν λόγω φράση, η οποία έρχεται σε ευθεία σύγκρουση και απροκάλυπτη αντίφαση με τις δηλώσεις των στρατιωτικών και πολιτικών αξιωματούχων, πριν το ατύχημα, αλλά και αμέσως μετά από αυτό, ότι επρόκειτο για μια απλή «ανθρωπιστική αποστολή», υποδηλώνει, τελικώς,

την επικινδυνότητα της αποστολής και την παραδοχή και ομολογία της ελληνικής πολιτείας, ότι εστάλησαν στελέχη του ελληνικού στρατού και πολίτες σε ζώνη υψηλού κινδύνου, χωρίς να έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα, για την αποτροπή τυχόν ατυχήματος, τραυματισμού ή και θανάτωσης αυτών.

Καμία ανάληψη πολιτικής και επιχειρησιακής ευθύνης από το ελληνικό κράτος και καμία παραίτηση.

Σε οποιοδήποτε άλλο πολιτισμένο κράτος, κάποιος υψηλόβαθμος αξιωματούχος θα είχε «πάει στο σπίτι του». Δυστυχώς, η ευθιξία στην ελληνική πολιτική και όχι μόνο, πραγματικότητα, είναι μια άγνωστη λέξη χωρίς αξία, κενή περιεχομένου! Σε ό,τι αφορά τους μεγάλους τηλεοπτικούς σταθμούς, έχει «ταφεί» ολοκληρωτικά η είδηση, προφανώς για να μην ενοχλούνται οι υπαίτιοι της τραγωδίας!

Οι Αστικές αξιώσεις – διεκδικήσεις των θυμάτων

Ποιες μπορεί να είναι οι αξιώσεις των αποθανόντων και όσων τραυματίστηκαν στο ατύχημα;

Όσοι τραυματίστηκαν, μπορούν να ζητήσουν αποζημίωση για ηθική βλάβη, για τον τραυματισμό και την εν γένει σωματική και ψυχική ταλαιπωρία τους, αλλά και για τυχόν πρόσκαιρη ή και μόνιμη βλάβη της υγείας τους.

Επιπλέον, μπορούν να ζητήσουν αποζημίωση για την καταστροφή τών προσωπικών τους ειδών, καθώς και για κάθε άλλη θετική, ή αποθετική ζημία, την οποία υπέστησαν.

Η ανθρώπινη ζωή είναι μοναδική και ανεπανάληπτη και δεν αποκαθίσταται.

Οι συγγενείς των θυμάτων, που χάθηκαν, μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση για ψυχική οδύνη και για κάθε άλλη θετική ή αποθετική ζημία, συμπεριλαμβανομένης της τυχόν υποχρέωσης διατροφής τού αποθανόντος προς συγγενικά του πρόσωπα.

Η χρηματική ικανοποίηση δεν θα φέρει πίσω τα αγαπημένα τους πρόσωπα, αλλά θα αποτελέσει την ελάχιστη αποζημίωση – συνεισφορά του ελληνικού κράτους, στην αιφνίδια και βίαιη απώλεια των στενών συγγενικών τους προσώπων,

η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν είχαν τηρηθεί στοιχειώδη μέτρα προστασίας, και είχε υπάρξει κανονικός σχεδιασμός τής επιχείρησης στην Ελλάδα και όχι ο «σχεδιασμός» που έγινε με τις ολέθριες συνέπειες, που όλοι γνωρίζουμε.

Το τραγικό αποτέλεσμα, που συνέβη σε ένα ξένο κράτος, σε καμία περίπτωση δεν αποσείει τα τραγικά λάθη, τις εγκληματικές παραλείψεις και την ευθύνη της ελληνικής πολιτείας, διότι οι ‘Ελληνες στρατιωτικοί και οι πολίτες σκοτώθηκαν κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας, που συνεπαγόταν αυξημένο κίνδυνο και λόγω αυτού.

Πέραν των αστικών αξιώσεων, υφίστανται και ποινικές ευθύνες, για βαρύτατες πράξεις, ή παραλείψεις των αρμοδίων οργάνων, οι οποίες οδήγησαν στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

Κλείνουμε με την ευχή να μην ξανασυμβούν παρόμοια σφάλματα στο μέλλον και να μην θρηνήσουμε ποτέ ξανά, υπό αυτές τις συνθήκες, θύματα.

Επιπλέον, ευελπιστούμε ότι οι υπεύθυνοι τής ανείπωτης τραγωδίας θα κληθούν να λογοδοτήσουν ενώπιον και της ποινικής δικαιοσύνης και δεν θα παραμείνουν ατιμώρητοι.

Στοιχεία και πληροφορίες για τις ελλείψεις στον επιχειρησιακό σχεδιασμό, ελήφθησαν από το άρθρο του Θεοδώρου Νικολοβγένη με τίτλο «Λιβύη: Τα 6 θανάσιμα επιχειρησιακά σφάλματα και τα ερωτήματα που προκύπτουν», το οποίο δημοσιεύθηκε στις 21-9-2023, στην ιστοσελίδα «Ινφογνώμων».

*Ο Δημήτριος Σπυρόπουλος είναι δικηγόρος Αθηνών και Ιδρυτικός Εταίρος της δικηγορικής εταιρείας «Εύνομος» [ Σπυρόπουλος – Παυλίδου και συνεργάτες Δικηγορική Εταιρεία].