Τι αποκαλύπτουν για την κατάντια της ΕΕ τα 50 δις δανείων προς την Ουκρανία

Γιάνης Βαρουφάκης

Τι αποκαλύπτουν για την κατάντια της ΕΕ τα 50 δις δανείων προς την Ουκρανία

Μόλις πριν από δύο ημέρες, το Politico ανέφερε ότι ευρωπαίος αξιωματούχος που συμμετείχε στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις των G7 με τις ΗΠΑ για πακέτο δανείων ύψους 50 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, δήλωνε: «Μπορεί να είμαστε ηλίθιοι, αλλά δεν είμαστε τόσο ηλίθιοι». Όπως αποδεικνύεται, είναι τόσο ηλίθιοι. Ή απλώς κουτοπόνηροι που κάνουν τα πάντα ώστε να μεταφέρουν τις ζημιές τους στην επόμενη γενιά Ευρωπαίων.

του Γιάνη Βαρουφάκη

Χθες το βράδυ, οι ηγέτες των G7 συμφώνησαν ένα πακέτο δανείων ύψους 50 δισ. ευρώ, το οποίο θα υποστηρίζεται από τις ετήσιες αποδόσεις (τόκους ουσιαστικά) από τα κατασχεθέντα δολάρια της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα φόρο που η Δύση επιβάλει στην Euroclear, το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα το οποίο παρακρατά τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Επί της ουσίας, η Δύση, το G7, αποφάσισε να μην αγγίξει το «παγωμένο» κεφάλαιο των ρωσικών ομολόγων ύψους 260 δισ. ευρώ, ούτε να απαλλοτριώσει τις πληρωμές των κουπονιών που αυτά αποδίδουν. Κάτι τέτοιο θα ήταν και παράνομο και θα δημιουργούσε σοβαρούς κινδύνους για την ευρωζώνη ειδικότερα.

Αυτό που θα κάνουν αντ’ αυτού είναι να χρησιμοποιήσουν τους τόκους, κάτι λιγότερο από 3 δισ. ευρώ ετησίως, για να αποπληρώνουν ένα δάνειο που θα εκδώσουν οι… ΗΠΑ στις διεθνείς αγορές. Αν ο πόλεμος συνεχιστεί για άλλα 15 χρόνια και τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία παραμείνουν παγωμένα και ικανά να κερδίζουν 3 δισ. ευρώ ετησίως, πράγματι το δάνειο θα αποπληρωνόταν. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Οπότε, ποιος θα αποπληρώσει το δάνειο όταν προκύψει κάποια συμφωνία ειρήνευσης; Φαντάζεστε να δεχθεί ποτέ η Ουάσιγκτον να το πληρώσει; [Ο Ντόναλντ Τραμπ ή ο οποιοσδήποτε άλλος κάτοικος του Λευκού Οίκου θα απαιτήσει τα χρήματά του από την ΕΕ!]

Διαβάζοντας τα «ψιλά» του αμερικανικού δάνειου, βλέπω ότι στηρίζεται σε μια φρικτά περίπλοκη χρηματοπιστωτική δομή ίδια και απαράλλακτη με τα τοξικά παράγωγα, τα subprime derivatives, που γονάτισαν την Wall Street το 2008. Ο χρυσός κανόνας τέτοιων πολύπλοκων χρηματοπιστωτικών παραγώγων είναι ότι στόχος τους, πάντα και παντού, είναι να αποκρύπτουν τον κίνδυνο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και εδώ. Αν η ΕΕ ήταν μια κανονική αστική δημοκρατία, κάθε κονδύλι που δεσμεύει θα έπρεπε να περάσει από μια επιτροπή προϋπολογισμού και να εγκριθεί από κάποιο κοινοβούλιο. Τίποτα τέτοιο δεν έγινε βέβαια ούτε σε αυτή την περίπτωση.

Βλέποντας το νέο αυτό σκάνδαλο γεωπολιτικά, τι μήνυμα στέλνει στον Πούτιν; Το εξής: Η Δύση έχει αρχίσει να ξύνει τον πάτο του βαρελιού και δεν προσφέρει καμία νέα στήριξη στον Ζελένσκι, πέραν των προηγούμενων δεσμεύσεων. Με άλλα λόγια, αντί για τη Ρωσία η Δύση είναι εκείνη που ξέμεινε από χρήματα. Το μόνο οικονομικό όπλο που απέμεινε στη Δύση είναι ένα τοξικό παράγωγο χαμηλής εξασφάλισης που φωνάζει από μακρυά «αδιαφάνεια» και «διαφθορά».

Πόσο οικονομικά επικίνδυνο είναι αυτό το δάνειο-παράγωγο των 50 δις για την ΕΕ; Πολύ. Κατ’ αρχάς, η Ρωσία μπορεί να κινηθεί νομικά στα ευρωπαϊκά και διεθνή δικαστήρια. Δεν είναι καθόλου απίθανο κάποιο ξένο δικαστήριο να αναγκάσει τη Euroclear να αποζημιώσει τη Ρωσία, με αποτέλεσμα την αναγκαστική ανακεφαλαιοποίηση της Euroclear από την ΕΕ. Έτσι δεν ξεκίνησε το 2009 η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών;

Στο μεταξύ, οι Financial Times αναφέρουν ότι το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικώνκαι η ΕΕ επεκτείνουν τώρα το πρόγραμμα δευτερογενών κυρώσεων για να συμπεριλάβει κάθε ξένη τράπεζα που συναλλάσσεται με τη Ρωσία. Ε και; Η Ρωσία, η Κίνα και οι εταίροι της είχαν δύο χρόνια για να δημιουργήσουν νέα παράλληλα συστήματα πληρωμών. Πιστεύει κανείς σοβαρά ότι η Ρωσία αγοράζει τους βορειοκορεατικούς πυραύλους, τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα κινεζικά προϊόντα «διπλής χρήσης» σε δολάρια;

Ο λόγος για τον οποίο οι κυρώσεις πλήττουν την ΕΕ περισσότερο από τη Ρωσία είναι ότι η Ευρώπη δεν λειτουργεί (αντίθετα με την Ρωσία αλλά και, ως ένα βαθμό, τις ΗΠΑ) ως πολεμική οικονομία. Ένα δάνειο 50 δις προς την Ουκρανία που εκδίδουν οι ΗΠΑ το οποίο επωμίζεται η ΕΕ μέσω παραγώγων που κρύβουν την πικρή αλήθεια ότι θα το πληρώσει ο πιο αδύναμος ευρωπαίος πολίτης – αυτό αποτελεί την καλύτερη αποτύπωση της κατάντιας αυτής της ΕΕ σήμερα.